"उत्तरी ध्रुव" का संशोधनहरू बिचको अन्तर

सा रोबोट ले थप्दै {{Commonscat|North Pole}}
सा नेपालीमा प्रयोग नहुने नुक्त चिन्ह हटाउँदै
पङ्क्ति १:
[[चित्र:उत्तरी ध्रुव.jpeg|thumb|right|200px|उत्तरी ध्रुवीय क्षेत्र।]]
'''उत्तरी ध्रुव''' हाम्रो ग्रह [[पृथ्वी]]को सबैभन्दा सुदूर उत्तरी बिन्दु छ। यो त्यो बिन्दु छ जहाँ पृथ्वीको धुरी घूम्दछ। यो [[आर्कटिक महासागर]]मा पर्छ, र यहाँ अत्यधिक ठण्ड पर्छ किनभनें लगभग छः महिना यहाँ सूर्य छैन चमगर्छ। ध्रुवका आसनजिकको महासागर धेरै ठण्डा छ र सदैव बर्फ़कोबर्फको मोटी च्यादरदेखि ढका रहन्छ। यस भौगोलिक उत्तरी ध्रुवका निकट नैं चुम्बकीय उत्तरी ध्रुव छ, यसै चुम्बकीय उत्तरी ध्रुवतर्फ नैं कम्नजिकको सुई संकेत गर्दछ। उत्तरी तारा वा [[ध्रुव तारा]] उत्तरी ध्रुवका आकाशमा सदैव निस्कन्छ। सताव्दीहरुदेखि नाविक यसै ताराहरुलाई देखेर यी अनुमान लगाँदै रहोस् छको ती उत्तरमा कितनी टाड़ाटाडा छन्।यो क्षेत्र आर्कटिक घेरा पनि कहलाउँछ किनभनें वहाँ अर्धरात्रिका सूर्य (''मिडनाइट सन'') र ध्रुवीय रात (''पोलर नाइट'')को दृश्य पनि हेर्नेलाई मिल्दछ। उत्तरी ध्रुव क्षेत्रलाई आर्कटिक क्षेत्र पनि भनिन्छ। यहाँ बर्फदेखि ढंके विशाल क्षेत्रका अतिरिक्त [[आर्कटिक सागर]] पनि छ। यो सागर अन्य धेरै देसहरु जस्तै [[क्यानाडा]], [[ग्रीनल्याण्ड]], [[रुस|रूस]], [[संयुक्त राज्य अमेरिका|अमेरिका]], [[आइसल्याण्ड]], [[नर्वे]], [[स्वीडेन|स्वीडन]] र [[फिनल्याण्ड]]को जमीनहरुदेखि लागेको भएको छ। यसलाई [[अंध महासागर]]को उत्तरी छोर पनि भन्न सकिन्छ।<ref name="हिन्दुस्तान लाइव">[http://www.livehindustan.com/news/tayaarinews/gyan/67-75-95161.html उत्तरी ध्रुव]।७ फरवरी, २०१०।हिन्दुस्तान लाइव</ref>
== जलवायु ==
[[चित्र:आर्कटिक.jpeg|thumb|right|200px|आर्कटिकको पिघलती बर्फ़।बर्फ।]]
उत्तरी ध्रुव, [[दक्षिणी ध्रुव]]को तुलनामा कम ठण्डा छ किनभनें यो महासागरका मध्यमा समुद्र स्तरमा स्थित छ (जो गर्मीका संग्रहका रूपमा कार्य गर्दछ), नाकी महाद्वीपीय भूभागमा कुनै उचाई पर। सर्दिहरुमा (जनवरी) यहाँको तापमान −४३ °सेदेखि −२६ °सेका बीच रहन्छ, र औसत लगभग −३४ °से हुन्छ। गर्मिहरुमा (जून, जुलाई, र अगस्त)मा तापमानको औसत जमाव बिन्दु (० °से)का आसनजिक रहन्छ।<ref>[http://www.gsfc.nasa.gov/scienceques2005/20060310.htm "सप्ताहको वैज्ञानिक प्रश्न"], गोडार्ड अन्तरिक्ष केन्द्र</ref> उत्तरी ध्रुवमा समुद्रमा जमी बर्फ़कोबर्फको परत २देखि ३ मीटरसम्म मोटी हुन्छ,<ref>[http://news.nationalgeographic.com/news/2004/11/1108_041108_north_pole.html "ध्रुविय ऐक्स्प्रैस"का परे: वास्तविक उत्तरी ध्रुवका केही भनें ीव्र तथ्य], नैश्नल ज्यग्राफिक समाचार</ref> यद्यपि यसमा धेरै परिवर्तन पाइन्छ र कहिले-कहिले तैर्दै हिमखण्डहरुका तल साफ़साफ पानी देखि जान्छ।<ref name="Daly">[http://www.john-daly.com/polar/arctic.htm विश्वको शीर्षः के उत्तरी ध्रुव जलमा परिवर्तित हुँदैछ?], जन एल. डैलि</ref> धेरै शोधहरुदेखि यी ज्ञात भएकोछ कि पिछ्ले केही वर्षहरुमा यहाँ बर्फ़कोबर्फको परतहरुको औसत मोटाईमा केही कमी आयो छ।<ref>[http://www.telegraph.co.uk/earth/earthnews/3353930/Arctic-ice-thickness-drops-by-up-to-19-per-cent.html "आर्कटिक हिमको मोटाई १९ प्रतिशतसम्म घटी"], ''डेली टेलीग्राफ़टेलीग्राफ'', २८-अक्टूबर-२००८</ref> धेरै मानिस यसको कारण [[वैश्विक ऊष्मीकरण]]लाई बताउँछन्,मा यसमाथि केही विवाद छ। केही प्रतिवेदनहरुका अनुसार आउने भएका केही दशकहरुमा गर्मिहरुका मौसममा आर्कटिक महासागर पूर्ण प्रकार बर्फ़बर्फ रहित हुनेछ,<ref>[http://news.bbc.co.uk/1/hi/sci/tech/6171053.stm "तेज़ीदेखितेजीदेखि पिघलती" आर्कटिक सागरीय बर्फ़बर्फ], बीबीसी समाचार, दिसम्बर २००६</ref> र यसका महत्वपूर्ण वाणिज्यिक निहितार्थ हुनेछन्।
 
