"उत्परिवर्तन" का संशोधनहरू बिचको अन्तर
Content deleted Content added
सा बोट: स्वचालित पाठ परिवर्तन (-प्राविधीक +प्राविधिक) |
सा रोबोट : हिज्जे मिलाउँदै |
||
पङ्क्ति ३:
कार्य संपन्न हुनेगर्छ। यो अनुवांशिकताको बुनियादी र कार्यक्षम घटक हुन्छ। यो यूनानी भाषाको शब्द जीनसबाट बनिएको हो। [[गुणसूत्र|क्रोमोसोम]]मा रहेको [[डी.एन.ए.]] (D.N.A.)ले बनिएको अति सूक्ष्म रचनाहरू जुन अनुवांशिक लक्षणको धारण एंव एउटा पीढीदेखि अर्को पीढीमा स्थानान्तरण गर्दछ, यसलाई जीन (gene) भनिन्छ।
जीन आनुवांशिकताको मूलभूत शारीरिक एकाई हो. अथवा यसैमा हाम्रो आनुवांशिक विशेषताहरूको जानकारी हुन्छ जस्तै हाम्रो कपालको रंग कस्तो हुन्छ,
==परिचय==
जीन जीवनको एकाई कोशिका हो र कोशिकाहरूको समुच्चय जीवित शरीरी वा प्राणी भनिन्छ। कल्पना
यस विविधताको मूल कारणको ज्ञान सबैलाई छैन, र सबभन्दा ठूलो कुरा यो छ कि कौतूहलवश पनि कोही पनि यो कुरा जान्न चाँहदैन। हामीलाई यो विभिन्नता यति सहज र सामान्य प्रतीत हुन्छ कि हाम्रो ध्यान यतापटि कहिल्यै जाँदैन। तर, यदि हामीले यस विभिन्नताका कारणको छानबिन गर्यौं भनें हामी साँच्चै नैं छक्क पर्नेछौं। यो विभिन्नताको मूल कारण नैं उत्परिवर्तन हो।
पङ्क्ति १६:
गोल्डस्मिट्ले उत्परिवर्तनको परिभाषा दिंदै भनेका छनः उत्परिवर्तन त्यो साधन (means) हो, जसद्धारा नयाँ आनुवंशिक टाइप (hereditary types) उत्पन्न हुन्छन्। डा.जान्स्की र उनको सहयोगीहरूको मतानुसार उत्परिवर्तन नयाँ किसिम अथवा प्रजातिहरूको उत्पत्ति गर्ने पथभ्रष्ट बिन्दु (point of departure) हो।
[[उद्विकास]] (Evolution)को अनेक प्रमाणहरूमा उत्परिवर्तनलाई पनि एक प्रमाण मानिन्छ। यस
१. नवीन प्रजातिको उत्पत्ति क्रमिक नभएर तात्कालिक हुन्छ;
पङ्क्ति ९७:
जीवहरूत्पत्तिको आदिम अवस्थाहरूमा पृथ्वीको वातावरण अनिश्चित र भौगोलिक परिवेश आज जस्तो थिएन। भौतिक र रासायनिक दृष्टिले तत्कालीन धरती विशेष प्रकारको संक्रमण काल देखि भएर गुजर रही थियो। वायुमंडलीय प्रभावों देखि जीव जन्तुहरूको आकृति, आकार, वर्ण, आदि पूर्णरूपहरूण प्रभावित थिए। प्रकृति जीवहरूलाई संरक्षण प्रदान गर्नको स्थितिमा थिएन। केवल उनी नै जीव जीवित रह पाते थिए, जुन सबल थिए। वायुमंडलीय प्रभाव शक्तिशाली होनेको कारण लाईमल जीवहरूको गुणसूत्रहरूमा परिवर्तन हो जाना सामान्य कुरा रही होगी। यसले नयाँ नए प्रकारको जीव जन्तुहरूको विकास जोड देखि भयो हुनेछ। यही कारण हो कि जस जोड देखि उनी फैले त्यसै गतिले समाप्त होते गए। उनको चिह्न, उनिलाई सत्ताको प्रमाण, जीवाश्मों (fossils)मा सिमटकर रहए।
गुणसूत्रहरूमा परिवर्तनको फलस्वरूप जंतुकुलहरूमा नै हैन, स्पीशीज सम्ममा विविधता आ गई। यो विविधता आज सम्म वर्तमान छ र अब यसमा परिवर्तनको
२. '''सामाजिक महत्त्व'''- कृत्रिम साधनहरू द्धारा उत्परिवर्तन गराएर जीव, चिकित्सा र कृषि वैज्ञानिक नस्लसुधार, रोगमार्जन, उत्पादनवृद्धि र मानवकल्याणको अनेक योजनाहरूलाई क्रियान्वित गर्दै छन्। कृषि क्षेत्रमा पशुहरू तथा अनाजहरूको नस्लसुधार र उत्पादनवृद्धि उत्परिवर्तनको एक महत्त्वपूर्ण पक्ष प्रमाणित भएको छ। आनुवंशिकीको एक नवीन शाखा सुजनन विज्ञान (eugenics)को वैज्ञानिक जोड देखि विकसित गर्नमा लागएको छन्।
|