"सल्यान जिल्ला" का संशोधनहरू बिचको अन्तर

'''सल्यान''' [[नेपाल]]जिल्ला संघीयसङ्घीय गणतन्त्र [[नेपाल]]को प्रदेश नम्बर ६ मा पर्ने एक पहाडी जिल्ला हो ।भौगोलिक विकटता र भौतिक पूर्वाधारको न्यून विकासकलेगर्दा यहाँका अधिकांस मानिसहरूकोजीवन कष्टकर रहेको छ ।परम्परागत कृषि पेशामा आधारीत यहाको आर्थिक प्रणालीसुधार उन्मुख रहेको छ भने सामाजिक क्षेत्रमा पनि विस्तारैपरिवर्तनहरु देखिदैछन् । यहाँ बाहुन, क्षेत्रि, मगर, कामी, दमाई,नेवार समुदायको बहुल्यता रहेको छ । राप्ती राजमार्गको मध्यखण्डको निर्माण पछि यस जिल्लाको चौतर्फी विकासकोढोका खुल्ला भएको हो । शारदा नदी यस जिल्लाको प्रमुख जलसम्पदाको रूपमा रहेको छ । कुपुण्डेदह यहाँको धार्मिक स्थलकोरूपले प्रसिद्व रहेको छन् । यसका साथै खैरावाङ भगवती मन्दिर रछत्रेश्वरी मन्दिर प्रमुख धार्मिक स्थलको रूपले प्रसिद्व रहेका छन्। यसका अतिरिक्त अन्य पर्यटकिय एवं धार्मिक स्थलहरु यहाँप्रसस्त मात्रामा रहेका छन् । अदुवा खेती, अमिलो जातकाफलफूल खेती तथा बाख्रा पालन व्यवसायका साथ कृषि व्यवसायनै यस जिल्लाको प्रमुख व्यवसायको रूपमा रहेको पाईन्छ ।प्रसस्त मात्रामा रहेको प्राकृतिक श्रोत साधनको समुचितउपयोग सहित जिल्लाको चौतर्फी विकासका लागिसबैतिरको प्रतिवद्वता नै यहाँको विकासको मूल आधार हो ।

पृथ्वीनारायण शाहको सल्यान प्रतिको नीति कायम राख्दै भिमसेन थापाले पाल्पा विजय गरेपछि सल्यानका विषयमा रुची बढेको थियो। फलतः वि.सं.१८६९ भाद्र ३ गते मंगलबारका दिन सल्यान पनि नेपाल एकिकरण अभियान भित्र परेको सल्यान जिल्लाको ऐतिहासिक पृष्ठभूमि महत्त्वपूर्ण छ। राणकालिन अबस्थामा सल्यान जिल्ला अन्तर्गत हालको रुकुम, रोल्पा र दाङ जिल्लाको अधिकतम भाग यस जिल्लामा नै थियो। यसको क्षेत्र पनि ठूलो थियो चौथो दर्जाको बडाहाकिमको दरवन्दीथियो। अघि भएका कुराको बयान नै ईतिहास हो ति पुराना दैविक शक्तिका घटनालाई पुराण र मानविय घटना प्रधानलाई ईतिहास छुट्टयाई ईतिहास पराणानी,पञ्चमो वेद उच्येतेः भनेर वेदलाई जसौ गरी इतिहासलाई हाम्रा पुर्वजहरूले आदर भावले हेथ्र्ये । ऐतिहासिक पृष्भुमिमा सल्यान राज्यलाई गोर्खाले वि.सं.१८४३,१८६५, १९०६ मा अधिनस्थ भएपनि २०१५ सालमाको संसदिय निर्वाचमा जिल्लाको रुप खडा भएको थियो । त्यसपछि २०१७ सालमा यस सल्यान राज्यलाई कर्णाली र भेरी र राप्ती अंचलमा विभाजित गरियो । यसको पुर्व सिमा धौलागिरी र लुम्बनी दक्षिणी सिमा भारतको उत्तरप्रदेश, पश्चिमी सिमा भेरी अंञ्चल र उत्तरि सिमा कर्णाली अंञ्चल छन । यसको राप्ती अंचलअञ्चल नाम रहनको कारण यो छ कि माडी र झिम्मुग संगम राप्ती र (इरावती) र पुर्वि भागबाट बहनो बाराही (बबै) र शारदा संगम इरावती दुवै नामबाट आखिरी तिन अक्षर रावतीका आधारमा यो भुभागको नाम राप्ती रहेको हो । सल्यान भुमी पहिले बिस्तृत रूपमा ठूली थिईन ।

यस पवित्र पावन पुण्यभुमिमासल्यानमा शारदा श्री ैरावाङ्ग भवानी भगवती भुवनेश्वरी, लक्ष्मीपुरकोट कमलाक्षेदेवी भगवती लक्ष्मीपुर रुपाकोट, रुपइशेश्वरी भगवती लक्ष्मीपुर आरचौर लिगम्बरा योगिनी, श्री त्रिकुटेश्वरी शिवलिङ्ग सल्यान साङकोट शंखमुल, छाँयाक्षेत्र, शाली वाङ्ग श्री चर्तुमाला खामे लेख सिद्ध, चारखुवासल्यानमा कुपिण्डे दहः, रामपुर पट्टेपट्टे दहः, सल्यान रामपुरमा श्री कालीमाटी बज्यू गंगामालागङ्गामाला देती उत्तर सिमाना भैरवी(भेरी) नदिले रक्षित भएकी शुसोभायमान दैविक शक्तिले भरिपुर्ण प्राकृतिक सम्पदाले धनिरहेको सल्यान धन्य : भुमि हुनजुन भुमिको बर्णन ब्राहण्ड, स्कन्ध ,पुराण योग तरङ्गिनीमा भरपुर बर्णन पाईन्छ ।