== वनस्पतिहरु र जीवजन्तु ==
[[चित्र:ध्रुवीय भालू.jpeg|thumb|right|200px|ध्रुवीय भालू।]]
इस क्षेत्रमा वनस्पति धेरै कम मिल्दछ। यहाँका सागरका पानीमा धेरै प्रकारका प्लैंक्टन मिल्दछन्। यसका अतिरिक्त, जमीनमा रहने भएका ध्रुवीय भालू र केही मानिस पनि यहाँ रहन्छन्। यसका अनोखे भौगोलिक वातावरणका कारण यहाँ रहने भएका मानिसहरुले स्वयंलाई वातावरणका अनुसार ढाल लिया छ। गत केही दशकहरुमा आर्कटिक क्षेत्रका बर्फीले सागरको बर्फ कम होनी शुरू भएको छ।<ref name="हिन्दुस्तान लाइव"/> यहाँ पाए जाने केही पशु छन्, [[ध्रुवीय भालू]] र [[सील]]। भालू माँसाहारी हुन्छन्। यी पूर्ण सर्दिहरुका बेला निष्क्रिय रहन्छन्, र आर्कटिकको गरमिहरुको मौसम आरम्भ हुँदै नैं शिकारका लागि चल पर्छन्। भालुहरुका बारेमा यी मानिन्छको यी भोजनको कमीका कारण ८२° उत्तरदेखि अघि छैन जाँदै, यद्यपि यिनको जानेका बाटाहरु उत्तरी ध्रुवका आसनजिक पाए गए छन्, र [[सन् २००६|२००६]]का एक खोजकर्ता दलले यी सूचना दीको एक ध्रुवीय भालु ध्रुवदेखि मात्र १.६ किमीको दूरीमा देखिएको छ। चक्राकार सील पनि ध्रुवमा देखी गई छ, र आर्कटिक लोमड़ीहरुलोमडीहरु ध्रुवदेखि ६० किमी टाड़ाटाडा ८९°४०′मा पाई गई छन्। ध्रुवका धेरै नजिक जो पक्षी देखे गए छन् ्दछन्, हिम बंटिंग, उत्तरी फुल्मर, र काली-टांगहरु वाली किटिवेक, यद्यपि केही पक्षिहरुका देखे जानेका समाचार तोड़ेतोडे-मरोड़ेमरोडे पनि हुन सक्छन्, किनभनें पक्षिहरुको प्रवृत्ति जहाज़हरुजहाजहरु र अभियान दलहरुको पीछा गर्ने हुन्छ।
 
== उत्तरी ध्रुव र आर्कटिक क्षेत्रहरुमा प्रादेशिक दाौं ==
पङ्क्ति १४:
अन्तर्राष्ट्रिय कानूनहरुका अनुसार, वर्तमानमा कुनै पनि देशको उत्तरी ध्रुव वा आर्कटिक महासागरीय क्षेत्रमा अधिकार छैन। यसका आसनजिकका पाँच देश [[रुस|रूस]], [[क्यानाडा]], [[नर्वे]], [[डेनमार्क]] ([[ग्रीनल्याण्ड]]का द्वारा), र [[संयुक्त राज्य अमेरिका]] ([[अलास्का]]का द्वारा), आफ्नो सीमाहरुका २०० नटिकल-मील (३७० किमी) तकका विशिष्ट आर्थिक क्षेत्रसम्म सीमित छन्, र यसका अघिका क्षेत्रको प्रशासन अन्तर्राष्ट्रिय सीबेड प्राधिकरणका नजिक छ।
 
[[२ अगस्ट|२ अगस्त]], [[सन् २००७|२००७]]लाई रूसले आर्कटिक क्षेत्रमा आफ्नो दावेदारी सुदृढ़सुदृढ गर्नका लागि आफ्नो राष्ट्रीय ध्वज आर्कटिकको समुद्री सतहमा लागेको दिए, तर पनि यसलाई अन्तर्राष्ट्रीय सहमति प्राप्त छैन।<ref>[http://www.canada.com/nationalpost/news/story.html?id=f652fffc-946d-4e5b-b835-b6c635edc0ef&k=29481 आक्रटिक समुत्र तलमा रूसले आफ्नो झण्डा लगाईा] {{अंग्रेज़ीअंग्रेजी चिह्न}}</ref>
 
== अन्य खनिज ==
"https://ne.wikipedia.org/wiki/उत्तरी_ध्रुव" बाट अनुप्रेषित