"शिवपुरी नागार्जुन राष्ट्रिय निकुञ्ज" का संशोधनहरू बिचको अन्तर

'''शिवपुरी नागार्जुन राष्ट्रिय निकुञ्ज'''को स्थापना वि.सं. २०५८ (सन् २००२) सालमा गरिएको हो । यस निकुञ्ज नेपालको मध्य पहाडी क्षेत्र [[काठमाडौं]]को उत्तरी किनारामा

यस क्षेत्रको संरक्षणको इतिहासलाई हेर्दा सन १९७६ मा जलाधार संरक्षण क्षेत्रको रुपमा शिवपुरी जलाधार संरक्षण वोर्डद्वारा संरक्षण सुरु गरि १९७८ मा शिवपुरी संरक्षीत जलाधार क्षेत्र कायम भएको पाइन्छ। त्यसैगरी सन १९८४ मा शिवपुरी जलाधार तथा वन्यजन्तु आरक्ष घोषणा भएको थियो। यसै नामानुसार यस क्षेत्रको आवस्यक संरक्षण तथा व्यवस्थापनका कार्यहरु हुदै जांदाजाँदा यो क्षेत्रको महत्वलाई अभैmअझै बढि मूल्याड्ढनमूल्याङ्कन गरी सनसन् २००२ मा नेपाल सरकारबाट शिवपुरी राष्ट्रिय निकुन्जकोनिकुञ्जको रुपमा राजपत्रमा सूचना प्रकाशित भएको थियो। नागार्जुन वनक्षेत्र तत्कालिन राजा विरेन्द्रको निजि वनको रुपमा रहेको र राजा विरेन्द्रको वंशनास भइसकेको परिवेशमा देशको राजनैतिक परिवर्तन संगैपरिवर्तनसँगै सो वनक्षेत्रलाई राष्ट्रियकरण गर्ने राजनैतिक निर्णयानुसार सन २००९ मा १५ वर्ग व.कि.मि. क्षेत्रफल ओगटेको नागार्जुन वन क्षेत्रलाई समेत शिवपुरी राष्ट्रिय निकुञजमा गाभि शिवपुरी नागार्जुन राष्ट्रिय निकुन्ज निकुञ्ज नामाकरण गरिएको हो।

धेरै अगाडी देखी नै काठमाण्डौ उपत्यकामा यस निकुञ्जको ठूलो महत्व रहँदै आएको छ । काठमाण्डौ उपत्यकामा दैनिक खपत हुने हजांरैहजारौ लिटर पिउने पानीको मुल श्रोतमुलस्रोत भएका कारण पनि यस निकुञ्जको

महत्व इतिहास काल देखी नै रहँदै आएको छ । वि.सं. २०५८ मा काठमाण्डौकाठमाडौं, नुवाकोट र सिन्धुपाल्चोक जिल्लाको १४४ व.वर्ग कि.मीमि. भुभाग ओगटी शिवपुरी राष्ट्रिय निकुञ्जको रुपमा

यस निकुञ्जलाई स्थापना गरीएकोगरिएको थियो । त्यस पच्चातपश्चात यस निकुञ्जलाई पुनः वि.सं. २०६५ मा नागार्जुन वन संरक्षण क्षेत्रको काठमाण्डौ र धादिङमा पर्ने १५ व.वर्ग कि.मीमि. भुभागभूभाग समेटी कुल १५९ व.वर्ग कि.मीमि.

मा फैलाईएकोफैलाइएको थियो ।

यो निकुञजनिकुञ्ज समुन्द्रसमुद्र सतह देखि १३५० – २७३२ मि. कोमिटरको उचाईमा अवस्थित छ। भौगोलिक रुपमा शिवपुरी क्षेत्र २७°४५' देखि२७देखि २७° ५२ ' उत्तरी अक्षांस तथा ८५° १६ ' देखि८५देखि ८५° ४५ ' पूर्वी देसान्तरदेशान्तर र नागार्जुन क्षेत्र२७क्षेत्र २७° ४३ ' देखि२७देखि २७°४६ ' उत्तरी अक्षांस तथा८५तथा ८५°१३ ' देखि८५देखि ८५° १८ ' पूर्वी देसान्तरदेशान्तर सम्म फैलिएर रहेको नेपालको मध्य पहाडको प्रतिनिधित्व गर्ने यो एक मात्र निकुञजनिकुञ्ज हो।

*यस निकुञ्जले [[वागमती]] अंचलकोअञ्चलको [[काठमाडौं|काठमाण्डौ]], [[धादिङ जिल्ला|धादिङ]], [[नुवाकोट जिल्ला|नुवाकोट]] र [[सिन्धुपाल्चोक जिल्ला|सिन्धुपाल्चोक]] जिल्लाका आंशिक भूभाग समेटिएको २६ गाउँ विकास समिति छोएको छ । जसमध्ये [[काठमाडौं|काठमाण्डौ]]का १४, [[धादिङ जिल्ला|धादिङ]]को १, [[नुवाकोट जिल्ला|नुवाकोट]] को ९ र [[सिन्धुपाल्चोक जिल्ला|सिन्धुपाल्चोक]] जिल्लाको २ गाउँ विकास समिति पर्दछन् ।

==भौगोलीकभौगोलिक अवस्थिति==

*यस निकुञ्जको धरातलीय उचाई १३५० मिटरदेखी २७३२ मिटरसम्म रहेको छ । यस निकुञ्ज क्षेत्रको शिवपुरी, विष्णुद्वारविष्णुद्वार र अल्लेको लेकमा पौष माघ महिनामा छोटो समयको लागि हिमपात हुने

*वनको किसिम धरातलिय अवस्थ्तिले गर्दा यो निकुञ्ज क्षेत्रमा ४ किसिमका वनहरुवनहरू छन् ।