"रैकाको ताम्रपत्र" का संशोधनहरू बिचको अन्तर

प्रचार सामग्री हटाइँदै
चिनोहरू: मोबाइल सम्पादन मोबाइल वेब सम्पादन
प्रचारबाजी, अर्थहीन जानकारी खाली गरिँदै
चिनो: प्रतिस्थापित
पङ्क्ति १:
[[रैका राजवंश|रैका]] राजा [[जुम्ला]]/[[दुल्लु]] बाट [[डोटी राज्य|डोटी]] आएका हुन् । यिनका ताम्रपत्रको रैका आदेश/राईका//रायका भाषा भन्ने शब्दनै '''रैकाज्यु''' भन्ने शब्द बनेको हो । यिनका देवता मस्टो गणका छन् । हाम्रो समाजमा जुम्लाबाट आएका हुन् भन्ने छ । नागी मल्ल आफ्नो जन्मथलो जुम्ला जाँदा [[अछाम जिल्ला|अछाम]] तिमल्सेना भन्ने गाउँमा बिधवा बमानीसंग सल्के भन्ने मान्यता छ । यी र यस्ता तममौ आधार प्रमाणले रैका जुम्ला /दुल्लु बाट डोटी पाल राज्य बिजयगरी बसेका हुन् । [[कत्युरी वंशज डोटी पाल राजाका ताम्रपत्र |कत्यूरी वंशका राजाका ताम्रपत्र ]] र रैका राजाका ताम्रपत्रमा पनि भिन्नता छ । [[रैका राजवंश]] का राजा जुम्ला (सिंजा) बाट डोटी आए जस्तै [[कत्युरी राजवंश |कत्यूरी राजवंश]] का राजा कार्तिकेयपुरी (कत्युर घांटी) कुमाऊ गडवाल बाट डोटी आएका हुन् । [[File:Raikaa Raja kaa Tamrapatra.jpg|thumb|रैका राजा हरि शाही को ताम्रपत्रको प्रतिलिपि]]
 
==आदित्य मल्लको ताम्र पत्र==
आदित्यमल्लको शाके १२३८ ( वि.स.१३७३) को ताम्रपत्र
*१) ॐ स्वस्ति । श्री सेञ्जाशुभस्थाने । समुन्द्रवंशोद्भव विराटपट्टाधिष्ठित प्रतिष्ठितेष्ट देवता श्री हेव
*२)ज्रपादपद्म परिचर्या परायण । राजकंशनारायण । राजभू(ज) वलम ल्लाएकांगवीरेत्यादि
*३)विविध विरुदावलि विराजमान परमभट्टारक महाराजाधिराज श्रीमदादित्य
*४) मल्लदेवः सान्तः पुरः सकुमारः सपरिवाश्चिरंजयतु ।।'''राइका भाषा''' पासा भै
*५)अकड्या कोहि लइन नपावा गाग्रीपाटाका आला ३ अत्रु उपाध्या सिउद्यो
*६) उपाध्या जगद्यो उपाध्यां पसा भया छन् ।। त्वम्करि सेवांमादत्त छ सधैं भुच
*७) भाखा आदित्यमल्लकि शाखा प्रतिपाल । बांम्हनकि शाषा भुच । जसाषउन् पायूं
*८) छ । रक्षा सो यो धान् । मेरुस्चलति कल्पान्ते मर्यादा सागरो गति । प्रतिपन्नेमहा स
*९) त्यं न विचलंति कदाजनः । अत्र शाक्षिण रत्नत्रय ।।श्री शाके १२३८ मार्गसिर सुदि ।।
*१०) द्वमदश्यां गुरौ लिखित मिति शुभम् ।।
 
==आदित्य मल्लको ताम्र पत्र==
 
*१).... सिञ्जासमावासितशुभस्थाने । दर्वारदोर्दडचंडिमसमाक्रान्तदु
*२)र्दान्तविराटपीठधिष्ठितप्रतिष्ठितेष्टदेवतापरिचर्यापरायण ।राजकंसनारायणरा
*३)जभुजवलमल्लाराजसरस्वतीकंठाभरणराजकोदंडविद्यार्जुन ।
*४)डप्रतिज्ञापुरणैकपरशुराम । निस्सीमसाहसवीरवेतालविक्रमादित्यप्रभृति
*५)विरुदावलीविराजमानपरमभट्टारकमहाराजाधिराजपरमेश्वरश्रीमदादि
*६)त्यमल्लदेवः सान्तःपुरःसकुमारः सपरिवारश्चिंरजयतु ।।'''राइकापाया भाखा''' ।।
*७)पासाकि अक्रि । पंद्योजोइसिका कान्सा चेला । पद्मनाभ । धामु दुहुजना ।।
*८) ताम्कु जग्द्योभाटको आ १ वोहोरातोला जैसर्मको आ १ वाहितांमाको आलो १
*९)थापाको हुँदो । एति आला सर्वकर अकर दोहोलिकरि पसाकि अक्य्राछु ।।
*१०) आदित्यमल्लकि शाखा पसाकर । पंद्यो जोइसिका शाखा भूचं । किक्करिकूर्म
*११) कुलाचलफणिपतिविधृतापिचलतिवसुधेयम् । प्रतिपन्नममलमनसानच
*१२)लतिपुंसांयुगान्तेपि ।।१।। श्री शाके १२४३ आश्विन शुदि वृहस्पति वासरे <ref name="प्रा.डा.सूर्यमणि अधिकारी"> प्रा.डा.सूर्यमणि अधिकारीद्वारा प्रकाशित, दैलेखबाट प्राप्त खश साम्राज्यको इतिहास २०६१ अनुसार । </ref>
 
==राजापुण्य मल्लका अभिलेखहरू==
*७.१— कोटिस्तम्भलेख
*“स स्वयं नागराजस्य नैवाशेषयदन्वयं । अथ गेलान्वय- पुण्यमल्लस्तत्राभ्यषिच्यत ।“
*व्याख्या— प्रताप मल्ल आफु स्वायमले नागराजको वंशपरम्परा शेष छोडेर गएपनि (निःसन्तान भए र (नागराजका भैयाद ) गेलाराजाका वंशज पुण्यमल्ल सिजाको राजसिहाशनमा अभिषिक्त भए । *पुण्यमल्लको समय नेपाल सम्वत ४५४ वि.स.१३९१
*७.३ — पुण्यमल्लको शाके १२५८ (वि.स.१३९३) को कनकपत्र
*१)ॐ स्वस्ति ।। सुमेरुसानुसन्निभादभ्राभ्रंलिहकनक कलशसंशोभितवरविहार मनोहरविपणिश्रे
*२)णिसमुपविष्टसौराज्यसंतुष्टमहाजनतरुणीविहितनृत्योत्सवप्रहतमंजुमुरजजीमूतस्तनि
*३)तप्रमुदितशिखण्डिमण्डलविहितताण्डवाडंवरे । अंवरधुनीवंधुवंधुरवंहीयः समुल्लसद्विमलक
*४)ल्लोलगिरिकल्लोलिनिलोलकल्लोलहिंदोलखेलन्मरालीपक्षपालीपक्षविक्षोभविक्षिप्त शिशिरशीक
*५)रासारवाहिगंधवाहावधूनितपूगपुन्नागचंपकाशोककुरवकवकुललवलीलवंगसंविद्धमुग्धस्कं
*६)धमाकन्दमंजुलमंजरीरजः पुंजपिंजरितपरिसरे । श्रीमति सेंजाभिधानवर नगरे ।। गरुडध्वजावता
*७) रा पारसंसार सागरोत्तारसेतुभूता पधनश्रीघनाराधना धिगतप्राज्यराज्य रक्षाक्षमप्रचंडनिजभूजदंडचं
*८)डिमसमाक्रान्तविराटपीठाधिष्ठित प्रतिष्ठितेष्टदेवता परिचर्यापरायणराजचक्रनारायणगाग्र्यायण
*९)गौतमात्रिहारितापस्तंवादिधर्मराजनीतिशास्त्रनिपुर्णप्रष्ठअपाडराजजगज्ज्येष्ठराजतारातरणिप्र
*१०)भृति विरुदावलि विराजमान परमभट्टारक महाराजाधिराजपरमेश्वर श्रीमत्पुण्यमल्लदेवाः सा
*११) न्तः पुरपरिवारा ः सकुमारा श्चिरंजयन्तु ।। श्री शाके १२५८ कार्तिक सुदि विजयादशम्यां रविवारे पिउथर्पु
*१२) राजकरिअक्न्या भाखापसाभै ।। '''राइको आदेश ।।'''
*१३)हुम दांगका पेखकअडै अधिकारि महर मँहँतौं सभौं
*१४) प्रति सुना र तामा शासन कनकपत्रकि भाष करि जयाकरपंडित चतुः सीमापर्यन्त विशुद्ध आचंन्द्रा
*१५) र्कस्थायी सर्ववाधाविनिर्मुक्तकरि पसाकरि अक्न्या छु पुण्यमल्लकि शाखा यो भाषा प्रतिपाल जया
*१६) करपंडितंको पूत नाति भाइ भतिजा चेलिका चेला आदि भुँचन वस्यो रस्यो देखि
*१७) कोहि उलटा पलटीकर्न नपावन् आप्नँ उचितैकरि जयाकरपंडितै ढुयन् अत्र
*१८) साक्षिणौ सूर्याचन्द्रमसौं बुद्धधर्मसंहाः । लवंपादानं चत्वारिस्थानानि सर्वेहिताः
*१९) सर्वेभांडागारिण ः ।। दिक्करिकूर्मकुलाचलफणिपतिविधृतापि चलति वसुधेय प्रति
*२०) पन्नममलमनसांनचलन्तिपुंसांयुगान्तेपि ।। षष्टिर्वर्ष सहस्राणां स्वर्गे तिष्ठति भूमिदः
*२१) आच्छेत्ता चानुमन्ता च तामेव नरके वसेत् ।। शत्रुणापि कृतो धर्म पालनीय ः प्रयत्न
*२२) त ः शत्रुरेवहि शत्रुः स्याद्धर्म ः शत्रुर्नकस्यचित् । लिखितं श्री गोल्हणेन शिवमस्तु ।।
*श्री ः ।। (मुन्द्रा) पुण्यमल्ल
*यसको पुछारमा खड्क र पुण्यमल्लको मुन्द्रा अंकित छ ।
 
