ज्योतिषीय गणितको अनुसार चतुर्दशी तिथिमा चन्द्रमा अफ्नो क्षीणस्थ अवस्थामा पुग्दछ। त्यस कारण बलहीन चन्द्रमा सृष्टिलाई ऊर्जा प्रदान गर्न असमर्थ हुन्छन्। चन्द्रमाको सीधा सम्बन्ध मनसग हुन्छ। अब मन: कमजोर हुदा भौतिक सन्तापले प्राणीलाई घेर्दछ तथा विषादको स्थिति उत्पन्न हुदछ। जसबाट कष्टहरूको सामना गर्नु पर्दछ। चन्द्रमा शिवको मस्तकमा सुशोभित छन्। अत: चन्द्रदेवको कृपा प्राप्त गर्न भगवान शिवको आश्रय किने गरिन्छ। महाशिवरात्रि शिवको प्रिय तिथि हो। अत: प्राय: ज्योतिषीहरू शिवरात्रिका दिन शिवको आराधना गरेर कष्टहरूबाट मुक्ति पाउन सुझाव दिन्छन्। शिव आदि-अनादि हुन। सृष्टिको विनाश वा पुन:स्थापनको बीचको मुख्य कडी हो प्रलय अर्थात कष्ट, पुन:स्थापन अर्यात सुख। अत: ज्योतिषमा शिवलाई सुखको आधार मानेर महाशिवरात्रिमा अनेक किसिमका अनुष्ठान गर्ने महत्ता दर्शाइएको छ।
== रुद्राक्ष ==
[[File:Groupofrudraksha.jpg|thumb|रुद्राक्ष]]
हिन्दूहरूको धार्मिक आस्थाका रूपमा रहेको [https://www.nepalrudraksha.com रुद्राक्ष] अलौकिक शक्ति प्रदान गर्नुका साथै आर्युवेदिक औंषधिमा पनि उत्तिकै महत्त्वका साथ प्रयोग गर्ने गरिन्छ । महाशिवरात्रिको दिन आफ्नो राशि अनुसार धारणीय रुद्राक्ष धारण गरेमा फलिफाप हुने धार्मिक विश्वास पनि रहेको छ ।
मेष- तीन मुखी
वृष - छ मुखी
मिथुन- चार मुखी
कर्क - दो मुखी
सिंह- एक मुखी
कन्या - चार मुखी
तुला- छह मुखी
वृश्चिक- तीन मुखी
धनु- पांच मुखी
मकर- सात मुखी
कुंभ - सात मुखी
मीन- पांच मुखी
=== अनुष्ठान ===
;कारोबार वृद्धिको लागी
महाशिवरात्रिको सिद्ध मुहर्तमा पारद शिवलिंगको प्राण प्रतिष्ठा गरी स्थापना गर्दा व्यवसायमा वृद्धि तथा नोकरीमा सफलता प्राप्ति हुन्छ।
;बाधा नाशकको लागी
शिवरात्रिको प्रदोष कालमा स्फटिक शिवलिंगलाई शुद्ध गङ्गाजल, दूध, दही, घीउ, मह वा शक्करबाट स्नान गराएर धूप-दीप बालेर निम्न मन्त्रको जाप गर्दा समस्त बाधाहरूको शमन हुन्छ।
शिव मन्दिरमा शिवलिङ्गपूजन गरेर रुद्राक्षको माला प्रयोग गरी दस हजार पटक महामृत्युञ्जय मन्त्रको जाप गर्दा प्राणरक्षा हुन्छ भन्ने शास्त्रीय मान्यता छ।
;शत्रु नाशको लागी
शिवरात्रिका दिन रूद्राष्टकको यथासम्भव पाठ गर्दा शत्रुहरूबाट मुक्ति प्राप्त हुन्छ। मुद्दा मामिलाम विजय प्रप्ति हुन्छ र समस्त सुखभोग मिक्दछ।
;मोक्षको लागी
शिवरात्रिका दिन एक मुखे रूद्राक्षलाई गङ्गा जलले स्नान गराएर धूप-दीप गरी आसनमा स्वच्छ कपडा ओछ्याई स्थापना गरी शिवरूपी रूद्राक्ष सम्मुख बसेर सवा लाख "ॐ नम: शिवाय" मन्त्र जपको सङ्कल्प गरी जाप आरम्भ गर्ने तथा शिवरात्रि पछि पनि जापलाई निरन्तरता दिई पूर्ण भएपछि साङ्गे गर्दा मोक्ष प्राप्ति हुने मान्यता छ।
