"भ्लादिमिर लेनिन" का संशोधनहरू बिचको अन्तर

सा बोट: स्वचालित पाठ परिवर्तन (-क्रांतिकारी +क्रान्तिकारी)
पङ्क्ति ६७:
== जीवनी ==
व्लादिमीर इलीइच लेनिनको जन्म सिंविर्स्क नामक स्थानमा भएको थियो र उनको वास्तविक नाम "उल्यानोव" थियो। त्यसका पिता विद्यालहरूको निरीक्षक थियो जसको झुकाव लोकतंत्रात्मक विचारहरूको तर्फ थियो। उनकी माता, जो एक चिकित्सककी छोरी थियो, सुशिक्षित महिला थिइन्। सन् १८८६मा पिताको मृत्यु भएपछि धेरै छोरा-छोरी भएको ठूलो परिवारको सारा बोझ लेनिनकी मातामाथि पर्‍यो। यी भाइ बहिनी प्रारम्भबाट नैं क्रांतिवादका अनुयायी बन्दै गए। ठूला भाइ अलेक्ज्याण्डरलाई जारको हत्याको षडयंत्र रचेको आरोपमा फाँसी दिइयो।
उच्च योग्यताका साथ स्नातक बन्नमा लेनिनले १८८७मा कजान विश्वविद्यालयका विधि विभागमा प्रवेश गरे किंतु शीघ्र नैं विद्यार्थीहरूका क्रांतिकारीक्रान्तिकारी प्रदर्शनमा हिस्सा लिनको कारण विश्वविद्यालयले निष्कासित गरिदियो। सन् १८८९ मा उनी समारा गइरहेको बेला उनले स्थानीय मार्क्सवादीहरूको एक मण्डलीको सँगटन गरे। १८९१ मा सहरूट पीटर्सबर्ग विश्वविद्यालयबाट विधि परीक्षामा उपाधि प्राप्त गर लेनिनले समारामा नैं वकालत गर्नु आरभ गर दिया। १८९३ मा त्यसले सहरूट पीटर्सबर्गलाई आफ्नो निवासस्थान बनाया। शीघ्र नैं उ वहाँका मार्क्सवादिहरूको बहुमान्य नेता बने। यहीं सुश्री क्रूप्सकायासित, जो श्रमिकहरूमा क्रांतिको प्रचार गर्नमा संलग्न थिई, उनको परिचय भयो। यसका पछि लेनिनको क्रांतिकारीक्रान्तिकारी संघर्षमा जीवन पर्यंन्त उसको घनिष्ठ सहयोग प्राप्त भइरह्यो।
 
सन् १८९५ मा लेनिनलाई बन्दीगृहमा हालियो र १८९७ मा तीन वर्षका लागि पूर्वी साइबेरियाका एक स्थानमा निर्वासित गरियो। केही समय पछि क्रूप्सकायालाई पनि निर्वासित भएर वहाँ जानु पर्‍यो त्यसपछि लेनिनसित उसको विवाह भयो। निर्वासनमा रहँदा लेनिनले तीस पुस्तकहरू लेखे, जसमध्ये एक थियो ""रूसमा पूँजीवादको विकास""। यसमा मार्क्सवादी सिद्धांतहरूका आधारमा रूसको आर्थिक उन्नतिका विश्लेषणको प्रयत्न गरिएको। यहीं उनले आफ्नो मनमा रूसका निर्धन श्रमिकहरू वा सर्वहारा वर्गको एक दल स्थापित गर्ने योजना बनाए।
 