*श्रीशाके १२५९ वैशाष सुदि १३ रवौं पिउथर्पु राजकरि अक्न्या भाषा पसा भै '''राइका आदेश ।'''
*ठिक्यां उकुंका ।। आला २ सांखा रांछुको आलो १ लुसां विर्याको आलो १ कोट मनदेवको आलो १ सभै एकत्र आला ५ स्वभार्नु नाभानु मतिसमुपरक्ते श्रीमत् पुण्यमल्लदेवेन श्री विद्याकरविपश्चिद्भ्य ः *सर्वत ः सर्ववाधाविनिर्मुक्तं आलिका पंचकं प्रतिपादितं । सूर्यग्रहण सर्वकर अकर करि आला ५ पसा भया । श्री पुण्यमल्लकि शाखा प्रतिपाल विद्याकर पंडितंकि शाखा भाइ भतिजो चेलिको चेलो आदि *भुंच । अत्र साक्षिण ः सूर्यचन्द्रमसौ बुद्ध धर्म संहा ः चत्वारिलंवपादानंस्थानानि सर्वे हिताः भांडागारिणश्च । षष्टिर्वर्षसहसाणि स्वर्गे तिष्ठाति भूमिदः ।। आच्छेताचानुमन्ताचतान्येवनरकेवसेत् । *यतोधर्मस्ततोजयः । किंवाबहूक्तेनेति शुभम् ।।
<ref name= "योगी नरहरिनाथ"> [[योगी नरहरिनाथ]], इतिहास प्रकाशमा सन्धिपत्र संग्रह भाग १, वि.स.२०२२ पृ. ७६१ बाट</ref>
 
==पृथ्वीमल्लको कनकपत्र,ताम्रपत्र/अभिलेखहरू==
*८.१— पृथ्वी मल्लको अछाम [[विनायक]]को कुचिकालिका गाउँ विकास समितिको जलदेवताको मन्दिरको अग्रभागमा द्वार माथि वारपार एक लाईन अभिलेख यस्तो छ ।
स्वस्ति श्री शाके १२१६ महाराजाधिराज पुथ्वी मल्ल परिवार श्चिंरजयतु श्री देवस्मएकृत पुण्येन सर्वे सत्वार सुखिनो भवन्तु '''राईका वनाया''' लिखित वशिष्ठ दास सवुभूंचु । (पुर्ण प्रकाश नेपाल –यात्री) सेती अञ्चल दिग्दर्शन , ऐतिहासिक रुपरेखा पृष्ठ २२९) यहाँ पनि राईका (रैका) शब्द उल्लेख छ ।
*८.२— पृथ्वी मल्लको शाके १२७१ (वि.स.१४०६) को ताम्रपत्र
*१)ॐ स्वस्ति । श्रीमतिसेंज्जाभिधनवरनगरेगरुडध्वजावतारा
*२)(पा) र संसारसागरोत्तारसेतुभूतापघन श्रीघनाराधनाधिगतप्राप्त
*३)राज्यरक्षाक्षम प्रचंडनिजभुजदंडचंडिमममाक्रांत विराटपी
*४)ठाधिष्ठित प्रतिष्ठितेष्ट देवता परिचर्या परायण राजवलिनारा
*५) यण गाग्र्यायण गौतामादि प्रणीत राजनीतिशास्त्र प्रवीणप्रष्ठ अ
*६)पार... राज जगज्ज्येष्टि अदीक्षितराजदीक्षाशिक्षागुरु राजतारा
*७) तरणि प्रभृति विरुदावली विराजमान परमभट्टारक महारा
*८) जाधिराज परमेश्वर श्रीमन्पृथ्वीमल्लदेवपाद ः सांतः पुराः
*९)सपरिवाराः सव्र्वत्र विजयिन ः ।। श्रीशाके १२७१ कार्तिकवहुल
*१०) एकादश्यां । गुरुवासरे ।। '''राइको आदेस'''
*११) अकुल्लिका अधिकारी कार्की प्र
*१२) ति आ १ सुद्रडभाट । आ ।। कँदउँनको दाँमु जोइसि आ १ सेटिको उम्राका अ
*१३) धालाको तियालो आस घालि आलो पुर्याइ शोभाक्र आ १ हिरुभाट । राछु भा
*१४) ट एकत्र आ ३ ।। दोहोलि सव्र्वकर अकर करि सुह(द्र) ड भाट । दाँ
*१५) मु जोइसि शोभाक्रहिरुभाट राछुभाट पसाकरि अक्य्रा छुं
*१६) मुडालि पेटाली मोड् अपुतालि कोहि लैन नपाव । यो भाषा पृ
*१७) थ्वीमल्लकि शाखा पसाकरि अक्न । सिंघाडिंकि शाखा चेलिको
*१८) चेलो भूंच अत्र शाक्षिण ः सूर्यचन्द्रमसौं बुद्ध धर्मसंघाः र
*१९) त्न व (प) द्म राउला ः अछाँमि राउला ः जुगराज राउला ।<ref name="प्रा.डा.सूर्यमणि अधिकारी"/>
 
==राजधानी दुललेध्ये==
पृथ्वीमल्ल को वर्षे राजधानी सेजा (सिंजा) थियो भने हिउदे राजधानी दुललेध्ये (दुल्लु) थियो शाके १२७८ (वि.स.१४१३ श्रावण सुदि शुक्रवार उल्लेख भएको कनकपत्र सिजा वाट आज्ञा जारि गरिएको छ । ताम्रपत्र यस प्रकार छ —“राजतारातरणिप्रभृतिविरुदावली विराजमान परमभट्टारक महाराजाधिराजपरमेश्र श्री मत्पृथ्वीमल्लदेव”
 
