"गणेश चतुर्थी" का संशोधनहरू बिचको अन्तर

'''गणेश चतुर्थी''' हिन्दुहरूको एक प्रमुख उत्सव हो । यो उत्सव भारतको [[महाराष्ट्र]]मा लगायत अन्य स्थानमा निकै धूमधामले मनाइन्छ । गणेश चतुर्थी देखि '''अनन्त चतुर्दशी''' (अनन्त चौदस) सम्म दस दिन [[गणेशोत्सव]] मनाइन्छ।मनाइन्छ ।

शिवपुराणमा [[भदौ|भाद्रपद]] महिनालाई कृष्णपक्षको[[कृष्ण पक्ष|कृष्ण]] पक्षको चतुर्थीको मंगलमूर्तिगणेशकोमंगलमूर्ति [[गणेश]]को अवतरण-तिथि भनिएको छ । जबकि गणेशपुराणकेगणेशपुराणका मत देखिमतानुशार यो गणेशावतार भाद्रपद शुक्ल चतुर्थीकोचतुर्थीमा भएको थियो।थियो ।

शिवपुराणके[[शिवपुराण]] अन्तर्गतअन्तर्गतको रुद्रसंहिताकेरुद्रसंहिताको चतुर्थ (कुमार) खण्डमा यो वर्णन छ कि माता पार्वतीले[[पार्वती]]ले स्नान गर्नगर्नु भन्दा पहिले आफ्नो मैलमयल भन्दानिकालेर एक बालककोबालक उत्पन्न गरेर उसलाई आफ्नो द्वारपालबनाद्वारपाल दिए।बनाइन् शिवजीले। जब[[शिव]]जीले प्रवेश गर्न चाहा तबलाग्दा बालकले उनलाई रोकरोके दिए।। यसमा शिवगणोंनेशिवगणहरूले बालक देखिबालकसँग भयंकर युद्ध गरे तर संग्राममा उसलाई कुनैकसैले पनि पराजित हैनगर्न गरेरसकेनन् सका।। अन्ततोगत्वा भगवान शंकरले क्रोधित भएर आफ्नो त्रिशूल देखित्रिशूलले उन बालकको सरटाउको काटकाटी दिए।दिए । यसले भगवती शिवा क्रुद्ध हो उठींभइन् र उनले प्रलय गर्ने ठानविचार ली।गरिन् । भयभीत देवताहरूले देवर्षिनारदकोदेवर्षि [[नारद]]को सल्लाहमा जगदम्बाको स्तुति गरेर उनलाई शान्त गर्यो।गरे । शिवजीको निर्देशमा विष्णुजीउत्तर[[विष्णु]]जीले उत्तर दिशामा सबै भन्दा पहिले मिलेभेटिएको जीव ([[हाथी]])को टाउको काटएरलेकाटेर आए।ल्याए । मृत्युंजय रुद्रले गजको उनउस मस्तककोमस्तकलाई बालकको धडमाशरिरमा राखएरजोडेर उसलाई पुनर्जीवित गर्यो।गरे । माता पार्वतीले हर्षातिरेकहर्षिताका देखिसाथ उन गजमुखबालककोगजमुख आफ्नोबालकलाई हृदयआफ्नो देखिहृदयमा लाग्यो लियालगाइन् र देवताहरूमा अग्रणी भएको आशीर्वाद दिए।दिइन् । [[ब्रह्मा]], विष्णु, महेशले उन बालककोबालकलाई सर्वाध्यक्ष घोषित गरेर अग्रपूज्यहोनेकोअग्रपूज्य हुने वरदान दिए।दिए । भगवान शंकरले बालक देखिबालकलाई कहाभने-गिरिजानन्दन! विघ्न नाश गर्नमा तेरातिम्रो नाम सर्वोपरि हुनेछ।हुनेछ तू। तिमी सबैको पूज्य बनेर मेरो समस्त गणहरूको अध्यक्ष होहुने जा।छौ । गणेश्वर!तू तिमी भाद्रपद महिनाको कृष्णपक्षको चतुर्थीको चंद्रमाको उदित भए पछि उत्पन्न भएकोभएका छौ छ।। यस तिथिमा व्रत गर्नेको सबै विघ्नहरूको नाश हुनेछ र उसलाई सबै सिद्धियांसिद्धिहरू प्राप्त होंगी।हुनेछन् । कृष्णपक्षको चतुर्थीको रात्रिमा चंद्रोदयको समय गणेश तुम्हारीतिम्रो पूजा गर्नकोगरे पश्चात् व्रती चंद्रमाकोचन्द्रमाको अ‌र्घ्यदेकरअ‌र्घ्य ब्राह्मणकोदिएर ब्राह्मणलाई मिष्ठान खिलाए।खुवाओस् तदोपरांत। स्वयंतदोपरान्त आफु पनि मीठामीठाइ भोजन करे।गरोस् वर्षपर्यन्तश्रीगणेश। वर्षपर्यन्त श्रीगणेश चतुर्थीको व्रत गर्नेको मनोकामना अवश्य पूर्ण हुन्छ।हुन्छ ।

