"रङ्पुर जिल्ला" का संशोधनहरू बिचको अन्तर

| mottoes =

| image_map = BD Rangpur District locator map.svg

| image_map1 =

| map_caption1 =

| pushpin_map =

| pushpin_label_position =

| coordinates = {{coord|25|44|N|89|15|E|region:BD|display=inline,title}}

| coordinates_footnotes =

 

== इतिहास ==

 

=== शब्दको उत्पत्ति ===

रङ्पुरको नाम रङ्गोपुरबाट आएको हो भने पछि यसको नाम रङ्पुर राखिएको थियो। रङ्गोपुर दुई शब्दले बनेको छ जसमा पहिलो शब्दको ''रङ्गो''को अर्थ आकर्षक र आनन्द हुन्छ भने ''पुर''को अर्थ स्थान वा क्षेत्र हुन्छ त्यसैले रङ्गोपुरको अर्थ आनन्द र आकर्षक सहर हुन आउँछ। यस क्षेत्रमा प्राचीनकालमा कामरुप शासकका राजाले राज गरेका थिए जसको नाम बागादत्ता थियो। कामरुपका राजाले यस घघाट नदिको किनारमा रङ्गामहलको स्थापना गरेका थिए। रङ्गामहलमा प्राचीनकालमा बङ्गालका।राजाले समय बिताएका थिए। जसका लागि यो क्षेत्र रङ्गापुरको नामले परिचित थियो।

=== मुगल राज्य ===

 

===ब्रिटिस शासनकाल ===

मुगल शासककालको केही शताब्दी पश्चात् अन्ततः रङ्पुर ब्रिट्स इस्ट इण्डिया कम्पनीको कब्जामा आएको थियो। ब्रिटिस शासनको विरुद्धमा युद्ध सन् १९३० देखि शुरू भएको थियो। ब्रिटिस शासनकालमा तात्कालिक शासकहरूले यस क्षेत्रमा विभिन्न विद्यालयहरूको स्थापना गरेका थिए।

 