— पृथ्वीमल्लको शाके १२७९ (वि.स.१४१४) को ताम्रपत्र अभिलेख<ref name=" प्रा.डा.सुर्यमणि अधिकारी "> प्रा.डा.सुर्यमणि अधिकारी, बाइसे राज्यको इतिहास पेज नम्बर २६–२७ वाट उतार (वि.स.२०६०) </ref>
*(१) –ॐ स्वस्ति ।। सुमेरु न्सातुसन्नितादब्राजलि सूक्तककलरा संज्ञो । स्वेतधर बिहार यं नो ह(ॐ स्वस्ति ।। सुमेरुसानुसन्निभ्रादभ्राभ्रलिह कनककलश संशोभित वरविहार मनोह–)
*(२) – र विपणिम्रेणिसनुषधिक्षरो राह्यसेवुधमहाजन रकुली विहित नृन्थोत्सव प्र(र विपणिश्रेणि समुपविष्ट सौराज्य संतुष्ट महाजन तरुणीविहित नृत्योत्सव प्र–)
*(३) –हतनं जुनुरजजीमूतध्वतिडासुदित सिखंडिमंडल विहित ताँडवे । श्रीमति सी(हत मंजुरजजीमूतस्तनित प्रमुदित सिखंडिमंडल विहित ताँडवे । श्रीमति सी–)
*(४) –मिकरठात सेजानमकेमरुदध जावतानापान संसार सागरोन्तार सेजा जूरा(मिकरठात (?) सेजानगरे गरुडध्वजावतारापार संसार सागरोत्तार सेतुभूजा–)
*(५) –पघन श्री घनाराधनाधिगत प्राज्ञ (प्राज्य) संपन्संतोषीताधि सार्धोङ्गिय मान प्रविन
*(६)– पद पादान दक्षिण्यमुत (भूत) शील शौर्य सौदार्य धैर्य गाँजीग्र्रादि गुत (गुण) गरिमा गं
*(७)– भीर संयम धीर परमभट्टारक महाराजाधिराज राजवलिनारायण । अ –
*(८)–पाडराज जगज्जेष्ठ राजातारातरणिरंतिकार राजप्रवितजारद (राजप्रथितनारद) नीः सीम ।।
*(९)–साहास विरवेताल विक्रमादित्य प्रभृति विविध विरुध पदावली विराजमा–
*(१०)– न लल नद्रुष दीलीप ङथर नाभागभररभिगीरंध (नल नहूष दीलिप दशरथ राम सागर भगीरथ) समान राजपरमेश्वर श्रमि–
*(११)– त्पृथ्वीमल्लदेवा ः सर्वत्र विजयिनः सात्रपुत (सान्तपुर) परिवार सुश्चिरं जयतु ।। श्री शाके
*(१२)– १२७९ अषाड सुदि १३ गुरौ । '''राइको आदेश'''
*(१३)– सिर्कोटका अधिकारि कार्किप्रति आ–
*(१४)–लो १ कालागाँवँको कँवर वं नामकरलका दिउस । तिले कुशे संकल्प घालि स–
*(१५)– र्वकर अकर । सर्वदोष विसुद (द्ध) दोहोली करि भड (द्र) जोइसि जैराज जोइसी । वा–
*(१६)– व.(म) न भाट महिराज भाट । पसाकि अक्य्रा छु एई दोहोलि रत् । डंड कुँड । मोड
*(१७)–अपुतालि । मुडालि । पेटालि । जारि चोरि झाप्या गुप्mया कडितो पाखो मागन्या चौथा (ग)
*(१८)– पिठायो । पोटलो मागन्या । चौथा (ग्) वर्सिको आदि करि । त्रुत्रिसै (छत्तिसै) कर कोहि लैन न
*(१९)– पाव एस् राँमशसना (ताम्रशसन) जो अपहरि करा (र) सो पापा (प) पाइय जो रक्षाकर सो मुक्ष्य (पुण्य)
*(२०)– पाइय अत्र साक्षिणः । सूर्यचन्द्रमसौं । अत्र (बुद्ध) धर्म संहाः (घा) भूमंडलका साक्षि भर्था–
*(२१)– कोटि राउला सरम (श्री) ब्रह्म राउला विस्यंति(वृहस्पति) राउला पैmच्या (त्या) ल् राउला्
*(२२)– सक्तु भंडारि सक्तु जोइसि सिरुधो (शिवदेव) भंडारि विन्त्याहार जैसिंघ खडगाहा
*(२३)–मैवन्यो (ल्यो) राउल् '''कटक स्वराडि''' (दिक्) करि कुर्म कुलाचल फणिपति विधृता–
*(२४)–पि चल (ति) वसुधेयं प्रतिपन्न ममल मनसां न चलति प्रूसा (पुसा) युगान्तेपि
*(२५)–षष्ठिवर्ष सहस्राणां स्वर्गे तिष्ठाति भूमिदः आच्छेन्ना (ता) चानुमंता च तामे–
*(२६)– व नरके वसेत् । यो यस्मिन् समये राजा जायतेत्र तपोवलात् । तेनायं
*(२७)– धर्मिण धर्मः पालनीय ः प्रयत्नतः ।। ताम्रपत्र करां षे (?) र्गधु साहो नियं ।।
 
 
*— दुल्लुस्थित पृथ्वी मल्लको कीर्तिस्तम्भ शिलालेख
अग्रभागमा
ॐ मणिपद्मे हुँ
 
==पृथ्वीमल्लको शाके १२८० (वि.स.१४१५)को ताम्रपत्र==
*१) ॐ स्वस्ति ।। अनिंधनसमिद्धोद्गे (ग) च्छज्जवालाजालजिह्वालप्रत्यक्षवैश्वानर त्रयाधिष्ठानपरमपावन
*२) श्रीदुल्र्लध्यनगरे । गरुडध्वजावतारापारसंसारसागरोत्तारसेतुभूतापघनश्रीघनाराधनाधि
*३) गजप्राज्यराज्यरक्षाक्षमप्रचंडनिजभूजदंडचंडिमसमाक्रान्तविराटपीठाधिष्ठितप्रतिष्ठितेष्टदेवता
*४)परिचर्यापरायण ।राजवलिनारायण । गाग्र्यायणगौतमादिप्रणीतनीतिशास्त्र प्रवीणप्रष्ठ । आपा
*५)डराजजगजेष्ठ। अदीक्षितराजदीक्षाशिक्षागुरु । राजतारातरणिप्रभृतिविरुदावली विराजमान
*६) परमभट्टारक महाराजाधिराज परमेश्वरश्रीमत्पृथ्वीमल्लदेवपादा ः सान्त ः पुरसपरिवाराः सकुमा
*७)राःसर्वत्र विजयिनः ।। श्री शाके १२८० श्री सम्वत् १४१५ मार्गशिरवदि १३ सोमे । '''राइका आदेस् ।'''
*८) पँलाँता
*९) को मझडाको आलो ।। हाथैको छंदो मग्शिरमास संक्रांतिका दिन सोमवार तिँहिँ वैश्वानर हरिशं
*१०)करियात्राकरि अक्न्या हुंदा तिलेकुशेसहित संकल्प घालि सर्वदोश (ष) विशुद्धसर्ववाधा विनिर्मुक्त तां
*११)वाशासनकरि देउराज जोइसि पसाकिअक्न्याछुँ । झांपा गुप्mयां कडता पाखो जिँउँपुलो मौनी चौनि डंड
*१२) मोडअपुतालि मुडालि पेटालिसबैछाडि छत्तीसकर अकरकरि पसाकि अक्न्याछुँ । श्री पृ
*१३)थ्वीमल्लकिसा (शा)खापसाकरि अक्नँ । देऊराज जोइसिकि शाखा चेलीको चेलोभुँच ।
*१४) अत्र शा(सा) क्षिणः सूर्यचन्द्रमसौं । बुद्धधर्मसंघ । अमात्या जगतिसिंह राउला । वि
*१५) स्पति राउला । किदि जेसवाल ।। वाछुँ भंडारी । सक्तु जोइसि । सँकद्र्योभँडारि । लेखक जु
*१६) ठाद्यो जोइसि । षष्टिर्वर्षसहस्राणिस्वर्गे तिष्ठति भूमिदः । य भाषा पशा (सा) करि अक्न्याछु घात् ।
*१७) तामाको वाप गाध मा सुगरि
यस अभिलेखको पुछारमा खड्क, सूर्य चन्द्र र पृथ्वीमल्ल मुन्दा अंङ्कित छन् ।
 
*८.८— पृथ्वीमल्लको शिलालेख कालिकोट थर्पुचाखा
*अभिलेखको पाठ
*ॐ मणिपद्मे हुँ
*अनेनपुण्येन सर्वे सत्वा ः
*सुखिनो भवन्तु ।। धर्मराज
*श्री पुथ्वीमल्ल ः शुभंभवतु ।।<ref name= "योगी नरहरिनाथ"/>
 
*— तारादेवीको शिलालेख अछाम घोडासैन<ref name=" राजा पृथ्वीमल्ल "> राजा पृथ्वीमल्लको शाके१२७८को कनकपत्रमापनि तारादेइको नामआएको छ । </ref>
*ॐ मणिपद्मे हुँ
*श्री तारादेवीश्चिरंजयतु
 
== कनकपत्र,ताम्रपत्र/अभिलेख<ref name=" गोविन्द प्रसाद भट्टराई "> गोविन्द प्रसाद भट्टराईद्वारा, नेपाल र नेपाली (काठमाडौं) वि.स.२०३७) पृ.८९–९१बाट
</ref>==
*१— सूर्यमल्लको शाके १२८९ ( वि.स. १४२४) को कनपत्र
*१)ॐ स्वस्ति ।। अस्तिकस्तूरिकामोदप्रमोदितजगत्त्रयम् सेंजाभिधानँनगर विख्यातंभुवनत्रये ।।
*२)तत्रसमस्तक्षोणीरक्षाक्षमदक्षिणनिजभुजदण्डाग्रजाग्रत्करकमलकलितकरवालधाराकृत्त
*३)विपक्षलक्षलक्ष्मीसंभोगसुखरसिकअश्रान्तविश्राणनसुरद्रुमविद्रुमोष्ठपुटपाटल
*४)सरस्वतीसंतोषितसमस्तविद्वज्जन उत्तरधरित्रीधरताप्रवीण श्रीघनाराधनप्राप्त
*५)सतत जगद्विजयराजप्रतापमार्तण्डराजमत्तगजसिंहरिपुराजघनान्धकार जगज्योतिः
*६)साहनसमुद्रशौयौंदार्यगाम्भीर्यचातुरीप्रभृतिगुणमणिसमुद्रमहाराजाधिराजराज
*७)कार्पटिककाशीश्वरधारणागतराजराजन्यक्षादक्षसगर्वराजसर्वराजसर्वश्वहरणप्रवीणप्रभृति
*८)यथार्थविरुदविराजमान श्रीसूर्यमल्लपादाःसान्तःपुरपरिवारासमादिशन्ति । श्रीशा
*९) के १२८९ मार्गशीर्षदिवाद शम्यां । वुधे '''राइको आदेश'''
*१०) सिर्कोट जामका अधिकारी कार्कीप्रति
*११) आलो १ गुआल्या पानिको सुखातोलांसहित आलो १ सेठान्यागावको । आलो १ वांधु
*१२)र्गाको आलो ।। कालागांवको । आलो ।। जामदुवालिको एकत्र आला ४ कनकपत्र क
*१३)रि जुठा जोइसि पसाकि अक्न्याछुं । चोरि जारि दंड कुंड मोड् ।अपुतालिमुडालिपेटालि
*१४)जिउं कुडियो गुंप्mया कडित्या पोटलो पिठायो आदि करि छत्तिसकर अकर करि । टिका
*१५) ढोया पुण्य पसाकि अक्न्या छुं । यो भाषा सूर्यमल्लकि शाखा चेलिको चेलो पसाकरि अक्न
*१६)जुठा सोइसि कि शाखा चेलिको चेलो आदि भूंच । भाष् नमानि जो यो वृति घाल च(घ) ला
*१७) व तासकि मां सुग्री वाप गाद्ध एकै सै पुरुषा तस्का धोवा कुंडल्झान् अत्र साक्षिण ः रत्नत्र
*१८) यं । सूर्यचन्द्रमसौं । भूमण्डलका साक्षी च्यापजुन कुंवर, अछामी राउल्
*१९) श्रीब्रह्म राउल । राजु राउल् , साङ्का राउल साझा (रु) भंडारि, संकद्र्योभंडारी
*२०)स्वदत्तां परदत्तं वा यो हरेत्तु वसुन्धरां स विष्ठायांकृमिर्भूत्वा पितृभिः स
*२१)हमज्जति । शत्रुणापि कृतो धर्म ः पालनीय ः प्रयत्नत ः शत्रुरेव हि शत्रु ः स्याद्धर्म
*शत्रुर्नकस्यचित् । इति धर्मशास्त्रतो ज्ञात्वा पालनीयमिदं ।
 
