|
= व्यक्तित्व =
शिवमा परस्पर विरोधी भावहरूको सामंजस्य हेर्न पाइन्छ। शिवको टाउकोमा एक तिरएकातिर [[चंद्रमा]] छ, भने दोस्रो तिर महाविषधरमहाविषधारी [[सर्प]] पनि उनको घाँटिकोघाँटिमा हारमाला छ। उनि अर्धनारीश्वर होते भएकाभएर पनि कामजित छन्। गृहस्थ होते भएकाभएर पनि श्मशानवासी, वीतरागी छन्। सौम्य, आशुतोष होते भएकाभएर पनि भयंकर रुद्र छन्। शिव परिवार पनि यसले अछूता छैनन्। उनको परिवारमा भूत-प्बालुवा, नंदी, सिंह, सर्प, मयूर तथा मूषक सबैको समभाव देखनेकोदेख्न भेटिन्छ।सकिन्छ। उनि स्वयं द्वंद्वोंद्वंद्वहरू देखि रहित सह-अस्तित्वको महान विचारकोविचारका परिचायक छन्। यस्तो महाकाल शिवको आराधनाको महापर्व छ[[शिवरात्री]] शिवरात्रि।हो।
शिवरात्रि व्रतको पारणा चतुर्दशीमा नै गर्नु पर्छ। जुन चतुर्दशीमा पारणा गर्दछ, त्यो समस्त तीर्थोकोतीर्थहरूको स्नानको फल प्राप्त गर्दछ। जुन मनुष्य शिवरात्रिको उपवास हैन करतागर्दैन, त्यो जन्म-मरणको चक्रमा घूमताघुम्दै रहन्छ। शिवरात्रिको व्रत गर्ने यस लोकको समस्त भोगहरूलाई भोगकरभोगेर अन्तमा शिवलोकमा जान्छन्।<ref> शिवपुराण</ref>
== पूजन ==
शिवरात्रिको पूजा रात्रिको चारै प्रहरमा गर्नु पर्छ। शिवको बिल्वपत्र ([[बेल]]को पात]] , धतूरोको[[धतूरो]]को पुष्पफूल, प्रसादमा [[भाङ]] अति प्रिय छन्। एवम् यिनको पूजाको लागि [[दूध]], [[दही]], [[घिउ]], [[चिनी|सख्खर]], [[मह]] यिनी पाँच अमृत जसलाई पञ्चामृत भनिन्छ, पूजनमा यिनीहरूका उपयोग गर्नुहोस्।गर्नु पर्छ। एवम् पञ्चामृतले स्नान गराएगराएर यसपछि इत्र चढाई जनै पहिर्याउने । अन्तमा भाङको प्रसाद चढाउने । जुन व्यक्ती यो व्रत संधै गर्न असमर्थ छ, व्रत बाह्र या चौबीस वर्ष गर्नु पर्छ। शिवको त्रिशूल र डमरूको ध्वनि मंगल, गुरु देखि संबद्ध छन्। चन्द्रमा उनको मस्तकमा विराजमान भएर आफ्नो कान्ती देखि अनन्ताकाशमा जटाधारी महामृत्युंजयलाई प्रसन्न राखेमा बुधादि ग्रह समभावमा सहायक बन्दछन्। सप्तम भावको कारक शुक्र शिव शक्तिको सम्मिलित प्रयासले प्रजा एवं जीव सृष्टिको कारण बनइन्छ। महामृत्युञ्जय मन्त्र शिव आराधनाको महामन्त्र हो।
== ज्योतिर्लिंग ==
{{main|ज्योतिर्लिंग}}
भगवान शिवको १२ [[ज्योतिर्लिंग]][[चित्र:उदाहरण.]] छ। सौराष्ट्र प्रदेश (काठियावाड)मा श्रीसोमनाथ, श्रीशैलमा श्रीमल्लिकार्जुन, उज्जयिनी (उज्जैन)मा श्रीमहाकाल, ॐकारेश्वर अथवा अमलेश्वर, परलीमा वैद्यनाथ, डाकिनी नामक स्थानमा श्रीभीमशङ्कर, सेतुबंधमा श्री रामेश्वर, दारुकावनमा श्रीनागेश्वर, वाराणसी (काशी)मा श्री विश्वनाथ, गौतमी (गोदावरी)को तटमा श्री˜यम्बकेश्वर, हिमालयमा केदारखण्डमा श्रीकेदारनाथ र शिवालयमा श्रीघुश्मेश्वर। {{Ref_label|द्वादश|क|none}} हिन्दुहरूमाहिन्दुहरूको मान्यता हो कि जुन मनुष्य प्रतिदिन प्रात:काल र संध्याको समय यिनी बाह्र ज्योतिर्लिङ्गहरूको नाम लिइन्छ, उनको सात जन्महरूकोजन्महरूमा गरे भयोगरेको पाप भए पनि यिनी लिंगोंको स्मरण मात्र देखिगरेमा मिटनास जान्छ।हुन्छ।
== सन्दर्भ ==
|
