"बुधग्रह" का संशोधनहरू बिचको अन्तर

सा रोबोट : हिज्जे मिलाउँदै
कुनै सम्पादन सारांश छैन
चिनोहरू: मोबाइल सम्पादन मोबाइल वेब सम्पादन
पङ्क्ति १:
{{Infoboxinfobox planet
| bgcolour = #D8BBA6
| name = बुध
| symbol = <span style="font-size: 200%; font-weight: bold;">☿</span>
| image = [[चित्रFile:Mercury in color - Prockter07 centered.jpg|240px|Mercury270px]]
| caption = [[মেসেঞ্জার (নভোযান)|মেসেঞ্জার]] কর্তৃক তোলা বুধের ছবি
| caption = [[MESSENGER]] false color image of Mercury
| orbit_ref =<ref name=horizons/>
| epoch = [[J2000]]
| aphelion =
| aphelion = 69,816,900 km<br />0.466&nbsp;697 [[Astronomical unit|AU]]
{{plainlist |
| perihelion = 46,001,200 km<br />0.307&nbsp;499 AU
* ৬৯,৮১৬,৯০০ [[কিলোমিটার|কিমি]]
| semimajor = 57,909,100 km<br />0.387&nbsp;098 AU
* ০.৪৬৬&nbsp;৬৯৭ [[জ্যোতির্বৈজ্ঞানিক একক|এইউ]]
| eccentricity = 0.205&nbsp;630<ref name="nssdcMercury" />
}}
| period = 87.969&nbsp;1 [[दिन|d]]<br />(0.240&nbsp;846 [[julian year (astronomy)|a]])<br />0.5 Mercury [[solar day]]
| perihelion =
| synodic_period = 115.88&nbsp;d<ref name="nssdcMercury" />
{{plainlist |
| avg_speed = 47.87 km/s<ref name="nssdcMercury" />
* ৪৬,০০১,২০০ [[কিলোমিটার|কিমি]]
| inclination = 7.005° to [[Ecliptic]]<br />3.38° to [[Ecliptic#Ecliptic and planets|Sun’s equator]]<br />6.34° to [[Invariable plane]]<ref name=meanplane/>
* ০.৩০৭&nbsp;৪৯৯ [[জ্যোতির্বৈজ্ঞানিক একক|এইউ]]
| asc_node = 48.331°
}}
| arg_peri = 29.124°
| semimajor =
| mean_anomaly = 174.796°
{{plainlist |
| satellites = None
* 57,909,050 [[কিলোমিটার|কিমি]]
* 0.387&nbsp;098 [[জ্যোতির্বৈজ্ঞানিক একক|এইউ]]
}}
| eccentricity = ০.২০৫&nbsp;৬৩০
| period =
{{plainlist |
* ৮৭.৯৬৯&nbsp;১ [[দিন]]
* (০.২৪০&nbsp;৮৪৬ [[জুলীয় বর্ষ (জ্যোতির্বিজ্ঞান)|বছর]])
* ০.৫ Mercury [[solar day]]
}}
| synodic_period = 115.88&nbsp;d
| avg_speed = 47.362&nbsp;km/s
| inclination =
{{plainlist |
* ৭.০০৫° to [[Ecliptic]]
* ৩.৩৮° to [[Ecliptic#Ecliptic and planets|Sun's equator]]
* ৬.৩৪° to [[Invariable plane]]
}}
| asc_node = ৪৮.৩৩১°
| arg_peri = ২৯.১২৪°
| mean_anomaly = ১৭৪.৭৯৬°
| satellites = নেই
| allsatellites=yes
| physical_characteristics = yes
| diameter = 4,880 {{val|4880|u=km}}
| mean_radius =
| mean_radius = {{nowrap|2,439.7 ± 1.0 km}}<ref name=nasa/><ref name=Seidelmann2007/><br />0.3829 Earths
{{plainlist |
| flattening = 0<ref name=Seidelmann2007/>
|* surface_area = 7.48{{eval|2439.7|1.0|u=km}}&nbsp;km<sup>2</sup><ref name="nasa/><br" />0.147 Earths
* {{val|0.3829}} Earths
| volume = 6.083{{e|10}}&nbsp;km<sup>3</sup><ref name=nasa/><br />0.056 Earths
}}
| mass = 3.3022{{e|23}}&nbsp;kg<ref name=nasa/><br />0.055 Earths
| flattening = 0
| density = 5.427&nbsp;g/cm<sup>3</sup><ref name=nasa/>
| surface_area =
| surface_grav = 3.7&nbsp;[[Acceleration|m/s<sup>2</sup>]]<br />0.38 [[g-force|g]]<ref name=nasa/>
{{plainlist |
| escape_velocity = 4.25&nbsp;km/s<ref name=nasa/>
* {{val| sidereal_day = 58.646&nbsp;day<br />14077.5&nbsp;[[hour48|h]]e=7|u=km2}}<ref name="nasa" />
* 0.147 Earths
}}
| volume =
{{plainlist |
* {{val|6.083|e=10|u=km3}}<ref name="nasa" />
* 0.056 Earths
}}
| mass =
{{plainlist |
* {{val|3.3022|e=23|u=kg}}<ref name="nasa" />
