"भारतका राज्य तथा केन्द्र शासित प्रदेशहरू" का संशोधनहरू बिचको अन्तर
Content deleted Content added
सा रोबोट: रिडाइरेक्टहरू मिलाउँदै |
|||
पङ्क्ति ५:
{| class="wikitable sortable plainrowheaders" style="text-align: center;"
!colspan=3 width=6%|राज्य वा केन्द्र-शासित प्रदेशका नाम
!scope="col" width=1%|[[आइएसओ
!scope="col" width=1%|[[भारतीय वाहन दर्ता पट्ट|वाहन अक्षर]]
!scope="col" width=1%|[[भारतका राज्य तथा सङ्घ राज्य क्षेत्रको राजधानीहरू|राजधानी]]
पङ्क्ति ३९:
|—
|-
!scope="row"|[[आसाम|असम]]
|[[Image:IN-AS.svg|100px]]
|राज्य
पङ्क्ति ७६:
|align=right|२,४३,२८६
|[[हिन्दी]]
|[[
|-
!scope="row"|[[उत्तराखण्ड]]
पङ्क्ति १११:
|align=right|६,१०,९५,२९७
|align=right|१,९१,७९१
|[[
|—
|-
!scope="row"|[[केरला|केरल]]
|[[Image:IN-KL.svg|100px]]
|राज्य
पङ्क्ति १३९:
|—
|-
!scope="row"|[[गोआ|गोवा]]
|[[Image:IN-GA.svg|100px]]
|राज्य
पङ्क्ति १७७:
|—
|-
!scope="row"|[[जम्मु काश्मिर|जम्मू कश्मीर]]
|[[Image:IN-JK (1954-2019).svg|100px]]
|राज्य
|IN-JK
|JK
|[[श्रीनगर (स्पष्टता)|श्रीनगर]] <small>(ग्रीष्मकालीन)</small><br/>[[जम्मू]] <small>(शीतकालीन)</small>
|[[श्रीनगर (स्पष्टता)|श्रीनगर]]
|२६ जनवरी १९५०
|align=right|१,२५,४१,३०२
|align=right|२,२२,२३६
|[[
|—
|-
पङ्क्ति २०१:
|align=right|७४,६७७
|[[हिन्दी]]
|[[
|-
!scope="row"|[[तमिलनाडु]]
पङ्क्ति २२५:
| align="right" |३,५१,९३,९७८<ref name=telangana>{{cite web|title=Telangana State Profile|url=http://www.telangana.gov.in/About/State-Profile|publisher=Telangana government portal|access-date=11 June 2014|page=34|format=PDF}}</ref>
|align=right|१,१४,८४०<ref name=telangana />
|[[तेलुगू भाषा|तेलुगू]], [[
|—
|-
पङ्क्ति २३७:
|align=right|३६,७३,९१७
|align=right|१०,४९२
|[[
|—
|-
पङ्क्ति ३००:
|align=right|९,१२,७६,११५
|align=right|८८,७५२
|[[
|[[हिन्दी]], [[
|-
!scope="row"|[[पुदुच्चेरी]]
पङ्क्ति ३१२:
|align=right|१२,४७,९५३
|align=right|४९२
|[[तमिल भाषा|तमिल]], [[
|[[मलयालम भाषा|मलयालम]], [[तेलुगू भाषा|तेलुगू]]
|-
पङ्क्ति ३२५:
|align=right|९९,२००
|[[हिन्दी]]
|[[
|-
!scope="row"|[[मणिपुर]]
पङ्क्ति ३३७:
|align=right|२२,३४७
|[[मणिपुरी भाषा|मणिपुरी]]
|[[
|-
!scope="row"|[[मध्य प्रदेश]]
पङ्क्ति ३७३:
|align=right|10,97,206