एक पल्ट [[शिव|महादेव]]जी [[पार्वती]] सहित [[नर्मदा नदी|नर्मदा]]को तटमा गए।गए । वहाँ एक सुंदरसुन्दर स्थानमा पार्वती जीले महादेवजी सँग [[चौपड]]पासा खेलनखेल्ने इच्छा व्यक्त गर्यो।गरिन् । तब [[शिवजी]]लेशिवजीले कहाभने- हाम्रो हार-जीतको साक्षीकोसाक्षी को हुनेछ? पार्वतीले तत्काल वहाँकोवहाँ घासकोघासका तिनकेतेन्द्राहरू बटोरकरबटुलेर एक पुतला बनायाबनाइन् र उनमाउसमा प्राण-प्रतिष्ठा गरेर उससेउसलाई कहाभनिन्- बेटाबाबु! हामी चौपडपासा खेलनखेल्न चाहते छन्चाहन्छौं, किन्तु यहाँ हार-जीतको साक्षी कुनैकोही छैन।छैन । अतः खेलको अन्तमा तिमी हाम्रो हार-जीतको साक्षी भएर बतानभन्नु कि हामीमा देखिकोकसले जीताजीत्यो, को हाराहार्यो ?

खेल आरंभआरम्भ भयो।भयो दैवयोग। देखिदैवसंयोग तिनै पल्ट पार्वती जीजीले नै जीतीं।जीतीन् । जब अन्तमा बालक देखि हार-जीतको निर्णय गराइयो त उनले महादेवजीको विजयीविजय भने।भने । परिणामतः पार्वती जीले क्रुद्ध भएर उसलाई एक पाँवखुट्टाको देखिलङ्गडो लंगडा होनेहुने र वहाँको कीचडमाहिलोमा पर्योपरिरहने रहएरर दुःख भोगनेकोभोग्ने शापश्राप देदिइन् दिए।।

बालकले विनम्रतापूर्वकविनम्रता कहापूर्वक भने- माँआमा! म संग/भन्दामेरो अज्ञानवश यस्तो भएको छ।छ । मैले कुनै कुटिलता या द्वेषको कारण यस्तो हैनगरेन गर्यो।। मलाई क्षमा गर्नुहोसगर्नुहोस् तथा शापश्राप देखि मुक्तिको उपाय बताएँ।बताउनुहोस् । तब ममतारूपी आमाको उनमामनमा दया आ गईआयो र उनिउनले भनिन् बोलीं- यहाँ नाग-कन्याएँकन्याहरू [[भगवान गणेश|गणेश]]-पूजन गर्न आएँगी।आउने छन् । उनको उपदेश देखि तिमी गणेश व्रत गरेर मलाई प्राप्त करोगे।गर्ने छौ । यति भन्एरभनेर उनि कैलाश पर्वत चलीगईन् गई।।

