"रङ्पुर जिल्ला" का संशोधनहरू बिचको अन्तर

सामग्री थप
चिनोहरू: मोबाइल सम्पादन मोबाइल वेब सम्पादन उन्नत मोबाइल सम्पादन
सामग्री थप
पङ्क्ति ७३:
|chapter-url=http://en.banglapedia.org/index.php?title=Rangpur_District
|title=বাংলাপিডিয়া: বাংলাদেশের জাতীয় এনসাইক্লোপিডিয়া |editor=সিরাজুল ইসলাম ও আহমেদ এ জামাল |publisher= বাংলাদেশ এশিয়াটিক সোসাইটি|year=सन् २०१२ |edition=দ্বিতীয়}}</ref>
 
=== बाङ्लादेश स्वतन्त्रता युद्ध ===
सन् १९७१ मा बङ्गलादेशको मुक्ति युद्धको शुरू भएको थियो। तात्कालिक समयमा पाकिस्तानी सेनाले रङ्पुर सदरका अब्दुल कलम अजिज, साङ्खु समादर, मोकाबुल हुसेल र अोमार अलिको हत्या गरेका थिए। २८ मार्च १९७१ मिथा पुकार उपजिल्लाका मानिसहरूले रङ्पुर सैनिक अड्डा घेराउ गरेका थिए। तात्कालिक समयमा २९ घोडामा सवार सैनिकहरूले मेसिन गोली द्वारा थुप्रै मानिसहरूको हत्या गरेका थिए। पाकिस्तानी सेनाले उक्त उपजिल्लाका पिरादाबाद सङ्घका मानिसहरूको हत्या गरेका थिए। १ अप्रिल १९७१ मा बङ्गलादेशको मुक्ति युद्धमा लडिरहेका लडाकुहरूले कुनिया उपजिल्लामा प्रहरी जवानका हत्या गरेका थिए। १३ अप्रिलमा पाकिस्तानी सेनाले ११ जना मानिसहरूको पिरगञ्ज र नन्दीगञ्जमा बिभत्स हत्या गरेका थिए। १७ अप्रिलमा पाकिस्तानी सेनाले बदारगञ्ज उपजिल्लाका थुप्रै मानिसहरूको हत्या गरेका थिए। पाकिस्तानी सेनाले बङ्गाली विभागका प्रवक्ता चित्त राजन रोय, बोयम कृष्ण अधिकारी, सुनिल चन्द्र चक्रवर्तीको हत्या गरेका थिए भने प्रवक्ताहरू सोही दिन रङ्पुरको कार्मिचेल कलेजमा बसेका थिए र हत्या पश्चात् पाकिस्तानी सेनाले ३० अप्रिका दिन सबै शवहरूलाई एउटै चिहानमा गाडिदिएका थिए भने पाकिस्तानी सेनाले केही विद्यार्थी र शिक्षकहरूको पनि हत्या गरेका थिए भने सोही दिन देखि सेनाले स्थानीय मानिसहरूलाई समेत यातना दिन शुरू गरेका थिए। २ जुनमा दुई पाकिस्तानी सेना कुनियाँ उपजिल्लाको टिष्टा पुल नजिक रहेको एक गाउँमा गई महिला माथी दुर्ववहार गरेका थिए भने गाउँलेहरूले उक्त दुई पाकिस्तानी सेनाको हत्या गरिदिएका थिए। उक्त घटनाको फल स्वरुप पाकिस्तानी सेनाले उक्त गाउँमा पुन आक्रमण गरि ३० जुन १९७१ मा २०० भन्दा बढी स्थानीय मानिसहरूको सामूहिक हत्या गरेका थिए। अगस्ट महिनामा पाकिस्तानी सेनाले तारागञ्ज उपजिल्लाका सएर भन्ने ठाउँमा थुप्रै मानिसलाई घेरा हालेका थिए र पछि सबैलाई गोली हानि हत्या गरेका थिए। अक्टोबर महिनामा पिरगाचा उपजिल्लाको शङ्करदह गाउँमा बङ्गलादेशको मुक्तिका लागि लडिरहेका सैनिक र पाकिस्तानी सेना बीच गोली हानाहान भएको थियो भने उक्त घटनामा ५ लडाकु सहित २ पाकिस्तानी सेनाको मृत्यु भएको थियो। पाकिस्तानी सेनाले उक्त घटनाको केही दिन पश्चात् १७ मुसलमानहरूको टल्टला मस्जिदमा हत्या गरेका थिए। डिसेम्बर २ का दिन पिरगाचा उपजिल्लामा बङ्गलादेशको मुक्तिका लागि लडिरहेका सैनिक र पाकिस्तानी सेना बीच गोली हानाहान भएको थियो भने उक्त घटनामा १ लडाकु सहित २ पाकिस्तानी सेनाको मृत्यु भएको थियो। ३ डिसेम्बरका दिन पाकिस्तानी सेनाले बारती पुलमा थुप्रै मानिसहरूको सामूहिक हत्या गरेका थिए। १७ डिसेम्बरका दिन पाकिस्तानी सेनाले आत्मासमर्पण गरेपछि रङ्पुर जिल्ला स्वतन्त्र भएको थियो।
 
