"दशरथ" का संशोधनहरू बिचको अन्तर
Content deleted Content added
सा वि. म.: हिज्जे ठीक (-संदर्भ +सन्दर्भ) |
सा रोबोट: रिडाइरेक्टहरू मिलाउँदै |
||
पङ्क्ति १:
{{अनुवादित हिन्दी}}
[[File:Dasaratha sets out toward Angada to invite Rsyasrnga to his abode,C.1597-1605.jpg|thumb|दशरथ ऋष्यश्रृंगलाई लिनको लागि जाँदै]]
'''दशरथ''' [[वाल्मीकि]] [[वाल्मीकीय रामायण|रामायण]]का अनुसार अयोध्याका रघुवंशी (सूर्यवंशी) राजा थिए। त्यो [[इक्ष्वाकु]] कुलका थिए तथा प्रभू [[श्रीराम अवतार|श्रीराम]] — जो कि [[विष्णु]]को अवतार थिए —का पिता थिए। दशरथका चरित्रमा आदर्श महाराजा, पुत्रहरुलाई प्रेम गर्ने पिता र आफ्नो वचनहरुका प्रति पूर्ण समर्पित व्यक्ति दर्शाइएको छ। तिनको तीन पत्नीहरु थियों – [[कौशल्या]], [[सुमित्रा]] तथा [[कैकेयी]] । [[अंग महाजनपद|अंगदेश]]का राजा रोमपाद वा चित्ररथको दत्तक पुत्री शान्ता महर्षि [[ऋष्यशृंग]]की पत्नी थियों। एक प्रसंगका अनुसार शान्ता दशरथको पुत्री थियों तथा रोमपादलाई गोद दिएकों थियों। <ref>{{cite web | url = http://www.valmikiramayan.net/bala/sarga9/bala_9_frame.htm | title = ऋष्यशृंग | accessdate = 2012-05-07}}</ref>
==रामको जन्म==
[[File:Dasharatha four sons.jpg|thumb|left|दशरथ र तिनको चार पुत्र]]
दशरथ अधेड उम्रसम्म पुग गये थिए तर तिनको वंश सम्हालनका लागि तिनको पुत्र रूपी कुनै वंशज थिएन। उनले पुत्र कामनाका लागि [[अश्वमेध यज्ञ]] तथा [[पुत्रकामेष्टि]] यज्ञ गराउने विचार गरे। तिनको एक मंत्री [[सुमन्त्र]]ले तिनलाई सल्लाह दिए कि त्यो यो यज्ञ आफ्नो जुवाईं ऋष्यशृंग वा साधारणको बोलचालमा शृंगि ऋषि जो नेपाल राज्यको रेसुंगा ऋङ्गा क्षेत्रको पर्वतमा तपस्यागरी बसेका छन् उनि देखि गरवाहरु। दशरथका कुल गुरु ब्रह्मर्षि [[वशिष्ठ]] थिए। त्यो तिनको धर्म गुरु पनि थिए तथा धार्मिक मंत्री पनि। तिनको सारे धार्मिक अनुष्ठानहरुको अध्यक्षता गर्ने अधिकार केवल धर्म गुरुलाई नैं थियो। अतः वशिष्ठको आज्ञा लिएर दशरथले शृंगि ऋषिलाई यज्ञको अध्यक्षता गर्नका लागि सामान्यन्त्रित गरे। <br/>
शृंगि ऋषिले दुइटै यज्ञ भलि भान्ति पूर्ण गरवाये तथा पुत्रकामेष्टि यज्ञका बेला यज्ञ वेदिदेखि एक आलौकिक '''यज्ञ पुरुष''' वा '''प्रजापत्य पुरुष''' उत्पन्न भयो तथा दशरथलाई स्वर्णपात्रमा [[नैवेद्य]]को प्रसाद प्रदान गरेर यो भने कि आफ्नो पत्नीहरुलाई यो प्रसाद खिला गर्न त्यो पुत्र प्राप्ति गर्न सक्छौं। दशरथ यस कुरासित अति प्रसन्न हुये र उनले आफ्नो पट्टरानी कौशल्यालाई त्यस प्रसादको आधा भाग खिला दिए। बचे हुये भागको आधा भाग (एक चौथोई) दशरथले आफ्नो अर्की रानी सुमित्रालाई दिए। त्यसको बचे हुये भागको आधा भाग (एक बटा आठवाँ) उनले कैकेयीलाई दिए। केही सोचकर उनले बचा भयो आठवाँ भाग पनि सुमित्रालाई दे दिए। सुमित्राले पहिलो भाग पनि यो जानेर छैन खाया थियो कि जबसम्म राजा दशरथ कैकेयीलाई त्यसका भाग छैन दे दे्दै तबसम्म त्यो आफ्नो भाग छैन खानेछ। अब कैकेयीले आफ्नो भाग पहिला खा लिया र तत्पश्चात् सुमित्राले आफ्नो भाग खाए<ref>{{cite web | url = http://www.valmikiramayan.net/bala/sarga16/bala_16_frame.htm | title = राम जन्म | accessdate = 2012-05-07}}</ref> यसै कारण राम (कौशल्या बाट), [[भरत (बहुविकल्पी)|भरत]] (कैकेयी बाट) तथा [[लक्ष्मण]] अनि [[शत्रुघ्न]] (सुमित्रा बाट) जन्म भयो।
पुनश्च्व : ऋष्यशृग ऋषिको तपस्यास्थल अहिले नेपालको गुल्मि जिल्लामा रेसुङ्गा क्षेत्र र शृगा क्षेत्रको नामले प्रशिद्ध छ ।
| |||