सन् १९७१ मा बङ्गलादेशको मुक्ति युद्धको शुरू भएको थियो। तात्कालिक समयमा पाकिस्तानी सेनाले रङ्पुर सदरका अब्दुल कलम अजिज, साङ्खु समादर, मोकाबुल हुसेल र अोमार अलिको हत्या गरेका थिए। २८ मार्च १९७१ मिथा पुकार उपजिल्लाका मानिसहरूले रङ्पुर सैनिक अड्डा घेराउ गरेका थिए। तात्कालिक समयमा २९ घोडामा सवार सैनिकहरूले मेसिन गोली द्वारा थुप्रै मानिसहरूको हत्या गरेका थिए। पाकिस्तानी सेनाले उक्त उपजिल्लाका पिरादाबाद सङ्घका मानिसहरूको हत्या गरेका थिए। १ अप्रिल १९७१ मा बङ्गलादेशको मुक्ति युद्धमा लडिरहेका लडाकुहरूले कुनिया उपजिल्लामा प्रहरी जवानका हत्या गरेका थिए। १३ अप्रिलमा पाकिस्तानी सेनाले ११ जना मानिसहरूको पिरगञ्ज र नन्दीगञ्जमा बिभत्स हत्या गरेका थिए। १७ अप्रिलमा पाकिस्तानी सेनाले बदारगञ्ज उपजिल्लाका थुप्रै मानिसहरूको हत्या गरेका थिए। पाकिस्तानी सेनाले बङ्गाली विभागका प्रवक्ता चित्त राजन रोय, बोयम कृष्ण अधिकारी, सुनिल चन्द्र चक्रवर्तीको हत्या गरेका थिए भने प्रवक्ताहरू सोही दिन रङ्पुरको कार्मिचेल कलेजमा बसेका थिए र हत्या पश्चात् पाकिस्तानी सेनाले ३० अप्रिका दिन सबै शवहरूलाई एउटै चिहानमा गाडिदिएका थिए भने पाकिस्तानी सेनाले केही विद्यार्थी र शिक्षकहरूको पनि हत्या गरेका थिए भने सोही दिन देखि सेनाले स्थानीय मानिसहरूलाई समेत यातना दिन शुरू गरेका थिए। २ जुनमा दुई पाकिस्तानी सेना कुनियाँ उपजिल्लाको टिष्टा पुल नजिक रहेको एक गाउँमा गई महिला माथी दुर्ववहार गरेका थिए भने गाउँलेहरूले उक्त दुई पाकिस्तानी सेनाको हत्या गरिदिएका थिए। उक्त घटनाको फल स्वरुप पाकिस्तानी सेनाले उक्त गाउँमा पुन आक्रमण गरि ३० जुन १९७१ मा २०० भन्दा बढी स्थानीय मानिसहरूको सामूहिक हत्या गरेका थिए। अगस्ट महिनामा पाकिस्तानी सेनाले तारागञ्ज उपजिल्लाका सएर भन्ने ठाउँमा थुप्रै मानिसलाई घेरा हालेका थिए र पछि सबैलाई गोली हानि हत्या गरेका थिए। अक्टोबर महिनामा पिरगाचा उपजिल्लाको शङ्करदह गाउँमा बङ्गलादेशको मुक्तिका लागि लडिरहेका सैनिक र पाकिस्तानी सेना बीच गोली हानाहान भएको थियो भने उक्त घटनामा ५ लडाकु सहित २ पाकिस्तानी सेनाको मृत्यु भएको थियो। पाकिस्तानी सेनाले उक्त घटनाको केही दिन पश्चात् १७ मुसलमानहरूको टल्टला मस्जिदमा हत्या गरेका थिए। डिसेम्बर २ का दिन पिरगाचा उपजिल्लामा बङ्गलादेशको मुक्तिका लागि लडिरहेका सैनिक र पाकिस्तानी सेना बीच गोली हानाहान भएको थियो भने उक्त घटनामा १ लडाकु सहित २ पाकिस्तानी सेनाको मृत्यु भएको थियो। ३ डिसेम्बरका दिन पाकिस्तानी सेनाले बारती पुलमा थुप्रै मानिसहरूको सामूहिक हत्या गरेका थिए। १७ डिसेम्बरका दिन पाकिस्तानी सेनाले आत्मासमर्पण गरेपछि रङ्पुर जिल्ला स्वतन्त्र भएको थियो।

 

*[[तारागञ्ज उपजिल्ला|तारागञ्ज]]

 

 

== शिक्षा ==

 

 

== केही प्रसिद्ध स्थानहरू ==

 

* रङ्पुर सहरको दक्षिणमा ताजहट दरबार अवस्थित छ जसलाई पहिले जमिन्दार दरवार वा राजवरी दरवार पनि भन्ने गरिन्थ्यो। ब्रिटिस शासन कालको समाप्ति पश्चात् यो दरवार राम्रोसँग हेरचाह नगरेका कारण कमजोर बनेको थियो तर त्यसको बाबजुद पनि यो सन् १९८० को दशकमा एक न्याय लयको रुपमा परिचित थियो। सन् २००४ मा यस दरवारलाई पूर्ण रुपमा प्राचीन सामग्रीहरू र शैलीको प्रयोग गरी फेरबदल गरि एक सङ्ग्राहलय बनाइएको थियो। रङ्पुर सहरमा यसको अलावा विभिन्न अतिथी बस्नका लागि घर र अन्य थुप्रै सङ्ग्राहलयहरू रहेका छन्।

* पिरबोधामा बेगम रोकायाको जन्म स्थलमा एक सङ्ग्राहल र महिला शिक्षण केन्द्रको स्थापना गरिएको छ। यो स्थलमा रङ्पुर सहरबाट आधा घण्टाको सवारी साधनमा यात्रा गरिसके पछि पुग्न सकिन्छ। ताजबरी सङ्ग्राहलय बाट केही दुरीमा रङ्पुर सहरमा एक सङ्ग्राहलय अवस्थित छ।

[[File:Rangpur town hall 01.JPG|thumb|220px|রংপুর টাউন হল]]