* 0.055 Earths
}}
| density = {{val|5.427|u=g/cm3}}<ref name="nasa" />
| surface_grav =
{{plainlist |
* {{val|3.7|u=m/s<sup>2</sup>}}
* 0.38 [[g-force|g/s<sup>2</sup>]]<ref name="nasa" />
}}
| moment_of_inertia_factor = {{val|0.346|0.014}}
| escape_velocity = 4.25&nbsp;km/s<ref name="nasa" />
| sidereal_day =
{{plainlist |
* {{val|58.646|u=d}}
* {{val|1407.5|u=h}}<ref name="nasa" />
}}
| rot_velocity = {{convert|10.892|km/h|m/s|abbr=on}}
| axial_tilt = {{nowrap|2.11′ ± 0.1′}}<ref name=Margot2007/>
| right_asc_north_pole = 18 h 44 min 2 s<br />281.01°<ref name="nssdcMercury" />
{{plainlist |
| declination = 61.45°<ref name="nssdcMercury" />
* {{RA|18|44|2}}
| albedo = 0.068 ([[Bond albedo|Bond]])<ref name="MallamaMercury" /><br />
* ২৮১.০১°
0.142 ([[Geometric albedo|geom.]])<ref name="MallamaMercury" />
}}
| magnitude = −2.6<ref name="MallamaSky"/> to 5.7<ref name="nssdcMercury" /><ref name=ephemeris/>
| declination = ৬১.৪৫°
| angular_size = 4.5" – 13"<ref name="nssdcMercury" />
| albedo =
{{plainlist |
* ০.০৬৮ ([[Bond albedo|Bond]])
* ০.১৪২ ([[Geometric albedo|geom.]])
}}
| magnitude = −২.৬ to 5.7
| angular_size = ৪.৫–১৩″
| temperatures = yes
| temp_name1 = ০°N, ০°W <ref name=vasa>{{वेब स्रोत | शीर्षक = Near-Surface Temperatures on Mercury and the Moon and the Stability of Polar Ice Deposits | प्रथम = Ashwin R. | अन्तिम= Vasavada | प्रथम२= David A. | अन्तिम२= Paige |मिति= 19 February 1999 | युआरएल=http://www.gps.caltech.edu/classes/ge151/references/vasavada_et_al_1999.pdf | प्रकाशक= Icarus |पृष्ठ = 179–193 }}</ref>
| temp_name1 = 0°N, 0°W <!-- Vasavada et al. 1999-->
| min_temp_1 = 100১০০ K <!-- (-173 °C) -->
| mean_temp_1 = 340৩৪০ K <!-- (67 °C) -->
| max_temp_1 = 700৭০০ K <!-- (427 °C) -->
| temp_name2 = 85৮৫°N, 0°W<ref name=vasa />
| min_temp_2 = 80৮০ K <!-- (-193 °C) -->
| mean_temp_2 = 200২০০ K <!-- (-73 °C) -->
| max_temp_2 = 380৩৮০ K <!-- (106.85 °C) -->
<!---| temp_name3 = 90°N<ref name=vasa /> |min_temp3=180K |mean_temp3=180K | max_temp_3 = 180 K (−93 °C) -->
| pronounce = {{IPAc-en|en-us-Mercury.ogg|ˈ|m|ɜr|k|j|ər|i}}
| pronounced = {{IPAc-en|audio=en-us-Mercury.ogg|ˈ|m|ɜr|k|j|ə|r|i}}
| adjectives = Mercurian, Mercurial<ref name=webster/>
| adjectives = Mercurian, Hermian<ref name="Wiktionary">{{वेब स्रोत | युआरएल=https://en.wiktionary.org/wiki/Hermian | शीर्षक=Hermian | कार्य=Wiktionary | मिति=August 2, 2010 | पहुँचमिति=2 November 2013}}</ref>
| atmosphere = yes
| surface_pressure = trace
| atmosphere_ref=<ref name="nssdcMercury" />
| atmosphere_composition =
| atmosphere_composition = 42% Molecular [[प्राणवायु|oxygen]]<br />29.0% [[सोडियम|sodium]]<br />22.0% [[हाइड्रोजन|hydrogen]]<br />6.0% [[हिलियम|helium]]<br />0.5% [[potassium]]<br />Trace amounts of [[argon]], [[नाइट्रोजन|nitrogen]], [[carbon dioxide]], [[Water|water vapor]], [[xenon]], [[krypton]] and [[नियोन|neon]]
{{plainlist |
* ৪২% আণবিক [[অক্সিজেন]]
* ২৯.০% [[সোডিয়াম]]
* ২২.০% [[হাইড্রোজেন]]
* ৬.০% [[হিলিয়াম]]
* ০.৫% [[পটাসিয়াম]]
* [[আর্গন]], [[নাইট্রোজেন]], [[কার্বন ডাই অক্সাইড]], [[পানি|জলীয় বাষ্প]], [[জেনন]], [[ক্রিপ্টন]], এবং [[নিয়ন]] মৌলগুলোর খুবই সামান্য পরিপান বিদ্যমান রয়েছে
}}
}}
 