|align=right|21,081
|[[
|—
|-
पङ्क्ति ३८५:
|align=right|29,66,889
|align=right|22,720
|[[
|[[खासी
}}
|-
पङ्क्ति ३९९:
|align=right|3,42,269
|[[हिन्दी]]
|[[
|-
!scope="row"|[[राष्ट्रीय राजधानी क्षेत्र दिल्ली]]
पङ्क्ति ४०७:
|DL
|[[नयाँ दिल्ली]]
|[[नयाँ दिल्ली|दिल्ली]]{{efn|Delhi is both a city and a union territory.}}
|१ नवम्बर १९६६
|align=right|1,67,87,941
|align=right|1,490
|[[हिन्दी]]
|[[पञ्जाबी भाषा|पञ्जाबी]], [[
|-
!scope="row"|[[लक्षद्वीप]]
पङ्क्ति ४२३:
|align=right|64,473
|align=right|32
|[[
|[[हिन्दी]]
|-
पङ्क्ति ४३५:
|align=right|6,10,577
|align=right|7,096
|[[
|[[भूटिया भाषा|भूटिया]], [[गुरूङ भाषा|गुरूङ]], [[लेप्चा भाषा|लेपचा]], [[लिम्बू भाषा|लिम्बू]], [[मगर भाषा|मगर]], [[मुखिया भाषा|मुखिया]], [[नेपाली भाषा]], [[राई भाषा|राई]], [[शेर्पा भाषा|शेर्पा]], [[तामाङ भाषा|तामाङ]]
|-
पङ्क्ति ४६१:
|align=right|55,673
|[[हिन्दी]]
|[[
|-
|}
पङ्क्ति ४६७:
== १९५६ भन्दा पूर्व ==
{{भारतका प्रभाग}}
[[भारतको इतिहास|भारतको इतिहास]]मा [[भारतीय उपमहाद्वीप]]मा विभिन्न जातीय समूहरूले शासन गरे र यसलाई अलग-अलग प्रशासन-सम्बन्धी भागहरूमा विभाजित गरे। आधुनिक भारतको वर्तमान प्रशासनिक प्रभाग नयाँ घटनाक्रम हौन्, [[भारतमा बेलायती राज|बेलायती औपनिवेशिक काल]]को समयमा विकसित भए। [[ब्रिटिश भारतका प्रेसिडेन्सी र प्रोभिन्सहरू|ब्रिटिश भारत]]मा, वर्तमान भारत, [[पाकिस्तान]] [[बंगलादेश|बङ्गलादेश]], साथै [[अफ़्गानिस्तान]] प्रान्त र यसमा जोडिएका संरक्षित प्रान्त, पछि गएर उपनिवेश बने, [[म्यानमार|बर्मा]] [[म्यान्मार|(म्यान्मार)]] आदि, सबै राज्य समाहित थिए। यस अवधिमा, भारतका क्षेत्रहरूमा या तो बेलायतीहरूको शासन थियो या उनमा स्थानीय [[राजा|राजाहरू]]को नियन्त्रण थियो। [[१९४७]] मा [[भारतीय स्वतन्त्रता संग्राम|स्वतन्त्रता]] पछी यि विभागहरूलाई संरक्षित गरियो र [[पञ्जाब (स्पष्टता)|पञ्जाब]] तथा [[बङ्गाल]]का राज्यहरूलाई भारत र पाकिस्तानमा विभाजित गरियो। नयाँ राष्ट्रका लागि पहिलो चुनौती थियो [[राजसी राज्य|राजसी राज्य]]को संघहरूमा विलय।
स्वतन्त्रता पछि भारतमा अस्थिरता आयो । कैयों प्रान्त औपनिवेशिकरणका उद्देश्यले बेलायतीहरू द्वारा बनाइए, तर इनमा भारतीय नागरिकहरूको या राजसी राज्यहरूको कुनै इच्छा देखिएन । [[१९५६]] मा जातीय तनावले [[भारतीय संसद|संसद]]को ढोका ढकढकायो र [[राज्य पुनर्गठन ऐन|राज्य पुनर्गठन ऐन]]को आधारमा देशलाई जातीय र भाषाई आधारमा पुनर्निर्माण गर्नाको लागि अधिनियम ल्याइयो।
