"बुद्ध धर्म" का संशोधनहरू बिचको अन्तर

गौतम बुद्धकाबुद्धको गुजरनेअन्त्य पछि, बौद्ध धर्मका अलग-अलग सम्प्रदाय उपस्थित छ गयेभएरा छन्, तर यी सबैका केही सिद्धान्त मिल्दछन्।

[[प्रतीत्यसमुत्पाद]]को सिद्धान्त भन्दछ कि कुनै पनि घटना केवल दोस्रो घटनाहरूका कारण नैं एक जटिल कारण-परिणामका जालमा विद्यमान हुन्छ। प्राणीहरूको लागि, यसको अर्थ छ कर्म]] र [[विपाक]] (कर्मका परिणाम)का अनुसार अछैनत [[पृथ्वी|संसार]]को चक्र।चक्र छैन। किन भने सबै केही अनित्य र [[अनात्मं]] (बिना आत्मा केको) हुन्छ, केही पनि सचमासच्चाइमा विद्यमान छैन। हरेक घटना मूलतः शुन्य हुन्छ। परंतु, मानव, जसका नजीकै ज्ञानको शक्ति छ, तृष्णा लाई, जुन दुःखको कारण छ, त्यागकरत्यागेर, तृष्णामा नष्टको भए शक्तिलाई ज्ञान र ध्यानमा बदलेर, निर्वाण पापाउन सक्दछन्।

१. दुःख : यस दुनियामा सबै केही दुःख छ। जन्ममा, बूढेबूढो हुनेमा, रोगमा, मौतमामृत्युमा, प्रियतम भन्दा टाढा हुनेमाहुनमा, नापसंदमन नपर्ने चीजहरू सहितमा, चाहतलाईचाहिकोलाई न पानमापाउनुमा, सबैमा दुःख छ। <br />

२. दुःख प्रारम्भ : तृष्णा, या चाहतचाहना, दुःखको कारण छ र फिरबाटफेरी सशरीर गरेर संसारलाई जारी रख्दछ। <br />

३. दुःख निरोध : तृष्णाबाट मुक्ति पाएपाएमा जानसक्दछ।जान सक्दछ।<br />

४. दुःख निरोधको मार्ग : तृष्णाबाट मुक्ति [[आर्य अष्टांग मार्ग]]का अनुसार बाँच्नबाट पाएपाएमा जानसक्दछ।जान सक्दछ।

बुद्धको पहिले धर्मोपदेश, जुन उनले आफ्नो साथका केही साधुहरूलाई दिेकोदिएका थियोथिए, यी चार आर्य सत्यहरूका बारेमा थियो।थिए।

बौद्ध धर्मका अनुसार, चौथो आर्य स्त्यकोसत्यको आर्य अष्टाण्ग मार्ग छहो दुःख निरोध पानकोपाउनको बाटो। गौतम बुद्ध भन्थे कि चार आर्य सत्यको सत्यताको निश्चय गर्नको लागि यस मार्गको अनुसरण गर्नु पर्छ ः:-

३. '''सम्यक वाक''' : हानिकारक बात्नुहोस्कुरा नगर्न र झूट न बोल्न <br />

४. '''सम्यक कर्म''' : हानिकारक कर्महरू न गर्ननगर्न <br />

५. '''सम्यक जीविका''' : कुनै पनि स्पष्टतः या अस्पष्टतः हानिकारक व्यापार न गर्ननगर्न <br />

६. '''सम्यक प्रयास''' : आफै सुधारनेकोसुधारने कोशिश गर्न <br />

७. '''सम्यक स्मृति''' : स्पष्ट ज्ञानबाट देखनेकोदेख्ने मानसिक योग्यता पानकोपाउनको कोशिश गर्न <br />

केहि मानिसहरू आर्य अष्टांग मार्गलाई पथको तरिका समझतेभनेर छसोच्दछन्, जसमा अगाड़िअगाडी बढ़नेकोबढ्नको लागि, पछिल्लोकापछिल्लो स्तरलाई पाउन आवश्यक छ।छ र मानिसहरूलाई लग्दछ कि यस मार्गका स्तर सबै संग-संगै पाएपाएर जान्छन्। मार्गलाई तीन हिस्साहरूमा वर्गीकृत गरिन्छ : प्रज्ञा, शीला, र समाधि।

गौतम बुद्धबाट पाएएकोपाएको ज्ञानतालाई [[बोधि]] कहलाते छ।भनिन्छ। मानिन्छ कि बोधि पानपाए पछि नैं संसारबाट छुटकारा पाइनपाइनछ। सक्छ। सारीसारा पारमिताहरू (पूर्णताहरू)को निष्पत्ति, चार आर्य सत्यहरूको सारा समझसोच, र कर्मका निरोधबाट नैं बोधि पाएपाएर जानसक्दछ।जान यससकिन्छ। त्यस समय, लोभ, दोष, मोह, अविद्या, तृष्णा, र आत्मांमा विश्वास सबै गायब छभएर जान्छन्। बोधिका तीन स्तर हुन्छन्: ः [[श्रावकबुद्ध|श्रावकबोधि]], [[प्रत्येकबुद्ध|प्रत्येकबोधि]], र [[सम्यकसंबुद्ध|सम्यकसंबोधि]]। सम्यकसंबोधि बौध धर्मको सबै भन्दा उन्नत आदर्श मानी जान्छ। मानीन्छ।