==अभयमल्लको कनकपत्र,ताम्रपत्र/अभिलेखहरु==
*१०.१— अभयमल्लको शाके १२९८( वि.स.१४३३) को ताम्रपत्र
*१.ॐ स्वस्ति । अविकलभुवनभरोद्वहनधैर्यप्राचुर्यकीर्तिकम्वेनेवाशेषकवलि
*कलेवरस्यनीहारगौरस्यनन्तस्येवापरंवपुरुद्वहस्तस्तुहिनगिरेर्नितम्वेवर्तमानामभिगलिंतदुकू
*लशंकामिवोद्वहन्त्या श्वेतसरितसमलङ्कृतपरिसरप्रदेशामुदुम्वरपुरीमधिवसन्ततुलभुजब
*लविजितरिपुलवलकामिनीजननयननिर्गत वारिपूरसुदूरसमुत्सारितमत्सरिक्षिति प्रतिप्रता
*पालन ः प्रचण्डंभुजदण्डकुण्डलितकोदण्डखण्डनिर्गच्छच्छरनिकरजज्र्जरीकृता रिभूधरा
*सुरसंहरणवालगोपाल ः काम्वोजवानायुजवाल्हीकपारसीकद्युद्गतार्वरत्न संघसाहरसमुन्द्र ः
*शवलसामन्तमण्डलीमौलिमण्डितचरणसरोजसपरिवार ः श्रीमानभयम ल्लश्चिरंजयतु ।।
*श्रीशाके १२९८ फल्गुन वदि ७ रवौं । '''राइका आदेश ।।'''
*वाज्रुका अधिकारि । कार्किप्रति ।। अंदरगावंको वेलकांटियो निभौनके गढे
*सहित एकत्र आलो १।। सर्वकर अकर सर्वदोष विशुद्ध कि जैवम्ह् जोइसि । पसाकि
*अक्यांछु । मुडालि पेटालि मोड्अपुतालि । जारि । दोष सभैं छाडि अक्न्याँछुँ ।
*झयापा गुंप्mया कडित्या कुत् भात् । पोटलो पिठायो कोहिलैन नपाव जोभाषा
*पृथ्वीमल्ल राइका पसाकिथि । तै भाषा म पसाकि । यो भाषा अभयमल्लकि साखा
*पसाकि अक्न । जैवम्ह् जोइसि । महिराज जोइसिकि शाखा चेलिको चेलो आदि भूँच ।
*अत्र साक्षिण । सूर्यचन्दमसौं रत्नत्रयं ।। भूमंडलका साक्षि ः जैतवम्ह राउला सिरिवम्ह राउला राज वम्ह राउला पेखक अजु खड्काहा लेखक धर्मदास जोइसि ।
 
*१०.२ — अभयमल्लको शाके १२९८ (वि.स.१४३३)को ताम्रपत्र
*१.ॐ स्वस्ति । अविकलभुवनभरोद्वहनधैर्यप्राचुर्यकीतिकदम्वननैकशेषकव
*लितकलेवरस्यनीहारगौरस्यानंतसेवापरवपुरुद्धहस्तस्तुहिनगिरेर्नितम्वेवर्तमानामभिगलितदु
*कूलशंकाभिवोद्वहंत्या श्वेतसरित ः समड्कृतपरिसरप्रदेशानुदुम्वरपुरीमधिवसन्तुलभूजवल
*िवजितरिपुवल कामिनीजननयननिर्गतवारिपुरसुदूरभूजदंडकुंडलितकोदण्डखण्डनिर्गच्छच्छ
*रनिकरप्रवाहजर्जरिकृतारिभूधरासुरसंहरणवालगोपालस्कांवोजवानायुजवाल्हीकपारसिकाद्यु
*द्गता र्वरत्नसंघाहसमुद्गतसवलसामंतमंडलीमौलिमंडित चरण सरोज ः सपरिवार ः
*श्रीमानअभयमल्लश्चिरंजयतु श्रीशाके १२९८ फाल्गुन सुदि भौमे '''राइको आदेस् ।।'''
*जुसि कांपिलाका अधिकारी कार्की प्रति ।। निव्लिका माछा आधा ढुंखेतको
*गाग्रीपाटालाई । नयाखेत । वडाखेत । वाज्याभूवांका गढा डुग्रिवगान । सिलधाको ।
*भुगदिपाटो ३ कत्र आला २ मंमलाका तामापत्र शासन् कि । आचंडार्कश्छाइकि ।
*महिराजसोति अभैराजसोति । प्रशुसोति । पसाकि अक्याँ छु । सर्वदोष विशुद्ध ।
*सर्वकर अकर कि पसाकि अक्याँछु । झापा गुंफां कडित्या पोटलो पिठायो मोड
*अपुतालि मुडालि पेटालि ।। जारि चोरि कोहि लैननपाव यो भाषा अभयमल्लकि शाखा
*पसाकि अक्न सोतिकिशाखा भुंचं । अत्रसाक्षिण रत्नत्रयाः । सूर्यचन्द्रमसौ
*जैतव्रह्मराउला ।। धेवु राउल ।। उदैसिंह राउला अछामी राउला शुभम् ।
 
*१०.३ — अभयमल्लको शाके १२९९ (वि.स.१४३४) को ताम्रपत्र
*१.ॐ स्वस्ति ।। रायअसुरनारायणरायवालगोपालरिपुरायदोषं दुमल्ला
*२. श्रीअभयमल्लदेवपादाः सपरिवाराः सकुमाराः सर्वत्र विजयिनो भवन्तु ।
*३.श्रीशाके १२९९ वैशाख दिन सोमवासरे '''राइको आदेश ।'''
*४. अधिकारी कार्की वुढाथापा रोकाया सभैप्रतिकुमालतडको आलो ।।
*५. सुंनिकांटिया भाटगांवका सुनिका चौथाग दंदुरु नर्या वानियाको
*६.हुँदो । सुषा षोलाको उव्जनषटपडापढोमहुन्या उभो एक र चौथागा ।।
*७.शिहुडाद्वानिधर चिद्विथात् वाग्वोढारवोढोबाट उभो पाडिलतोला ।
*८. उभो वागागडो एति एकत्र सभै आला सूर्यग्रहण संकल्प घाली सिरु ।
*९.जोइसि पसाकि अक्रयांछु । डंड दोष मोड अपुताली कुत् भात् ।
*१०.पोट्लो पिठायो जारी चोरी झाप्या गुप्या जिउ कुडियो मुडाली । पे
*११.टाली । आकाशको ढिडो पातालकी निध सर्वकर सर्वदोष विसुद ।
*१२.करि अभैमल्लको चेलीको चेलो आदि पसाकरि सिरु जोइसिको चे
*१३.लिको चेलो आदि भुंचा जैनाषडाभैमल्ल पसाकिछ तैताष जैतवह्म सिरवह्म
*१४.मलैब्रह्म सुजानब्रह्मा तलकोटी सुरुलवम्म तैजाष जयाकर उपाध्यादिनाउछौं ।
*१५. इनुकी साषा दे । जयाकर उपाध्याकी साषा भुंच अत्र साक्षिण ः रत्नत्रयायासू
*१६.र्यचन्द्रमसौं । वुद्धवौद्ध । भूमण्डलका साछि जाङ राउला रामषड्गाहा ।
*१७.तिपुरुभाट डोडुकंवर हरिवम्मो राउल लेषक विद्यकरजोर्यो धर्म प्रतिपला
*१८.सो पुण्य पाइका । जो यइ वृति षचपचकर सो महापातक पाइया । मेरु
*१९.श्चलति कल्पान्ते मर्यादा सागरोगति । प्रतिपन्नमहासत्यं (न) विचलन्ति क
*२०.दाचन ।। स्वदत्तंपरदत्त वा यो हरेच्च वसुंधराम् षष्टि वर्ष सहस्राणि विष्ठायां जा
*२१. यते कृतिः ।। शत्रुणापि कृतं धर्म पालनीय प्रयत्नतः शत्रुरेव ही शत्रुस्यात् धर्म
*२२.शत्रुर्नकस्यचित् ।।
*उधार शाके १३१३ श्री अभय
*जसब्रह्म सुभं मल्ल
 