'''बुधग्रह''' [[सौर्यमण्डल]]मा सूर्यको सबैभन्दा नजीकको ग्रह हो। यस ग्रहकन्ह भूमध्यरेखीय अर्धव्यास् २,४३९.७ किलोमिटर रहेको छ। यसको बाहिरी सतह ज्वालामुखी पहाडहरूले ढाकिएको छ।यस ग्रहमा हरेक दिन धेरै गर्मी हुन्छ र हरेक रात धेरै जाडो हुन्छ। बुध सौर्यमण्डलको सबैभन्दा सानो ग्रह हो। अरू ग्रहभन्दा सूर्य नजिक भएकोले यसले सूर्यलाई सबैभन्दा छिठो परिक्रमा गर्दछ। बुधग्रहलाई सूर्यको वरिपरि घुम्न करिब ८८ दिन मात्रै लाग्छ।
[[चित्र:M1 M2 M3 M10 Mercury Global thumb.jpg|200px]]
 
यो ग्रह सौर्यपरिवारको धेरै घनत्व भएका ग्रहहरू मध्य दोस्रो ग्रह हो। यसको सतह [[फलाम]]बाट निर्माण भएको छ जुन अत्यन्त धेरै घनत्वको हुन्छ। यद्यपी, यसको [[चुम्बकीय क्षेत्र]] एकदम कम्जोर छ।
[[चित्र:Reprocessed Mariner 10 image of Mercury.jpg|200px]]
बुधग्रहमा अहिलेसम्म पुगेका दुई अन्तरिक्षयान, मध्य म्यारिनर १०ले सन् १९७४ देखि १९७५ सम्म यसको ४५% सतहको नक्शाङ्कन गरेको थियो। त्यसपछि दोस्रो पटक प्रक्षपण गरिएको अन्तरिक्षयान मेसेन्जरले सन् २००८ जनवरी १४ का दिन थप ३०% सतहको नक्शाङ्कन गरेको थियो। मेसेन्जरले २००९ को सेप्टेम्ब‍रमा अन्तिम उडान भरेको थियो।
 
यो ग्रह सूर्यको वरिपरि धेरै छिटो घुमिरहेकोल धेरै भाषामा यसलाई रोमाली धर्ममा पखेटा भएको देवदुत मेर्कुरियुसको नामले भनिन्छ। नेपालीमा यो ग्रह चन्द्रको छोरोको रूपमा परिचित छ।
[[चित्र:Mercury-real color.jpg|thumb|right|म्यारिनर १० अन्तरीक्षयानबाट देखेको बुधको दृष्य]]
'''बुधग्रह''' सौर्यमण्डलमा सूर्यको सबै भन्दा नजीकको ग्रह हो। यो धेरै सानो छ जसको भूमध्यरेखीय अर्धव्यास् २,४३९.७ किमि रहेको छ। यसको बाहिरी सतह ज्वालामुखी पहाडहरूले ढाकिएको छ।यस ग्रहमा हरेक दिन धेरै गर्मी हुन्छ र हरेक रात धेरै जाडो हुन्छ।
 
सौर्यमण्डलको सबभन्दा सानो ग्रह हो। अरू ग्रहभन्दा सूर्यनजिकभएकोले, सबभन्दा छिठो ग्रह हो। सूर्यको वरिपरि घुम्न करिब ८८ दिन मात्रै लाग्छ।
 
यो ग्रह सौर्यपरिवारको धेरै घनत्व भएका ग्रहहरू मध्य दोस्रो ग्रह हो। यसको सतह [[फलाम]]बाट निर्माण भएको छ जुन् अत्यन्त धेरै घनत्वको हुन्छ। यद्यपी, यसको [[चुम्बकीय क्षेत्र]] एकदम कम्जोर छ।
 
बुधग्रहमा अहीलेसम्म पुगेका दुई[[अन्तरीक्षयान]], मध्य [[म्यारिनर १०]]ले १९७४ देखि १९७५ सम्म यसको ४५% सतहको नक्शांकन् गरेको थियो। त्यसपछी दोस्रो पटक प्रक्षपण गरिएको अन्तरीक्षयान मेसेन्जरले जनवरी १४ २००८मा थप् ३०% सतहको नक्शांकन् गरेको थियो। मेसेन्जरले २००९को सेप्टेम्ब‍रमा अन्तीम उडान् भरेको थियो र अब सन् २०११मा यसले बुधग्रहलाई पूर्ण परिक्रमा गरी बाँकी भागको नक्शांकन् गर्नेछ।
यो ग्रह सूर्यको वरिपरि धेरै छिटो घुमिरहेकोले, धेरै भाषामा यसलाई रोमाली धर्ममा पखेटा भएको देवदुत मेर्कुरियुसको नामले भनिन्छ। अङ्ग्रजीमा Mercury भनिन्छ। नेपालीमा यसलाई चन्द्रको छोरोको नामले भनिन्छ।
 
== यी पनि हेर्नुहोस ==
"https://ne.wikipedia.org/wiki/बुधग्रह" बाट अनुप्रेषित