"जङ्गबहादुर राणा" का संशोधनहरू बिचको अन्तर

महाराजा '''जङ्गबहादुर कुँवर राणाजी,''' [[अर्डर अफ द बाथ|जिसिबी]], [[अर्डर अफ द स्टार अफ इन्डिया|जिसिएसआई]] (जन्म '''बीर नरसिंह कुँवर''', वि.सं. १८७४ असार ४; '''जङ्गबहादुर राणा'''को रूपमा लोकप्रिय''')''' [[नेपालको प्रधानमन्त्री|नेपालको ८औँ प्रधानमन्त्री]] तथा प्रथम श्री ३ महाराज थिए। वि.सं. १९०३ सालमा भएको [[कोत पर्व|कोतपर्व]]<ref>{{Cite web |url=https://www.bbc.com/nepali/news-48488494 |title=यी हुन् नेपालमा सत्ता परिवर्तन गराउने प्रमुख हत्याकाण्ड |date=2019-06-02 |website=बिबिसी न्युज नेपाली |language=नेपाली |accessdate=2020-11-12}}</ref> र [[भण्डारखाल पर्व]]पछि जङ्गबहादुर नेपालको राजनीति र शासनव्यवस्थामा एक्कासी शक्तिशाली हुन सफल भएका थिए। नेपालको शासनव्यवस्थामा [[राजेन्द्र विक्रम शाह|राजा राजेन्द्र]] शक्तिशाली भएर पदासिन रहेको समयमा जङ्गबहादुरले राजदरबारभित्र आन्तरिक विद्रोह गरेर [[सुरेन्द्र विक्रम शाह|युवराज सुरेन्द्र]]लाई गद्दी आरोहण गराइ [[दामोदर पाँडे]], [[भीमसेन थापा]], [[रणजंग पाँडे|रणजङ पाँडे]] र [[माथवरसिंह थापा]]को नीति सकारेर आफूलाई अत्यधिक शक्तिशाली बनाएका थिए।<ref>नेपालको तथ्य इतिहास [[राजाराम सुवेदी]] पृष्ठ २३५</ref><ref name="नेपालको तथ्य इतिहास">{{cite book|title=नेपालको तथ्य इतिहास|author=प्रा. डा. [[राजाराम सुवेदी]]|page=२३५|date=फागुन २०६१|publisher=[[साझा प्रकाशन]]|isbn=99933-2-406-X|url=}}</ref><ref>{{Cite web |url=https://www.himalkhabar.com/news/115863 |title=कुँवरबाट कसरी राणा बने जङ्गबहादुर? |website=हिमाल खबर |language=नेपाली |accessdate=2020-11-12}}</ref>

 

 

नेपालले [[अङ्ग्रेज]]सँगको [[नेपाल अङ्ग्रेज युद्ध|युद्ध]]मा गुमाएको भूभागमध्ये यिनले अङ्ग्रेजलाई खुसी पारी [[राप्ती नदी|राप्ती]]देखि [[महाकाली नदी|महाकाली]]सम्मको भूभाग जसमा वर्तमानको [[तराई]]मा पर्ने [[बाँके जिल्ला|बाँके]], [[बर्दिया जिल्ला|बर्दिया]], [[कैलाली जिल्ला|कैलाली]] तथा [[कञ्चनपुर जिल्ला|कञ्चनपुर]] पुनः नेपालमा गाभ्न सफल भएका थिए।<ref>{{Cite web |url=http://annapurnapost.com/news/88749 |title=एकीकरणका अर्का नायक जंगबहादुर राणा |website=अन्नपूर्ण पोस्ट |language=नेपाली |accessdate=2020-12-14}}</ref> वर्तमान समयमा यस भूभागलाई [[नयाँ मुलुक]]को नामले समेत चिनिन्छ।<ref>{{Cite web |url=https://www.reportersnepal.com/2019/08/334944 |title=जङ्गबहादुरः जस्ले नेपालको नक्शा बदले |date=2019-08-10 |website=रिपोर्टर्स नेपाल |language=नेपाली |accessdate=2020-11-13}}</ref> नेपालमा [[राणा शासन]]को जग बसालेर १०४ वर्षसम्म पारिवरिक शासनशैलीको आरम्भ गर्ने व्यक्ति यिनै हुन्। बेलायती शासकहरूका प्रिय रहेका<ref>{{Cite web |url=https://www.nayapage.com/archives/45202 |title=यी हुन् जंगबहादुर राणाका १० चर्चिकला |date=2018-04-17 |website=नयाँ पेज |language=नेपाली |accessdate=2020-12-14}}</ref> जङ्गबहादुरले आफ्नो शासनकालको समयमा दरबारिया कट्टर विरोधीहरूलाई तह लगाएर एकतन्त्री शासन चलाएका थिए। [[बेलायत]] र [[फ्रान्स]]को भ्रमणबाट फर्केपछि उनले नेपाली [[कला]], [[संस्कृति]], जनजीवन र [[कानून]]मा समेत पश्चिमी प्रभावको छाप छोडेका थिए।<ref>{{Cite web |url=http://suvadin.com/news/people-community-and-responsiblity/suvadin-museum-kotparba-episode-4-jungabahadur |title=काे हुन् जंगबहादुर राणा? |date=2017-07-18 |website=शुभदिन |language=नेपाली |accessdate=2020-12-14}}</ref>

जङ्गबहादुर ११ वर्ष छँदा काजी प्रसादसिंह बस्न्यातकी भित्रिनी पट्टिकी छोरी प्रसादकुमारीसँग कुमारग्रह उतारी विवाह भएको थियो।<ref>नेपालको तथ्य इतिहास:[[राजाराम सुवेदी]] पृष्ठ २३७</ref> नेपाल दरबारमा भीमसेन थापाको पतन भएपछि बालनरसिंहको जागिर खोसिएको थियो। परिवारको बिचल्ली भएसँगै सो कठिन समयमा जङ्बहादुरलाई जुवाको लतले गर्दा भएभरका पारिवारिक धनसम्पति नाश गरेका थिए । अन्त्यमा उनको बुवा [[वाराणसी|काशी]] जान वाध्य भएका थिए। दुःख गरेर कमाएको सम्पति लिएर वि. सं. १८९६ मा काठमाडौँ फर्कदा उनकी पत्नी मरिन् र वि. सं. १८९९ मा बालनरसिंह कुँवर पनि चिन्तैचिन्ताले मरे।

 

 

आफ्नो प्रारम्भिक दिनमा जङ्गबहादुर लफङ्गा, जुवाडे रहेको भएता पनि आफ्नो साहस, वीरता र चतुर भएकै कारण नेपालको इतिहासमा एक सफल नायकका रूपमा चिनिने गर्छन्।

 

===साहसिक कार्य===

 

 

संवत् १८९६ सालमा मोरङका माडीगाउँमा अर्नाले रैतीलाई दु:ख दिएको खबर सुनी एक पत्थरकाला बन्दुक खोजेर हात्तीमा चढी जङ्गलमा पुगे। त्यसलाई फेला पारी १० गोली हान्दा सम्म पनि केही नमानी हात्तीलाई हान्न आइलाग्यो। एकातिर हात्ती भाग्यो, अर्कातीर आफूसँग एक गोली पनि बाँकी नभई सबै सिद्धिएको थियो। अब कसो गर्ने हो भन्ने विचार गरि आलीको आडबाट त्यस जङ्गली अर्नाको पछाडिको ढोडनसामा खुकुरीले बडो जोरले हानी त्यसै ठाउँमा ढलाए।