*१०.४— अभयमल्लको शाके १२९९ (वि.स.१४३४) को ताम्रपत्र
*१.ॐ स्वस्ति ।। अविकलभूवनभरोद्वहनधैर्यप्राचुर्यकीर्ति
*२.कदम्वेनैवाशेषकवलितकलेवरस्यनिहारगौरस्यानन्तस्यवपुरुद्वह
*स्ततुहिनगिरेर्नितम्वेवर्तमानम
*३.भिगलितदुकूलशंकाविमोद्वहन्त्यास्वेतसरितासमलंकृतपरिसरप्रदेशाश्रीसेगुड(पु)
*४.रिमधिवसनतुलभुजवलविजितरिपुवलका मिनीजननयननिर्गतवारिपुरसुदूर
*५.समुत्सरितमत्सरिक्षितिपतिप्रजापानल ः प्रचण्डभूजदण्डकुण्डलितकोदंडखंडनि
*६.र्गच्छच्छरनिकर प्रवाह जर्जरिकृतारिभूधरासुरसंहरणवालगोपाल ः काम्वोजवानायुजवा
*७.ह्लीकपारसिकद्युद्गतार्वरत्नसंघसाहरसमुद्र ः शवलसामन्तमण्डलिमौंलि (मण्डित) चरणसरोज ः
*८.सपरिवारःश्रीमानभयमल्लश्चिरंजयतुः।। श्री शाके १२९९फाल्गुन वदि ११ सोमे '''राइको आदेश ।।'''
*९.डुंग्राका अधिकारी कार्किप्रति । आ १ भात्याखोलाको । आ.।। खेती बाड्याको आ ।। डुम्री
*१०.कोलाम्पाटा उभोभू एकत्र आ.२ताम्रपत्र सासनकि पुडु जोइसि । तिलु जोइसि । सिकठु
*११. जोइसि पसाकिअक्यांछु सर्वकर अकर सर्वदोष विशुद्धा झाप्या गुप्या कडित्या मोड अ
*१२.पुतालि मुडाली पेटाली सभै छाडि अक्यांछु । कोहिल्यैन नपाव । यो भाषा ।
*१३.अभयमल्लकि साषा पसाकि अक्यां पुडुसोइसि । तिलु सोइसि सिकठुजो
*१४.इसि कि साषा चेलिको चेलो आदि भुंच । अत्र साक्षिणः सूर्यचन्द्रमसौं रत्न ।
*१५.त्रया भूमण्डलका साक्षि । '''जैतु वम्म राउला सिरिवम्म राउला राजवम्म राउला
*१६.सुमेरुवम्म राउला अंतिवम्म राउला अनेकु वम्म राउला तलकोटी राउला मेदिनिवम्म राउला थेवु राउला । गोल्ह्माल राउला ।'''
*१७.लेषक धर्मदाश जोइसि । सिउराज षडका अत्र साक्षि ।।
(मुन्द्र) अभै मल्ल
==सिंजा राज्यका राइका रैका==
राजा महाराजाधिराज अभयमल्लको ताम्रपत्र
डोटी मल्ल, शाही र शाहका पूर्वज
(शौनक गोत्रीय,सूर्यवंशी ठकुरीहरु)
राज्यका भारदार/रजवार तथा सहयोगीहरु
*२)बझाङ, बाजुरा,
*३)अछाम,
*४)दुल्लु,दैलेख,
*५)जाजरकोट,रुकुम, सहित...का स्थानमा रहने राजा÷रजवार ठकुरीहरुकापूर्वजहरु ।मलैबम,सुमेरुबम, मेदनी बम
नोटः यसराज्यसँग सम्बन्धित राजा/रजवार÷ठकुरी र ब्राह्मणहरु मष्टो अन्तरगतका देवी देवतासँग सम्बन्धित छन् । कश्यप र अत्रि, आत्रेय गोत्रका ठकुरी र ब्राह्मणहरुको संख्या यिनमा ज्यादा छ ।
 
*१०.६— अभयमल्लको शाके १३१३ ( वि.स.१४४८)को ताम्रपत्र
*१.ॐ स्वस्ति श्रीगणेसायनमः ।। रायअन्जननारायण रायवालगोपाल
*२. श्रीमानभयमल्लदेवसदाविजयिनोभवतु ।। श्रीशाके १३१३ वैशा
*३.षदिने स्वमवासरे '''राइका आदेस''' अदिकारी हितराउल रोकाया घो
*४.ग्रातलमुटिकनिक शकस्ना पपाटि चिंताराउलको आलो १ पंडा
*५.षेत उदो १९ षेत उनो सातारो केला घडि १ डालो दुमटपारेषनी
*६.वौरउनो पानीषालउनो १ आलो शुक्रयाडावर्धरकिक वसाउ १
*७.चौर जग्गा यति सव येकत्र करी वजगाहालाई संकल्प घाली ज
*८.याकर उपाध्या कि शाखा दियुं सर्वकर अकर सर्वदोष विशुद्ध क
*९.रिअक्यां सूर्यग्रहण याचित छो चन्द्र सूर्य साछि ... पगम अषि तै गषि
*१०. '''जैतवम हरिराउल''' इतश्री ठेडुराव जैतिवम सिरुवम गंगाधरजोइसि
*११.साक्षि हरिरावल साक्षि रुपसिंहथापा भ्यू रोकाया साछि दोडुकु
*१२. मल तिपुरुभाट लेखक विद्याकर जोइसि साछि चन्द्र्रसूर्यवुद्ध
*१३.धर्म भूमण्डलका साछि मेरु चलती टरागर्त मेति सागरो गति
*१४.प्रतिपनमया साछि नविचलंति तदा चल । स्वदत्तां परदत्तां वा
*१५. यो हरेच्च वसुन्धरा । सष्टिवर्ष सहस्राणी विष्ठाया जायते क्रि
*१६. मि ः ।। शुभमस्तु ।।
 
==राजा नागी मल्लको शाके१३०९ माघ(वि.स.१४४४)को ताम्रपत्र==
यिनले डोटी क्षेत्रमा मानव कलंकको रुपमा रहेको [[डोटी क्षेत्रमा देउका /देउकी प्रथा]] ([[देउकी प्रथा]]) चलाएका थिए |
*१) श्री ना ॐ स्वस्ति ।। श्री शाके १३०९ फाल्गुण मासे सोमवासरे दसभ्यां
*२) तिथौ '''राइको आदेशस्''' ''
*३) चौकीका पेषक अधिकारी कार्कि बुढाथापा रोकाया वादा थापा
*४) सवैप्रति पिपलगावको अधालो वजाल गावको आला संकलि एकत्र पारि
*५) पसकि अक्रयाछु छतीसेकर अकरकरि भास्करे उपाध्या पसाकि अकन्या
*६) छु जो द्धालकरे तसनागमल्लको थारो । अत्र साक्षि सिउ
*७) राजविष्ठ मधु धइत चुनवा रावल केस भडारी पभु जो
*८) इसी चैत्र कार्कि सुहर वोहरा अर्जुन जोइसि लिषितं .........।।<ref name= "रमेशजंग थापा"/>
 
==श्री रैका राजा त्रिभुवन मल्ल <ref name=" उद्धव राज पन्त "> डडेल्धुरा जिल्ला डोटी घटाल ४ कारिगाउका उद्धव राज पन्त को संकल्नमा रहेको ताम्रपत्र अनुसार
</ref>==
*— राजा त्रिभुवन मल्ल को शाके १३१७ (वि.स. १४५२) को ताम्रपत्र
*१) ॐ स्वस्तिश्री शाके १३१७ सम्वत् १४५२ मार्ग
*२) शिरमासे रवीवासरे दर्याधराय भुतभैरहुरायनम् ।।
*३) अनाथ असवार रायसामानम घरवाचहिन
*४) रायको भन्नार श्री राजाधिराज त्रिभुवन मल्ल स्वीरंज
*५) यतु '''रैकाज्युले''' पालपसाकी अकनी ।। पाच
*६) मासकि जोइसिना पाल मधुभाट वित्र
*७) सर्वकर अकर किपाइ हिलपाणी
*८) अधुलसाहुली अत्रसाक्षि जैसिंघ भडारी रतन
*९) पाल रोतुल केश भडारी राउटु भडारी
*१०) प्रभु जोइसि जैत पाल देउवा यसु सेटि चैन महर
*११) साहु पनेरु सुदु पण्डित सोदत्तां परदत्तां वा
*१२) यो हरेच्च वसुन्धरा षष्ठिवर्षसश्राणी
*१३) विष्ठायाम जायते क्रिभी ।।
*१४) अर्जुन जोइसी लिषितम् ..........।।
 