== इतिहास ==
Line ८७ ⟶ ८४:
===ब्रिटिस शासनकाल ===
मुगल शासककालको केही शताब्दी पश्चात् अन्ततः रङ्पुर ब्रिट्स इस्ट इण्डिया कम्पनीको कब्जामा आएको थियो। ब्रिटिस शासनको विरुद्धमा युद्ध सन् १९३० देखि शुरू भएको थियो। ब्रिटिस शासनकालमा तात्कालिक शासकहरूले यस क्षेत्रमा विभिन्न विद्यालयहरूको स्थापना गरेका थिए।
 
=== बाङ्लादेश स्वतन्त्रता युद्ध ===
सन् १९७१ मा बङ्गलादेशको मुक्ति युद्धको शुरू भएको थियो। तात्कालिक समयमा पाकिस्तानी सेनाले रङ्पुर सदरका अब्दुल कलम अजिज, साङ्खु समादर, मोकाबुल हुसेल र अोमार अलिको हत्या गरेका थिए। २८ मार्च १९७१ मिथा पुकार उपजिल्लाका मानिसहरूले रङ्पुर सैनिक अड्डा घेराउ गरेका थिए। तात्कालिक समयमा २९ घोडामा सवार सैनिकहरूले मेसिन गोली द्वारा थुप्रै मानिसहरूको हत्या गरेका थिए। पाकिस्तानी सेनाले उक्त उपजिल्लाका पिरादाबाद सङ्घका मानिसहरूको हत्या गरेका थिए। १ अप्रिल १९७१ मा बङ्गलादेशको मुक्ति युद्धमा लडिरहेका लडाकुहरूले कुनिया उपजिल्लामा प्रहरी जवानका हत्या गरेका थिए। १३ अप्रिलमा पाकिस्तानी सेनाले ११ जना मानिसहरूको पिरगञ्ज र नन्दीगञ्जमा बिभत्स हत्या गरेका थिए। १७ अप्रिलमा पाकिस्तानी सेनाले बदारगञ्ज उपजिल्लाका थुप्रै मानिसहरूको हत्या गरेका थिए। पाकिस्तानी सेनाले बङ्गाली विभागका प्रवक्ता चित्त राजन रोय, बोयम कृष्ण अधिकारी, सुनिल चन्द्र चक्रवर्तीको हत्या गरेका थिए भने प्रवक्ताहरू सोही दिन रङ्पुरको कार्मिचेल कलेजमा बसेका थिए र हत्या पश्चात् पाकिस्तानी सेनाले ३० अप्रिका दिन सबै शवहरूलाई एउटै चिहानमा गाडिदिएका थिए भने पाकिस्तानी सेनाले केही विद्यार्थी र शिक्षकहरूको पनि हत्या गरेका थिए भने सोही दिन देखि सेनाले स्थानीय मानिसहरूलाई समेत यातना दिन शुरू गरेका थिए। २ जुनमा दुई पाकिस्तानी सेना कुनियाँ उपजिल्लाको टिष्टा पुल नजिक रहेको एक गाउँमा गई महिला माथी दुर्ववहार गरेका थिए भने गाउँलेहरूले उक्त दुई पाकिस्तानी सेनाको हत्या गरिदिएका थिए। उक्त घटनाको फल स्वरुप पाकिस्तानी सेनाले उक्त गाउँमा पुन आक्रमण गरि ३० जुन १९७१ मा २०० भन्दा बढी स्थानीय मानिसहरूको सामूहिक हत्या गरेका थिए। अगस्ट महिनामा पाकिस्तानी सेनाले तारागञ्ज उपजिल्लाका सएर भन्ने ठाउँमा थुप्रै मानिसलाई घेरा हालेका थिए र पछि सबैलाई गोली हानि हत्या गरेका थिए। अक्टोबर महिनामा पिरगाचा उपजिल्लाको शङ्करदह गाउँमा बङ्गलादेशको मुक्तिका लागि लडिरहेका सैनिक र पाकिस्तानी सेना बीच गोली हानाहान भएको थियो भने उक्त घटनामा ५ लडाकु सहित २ पाकिस्तानी सेनाको मृत्यु भएको थियो। पाकिस्तानी सेनाले उक्त घटनाको केही दिन पश्चात् १७ मुसलमानहरूको टल्टला मस्जिदमा हत्या गरेका थिए। डिसेम्बर २ का दिन पिरगाचा उपजिल्लामा बङ्गलादेशको मुक्तिका लागि लडिरहेका सैनिक र पाकिस्तानी सेना बीच गोली हानाहान भएको थियो भने उक्त घटनामा १ लडाकु सहित २ पाकिस्तानी सेनाको मृत्यु भएको थियो। ३ डिसेम्बरका दिन पाकिस्तानी सेनाले बारती पुलमा थुप्रै मानिसहरूको सामूहिक हत्या गरेका थिए। १७ डिसेम्बरका दिन पाकिस्तानी सेनाले आत्मासमर्पण गरेपछि रङ्पुर जिल्ला स्वतन्त्र भएको थियो।
 
