"बुढ्यौली" का संशोधनहरू बिचको अन्तर
Content deleted Content added
सा हिज्जे मिलाउँदै |
सा spelling check, replaced: यहां → यहाँ , धीरे धीरे → विस्तारै विस्तारै, केहि → केही (26) |
||
पङ्क्ति १०:
{{hindi}}
मनुष्यहरूमा उमेरको बृद्धि शारीरिक, मानसिक र सामाजिक परिवर्तनको एक बभयोयामी प्रक्रियाको दर्शाउँछ। समय सँग वृद्धावस्थाको
"उमेर बढने"को परिभाषा
पङ्क्ति २२:
समाजमा बूढे मान्छेको संख्या तथा अनुपातमा वृद्धिको वृद्ध जनसंख्या भन्छन्. वृद्ध जनसंख्याको तीन संभावित कारण हों: आप्रवास, लामो [[जीवन प्रत्याशा]] (मृत्यु दरमा कमी), बढी कम जन्म दर. वृद्धावस्था समाजमा एक महत्वपूर्ण प्रभाव डालती छ। युवा मान्छे सबै भन्दा अधिक अपराध गर्छन, उनि नयाँ प्रौद्योगिकिहरू लाई विकसित गर्न र अपनान र शिक्षाको आवश्यकताको लागि राजनीतिक र सामाजिक बदलाव गर्नको अधिक उत्सुक हुन्छन्. युवा मान्छेको बजाए पाको मान्छे समाज र सरकारले
पङ्क्ति ४८:
जीव विज्ञान मा, ''बूढा होना'' उमेर बृद्धि एक दशा या प्रक्रिया हो. ''जीवकोषीय बुढापा'' एक यस्तो प्रक्रिया हो जसमा पृथक कोशिकाहरू कल्चरमा बंटनेको सीमित क्षमताको प्रदर्शन गर्छं (हेफिलिक लिमिट, जसलाई 1961मा लिओनार्ड हेफिलिक द्वारा खोजाइयो था), जबकि जीवहरूको उमेर बृद्धिको ''ओर्गेनिज्मल बुढापा'' भन्छन्. पूर्ण नवीनीकरणको अवधि पछि (मनुष्यहरूमा 20 देखि 30 वर्षको आयु में), ओर्गेनिज्मल बुढापेको तनावको प्रति प्रतिक्रिया दिने क्षमतामा कमी, होम्योस्टेटिक असंतुलन र रोगहरूको बढ्दो खतरे द्वारा पहिचानन सकिन्छ। अपरिवर्तनीय श्रृंखलाको यो परिवर्तन अनिवार्य रूपले [[मृत्यु]]को रूपमा समाप्त हुन्छन्.
पङ्क्ति ६०:
टेलोमेयरको लंबाई अमर कोशिकाहरू (जस्तै रोगाणु कोशिकाहरू र केराटिनोसाईट कोशिकाहरू मा, किन्तु छालाको अन्य कोशिकाहरूमा हैन)मा टेलोमेयर इन्जाइम द्वारा कायम रहन्छ। प्रयोगशाला मा, नश्वर कोशिका रेखाहरूको उनको टेलोमेयर जीनहरूलाई सक्रिय गरेर अमर गरिन सक्छ, जो सबै कोशिकाहरूमा पाइन्छ किन्तु
पङ्क्ति १९६:
सांस्कृतिक र व्यक्तिगत दर्शनको आधार मा, वृद्धावस्थाको एक अवांछनीय घटनाको रूपमा देख्न सकिन्छ, जो सुंदरताको कम गर्छ र व्यक्तिको मृत्युको करीब लाती है; या फेरि यसलाई ज्ञानको संचय, अस्तित्वको चिह्न, बढी एक सम्मान योग्य स्थितिको रूपमा देख्न सकिन्छ।
पङ्क्ति २१८:
कई कानूनी प्रणालिहरूमा एक विशेष आयु परिभाषित गरिएको छ जब कुनै व्यक्ति विशेषको
पङ्क्ति २३४:
युवा वयस्क कहीं अधिक मूल्यवान आयु वर्गले सम्बन्धित हैं। प्राय उनको नजीकै आयको साधन हुन्छ किन्तु
पङ्क्ति २५४:
फिर पनि, यो अनुमान लागायाइएको छ कि 1970 पछि देखि 4.3 प्रतिशतको चिकित्सा खर्चमा वृद्धोंको जनसंख्या बृद्धि देखि वार्षिक वृद्धि दरमा केवल 0.2 प्रतिशत अंकहरूको बढोत्तरी भएको छ। यसको अतिरिक्त, चिकित्सामा
पङ्क्ति २६२:
जुलाई 2007 तक, संयुक्त राज्य अमेरिकामा एक विशिष्ट कैदीको लागि एक एजेन्सीको चिकित्सा लागत लगभग 33 डलर प्रति दिन सम्म थियो, जबकि बूढे कैदीको लागि यो लागत 100 डलर सम्म हुन सक्छ। अधिकांश राज्य दस्तावेजों द्वारा यो थाहा हुन्छ कि वार्षिक बजेटको 10 प्रतिशत भन्दा अधिक भाग बूढे मान्छेको देखभालमा खर्च गरिन्छ। अर्को 10-20 वर्षमा यसमा वृद्धि भएको संभावना छ।