सन् १९००मा निर्वासनबाट फर्की आउनमा एक समाचारपत्र स्थापित गर्नका उद्देश्यले उनले धेरै नगरहरूको यात्रा गरे ग्रीष्म ऋतुमा उनी रूसका बाहिर गए त्यहींबाट उनले "[[इस्क्रा]]" (चिनगारी) नामक समाचारपत्रको सम्पादन आरम्भ गरे। यसमा त्यसको साथ ""श्रमिकहरूको मुक्ति""का लागि प्रयत्न गरने भएका ती रूसी मार्क्सवादी पनि थिए जसलाई जारशाहीका अत्याचारहरूबाट उत्पीडित भएर देशका बाहिर रहनु परेको थियो। १९०२मा त्यसले ""हमा के गर्नु छ"" शीर्षक पुस्तक तैयारको जसमा यस कुरामा जोर दिया कि क्रांतिको नेतृत्व यस्ता अनुशासित दलका हाथमा हुनुपर्दछ जसको मुख्य कामकाज नैं क्रांतिका लागि उद्योग गर्नु छ। सन् १९०३ मा [[रूसी सामाजिक जनवादी मजदूर पार्टी|रूसी श्रमिकहरूका समाजवादी लोकतंत्र दल]]को अर्को सम्मेलन हुने/भयो। यसमा लेनिन तथा त्यसको समर्थकहरूलाई अवसरवादी तत्वहरूबाट कडा फलाम लेना पडा। अंतमा क्रांतिकारीक्रान्तिकारी योजनाका प्रस्ताव बहुमतबाट मंजूर भयो र रूसी समाजवादी लोकतंत्र दल दुइ शाखाहरूमा विभक्त भयो - क्रांतिको वास्तविक समर्थक बोलशेविक समूह र अवसरवादी माशेविकहरूको गिरोह।
 
सन् १९०५-०७ मा त्यसले [[सन् १९०५-१९०७ को प्रथम रुसी पुँजीजीवी प्रजातन्त्रवादी क्रान्ति|रूसको प्रथम क्रान्ति]]का समय जनसाधारणलाई उभाडने र लक्ष्यको ओर अग्रसर गर्नमा बोलशेविकहरूका कार्यको निदेशन गरे। अवसर मिलते नैं नोभेम्बर, १९०५ मा उ रूस फर्किए। सशस्त्र विद्रोहको तैयारी गराने तथा कहरूद्रीय समितिको गतिविधिको संचालन गर्नमा त्यसले पूर्ण शक्तिबाट हात बँटाया र गरखानहरू तथा मिलहरूमा काम गरनेभएका श्रमिकहरूको सभाहरूमा अनेक बार भाषण गरे।
 
प्रथम रूसी क्रांतिका विफल भएपछि लेनिनलाई फेरि देशबाट बाहिर निर्वाशीत हुन पर्यो। जनवरी, १९१२मा सर्व रूसी दलको सम्मेलन प्रागमा हुने/भयो। लेनिनका निदेशबाट सम्मेलनले क्रांतिकारीक्रान्तिकारी समाजवादी लोकतंत्र दलबाट मेनशेविकहरूलाई निकाल बाहर गरे। यसका पछि लेनिनका क्रैको नामक स्थानमा रहकर दलका पत्र "प्रावदा"को संचालन गरने, त्यसको लागि लेख लिखने र चौथो राज्य ड्यूमाका बोलशेविक दलको निदेशन गर्नमा आफ्नो तपाईंलाई लगाया।
 
सन् १९१३-१४ मा लेनिनले दुइ पुस्तकहरू लिखीं - "राष्ट्रियताका प्रश्नमा समीक्षात्मक "विचार" तथा (राष्ट्रो का) आत्मनिर्णय गर्ने अधिकार।" पहलीमा त्यसले बूर्ज्वा मानिसहरूका राष्ट्रवादको तीव्र आलोचनाको र श्रमिकहरूको अंतरराष्ट्रियताका सिद्धांतहरूको समर्थन गरे। अर्कोमा त्यसले यो माँगको कि आफ्नो भविष्यको निर्णय गर्ने राष्ट्रहरूको अधिकार मान लिया जाए। त्यसले यस कुरामा बल दिया कि गुलामीबाट छुटकारा पाने प्रयत्न गरनेभएका देशहरूको सहायताको जाए।