"केन्द्रीय बैङ्क" का संशोधनहरू बिचको अन्तर

कुनै सम्पादन सारांश छैन
कुनै सम्पादन सारांश छैन
पङ्क्ति ५:
२० अौं शताब्दीको सुरुवात हुनुपुर्ब सम्म विश्वमा केन्द्रिय बैंकका कार्यहरु स्पस्ट रुपमा परिभासित भै सकेका थिएनन । वास्तवमा केन्द्रिय बैंकको भूमिका योजनाबद्द र सुबिचारित ढंगले परिभासित र बिकास भएको पनि होइन । अाबश्यकता र अनुभवको आधारमा केन्द्रिय बैंकको अबधारणाले क्रमिक रुपमा आकार ग्रहण गर्दै गएको देखिन्छ । नोट निस्कासन गर्ने र सरकारी कारोबार गर्ने एकलौटी अधिकार पाएका बाणिज्य बैंकहरु नै पछी गएर केन्द्रिय बैंकको रुपमा रुपान्तरित हुन पुगेको देखिन्छ । त्यस बखत त्यस्ता बैंकहरु लाई केन्द्रिय बैंक नभनी नोट जारी गर्दा जमानत राख्नुपर्ने र माग भएका बखत त्यस्ता नोटहरुको भुक्तानी सुन चादी या दुबैको रुपमा दिने सरकारले जारी गरेका निर्देशनहरु पालना गर्ने कार्य ति बैंकहरुले गर्ने गर्दथे । सरकारले ति बैंकहरुलाई आवश्यकता बमोजिम अरु यस्तै प्रकृतिका जिम्मेवारीहरु थप्दै गए । अन्ततागत्वा त्यस्ता बैंकहरु केन्द्रिय बैंकको रुपमा स्थापित हुँदै गए र केन्द्रिय बैंकले गर्ने कार्यहरु पनि स्तरीकरण हुँदै गयो ।
 
स्वीडेनको बैंक अफ स्वीडेन विश्वमा सबैभन्दा पहिले स्थापित केन्द्रिय बैंक भएता पनि बेलायतको बैंक अफ इङ्ल्यान्डलाई नै विश्वको सबैभन्दा पहिलो केन्द्रिय बैंकको रुपमा लिईन्छ । बैंक अफ इङ्ल्यान्ड सर्बसाधारण जनतालाई शेयर बिक्री गरी सन १९६५१६९५ मा स्थापना गरिएको थियो । सरकारलाई आवश्यकता पर्दा रीण दिनुपर्ने सर्तमा सरकारले त्यस बैंकलाई नोट जारी गर्ने अधिकार दिएको थियो । सन १८३३ मा पारीत ऐनले उक्त बैंकले जारी गरेको नोटलाई मात्र मान्यता दिने ब्यबस्था गरेपछी बेलायतको केन्द्रिय बैंक हुन पुग्यो ।
 
स्वीडेनको रिस्क बैंक अफ स्वीडेन सन १६५६ मा स्थापना गरिएको भएतापनी नोट छाप्ने अधिकार भने यो बैंकले सन १८९७ मा मात्र पाएको थियो । त्यसै गरी बैंक अफ फ्रान्स सन १८०० मा स्थापित भएको थियो पछी गएर नेपोलियन बोनापार्ट ले यो बैंकलाई केन्द्रिय बैंक को रुपमा पूर्णता दियका थिए ।