"भगवान" का संशोधनहरू बिचको अन्तर
Content deleted Content added
सा रोबोट : हिज्जे मिलाउँदै |
कुनै सम्पादन सारांश छैन |
||
पङ्क्ति १:
'''भगवान''' एउटा देवताका लागि विशेष रूपले श्री[[कृष्ण]], [[राम]] र वैष्णव धर्ममा भगवान [[विष्णु]]का अन्य अवतारहरु र हिन्दू धर्मको शैव धर्म परम्परामा भगवान शिवका एउटा अवतार हुन्। यस शब्दको उपयोग जैनीहरुद्वारा तीर्थकर, विशेष रूपले महावीर र बौद्धद्वारा [[भारत]]मा भगवान बुद्धको उल्लेख गर्नका निमित्त गरिन्छ। [[भारत]] र दक्षिण एसियाका अनेकौं क्षेत्रमा, भगवान हिन्दुहरुका लागि एक सार्वभौमिक ईश्वरको अमूर्त अवधारणाको प्रतिनिधित्व गर्दछ जो आध्यात्मिक र धार्मिक रहेका छन् तर एउटा विशिष्ट देवताको पूजा गर्दैनन्। भगवान स्वयम् प्रकृतिका ५ तत्व (पञ्चतत्व)को संयोजनको एक संक्षिप्त रूप हुन्। शाब्दिक अर्थमा भन्ने हो भने ''भ'' को अर्थ भूमि (पृथ्वी), ''ग'' को अर्थ गगन (अन्तरिक्ष वा आकाश), ''वा'' को अर्थ वायु (हावा),'' अ'' को अर्थ अग्नि (आगो) र अन्तमा, ''न'' को अर्थ नीर (जल वा पानी) भन्ने हुन्छ। यी समग्र मिलेर नै भगवान बनेका हुन्। "भगवान" शब्द वेदहरुमा वा प्रारम्भिक वा मध्य उपनिषदहरुमा देखा पर्दैनन्। मुण्डाका उपनिषदमा "भग" शब्दको उपयोग रहेको छ, तर "भगवान" शब्दका लागि हैन। "ईश्वर" शब्दको प्रयोग ईशावाशोपनिषद बाहेक वैदिक शास्त्रमा वर्णित छैन। देवताहरु र देवी-देवताहरुका प्रतिनिधित्व गर्नका लागि श्री[[कृष्ण]], [[विष्णु]], [[शिव]] जस्ता देवताहरुका नामको उपयोग गर्दै, सबभन्दा पुरानो संस्कृत ग्रन्थ एउटा अमूर्त "सर्वोच्च आत्मा" र "पूर्ण वास्तविकता" को प्रतिनिधित्व गर्नका निमित्त ब्राह्मण शब्दको उपयोग गर्दछ। "ईश्वर" शब्द वेदहरु र उपनिषदहरुमा देखा पर्दछ, जहाँ यसको उपयोग आध्यात्मिक अवधारणाहरुमाथि चर्चा गर्नका लागि गर्ने गरिन्छ। भगवान शब्द पछी वैदिक शास्त्र जस्तै- श्रीमद्भगवद् गीता र पुराणमा पाइने गरिन्छ। भक्ति स्कूल साहित्यमा, यो शब्द साधारणतया कुनै पनि देवताका लागि उपयोग गर्ने गरिन्छ, जसका लागि प्रार्थना गर्ने गरिन्छ; उदाहरणका लागि, [[राम]], [[गणेश]], श्री[[कृष्ण]], [[ब्रह्मा]], [[शिव]] वा [[विष्णु]]। विशेष रुपले देवता, प्रायः भक्तको र केवल भगवानको हुने गर्दछ। भगवान भक्ति परम्पराहरुमा पुरुष हुन र भगवानको स्त्री समकक्ष भगवती हुन्। केहि हिन्दुहरुका लागि, भगवान शब्द ''भगवान'' को एउटा अमूर्त, लिङ्गरहित अवधारणा हो। बौद्ध धर्मको पाली ग्रन्थमा, शब्दको उपयोग [[गौतम बुद्ध]]लाई दर्शाउनका लागि गर्ने गरिन्छ, जसको उल्लेख भगवान बुद्ध र भगवान शाक्यमुनीका साथ गरे। भगवान शब्द अन्य थेरावदा, महायान र तन्त्र बौद्ध ग्रन्थमा पनि पाइन्छ। [[भारत]]का केहि जनजातिहरुका दाबी रहेको छ कि शरद बाबा भगवान ब्रह्माण्डका निर्माता हुन्। यो कुरा पनि भनिने गरिन्छ कि विभिन्न प्राणीहरुका लागि दु:ख र समृद्धि एकै समयमा हुने गर्दछ। यो संसारको यादृच्छिकतालाई स्वीकार गर्दछ र भन्दछ कि हामीलाई आफ्नो धर्मको पालन गर्नुपर्दछ, जो कि हामी मानव ब्रह्माण्डका थोरै मात्र मानवले गर्ने गर्दछ।
[[श्रेणी:देवी देवता]]▼
==व्युत्पत्ति र अर्थ==
==हिन्दू धर्म==
===साहित्य===
===वैष्णव===
===महत्व===
==बौद्ध धर्म==
===साहित्य===
===महत्व===
==शिलालेख==
===यूनानी===
===बौद्ध कलश===
===पित्तलका स्तम्भ र स्तूप===
▲[[श्रेणी:देवी देवता]]
| |||