"शिवाजी" का संशोधनहरू बिचको अन्तर

पङ्क्ति ९२:
शिवाजीलाई एक कुशल र प्रबुद्ध सम्राटका रूपमा जानिन्छ हुनत उनलाई आफ्नो बाल्पयनमा पारम्परिक शिक्षा केही खास प्राप्त भएको थिएन। तर उनी भारतिय इतिहास र राजनीतिदेखि परिचित थियो । उनले शुक्राचार्य तथा कौटिल्यलाई आदर्श मानेर कूटनीतिको सहारा लेना धेरै बार उचित समझेको थियो । आफ्नो समकालीन मुगलहरुको प्रकार वह् पनि निरंकुश शासक थ, अर्थात शासनको समूची बागडोर राजाका हाथमा नैं थियो । तर त्यस्के प्रशासकीय कार्यहरुमा मददका लागि आठ मन्त्रीहरुको एक परिषद थियो जसलाई [[अष्टप्रधान]] भनिन्थ्यो । यसमा मन्त्रीहरुका प्रधानलाई [[पेशवा]] भन्थे जो राजाका पछि सबैभन्दा प्रमुख हस्ती थियो । [[अमात्य]] वित्त र राजस्वका कार्यहरुलाई देखन्थ्यो त [[मंत्री]] राजाको व्यक्तिगत दैनन्दिनीको खयाल रखान्थ्यो । [[सचिव]] पल्टतरी काम गरिन्थ्यो जसमा शाही मुहर लगाउनु र सन्धि पत्रहरुको आलेख तैयार गर्नु सामेल हुन्थे । [[सुमन्त]] विदेश मंत्री थियो । सेनाका प्रधानलाई [[सेनापति]] भन्थे । दान र धार्मिक मामलहरुका प्रमुखलाई [[पण्डितराव]] भन्थे । [[न्यायाधीश]] न्यायिक मामलहरुको प्रधान थियो ।
 
मराठा साम्राज्य तीन वा चार विभागहरुमा विभक्त थियो । प्रत्येक प्रान्तमा एक सूबेदार थियो जसलाई प्रान्तपति भनिन्थ्यो । हरियाक सूबेदारका नजिक पनि एक अष्टप्रधान समिति हुन्थ्यो । केही प्रान्त केवल गरदाता थिए र प्रसासनका मामलेमा स्वतंत्रस्वतन्त्र । न्यायव्यवस्था प्राचीन पद्धतिमा आधारित थियो । शुक्राचार्य, कौटिल्य र हिन्दू धर्म शास्त्रहरुलाई आधार मानेर निर्णय दिइन्थ्यो । गाँवका पटेल फौजदारी मुकदमहरुको जाँच गरिन्थ्यो । राज्यको आयको साधन भूमिकर थामा चौथी र सरदेशमुखीदेखि पनि राजस्व वसूलिन्थ्यो । चौथी पडोसी राज्यहरुको सुरक्षाको गारंटीका लिया वसूलेजाने वाला गर्न थियो । शिवाजी आफ्नोलाई मराठहरुको ''सरदेशमुख'' कहता थ र यसै छसियतदेखि सरदेशमुखी कर वसूलिन्थ्यो ।
 
=== धार्मिक नीति ===
"https://ne.wikipedia.org/wiki/शिवाजी" बाट अनुप्रेषित