"व्यास (महाभारत)" का संशोधनहरू बिचको अन्तर
Content deleted Content added
सा रोबोट ले हटाउँदै: zh,jv,pl,ko,fr,es,ta,ms,it,id,de,ml,ja,sa,sv,pt,eo,ru,kn,en,th,uk,cs,gu,te (strongly connected to ne:व्यास(ऋषि)) |
सा बट: पुनर्निदेश मिलय्यानाच्वँगु |
||
पङ्क्ति १२:
| पुत्र = शुकदेव
}}
'''ऋषि वेदव्यास''' [[महाभारत]] ग्रन्थका रचयिता थिए। वेदव्यास महाभारतका रचयिता नैं छैन, तर ती घटनाहरूका साक्षी पनि रहेका हुन्, जुन क्रमानुसार घटित भएका हुन्। आफ्नो आश्रमदेखि हस्तिनापुरको समस्त गतिविधिहरूको सूचना उनसम्म त पहुंचती थियो। ती ती घटनाहरूमा आफ्नो परामर्श पनि देन्थे। जब-जब अन्तर्द्वंद्व र संकटको स्थिति आउने थियो, माता सत्यवती उनीसित विचार-विमर्शका लागि कहिले आश्रम पहुंचती, त कहिले हस्तिनापुरका राजभवनमा सामान्यन्त्रित गर्दथ्यो। प्रत्येक द्वापर युगमा विष्णु व्यासका रूपमा अवतरित भएर वेदहरूका विभाग प्रस्तुत गर्दछन्। पहिला द्वापरमा स्वयं ब्रह्मा वेदव्यास भए, अर्कामा प्रजापति, तेस्रो द्वापरमा [[शुक्राचार्य]] , चौथोमा [[बृहस्पतिग्रह|बृहस्पति]] वेदव्यास भए। यसै प्रकार सूर्य, मृत्यु, इन्द्र, धनजंय, कृष्ण द्वैपायन अश्वत्थामा आदि अट्ठाईस वेदव्यास भए। यस प्रकार अट्ठाईस पल्ट वेदहरूको विभाजन गरिएको छ। उनले नैं अट्ठारह [[पुराण| पुराणहरू]]को पनि रचना गरे
==वेदव्यासका जन्मको कथा==
पौराणिक कथाहरूका अनुसार प्राचीन कालमा सुधन्वा नामका एक राजा थिए। ती एक दिन आखेटका लागि वन गये। तिनको जानेका पछि नैं तिनकी पत्नी रजस्वला भयो। त्यसले यस समाचारलाई आफ्नो शिकारी पक्षीका माध्यमदेखि राजाका नजीक भिजाए। समाचार पाएर महाराज सुधन्भएका एक दोनमा आफ्नो वीर्य निकाल गर्न पक्षीलाई दे दिए। पक्षी त्यस दोनेलाई राजाकी पत्नीका नजीक पुगाने आकाशमा उड चल्यो मार्गमा त्यस शिकारी पक्षीलाई एक अर्को शिकारी पक्षी मिले दुइटै पक्षिहरूमा युद्ध हुने लाग्यो। युद्धका बेला त्यो दोना पक्षीका पंजेदेखि छूट गर्न यमुनामा जा गिरा। [[यमुना नदी|यमुना]]मा [[ब्रह्मा]]का शापदेखि माछा बनी एक अप्सरा रहती थियो। माछा रूपी अप्सरा दोनमा बह्दै हुये वीर्यलाई निगल गई तथा त्यसको प्रभावदेखि त्यो गर्भवती भयो। गर्भ पूर्ण भएमा एक निषादले त्यस माछालाई आफ्नो जालमा फँसा लागि निषादले जब माछालाई चीरा त त्यसको भूँडीदेखि एक बालक तथा एक बालिका निस्केको। निषाद ती शिशुहरूलाई लिएर महाराज सुधन्वाका नजीक गए महाराज सुधन्वाका पुत्र न हुनको कारण उनले बालकलाई आफ्नो नजीक रख लिया जसको नाम मत्स्यराज भयो। बालिका निषादका नजीक नैं रह गई र त्यसका नाम मत्स्यगन्धा राखिएको किनभनें त्यसको अंगहरूदेखि माछाको गन्ध निकलती थियो। त्यस कन्यालाई सत्यवतीका नामले पनि जानिन्छ। ठूलो भएमा त्यो नाउ खेने कार्य गर्न लाग्यो एक पल्ट पाराशर मुनिलाई त्यसको नावमा बैठ गर्न यमुना पार गर्नु पडा। [[पाराशर]] मुनि [[सत्यवती]] रूप-सौन्दर्यमा आसक्त हो गये र बोले, "देवि! म तिम्रो साथ सहवास गर्नु चाहता हूँ।" सत्यवतीले कहा, "मुनिवर! तपाईं ब्रह्मज्ञानी छन् र म निषाद कन्ए हाम्रो सहवास सम्भव छैन।" तब पाराशर मुनि बोले, "बालिके! तिमीचिन्ता मत गरो। प्रसूति भएमा पनि तिमीकुमारी नैं रहुनेछ।" यति भनेर उनले आफ्नो योगबलदेखि चारहरूतर्फ बाक्लो कुहरियाको जाल रच दिए र सत्यवतीका साथ भोग गरे। तत्पश्चात् त्यसलाई आशीर्वाद दे्दै हुये कहा, तिम्रो शरीरदेखि जुन माछाको गन्ध निस्कन्छ त्यो सुगन्धमा परिवर्तित हुनेछ।"<br><br>
समय आउनमा [[सत्यवती]] गर्भदेखि वेद वेदांगहरूमा पारंगत एक पुत्र भयो। जन्म हुँदै नैं त्यो बालक ठूलो भयो र आफ्नो मातादेखि बोला, "माता! तू जब कहिले पनि विपत्तिमा मलाई स्मरण गर्नेछ, म उपस्थित हुनेछु।" यति भनेर ती तपस्या गर्नका लागि द्वैपायन द्वीप चले गये। द्वैपायन द्वीपमा तपस्या गर्न तथा तिनको शरीरको रंग कालो हुनको कारण उन्हे कृष्ण द्वैपायन भने जाने लाग्यो। अघि हिड गर्न वेदहरूको भाष्य गर्नका कारण ती वेदव्यासका नामले विख्यात हुये।
| |||