एक वर्ष पछि वहाँ श्रावणमा नाग-कन्याएँकन्याहरू गणेश पूजनको लागि आईं।आईन् । नाग-कन्याओंलेकन्याहरूले गणेश व्रत गरेर उनउस बालककोबालकलाई पनि व्रतको विधि बताए।बताए । तत्पश्चात बालकले १२ दिन सम्म श्रीगणेशजीको व्रत गर्यो।गर्यो । तब गणेशजीले उसलाई दर्शन दिएर कहाभने- म तिम्रो व्रत देखि प्रसन्न हूँ।छु मनोवांछित। मनो वांछित वर माँगो।माँग । बालकले बालकभन्यो बोला- भगवनभगवान! मेरो पाँवमाखुट्टामा यति शक्ति दे दुइदेउ कि म कैलाश पर्वतमा आफ्नो माता-पिताकोपिता नजीकै पहुँचपुग्न सकूंसकुँ र उनि ममा प्रसन्न होहोउन् जानुहोस।।

गणेशजी 'तथास्तु' भन्एरभनेर अंतर्धान भए।भए । बालक भगवान शिवको चरणहरूमा पुग्यो।पुग्यो । शिवजीले उससेउसलाई वहाँ सम्म पुगनकोपुग्ने साधनको बारेमा पूछा।सोधे ।

तब बालकले सारा कथा शिवजीकोशिवजीलाई सुनासुनायो दी।। उधरउता त्यसै दिनलेदिन देखि अप्रसन्न भएर पार्वती शिवजी भन्दादेखि पनि विमुख भयोभएकी थिइन् थिए।। तदुपरांत भगवान शंकरले पनि बालकको तरिका २१ दिन पर्यन्त श्रीगणेशको व्रत गर्योगरे, जसको प्रभावले पार्वतीको मनमा स्वयं महादेवजी देखि मिलनमिलनको इच्छा जाग्रत भयो।

वे शीघ्र नै कैलाश पर्वतमा आआइन् पहुँची।। वहाँ पुगएरपुगेर पार्वतीजीले शिवजीशिवजीलाई देखिसोधिन् पूछा- भगवनभगवान! तपाईंले यस्तो कौन-साकुन उपाय गरेगर्नुभयो जसको फलस्वरूप म तपाईंको नजीकै भागी-भागीनजीक आदौडेर गईआएँ हूँ।। शिवजीले 'गणेश व्रत'को इतिहास उनबाटउनलाई कहभने दिए।।

तब पार्वतीजीले आफ्नो पुत्र कार्तिकेयकार्तिकेयसँग देखिभेट्ने मिलन इच्छा देखिइच्छाले २१ दिन पर्यन्त २१-२१को२१ को संख्यामा दूर्वादूबो, पुष्प तथा लड्डुओं देखिलड्डुहरूले गणेशजीको पूजन गर्यो।गरिन् १औं। एक्काइसौं दिन कार्तिकेय स्वयं नै पार्वतीजीपार्वतीजीसँग देखिआएर आमिले मिले।। उनले पनि आमाको मुख देखि यस व्रतको माहात्म्य सुनेर व्रत गर्यो।गरे ।

कार्तिकेयले यही व्रत विश्वामित्रजीकोविश्वामित्रजीलाई भने।भने । विश्वामित्रजीले व्रत गरेर गणेशजी देखिगणेशजीसँग जन्मले मुक्त भएर 'ब्रह्म-ऋषि' भएकोहुने वर माँगा।माँगे । गणेशजीले उनको मनोकामना पूर्ण गर्यो।गरे । यस्तो हो श्री गणेशजी, जुन सबैको कामनाएँ पूर्ण गर्छन।गर्छन् ।