"धातु" का संशोधनहरू बिचको अन्तर

कुनै सम्पादन सारांश छैन
कुनै सम्पादन सारांश छैन
पङ्क्ति २७:
 
 
संक्रमण धातुओंधातुको का ऑक्सीकरणअक्सिकरण अपेक्षाकृत धीरेढीलो से होता है ।हुन्छ। धात्विक ःक्साईडअक्साईडले धातु के उपरधातुमा एक परततह बनापैदा लेतेगर्दछ हैं,- जैसेजस्तो -कि लोहेफलाममा मेंखिया जंग लगनालाग्नु । धात्विक ऑक्साईडअक्साईड क्षारीय होते हैंहुन्छ जबकि अधात्विक ऑक्साईडअक्साईड प्रधानतयामुख्यतया अम्लीय हुन्छ
 
हैलोजनोंहेलोजन सेसँग अभिक्रियाप्रतिकृया करतेगरेर धातुधातुले धात्विक हैलाईडधात्त्विक लवण बनाते हैं ।बनाउँछ। उदाहरणार्थ -
 
:2Na + Cl<sub>2</sub> → 2NaCl (सोडियम क्लोराईडक्लोराइड - साधारण नमक)
:Ca + Cl<sub>2</sub> → CaCl<sub>2</sub> (कैल्शियमक्याल्शियम क्लोराईडक्लोराइड )
:2Li + F<sub>2</sub> → 2LiF (लीथियमलिथियम फ्लोराईडफ्लोराइड )
 
अधिक क्रियाशील धातु जलपानिसँग केप्रतिकृया साथ अभिक्रिया करकेगरेर क्षार बनातेबनाउँछन्। हैं और हाइड्रोजन गैसग्यास मुक्त करते हैंगर्छन्
:2Na + 2H<sub>2</sub>O → 2NaOH + H<sub>2</sub>
 
कम क्रियाशील धातु साधारण ताप परमा जलपानिसँग सेप्रतिकृया अभिक्रियागर्दैनन् नहींतर करतेतातो बल्किअवस्थामा वेबाफ तप्तसँग अवस्थाप्रतिकृया में भाप से अभिक्रिया करकेगरेर धात्विक ऑक्साईड बनातेअक्साईड हैंबनाउँछन्
 
:Mg + H<sub>2</sub>O → MgO + H<sub>2</sub>
:Zn + H<sub>2</sub>O → ZnO + H<sub>2</sub>
 
अम्लोंअम्ल सेसँग अभिक्रियाप्रतिकृया करकेगरेर धातुधातुले लवण बनातेबनाउँछ हैं और हाईड्रोजन गैसग्यास मुक्त करते हैंगर्दछ। -
:Mg + H<sub>2</sub>SO<sub>4</sub> → MgSO<sub>4</sub> + H<sub>2</sub>
 
 
== भौतिक गुण ==
धातु आघातवर्धनीय हुन्छ- यसलाई घनले पीटेर लामो वा चेप्टो बनाउन सकिन्छ। यसलाई तन्काएर तार बनाउन पनि सकिन्छ। अधातुमा यो गुण हुँदैन । उदाहरणार्थ फस्फोरसलाई जतिसुकै तन्काएपनि तारको रूपमा ढाल्न सकिँदैन। धातुको घनत्त्व पनि धेरै हुन्छ र यसमा एक प्रकारको चमक हुन्छ त्यसलाई धातुजन्य चमक भनिन्छ।
धातु आघातवर्धनीय होते हैं - इनको हथौड़े से पीटकर लम्बा किया जा सकता है । जैसे किसी अल्यूमिनियम या तांबे के तार को पर प्रहार (आघात) करन से उसका प्रसार (वर्धन) होता है । धातु तन्य भी होते हैं, यानि उन्हें खींचकर एक लम्बा तार बनाया जा सकता है । अधातुओं में यह गुण नहीं पाया जाता है । उदाहरणार्थ फास्फोरस को कितना भी खींचने पर वो लम्बे तार के रूप में नहीं बनाया जा सकता । धातुओं का घनत्व भी उच्च होता है तथा इनमें एक विशेष प्रकार की चमक होती है जिसे धात्विक चमक कहते हैं ।
 
 
 
== धातुकर्म ==
 
{{main|धातुकर्म}}
अयस्कों से धातु के निष्काषन और उपयोग में लाने के पूर्व उनके शुद्धीकरण की प्रक्रिया को धातुकर्म कहते हैं <ref>{{citation | last1=सिंह | first1=अवधेश कुमार | last2=सिन्हा | first2= अनिल कुमार | title=हाई स्कूल रसायन शास्त्र | year=1996 | edition=तृतीय | publisher=भारती भवन | ISBN=81-7709-090-9 | pages=53 }}</ref>।
 
== संदर्भ ==
"https://ne.wikipedia.org/wiki/धातु" बाट अनुप्रेषित