==राजा रिपु मल्ल==
*१३.१ — राजा रिपु मल्लको शाके १३३६ (वि.स. १४७१) को ताम्रपत्र
*१) ॐ स्वस्ति ।। श्री गणेशायनमः ।। दाराज परिभुरिताखिल महिसो जाग्य रोचिधि ः कि ।
*२) तिस्तोमसिता हुनितीनतनु ः सवयण इस्वसदां । सलक्ष्मी सुति नागरं हित–तनुर्योनंतलक्षा ।
*३) कृतिद्दवादहृदयदर्शनादर्शनाश्रुतिसहसा आशक्तिव्रह्र्मानृपः
*४) भट्टारक । परमैल्कव । परमादानी । काधद्धकाया यत्रनतानां अंधकार नाघल ज्योति ।
*५) लोभी (जी) नायभायेमलां कुसाचतुदिशानाम्र यज्ञम्म अद्येत्यादि विरदावली विराजमान श्री ।।
*६) शक्तिव्रह्न नरेन्द्रेण दत्तजीवलभुदाकर सर्वविनिर्भुक्र आदलायगणीहीदे श्री शाके १३३६ ।
*७) पौष सुदि १ प्र. वुधदिने रिसाकर पर्वणी । '''शक्तिव्रह्नराउलो आदेश''' ।। कपिलीकार्की अधिकारी ।
*८) वुढाथापा ।। बुढो जैसी ।। प्रसत आलो १ किड्ई दुमकोट यकत्रधाली ।
*९) चनद्रग्रहण तीलकुश सहीत संकल्प घाली चनद्राकर्करथ ।। इ ।।
*१०) वीवाधा विनिर्भुक्त ः । चतु ः सीभापर्यन्त विसुध दोहाली सारा ताम्रपत्र करि । सारुल जोइसि ।
*११) पसाकी अत्रयांछु । यस ताम्रपत्र जितर्कीवृत्तिकनिमितां सेवधारा । डडं । कुडंमोड । अपुताली ।
*१२) मुडाली पुडाली चारी जारि झपयागुप्या कउल्यापाषो करकुत । लिउकुडियो वेठो वाउलो पिठायो ।
*१३) पोटलो । थापा माथि अदिकरि । आकाशको ढीडो पाललकीनिधी छत्तिसैकर छाडि घा
*१४) लगछु (ष.दि.ष.नि..उधी ) । यस ताम्रपत्र दि नर्किहते जो घाल पलापायान कोहट्टीलायल
*१५) स्वधलनाकि सति वोलकर करा वा तस्करकैसै पुत्र वा केशीजीनयहने सुर
*१६) व्रहमणतारका सनि शाषाआदि षानतो यसेमेरु धंमसारानलिन जुकरणे पुराण्याइय ।
*१७) याहापछिका राजा पन्नहोइ यस प्रमाण सैरकि प्रतिपालनाकरि यस ताम्रपत्रकी भाष ।।।
*१८) श्री शक्तिव्रह्नकि साखाय साकरा सारुल जोइसि कीण पणपुतु नाति भाइभतिजा चे
*१९) लिको चेलो आदीकरि भंच ।। अत्रसाक्षि ।। सूर्यचन्द्रगो भुमंण्डलका साक्षि '''हरिवम्म राउल''' ।
*२०) आधु षडगाहा नाछुवड देउवम्वजवड (ओड) स्वदत्तां परदत्तां वा यो हरेस्चवसधरा षष्ठि वर्ष सहश्रणि ।
*२१) ध्येयं पत्तिपव्रह्ममलमनसा । विकलित प्रगताप ।। ममवंश यदाक्षिये नकोयपातयेत् ।
*२२) भोय्या राउल सुवम्म भाट । हामीरुकुवर । भुसुकुवर । आगेल थापा शिउरोकाया दुर्गा कडाइत ।
*२३) तस्मृतिपादलग्नाद्ममाउष्णा नलायेत्णलिषित साक्षि कृष्णकर देवहेन । शुभमस्तु ।
*२४) कडारित्तनामविपुस्ववणत्रागावे सुरिमान मधन
*२५) कापटसुरि भुडुली डाडा । रिपुमल्ल
स्रोत ः—राजाराम सुवेदी (बझाङ्गका जिल्लाका बाह् अभिलेखहरु ) कन्ट्रिब्युसन टु नेप्लीज स्टडीज भोलम् ६ नं २ (जुन १९७९ पृष्ठ ९४,९५ )
 
==श्री रैका राजाअनन्द मल्ल==
*१४.१ — रैकाराजा आनंद्द मल्लको सोके १३५३ (वि.स.१४८८) को ताम्रपत्र
*१) ॐ ।। स्वस्ति ।। ।। श्री साके १३५३ समय अषाड मासे
*२) ........ चन्दवासरे । श्रि राजाधिराज आनंद्द मल्ल श्रि.....
*३) '''रैकाज्यु''' पॉञा भाष पशिकि अकलि । बुढभाट । साउन
*४) भाट । चद्दालि संकलप ः करिपाइ । सर्वकर अकरा......
*५) सर्व सोत विवजीति । हिलपानि दुलसामलो । छ छोडि
*६) कंठो कोटिकि भाष भाषा । अन्यथा थान श्रि अत्रसाथधर्म ।। साषी
*७) देउवा राउला । वकोटि राउला । झुसु विष्ठ विसिधप्रदेति । जसबब्न
*८) विष्ठ देउवाराजसाउद । हर्ष भ‘डारि । जोगि दण साउद ।
*९) देउवारंजसाउद । तिलक शाउद पाठिक वोहरो विसिंघ साउद । शोराज वोहरो ।
*१०) ......ए इ विशिकादुला बुढा..............सौराज सेठि ।। श्वदत्तपर पद्दम वा हरेतिव षुरठ
इति शुभ ।।
*नोट ः किनार टुटेको र पुरानो अक्षेर राम्रो संग पढन नआएको कारण जाने जति लेखिएको छ ।
लम्वाई २३ू चौडाई १६ू को अनुमानित २०० ग्राम जतिको तौल भएको तामाको पातामा लेखिएको
पहाडको ठेगाना ः—डडेल्धुरा जिल्ला नवदुर्गा गा.वि.स.वार्ड नं–६ भट्ट गांऊ , हाल महेन्द्रनगर नगर पालिका वार्ड नं—५ सुखासाल निवासी पि.एच. भट्ट संग रहेकोा ताम्रपत्र ,
नोट ः— यो ताम्रपत्र प्रकासनमा आएको छैन । रिपुमल्ल पछि कल्याण मल्ल मात्र प्रकासनमा आएको छ कल्याण मल्ल र रिपुमल्ल को विचमा राज्य गर्ने आनंद्द मल्ल भएको प्रमाणित यस ताम्रपत्रले गरेको छ ।
 
==श्री रैका राजा कल्याण मल्ल==
*१५.१ — रैका राजा कल्याण मल्लको शाके १३६९ ( वि.स.१५०४) को ताम्रपत्र
*१) स्वस्ति श्री शाके १३६९ समये कार्गसिर वधि नवमी बुधबा
*२) सरे श्री राजाधिराज महाराज कल्याण मल्ल श्चिरंजय
*३) तु । '''रैकाज्यु''' पाया संकल्प पसकि अकन्यो । सगतु पनेरु सु
*४) जानु पनेरु लै पायो पल २ आलोश्कार पवा सर्वकर अ
*५) कर सर्वस्रोत बिवजित हिमपारि (नि) धुलसाउली आकाशको ढीडो पा
*६) तालकी निध उलीपेटिली राठ अपुताली समैपाई कल्यानम
*७) ल्कर उतलीकर उतेलदिना सगतु पनेरु सुजान पनेरु क
*८) चेलीका चेला षाना । अत्रसाक्षि सूर्यचन्द्र धर्मराज । भुमं
*९) डलका साक्षि सइब्रह्न देउवा इवसन वाकोटी अनेकु सा
*१०) उद काल भडारी जगतु षडका मनि भकाल जैतु मुगीई भाग
*११) ल साउद षल साउद सिर्व साउद अजषडाइत विरा ंिग ना राउल
*१२) सोतां परदत्तावा योहरेज्य वसुन्धरा । षष्ठिवर्ष सहश्राणि
*१३) विष्ठाया जायते कृभि ः । ममवंश परिछेउ रभिरयक
*१४) श्री श्रति भूपति भववेतत् स्यहिपदि लग्नोस्तिभं यदत्रं नभेपरेन् ।।
*१५) लिषित । रिठु जोइशि ...................
*(लम्बाई १६” चौडाई १२” )
स्रोत ः— डडेल्धुरा जिल्ला गणेशपुर ४ बाहुन गाउका नयन राज पनेरु बाट प्राप्त भएको ताम्रपत्र अनुसार
 
