"टाइफाइड" का संशोधनहरू बिचको अन्तर
Content deleted Content added
कुनै सम्पादन सारांश छैन |
कुनै सम्पादन सारांश छैन |
||
पङ्क्ति १८:
'''टाइफाइड'''लाई नेपालीमा आन्तरिक ज्वर वा म्यादी जरो (ज्वरो) पनि भनिन्छ। यो ज्वरो साल्मोनेला टाइफी प्रजातिको ब्याक्टेरियाको सङ्क्रमणका कारणले आउने गर्दछ।<ref name=Lancet2015>{{cite journal|last1=Wain|first1=J|last2=Hendriksen|first2=RS|last3=Mikoleit|first3=ML|last4=Keddy|first4=KH|last5=Ochiai|first5=RL|title=Typhoid fever.|journal=Lancet|date=21 March 2015|volume=385|issue=9973|pages=1136–45|pmid=25458731|doi=10.1016/s0140-6736(13)62708-7}}</ref> सङ्क्रमणको छदेखि तीस दिनपछि देखिने यसका लक्षणहरू मन्ददेखि गम्भीर प्रकृतिका हुने गर्दछन्।<ref name=Yellow2014/><ref name=CDC2013/> टाइफाइड लागेको बेलामा प्रायजसो बिस्तारै बढ्दै जाने खालको उच्च ज्वरो देखिने गर्दछ।<ref name=Yellow2014>{{cite book|author1=Anna E. Newton|title=CDC health information for international travel 2014 : the yellow book|date=2014|isbn=9780199948499|url=http://wwwnc.cdc.gov/travel/yellowbook/2014/chapter-3-infectious-diseases-related-to-travel/typhoid-and-paratyphoid-fever|chapter=3 Infectious Diseases Related To Travel}}</ref> त्यस्तै कमजोरी हुने, पेट दुख्ने, कब्जियत हुने तथा टाउको दुख्ने जस्ता लक्षणहरू पनि देखिने गर्दछन्।<ref name=CDC2013/><ref name=CDC2013Tech/> सामान्यतया यस्तो बेलामा पखाला लाग्दैन र बान्ता भए पनि कुनै गम्भीर लक्षण देखिँदैन।<ref name=CDC2013Tech/> टाइफाइडका केही रोगीहरूको छालामा गुलाबी रङ्गको दाग देखा पर्ने गर्दछ।<ref name=CDC2013>{{cite web|title=Typhoid Fever|url=http://www.cdc.gov/nczved/divisions/dfbmd/diseases/typhoid_fever/|website=cdc.gov|accessdate=28 March 2015|date=May 14, 2013}}</ref> गम्भीर खालको टाइफाइड लागेको बेलामा बिरामीहरू दिग्भ्रमित हुने गरेको पनि पाइन्छ।<ref name=CDC2013Tech/> यदि टाइफाइडको बेलैमा उपचार गरिएन भने यसका लक्षणहरू केही हप्ता वा महिनौसम्म पनि देखिन सक्छन्।<ref name=CDC2013/> मानिसले कुनै लक्षणहरू नदेखाइकन पनि यो रोग शरीरमा धारण गर्न सक्छन्। यस्तो बेलामा पनि उनीहरूबाट अन्य मानिसहरूमा टाइफाइड सर्न सक्छ।<ref name=WHO2008/> टाइफाइड पाराटाइफाइड ज्वरोसँग आउने आन्द्रासम्बन्धि रोग हो।<ref name=Lancet2015/>
टाइफाइडको प्रमुख कारण साल्मोनोला टाइफी नामको ब्याक्टेरियम हो। साल्मोनोला टाइफीलाई कतै कतै साल्मोनोला इन्टेरिका सेरोटाइप टाइफी पनि भनिन्छ। यो ब्याक्टेरियम मानिसको आन्द्रा तथा रगतमा बसेर बढ्ने गर्दछ।<ref name=CDC2013/><ref name=CDC2013Tech>{{cite web|title=Typhoid Fever|url=http://www.cdc.gov/nczved/divisions/dfbmd/diseases/typhoid_fever/technical.html|website=cdc.gov|accessdate=28 March 2015|date=May 14, 2013}}</ref> टाइफाइड सामान्यतया रोगीको दिसाबाट प्रदुषित खाना तथा पानीको माध्यमबाट सर्ने गर्दछ।