== भूगोल ==
रङ्पुर विभागमा (बङ्गलादेशको सात विभाग मध्ये एक विभाग) पर्ने यो जिल्ला बङ्गलादेशको उत्तरी क्षेत्रमा पर्छ। यो जिल्ला २५°१८' देखि २५°५७' उत्तर अक्षांश र ८८°५६' देखि ८९°३२' पुर्वी देशान्तरणमा अवस्थित छ। रङ्पुर जिल्लाले बङ्गलादेशको कुल क्षेत्रफल मध्ये २३७०.४५ वर्ग किलोमिटर अोगटेको छ। यस जिल्लालाई [[लालमुनिरहाट जिल्ला]] र [[निलफामरी जिल्ला]] उत्तर, गाईबन्धा जिल्लाले दक्षिण, [[कुडिग्राम जिल्ला]]ले पूर्व र [[दिनाजपुर जिल्ला]]ले पश्चिमबाट घेरेको छ। [[रङ्गपुर बङ्गलादेश|रङ्पुर]] सहर यस जिल्लाको सदरमुकाम हो। यस जिल्लाको तापक्रम ३२ डिग्री देखि ११ डिग्री सम्म पुग्छ भने यस जिल्लामा २९३१ मिलिमिटर वर्षा हुन्छ।
 
== जनशाङ्खिकि ==
 
जिल्ला विभाग प्रतिवेदनका अनुसार यस जिल्लाको कुल जनसङ्ख्या २५४२४४१ रहेको छ जसमध्ये पुरुषको जनसङ्ख्या १३०७३९६ छ भने महिलाको जनसङ्ख्या १२३५०४५ रहेको छ। धर्मका अाधारमा यस जिल्लामा इस्लाम धर्मवलम्बीको जनसङ्ख्या २२९६७९० छ भने हिन्दु धर्मवलम्बीको जनसङ्ख्या २२९९६३ छ। त्यस्तै गरि बुद्ध धर्मवलम्बीको जनसङ्ख्या ५७८१, इसाई धर्मको २०६९ र अन्य धर्मका मानिसहरूको जनसङ्ख्या ७८४७ रहेको छ। यस जिल्लामा मुण्डा र सन्तल जनजातिहरू बसोबास गर्छन्। टिष्टा, जमुनेश्वरी, घघाट, अखिरा,चकाली अादि यस जिल्लाका प्रमुख नदिहरू हुन्।
 
== भाषा ==
रङ्पुर जिल्लामा मुख्यतया दुई भाषाहरू बोलिने गरिन्छ जो; रङ्पुरी र बङ्गाली हन्। यस जिल्लाका स्थानीय बासिन्दाहरू रङ्पुरी भाषा बढी बोल्छन् भने शिक्षित मानिसहरू र सहरमा बसोबास गर्ने मानिसहरू भने बङ्गाली भाषा बोल्ने गर्छन्। यस जिल्ला सन्तल र मुण्डा जनजातिहरू पनि बसोबास गर्ने हुनाले उक्त जनसमुदायले छुट्टै स्थानीय भाषा बोल्ने गर्छन्।