"बङ्गलादेशको स्वतन्त्रता युद्ध" का संशोधनहरू बिचको अन्तर

अपारेशन सार्चलाइटको मुख्य चरण मध्य मे महिनामा बङ्गालीले अन्तिम प्रमुख सहरहरूमा कब्जा जमाएपछि समाप्त भएको थियो। यस सैन्य कार्वाहीले सन् १९७१ को बङ्गलादेश नरसंहार पनि सुरु गरेको थियो।<ref>{{cite news |last=Bergman|first=David|title=Questioning an iconic number|url= http://www.thehindu.com/opinion/lead/questioning-an-iconic-number/article5940833.ece |access-date=28 September 2016 |newspaper=The Hindu |date=24 April 2014 }}</ref> यस्ता सैन्या कार्वाही र नरसंहारले बङ्गालीहरूलाई स्वतन्त्रताका लागि थप कडा रूपमा प्रस्तुत हुन प्रेरित गर्‍यो जसको फलस्वरूप त्यही वर्ष पूर्वी पाकिस्तानमा पश्चिम पाकिस्तानबाट छुट्टिएर बङ्गलादेशको रूपमा स्थापित भएको थियो।<ref>{{cite book | last = Rummel | first = Rudolph | author-link = Rudolph Rummel | title = Statistics of Democide: Genocide and Mass Murder since 1900 | chapter = Chapter 8: Statistics of Pakistan's Democide Estimates, Calculations, And Sources | page = 544 | isbn = 978-3-8258-4010-5| year = 1998 }}</ref> बङ्गलादेशी सञ्चार माध्यम र अङ्ग्रेजीअङ्ग्रेजीमा रहेकोरहेका सन्दर्भ पुस्तकहरूले आकस्मिक तथ्या प्रकाशित गरेका थिए जसले ढाकमा ३,००० देखि ३५ हजार र पुरै बङ्गलादेश भरी २,००,००० देखि ३०,००,००० को बीच मानिसहरूको मृत्यु भएको आँकलन गरिकागरिको थिए।थियो।<ref>{{cite web |author=Zunaid Kazi |url = http://www.virtualbangladesh.com/history/holocaust.html |title=History : The Bangali Genocide, 1971 |publisher=Virtual Bangladesh |archive-url = https://web.archive.org/web/20110723203401/http://www.virtualbangladesh.com/history/holocaust.html |archive-date=23 July 2011 |access-date=23 June 2011 }}</ref> यद्यपि बेलायती मेडिकल जर्नल सहित स्वतन्त्र अनुसन्धानकर्ताहरूले यो तथ्या १,२५,००० देखि ५,०५,००० को बीच रहेको भन्दै तथ्य सार्वजनिक गरेका थिए।<ref>{{cite news|url=http://www.atimes.com/atimes/South_Asia/GF23Df04.html|newspaper=Asia Times|title=Indians are bastards anyway|last=Debasish Roy Chowdhury|date=23 June 2005}}</ref> अमेरिकी राजनीतिक वैज्ञानिक रुडोल्फ रुम्मेले १५ लाख व्यक्तिको मृत्यु भएको भनि भनाइ सार्वजनिक गरेका थिए। अपारेशन सार्चलाइटलाई भयानक नरसंहारको संज्ञा दिइएको थियो।

यस हिंसालेहिंसा प्रान्तीय राजधानी ढाकमाढाकामा केन्द्रित भए पनि यसले पूर्वी पाकिस्तानको सबै भागलाई असर गरेको थियो। [[ढाका विश्वविद्यालयकाविश्वविद्यालय]]का आवासीय छात्रवासहरू विषेश रूपमा आक्रमण लक्षित थिए।<ref name="nurullah">{{cite book

}}</ref> पछि पाकिस्तान सेनाले ढाका विश्वविद्यालयलाई चारै तर्फबाट घेरा हाली त्यहाँ उपस्थित विद्यार्थी, शिक्षक तथा कर्मचारीहरूको सामूहिक हत्या गरेका थिए। जगन्नाथ हल नामक एक हिन्दु आवसीय हललाई पाकिस्तानी सशस्त्र सेनाले ध्वस्त पार्दै त्यहाँका ६०० देखि ७०० जनाको सामूहिक हत्या गरेका थिए।<ref name="BBC">{{cite web |url = https://www.bbc.com/news/world-asia-16207201 |title = Bangladesh war: The article that changed history – Asia |publisher=BBC |date=16 December 2011 }}</ref> यस सैन्य कार्वाहीले पहिलो फेब्रुअरी सन् १९७१ मा राष्ट्रपति याह्या खानले पूर्वी पाकिस्तानमा रहेका तीन लाख मानिसहरूको हत्या गर्नका लागि आदेश दिएका थिए र चुनावमा अत्याधिक बहुमतका कारण विजयी भएको पूर्वी पाकिस्तानको अवामीआवामी लिगलाई सरकारले रद्द गर्दै मार्च महिनाको अन्तिम दिनहरू तिर प्रधानमन्त्री पदका उम्मेदवार शेख मुजीबुरमुजिबुर रहमानलाई गिरफ्तार गरी पश्चिम पाकिस्तान लिएर गएका थिए।<ref>{{cite web |url = http://www.britannica.com/EBchecked/topic/651231/Agha-Mohammad-Yahya-Khan |title = Encyclopædia Britannica Agha Mohammad Yahya Khan |encyclopedia=Encyclopædia Britannica |access-date=23 June 2011 |archive-url = https://web.archive.org/web/20110604051235/http://www.britannica.com/EBchecked/topic/651231/Agha-Mohammad-Yahya-Khan |archive-date= 4 June 2011 |url-status=live }}</ref>