"औलो" का संशोधनहरू बिचको अन्तर

'''औलो''' वा '''मलेरिया''' एक प्रोटोज़ोआप्रोटोजोआ परजीवीले गर्दा हुने संक्रामक रोग हो ।एशिया, अफ्रिका र अमेरिका महाद्विपको उष्णिय क्षेत्रमा फैलिने यो रोगले प्रत्येक वर्ष ५१.५ करोड़करोड मानिसलाई प्रभावित पार्छ र यसले गर्दा प्रत्येक वर्ष १० देखि ३० लाख मानिसको मृत्यु हुने गर्छ।औलो अफ्रिकी महादेशको भयङ्कर जन स्वास्थ्य समस्या हो ।।<ref>{{cite web | title = मलेरियाको लागि करोडौ डलर

| work = बीबीसी| url = http://www.bbc.co.uk/hindi/news/030921_gates_malaria_pp.shtml| accessdate = ३१ अक्टूबर २००८}}</ref> यो रोग प्लाज्मोडियम समुहको प्रोटोज़ोआप्रोटोजोआ परजीवीको माध्यमले लाग्छ।प्लाज्मोडियमले गर्दा यो रोग मान्छेलाई मात्रै नभई

औलो रोगले हजारौ वर्षदेखि मानिसलाई प्रभावित पार्दै आएको छ।सन १८८० मा एकजना फ़्रांसीसीफ्रांसीसी सैन्य चिकित्सक [[ल्यावेरन]]ले सर्वप्रथम औलो परिजिविलाई रातो रक्तकोशिकामा देखे।उनले नै सर्वप्रथम औलोको कारक प्रोटोज़ोआप्रोटोजोआ परिजिवि हो भन्ने कुरा पत्ता लगाए।त्यसकोलागि उनलाई सन [[१९०७]]मा नोबेल पुरस्कार प्रदान गरियो । यो प्रोटोज़ोआकोप्रोटोजोआको नाम प्लाज्मोडियम भनेर इटालियन वैज्ञानिक एत्तोरे मार्चियाफावा र एन्जेलो सेलीले राख्नु भयो ।१८९६मा सर रोनाल्ड रसले प्लाज्मोडिय्मको ऊसाईट(oocyte) माउ एनोफिलिस मच्छरमा देख्नु भयो।उनले लामखुट्टेले नै यो परिजिविलाई एउटा मान्छेबाट अर्को मान्छेमा सार्छ भन्ने कुराको पुष्टि गर्नुभयो।ग्रासी र फेलेटीले १८९८मा लाम्खुट्टेमा प्लाज्मोडियमको जीवनचक्रको वर्णन गर्नु भयो।गल्गीले १८८५मा प्लाज्मोडियमको रातो रक्तकोशकिय चक्रको अध्ययन गर्नु भयो।

परिजिविको संक्रमणको ८-२५ दिनमै रोगको लक्षण देखा पर्न थाल्छ।औलो प्रतिरोधी औषधी सेवन गर्नेहरुमा लक्षण देखिन अलि समय लाग्छ।ज्वरो आउनु,थरथर काम्नु,वाक्वाकी र वान्ता हुनु ,रक्ताल्पता हुनु,जोर्नी दुख्नु आदि लक्षण सबै औलो परिजिविको संक्रमणमा देखा पर्छन।औलोको सबैभन्दा मुलभुत लक्षण भनेको शरीरको थरथर कम्पनका साथहुने चिसोपनको अनुभुति र त्यस पछि आउने ज्वरो ।४ देखि ६ घन्टा पछि ज्वरो समन हुन्छ र पसिना बग्छ।पी. फाल्सीपारमको संक्रमणमा यो पुरै प्रक्रिया हरेक ३६ देखि ४८ घंटामा हुन्छ अथवा लगातार ज्वरो आउन सक्छ; पी. भाईभेक्स र पी. ओभेलबाट हुने मलेरियामा हरेक २ दिनमा ज्वरो आउछ, तथा पी. मलेरियेबाट हरेक तीन दिनमा ज्वरो आउछ।औलोको गम्भिर समस्या प्राय पी. फाल्सीपारमको संक्रमणले हुन्छ।यस्तो समस्या संक्रमणको ६ देखि १४ दिन पछि हुन्छ। कलेजोको आकार बढ़नुबढनु, टाउको दुख्नु र रगतमा ग्लूकोज़कोग्लूकोजको कमी हुनु अन्य गंभीर लक्षण हुन। पिसाबमा हेमोग्लोबिन देखिनु र यसले कलेजोको विफलतासम्म हुन सक्छ, जसलाई कालोपानी ज्वरो (अंग्रेजी: blackwater fever, ब्लयाक वाटर फ़ीवरफीवर) भनिन्छ। गंभीर औलोले मूर्च्छा वा मृत्यु पनि हुन सक्छ, युवा, बच्चा र गर्भवती महिलामा यस्तो खतरा हुने सम्भावना धेरै हुन्छ। अत्यंत गंभीर अवस्थामा मृत्यु केहि घंटामा हुन सक्छ। गंभीर अवस्थामा उचित उपचार भयो भने पनि मृत्यु दर २०% सम्म हुने सम्भवाना हुन्छ। महामारी फैलिएको क्षेत्रमा प्राय उपचार संतोषजनक हुन पाउदैन, त्यसैले मृत्यु दर धेरै हुन्छ र औलोको प्रत्येक १० बिरामीमा १ जनाको मृत्यु हुने गर्छ।