"वैदिक काल" का संशोधनहरू बिचको अन्तर
Content deleted Content added
सा रोबोट: रिडाइरेक्टहरू मिलाउँदै |
सा बोट: स्वचालित पाठ परिवर्तन (-महत्व +महत्त्व) |
||
पङ्क्ति ५१:
===ब्राह्मण===
वैदिक मन्त्रहरू तथा संहिताहरूको गद्य टीकाहरूलाई ब्राह्मण भनिन्छ। पुरातन ब्राह्मणमा ऐतरेय, शतपथ, पंचविश, तैतरीय आदि विशेष
* यो मुख्यतः गद्य शैलीमा लिखित छ।
पङ्क्ति ५८:
* ऐतरेय ब्राह्मणमा राज्याभिषेकका नियम प्राप्त हुन्छन्।
* [[शतपथ ब्राह्मण]]मा गन्धार, शल्य, कैकय, कुरु, पाँचाल, कोसल, विदेह आदिको उल्लेख हुन्छ।
* शतपथ ब्राह्मण ऐतिहासिक दृष्टीदेखि सर्वाधिक
* सर्वाधिक परवर्ती ब्राह्मण [[गोपथ ब्राह्मण|गोपथ]] छ।
पङ्क्ति ९०:
सूत्र साहित्य वैदिक साहित्यको अंग न हुनको बावजूद त्यसलाई समझनमा सहायक छ ।
'''कल्प सूत्र'''ऐतिहासिक दृष्टि देखि सर्वाधिक
'''श्रोतसूत्र'''(कल्पसूत्रान्तर्गत) दर्श-पौर्णमास, सोमयज्ञ,राजसूय,अश्वमेध,निरुढपशुबन्ध,जस्ता महायज्ञदेखि सम्बंधित विस्तृत यज्ञविधिग्रन्थ |
पङ्क्ति १०७:
* राजा युद्धको नेतृत्वकर्न्थ्यो। त्यसलाई कर वसूलने अधिकार नही थियो। जनता द्वारा स्वेच्छादेखि दिइयो भाग एवं बलिदेखि त्यसका खर्च चलन्थ्यो।
* सभा, समिति तथा विदथ नामक प्रशासनिक संस्थाहरू थियों।
* अथर्ववेदमा सभा एवं समितिलाई प्रजापतिको दुइ पुत्रीहरू भनिएको छ। समितिको
* सभा श्रेष्ठ लोंगोको संस्था थियो, समिति आम जनप्रतिनिधि सभा थियो एवं विदथ सबैभन्दा प्राचीन संस्था थियो। ऋग्वेदमा सबैभन्दा ज्यादा पल्ट उल्लेख विदथको १२२ पल्ट भएको छ।
* सैन्य संचालन वरात, गण अनि सर्ध नामक कबीलाई सङ्गठन गरिन्थ्यो।
पङ्क्ति १४९:
* ऋग्वेदका दसवहरू मण्डलमा चार वर्णहरूको उल्लेख मिल्दछ। वर्ण व्यवस्था गरम आधारित थियो। दसवहरू मण्डललाई परवर्ती काल मानिन्छ।
* समाज पितृसत्तात्मक थियो। संयुक्त परिवार प्रथा प्रचलित थियो।
* परिवारको मुखिया 'कुलप' कहलान्थ्यो। परिवार कुल कहलान्थ्यो। धेरै कुल मिलेर ग्राम, धेरै ग्राम मिलेर विश, धेरै विश मिलेर जन एवं धेरै जन मिलेर जनपद बनन्थे। अतिथि सत्कारको परम्पराको सबैभन्दा ज्यादा
* आर्हरू एवं दासहरूमा संघर्ष चलता रह्यो। एक अर्को वर्ग ' पणिहरू 'को थियो जो धनि थिए र व्यापार गरिन्थ्यो।
* भिखारिहरू र कृषि दासेको अस्तित्व थिएन। संपत्तिको एकाई गाईथी जो विनिमयको माध्यम पनि थियो। सारथी र बढई समुदायलाई विशेष सम्मान प्राप्त थियो।
पङ्क्ति १८३:
'''धातु एवं सिक्के''' : ऋग्वेदमा उल्लिखित धातुहरूमा सर्वप्रथम धातू, अयस ( ताँबो वा कांसा ) थियो। ती सोना ( हिरव्य वा स्वर्ण ) एवं चांदीदेखि पनि परिचित थिए। तर ऋग्वेदमा फलामको उल्लेख छैन। ' निष्क ' सम्भवतः सोने आभूषण वा मुद्रा थियो जो विनिमयका काममा पनि आन्थ्यो।
'''उद्योग''' : ऋग्वैदिक कालका उद्योग घरेलु जरूरतहरूका पूर्ति हेतु थिए। बढई एवं धूकरको कार्य अत्यन्त
==धार्मिक स्थिति==
|