पङ्क्ति ४७४:
भारतमा जुन प्रकार पूर्वमा [[भारतमा फ्रान्सीसी शासन|फ्रान्सेली]] र [[भारतमा पुर्तगाली शासन|पोर्चुगाली]] उपनिवेशहरूलाई गणराज्यमा गरिएको थियो, त्यस्तै [[१९६२]] मा [[पाण्डिचेरी]], [[दादरा]], [[नगर हवेली]], [[गोआ]], [[दमन जिल्ला, भारत|दमन]] र [[दीव|दियू]]लाई [[केन्द्र शासित प्रदेश|संघ राज्य]] बनाइयो।
१९५६ पछी कैयौं नए राज्य र संघ राज्यहरू बनाइए। [[बम्बई पुनर्गठन ऐन]] द्वारा [[१ मे]], [[१९६०]] मा भाषाको आधारमा बम्बई राज्यलाई [[गुजरात]] र [[महाराष्ट्र]]को रूपमा छुट्ट्याइयो। [[१९६६]] को [[पञ्जाब पुनर्गठन ऐन]]ले भाषा र धार्मिक पैमानामा [[पञ्जाब (भारत)]]लाई [[हरियाणा]]का नयाँ हिन्दू बाहुल्य र [[हिन्दी]] भाषी राज्यहरूमा बाँडियो तथा पञ्जाबका उत्तरी जिल्लाहरूलाई [[हिमाञ्चल प्रदेश|हिमाचल प्रदेश]]मा स्थानन्तरण गरियो भने एउटा जिल्लालाई [[चण्डीगढ]]को नाम दिईयो । जुन पञ्जाब र हरियाणाको साझा राजधानी हो। [[नागालैण्ड]] [[१९६२]] मा, [[मेघालय]] र [[हिमाञ्चल प्रदेश|हिमाचल प्रदेश]] [[१९७१]] मा, [[त्रिपुरा]] र [[मणिपुर]] [[१९७२]] मा राज्य बनाइए। १९७२ मा [[अरुणाचल प्रदेश]]लाई एक केन्द्र शासित प्रदेश बनाइयो। [[सिक्किम]] राज्य [[१९७५]] मा एक राज्यका रूपमा भारतीय संघमा सम्मिलित भयो। [[सन् १९८६|१९८६]]मा [[मिजोरम]] र [[सन् १९८७|१९८७]] मा [[गोआ]] तथा [[अरुणाचल प्रदेश]] राज्य बने । गोआका उत्तरी भाग [[दमन र दीव|दमन र दीयु]] एक अलग संघ राज्य बने। [[सन् २०००|२०००]] मा तीन नयँ राज्य बनाइए। पूर्वी मध्य प्रदेशबाट [[छत्तीसगढ]] ([[१ नवम्बर]], २०००) मा र [[उत्तराञ्चल]] ([[९ नवंबर]], २०००) बनाइए जसलाई अब [[उत्तराखण्ड]] भनिन्छ। [[उत्तर प्रदेश]]का पहाडी क्षेत्रहरूका कारण [[झारखण्ड]] ([[१५ नवंबर]] २०००) मा [[बिहार]] का दक्षिणी जिल्लाहरू बाट अलग बनाइयो। दुई केन्द्र शासित प्रदेशहरू [[नयाँ दिल्ली|दिल्ली]] र [[पाण्डिचेरी]] (अहिले [[पुदुच्चेरी|पुदुचेरी]] भनिन्छ) लाई विधानसभा सदस्यहरूको अधिकार दिईयो र अब यि साना राज्यहरूका रूपमा गनिन्छन्।
==यो पनि हेर्नुहोस्==
पङ्क्ति ४८०:
* [[भारतका राज्य तथा संघशासित प्रदेश]]
* [[भारतका स्वायत्त क्षेत्र]]
* [[भारतका राज्य तथा केन्द्र शासित प्रदेशहरू|भारतका राज्य]]
* [[भारतका केन्द्र शासित प्रदेश]]
| |||