<ref name=WHO2008>{{cite journal|title=Typhoid vaccines: WHO position paper.|journal=Wkly Epidemiol Rec.|date=Feb 8, 2008|volume=83|issue=6|pages=49–59|pmid=18260212|url=http://www.who.int/wer/2008/wer8306.pdf?ua=1}}</ref> व्यक्तिगत तथा वातावरणीय सरसफाइको अभावसँगै यसको सङ्क्रमणको जोखिम बढ्ने गर्दछ।<ref name=Lancet2015/> विकासोन्मुख देशहरूमा भ्रमणका लागि जाने मानिसहरू पनि टाइफाइडको जोखिममा हुन्छन्।<ref name=CDC2013Tech/> यो रोग मानिसबाहेक अन्य जनावरमा लाग्दैन।<ref name=WHO2008/> टाइफाइडको पहिचानको लागि ब्याक्टेरियालाई प्रयोगशालामा कल्चर गर्ने वा रगत, दिसा वा हाडमांसीमा ब्याक्टेरियाको डिएनए पहिचान गर्ने गरिन्छ।<ref name=Lancet2015/><ref name=CDC2013/><ref name=Crump2010>{{cite journal|last1=Crump|first1=JA|last2=Mintz|first2=ED|title=Global trends in typhoid and paratyphoid Fever.|journal=Clinical Infectious Diseases|date=15 January 2010|volume=50|issue=2|pages=241–6|pmid=20014951|doi=10.1086/649541}}</ref> यो ब्याक्टेरियम कल्चर गर्न गाह्रो हुन सक्छ<ref name=Hunter2013>{{cite book|author1=Alan J. Magill|title=Hunter's tropical medicine and emerging infectious diseases|date=2013|publisher=Saunders/Elsevier|location=London|isbn=9781455740437|pages=568–572|edition=9th|url=https://books.google.ca/books?id=x15umovaD08C&pg=PA568}}</ref> भने हाडमांसीमा गरिने परीक्षण सबैभन्दा सही नतिजा निकाल्ने हुन्छ।<ref name=Crump2010/> यसका लक्षणहरू अन्य धेरै सङ्क्रामक रोगहरूका लक्षणहरूसँग मिल्ने खालका हुन्छन्।<ref name=CDC2013Tech/> नाम सुन्दा उस्तै लागे पनि टाइफस अर्कै प्रकारको रोग हो।<ref>{{cite journal |author=Cunha BA |title=Osler on typhoid fever: differentiating typhoid from typhus and malaria |journal=Infect. Dis. Clin. North Am. |volume=18 |issue=1 |pages=111–25 |date=March 2004 |pmid=15081508 |doi=10.1016/S0891-5520(03)00094-1}}</ref>
टाइफाइडविरुद्धको खोप लगाएर दुई वर्षसम्म ३० देखि ७० प्रतिसत रोग लाग्नबाट बचाउन सकिन्छ। यो खोपको केही प्रभावकारीता सात वर्षसम्म रहन्छ। टाइफाइडको उच्च जोखिममा रहेकाहरू वा प्रकोप रहेका स्थानहरूमा भ्रमणका लागि जानुभन्दा पहिला यो खोप लगाउन सुझाव दिइन्छ। यो रोगबाट बच्न सफा खानेपानीको व्यवस्था, सरसफाइ र साबुन पानीले राम्रोसँग हातधुने जस्ता कुराहरूमा ध्यान दिनु जरुरी हुन्छ। यदि कसैलाई टाइफाइड लागेको छ भने उसको सङ्क्रमण हटेको स्पष्ट रूपमा प्रमाणित नभइञ्जेलसम्म उसलाई अन्य मानिसको लागि खाना तयार पार्ने काम दिनु हुँदैन। यो रोगको उपचारका लागि अजिथ्रोमाइसिन, फ्लुरोक्विनोलोन वा तेस्रो पुस्ताको सेफालोस्पिरिन जस्ता एन्टिबायोटिक औषधिहरूको प्रयोग गरिन्छ। अहिले सन्सारभर टाइफाइडको कीटाणुमा एन्टिबायोटिक औषधिप्रति प्रतिरोध क्षमता विकसित भएको पाइएको छ। यसले टाइफाइडको उपचारलाई झनै अप्ठेरो बनाएको छ।
==सन्दर्भ सामग्रीहरू ==
| |||