==श्री रैका राजा सुर्तान मल्ल <ref name=" करुणार जोशी "> डडेल्धुरा जिल्ला , अजयेमेर ८ रोली गांऊका श्री करुणार जोशीको संग्रहमा रहेको ताम्रपत्र अनुसार
</ref>==
*१६.१ —रैका राजा सुर्तान मल्लको शाके १३९० को ताम्रपत्र
*१) ॐ स्वस्ति श्री शाके १३९० समये जेष्ठ सुदि पुनिमा तिथौ
*२) षनिवासरे ।। राजाधिराज महाराज श्री सरतान मल्ल पादाश्चिरं
*३) जयतु '''रैकाज्यु''' पायसंकल्प पसाकी अकन्यो सुर्ज जोइशीले
*४) पायो दमाला ३ रावल्ली पावा ति दमुल्ला लागो गाडकी वगडी
*५) लेककी इजरी घाली संकल्प पायो सर्वकर अकर सर्व स्रोत वि
*६) वर्जित आकाशको ढिढो पातालकी निध करि रैकाबज्यु कर उतेली
*७) करौ तेल दिनु सर्जक चेलीक चेल पायो अत्र साषि चंन्द्रसुर्य भुमं
*८) डलका साक्षि देउवा वकोटी मोती उराज गोसाई कल्यान करउ
*९) प्रेति जोगी भडारी साण वम विष्ठ समेर सेटि सना साउद भानु भडा
*१०) रि सुरतान पाडे सिउदाश रोशयारो दउराज वोहरो सुजान मध्या
*११) लि नाथु ठाकुर साक्षि देवश्चहरते भूमीं वंह्नणस्पथवा हरेन् ।।
*१२) सो दत्ता परदत्ता वा योति वैतरनि सतौ ।। लिषितम जैदाश पनेरु
*१३) अन्यथा नास्ति कीहीमरेडाका वटामाथिर चाहीदो
*१४) टा उडो इ झत्रलाई संकल्प पायो ।। ...........
*(लम्बाई ः ८” चौडाई ः ११” )
 
 
==श्री रैकाराजा किर्ति मल्ल<ref name=" मुखिया "> डडेल्धुरा जिल्ला,अजयमेहरु ८ का मुखिया करुणकर जोशीको संग्रहमा रहेको ताम्रपत्र । </ref> ==
*१७.१ — किर्तिमल्लको शाके १३९९ (वि.स.१५३४) को ताम्रापत्र
*१) ॐ स्वस्ति श्री शाके १३९९ समये श्रावण सुदि
*२) संक्रोरौ रविवासरे राजाधिराज महाराज श्री
*३) किर्तिमल्लपादाश्चिरंजयतु '''रैकाज्यु''' पायरा
*४) नि श्री इन्द्रवति पाय संकल्प पसाकियो सुर्जजो
*५) इसिलै पायो दमालो ५ जिजोडा माटिनीका सर्व
*६) करअकर सर्वस्रोत विवर्जित आकाशको ढिडो पा
*७)तालकी निध गाडकी वगडी लेककी इजरी घाली
*८) पाइ अत्रसाक्षि चनद्रसुर्य भूमंडलका साक्षि पि
*९) थु घोसाई षलचन्द्र देउवा सागरी बंम्म वाकोटी देवु उपे्र
*१०) ति भात्रो विषमोर सेठि सना साउद भारु भडारि दे
*११) डराज वोहरा सुजान म घाली (ट्या) देव स्यहर ते भूमि वा
*१२)हरण साववीहरे ः स्वदत्ता वा यो । रंति
*१३) संता लिषित्र जैदास पनेरु अन्यथा नास्ति शुभम ।। (लम्वाई ः ९” चौडाई ः ८”)
 
 
==श्री रैका राजापृथ्वी मल्ल==
*१८.१— पृथ्वी मल्ल को शाके १४०७ (वि.स.१५४२ साल) को ताम्रापत्र
*१) स्वस्ति शाके १४०७ समये मगसिर सुदी
*२) प्रतिपदा तिथौ भौमवासरे राजाधिराज महाराजाश्री
*३)पृथ्वी मल्लपादाश्चिरंजयतु '''रैकाज्यु''' पाय संकल्प
*४) सुकि अकान्यो सुर्ज जोइसीलै पायो लटाउली
*५) नषा ग्रसीषाग्रकेस भडारीकिषाइपाई स
*६) वकर अकर सर्वसोत्रा विवर्जिता आकाशको
*७)ढीडो पातालकी नूध गाडकी वगडी लेककी
*८) इजरि घाली गयो रैकाज्युका रौतेलकिा रौ
*९) तेलीदिनु सुजैइसिक चेलिका चेलाषनु अ
*१०) त्र साक्षि चंद्रसूर्यभुमण्डलका साक्षि मलैवम
*११) देउवा पिरोजबम वकोटी उप्रति पनेरु मेदु
*१२) विष्ठ सानासाउद भानु (तुं) भडारी सेटी षडाईत वो
*१३) हरा मटयाली ढाट निनाल चंदर वोहरो लिषित वली
*१४) राजाष्ठि अनेथा नास्ति शुभम .........
*(लम्वाई ८ ईन्च चौडाई १० ईन्च )
(डडेल्धुरा अजमेर —८ ,का कर्णाकर जोशी को ताम्रपत्र)
 
==श्री रैका राजा अशोक मल्ल==
*रैका राजा अशोक मल्लको शाके १४१९ ( वि.स.१५५४) को ताम्रपत्र
*१) ॐ स्पस्ति श्री शाके १४१९ अषाड मासे आमावस्यां तस्थौ बुध
*२) वासरे रोहिनी नक्षेत्र श्रीराजा राज असोगमल्ल माहा
*३) राजपादाश्चिरंजयतु असोक मल्ल दतपासकीयो मि
*४) अलकाट्यो फुलसु पल्याल चंदु पल्याक षसाय
*५) पायो साक्षि कवर प्रताप मल्ल प्रदान पत्र पिरोज व
*६) म वकोटी जसाउद गाडकी वगडी लेककी इजरि आ
*७) कासको ढिडो पातालकी निधि मुसडलीपेटिली नाठं अ
*८) पुटाली सर्वकर अकर सर्वस्रोत विवर्जित भूमंडलका
*९) साषी चन्द्रसुर्य अत्र साषि रतु देउवा भेद भडारी सुर्ज
*१०) न विष्ठ गातुसडाइत विसन् । उप्रेति जैदास प
*११) नेरु लिषित साषि वासुपाडो गारु जोइसि सिठे च
*१२) डारि सजन नभट्यो भुतिउ नमतं
*१३) परिषेनोयकतिततभु (यात) रि भागमा........................।।
*लम्बाई ६.२” चौडाई ९” )
स्रोत ः— गगनराज भटट् डडेल्धुरा जिल्ला भूतिउ गर्खा समेलि गाविस १ का संग्रहमा रहेको ताम्रपत्र को आधारमा
 
 
==श्री रैका राजा प्रताप मल्ल ==
<ref name=" डिल्ली राजा भण्डारी "> केलाली जिल्ला धनगडी न.पा. ५ का डिल्ली राजा भण्डारीको संग्रहमा रहेको ताम्रपत्रको आधारमा तयार
</ref>
*— रैका राजा प्रताप मल्लको शाके १४२८ (वि.स.१५६३) को ताम्रपत्र
*१) स्वस्ति श्री शाके १४२८ समये चन्द्र पद सुदि अष्टम्या तिथौ बुधवासरे श्री
*२) राजाधिराज महाराज प्रताप मल्ल पादाश्चिरं जयतु '''रैकाज्यु'''पा संकल्प
*३) लि अकन्या रामु भडारी ग्यानु भडारीलै पावो शिषि (छ) वुडाकि छइमिकि अर्ण अ
*४) र्ध गरिपाई गाडकी वगडी लेककी इजरि घालीपाई पतेल डुगरो जति संकल्प
*५) करिपायो सर्वकर अकर सर्वस्रोत विर्वर्जित आकाशको ढिडो पातालकी नि
*६) ध मुडाली पेटालीनाठ अपुताली छतीसकर अकरगरिपाई रेकाज्युकी रौतेली हरौ
*७) धलि रिनु रामु भडारि ग्यानु भडारी क चेलीकचेलो षानु अत्रसाक्षि चन्द्रसुर्य
*८) समदु गोसाई मुसु गोसाई वागो गोसाई पिराजु ब्रह्न वगोटि रतु देउवा जस साउद सु
*९) जान भडारी सगर षडाइत सिगारु विष्ठ धनुराम वागु पांडे विश्वनाथ उप्रेति जैदास प
*१०) नेरु विष्णु अवस्ति जस वोरो अजितु षडगा नाथ मट्याली दनु राउल षरु विष्ठ हत
*११) शनि जस ठाकुर राम वोरो नास्लोषाल जसवाग भिगारा वोरो माजिलवा
*१२) रौतरु सटि लिषित साक्षि सिगारु जोइसि अन्यथाणि शुभम् श्वदत्तंपदत्तवा
*१३) जेहरतिवसुधरा षष्टिवर्षसहश्रणि विष्ठयां जायेते कृति समवंश परिक्षी अना
*१४) काश्रितु भूपति रावेततस्यादलग्नोस्मि द्धमदत्तंनलोपयत् ...........
*(लम्बाई ११.९” चौडाई ६.५”)
 
==श्री रैका राजा रुद्र शाही==
*— रुद्र शाहीको शाके १५५२ (वि.स. १६८७ सालको ताम्रपत्र
*१) श्री शाके १५५२ समये पौषमासे सुक्लपक्षे दुअखसेया तिथि .......
*२) वासरे श्री रैका रुद्रसाह पादाश्चिरंजयतु '''श्री रैका ज्यु'''ले श्रीर.......
*३) पायभरावारा भूमीतेडी चढाई रज षडाइतले पाई अ.....
*४) त्रसाक्षि श्री भीम साही गुसाइज्यु विक्रम देउवा बहादुर
*५) वकोटी नागसाउन नाराइन वोरो धनेषडका नागर वि
*६) ष्ठ पुरन सेटि करन फुलारा वीना पनेरु वाड उ
*७) प्रेति उपुर्व चोषाल सपुरा वोरो सागर चोषाल जस वोरा
*८) लिषित साक्षी वसु जोइसी लीषीत पंथदाधर
*९) शुभमस्तु घटसुदा ।।
*(लम्बाई ७.५” )
स्रोत ः— डोटी जिल्ला गडसेरा—७ का गंगाराम जोशीको संग्रहमा रहेको ताम्रपत्रको आधार
 
 
==श्री रैका राजा पहाडी शाही==
*— पहाडी शाही को शाके १५७० –वि.स.१७०५ को घण्टलेखन
*१) श्री शाके १५७० समय् श्रावण सुदि पंचमी तीथौ वु
*२) धवासरे श्री महाराजाधिराज श्री रैका पहाडी
*३) शाही पादा चिंरंजयतु श्री '''रैका ज्यु'''पायले मयाचीतो
*४) इ जडामनीको इजर को इजर को द्धारी गउडा उ
*५) वो षोत गनु करालगडो वडो पंलेक ण्ल्कना उदो क
*६) ली वन सालकथ्याको डागो षंडलका उदो जोगभटले पा
*७) यो जारमै नाली ७ सात इजर कासि भटले पायो
*८) अत्र साक्षी चन्द्रसुर्जभूमडलका साक्षी विक्रम शाह गोसाईज्यु
*९) रुद्र देउवा कृति वोगटी रजवार पठान विष्ठ मनी साउ
*१०) न सारंग वोरो परयाग वोरो विन कठाइत सागर चोषा
*११) ल साक्षी लेषित साक्षी भद्रजोइसी अन्यथा नास्ति
*(लम्बाई ६.३ ईन्च चौडाई ८ ईन्च )(गडसेरा ९ कोमल प्रशाद भटट् बाट)
 
==श्री रैका राजाविक्रम शाही==
*— रैका विक्रम शाही को शाके १५९३ (वि.स.१७२८ साल)को ताम्रपत्रमा सांक्षी
*१) शाके १५९३ समये अषाड मासे सुक्लपक्ष तृ
*२) तीयायातिथौ बुधवासरे श्रमिहाराजधिराज श्री रैकाविक्रम साही
*३) पदाशिश्चरंजयतु '''श्री रैकाज्यु''' पायले ामायाचितै कोलाषेत घट (घट्ट)
*४)उजगला समित ठानु चरयाको रोतको पाजो मानसेघ भटले पायो
*५) वनारसमाथि निरइडयाषेत पायो अनंत सेजालको हुंदो पा
*६) यो सर्वकर अकर गरि पायो छत्तीसै नेग पायो अत्र सांक्षि चं
*७) द्रसूर्य भुमण्डलका साक्षि मान्धता गोसाईज्यु पगी साउन ज्यारडा (भगभड)
*८) री नी डु ६७ बाट –नीदुदेवार कथु वोगटी रजवार गंगापनेरु जोगा उप्रेति करन
*९) विष्ठज्यु ज्याविष्ठ विकरम षड्का लिषित साकि जोई
*१०) सिजुनारद पंज्यु अन्यथा नास्ति गढग स्वदत्ता परदत्तावा ज्येह
*११) र.ते वसुन्धरा षष्ठिवर्षसहश्रणि विष्ठया जायते कृमि ः
(अजयमेर गाविस जीजोडाका टिका दत्त भट्टको संग्रहमा रहेको ताम्रपत्र)
 
*डोटी राजा विक्रम शाह ले कञ्चनपुर जिल्ला को रैका तप्पामा नरोत्तम वडायक लाई जमिन प्रर्दान गरेको ताम्रपत्र
*१) श्री शाके १६११ समये कार्तिक शुदि श्री महाराजा धिराज श्री '''रैका''' विक्रम सा
*२) ह पादाचिरंजयतु श्री '''रैका ज्यु''' पायले मयाचितोई नरोतम वडाइक लै
*३) डहाउलो पायो श्री विक्रम शाह की सन्ततिले षुवाउनु नरोतम वडा
*४) इककी संततीले षानु जोकोई छडाई हाल त्यो आनवरा
*५) कोहो अत्रसाँक्षी चन्द्रसुर्य भुमण्डलका साँक्षी मान्धता गुसाई ज्यु
*६) शिवदास साउन,भीजाभंडारी रामदेउवा मथुरा वोगटी रजवा
*७) र भगीरथ विष्ट ज्यु मानसिह भटी ज्यु सुकेसरी विष्ट परताप साउ
*८) न लिषीत साँक्षी हरुजोईसि ज्यु लिषित पंथ नारदेव अन्य
*९) था नास्ती जो कुमाउनसी जातरेत्यो म का वि वि क छ ।।
स्रोत ः— कञ्चनपुर जिल्ला झलारी गाविस वार्ड नम्बर ९ कलवापुर वसोवास गर्ने श्रीमान रामभरोसा वडायक, श्रीमती पसोदा वडायक संग रहेको सक्कल ताम्रपत्र अनुसार
 
*रैका विक्रम शाही को शाके १६०५ (वि.स.१७४० साल)को ताम्रपत्रमा*
*१) श्री शाके १६०५ समये वैशाक सुदि १५ श्रमिहाराजा
*२) धिराज श्री विक्रम साही देवज्युले मयाचीतोई
*३) कापडीले रिठासैन रडया ४ चौषेत संकल्प गरी
*४) पायो अत्र साक्षि मान्धता साही गुसाइज्यु
*५) शिवदास साउनपिया भडारी '''रामदेउवा रजवार
*६) मथुरा वोगटी रजवार''' गंगा पनेरुज्यु हरिके
*७) श भट ज्यु सितीकंठ पनेरुज्यु पिया विष्ठ .........।
स्रोत ः— डडेल्धुरा जिल्ला डोटी घटाल ४ कारिगाऊका उद्धवराज पंथको ताम्रपत्र बाट
 
*— डोटीका राजा विक्रम शाहीको शाके १६०५ (वि.स.१७४०) को ताम्रपत्र<ref name=" डम्बर राज जोशी "> डडेल्धुरा जिल्ला भुमिराज ३ टाटरका डम्बर राज जोशी बाट कर्णाली प्रदेशमा मध्यकालीन डोटी राज्य पेज—३५४, राजाराम सुवेदी </ref>
*१) श्री शाके १६०५ समय वैशाक वदि १५ श्री महाराजा
*२) श्रीराजा श्री विक्रम साही देवज्युले मयाचितोई
*३) कापडीले रिठासैन रडया ४ चौषेत संकल्प गरी
*४) पायो अत्र साक्षि मान्धता साही गुसाइज्यु
*५) शिवदास साउन पिया भडारी '''राम देउवा रजवा
*६) र मथुरा बोगटी रजवार''' गंगा पनेरुज्यु हरिके
*७) श भट्टिज्यु सितीकंठ पनेरुजयु पिया विष्ठ
 
 
==मान्धता शाही को शाके १६१२ (वि.स.१७४७) को ताम्रापत्र==
 
*१) श्री शाके १६१२ समय वैशाख सुदि ५ श्री महाराजधिराज श्री रैका मान्ध
*२) तासाीपादाश्चिरं जयतु '''श्री रैकाज्यु''' पायले मयाचितै पगरेतको षेत
*३) घट्ट उजगला समेतको टिलिभितर गरव्या सेटिको हुनो षेत उजगलो
*४) गाडकी वगडि लेककी इजरी सुदा हरिकेश भटिज्यरले संकलपगरि
*५)जीजोडालाई पायो सर्वकर अकर सर्वदोष विवर्जित गरिपायो
*६) धमसाउ चिम साउ (वभशाउ षिमसाउ) राठ वगसिपया अत्र साक्षी चन्द्र सुर्य भूमंडल
*७) का साक्षी रघुनाथ साई गुसाइज्यु शिवदास साउन मिया भडारी
*८) '''राम देउवा रजवार मथुरा वोगटी रजवार''' हशरथ पनेरु ज्युह
*९) रिकेश भटजयु नेवस्यामसेटि लिषित साक्षि दशरथ पोइसिज्यु
*१०) लिषित पंथ नारदेव ।। ।। स्वदत्तां परदत्ता वा योहरद्धै वसुंधरा ष
*११) ष्ठिवर्षसहश्रणि विष्ठयां जायते कृभि ः ।। ।। पाषाणेक्षीय
*१२) त रेषा समुन्द्रक्षीयते जल ।। पृथ्वीब्या क्षीयते रेणु मल्लभा
*१३) षा नक्षीयते ।। ।। शुभं कडारित हरि साउ
*(लम्बाई ः ९ ईन्च चौडाई ः ११ .८ ईन्च)<ref name= "रमेशजंग थापा"> रमेशजंग थापा ,प्राचिन नेपाल संख्या ः ३०–३९ पृष्ठ १२७ –२८ बाट
</ref>
 
==सन्दर्भ सामग्रीहरू==