पङ्क्ति २७८:
पङ्क्ति २९८:
स्वास्थ्यको स्व-मूल्यांकन, यो विश्वास कि मेरी आफ्नो सेहत शानदार, ठीक या खराब छ,को बुजुर्गोंको स्वास्थ्य र मृत्यु दर देखि जोडा गएको छ; सकारात्मक रेटिंग राम्रा स्वास्थ्य बढी कम मृत्यु दर देखि जुडी छ।<ref name="Idler2003">{{cite journal|author=Idler, E.L.|date=1 June 2003|title=Discussion: Gender Differences in Self-Rated Health, in Mortality, and in the Relationship Between the Two|journal=The Gerontologist|volume=43|issue=3|pages=372–375|url=http://gerontologist.gerontologyjournals.org/cgi/content/full/43/3/372|accessdate=2008-02-11}}</ref><ref name="Deeg2003">{{cite journal|author=Deeg, D.J.H.|coauthors=Bath, P.A.|date=1 June 2003|title=Self-Rated Health, Gender, and Mortality in Older Persons: Introduction to a Special Section|journal=The Gerontologist|volume=43|issue=3|pages=369–371|url=http://gerontologist.gerontologyjournals.org/cgi/content/full/43/3/369|accessdate=2008-02-11|pmid=12810900}}</ref> यस सहयोगको लागि धेरै कारण भनिएका हैं; उनि मान्छे जो स्वाभाविक रूपले स्वस्थ छन्, उनि आफ्नो बीमार समकक्षोंको तुलनामा आफ्नो स्वास्थ्यको राम्रो दर्जा देंगे, हुनत यस सम्बन्धको विश्लेषण अध्ययनहरूमा पनि गरिएको छ जसलें सामाजिक आर्थिक स्थिति, मनोवैज्ञानिक कार्यविधि र स्वास्थ्य स्थितिको नियंत्रित गरेको छ।<ref name="Benyamini2003">{{cite journal|doi=10.1093/geront/43.3.396|author=Benyamini, Y.|coauthors=Blumstein, T.; Lusky, A.; Modan, B.|date=1 June 2003|title=Gender Differences in the Self-Rated Health-Mortality Association: Is It Poor Self-Rated Health That Predicts Mortality or Excellent Self-Rated Health That Predicts Survival?|journal=The Gerontologist|volume=43|issue=3|pages=396–405|url=http://gerontologist.gerontologyjournals.org/cgi/content/abstract/43/3/396|accessdate=2008-02-11|pmid=12810904}}</ref> यो निष्कर्ष महिलाहरूको तुलनामा पुरुषहरूको लागि साधारण तरिकामा अधिक ठोस छ,<ref name="Deeg2003"/> यद्यपि सबै अध्ययनहरूमा लिंग पैटर्न सार्वभौमिक छैन, बढी
पङ्क्ति ३३४:
''सफल वृद्धावस्था''को अवधारणाको 1950को दशकमा खोजाइयो र यो 1980को दशकमा लोकप्रिय भयो। बुढापे देखि जुडा पिछला अनुसन्धान उन सीमा सम्म पुगयो जहां सेहतको अक्षमताहरू जस्तै मधुमेह या [[ओस्टियोपोरोसिस]]को उमेरको लागि विशेष रूपले जिम्मेदार ठहराया जान सक्छ र
पङ्क्ति ३८२:
वर्तमान मा, उमेर बृद्धिको जैविक आधार अज्ञात छ। ज्यादातर वैज्ञानिकहरूको मानन छ कि विभिन्न प्रजातिहरूमा उमेर बृद्धि दरमा पर्याप्त परिवर्तनशीलता मौजूद छ, र यो मुख्य रूपले आनुवांशिकीमा आधारित छ। मोडेल जीवहरू र प्रयोगशाला सेटिंग्स मा, शोधकर्ता यो दिखनेमा सक्षम रहे हो कि विशिष्ट जीनहरूमा चयनित बदलावहरूको द्वारा जीवन अवधिको बढाया जान सक्छ (नेमाटोड (कृमियों)मा एकदम हद तक, फल माखाहरूमा यसले
पङ्क्ति ४२८:
; [[वृद्धावस्थाको विकास|विकासपरक सिद्धान्त]]
: बुढापेको विकासको बारेमा पूछताछको उद्देश्य यो सम्झिन छ कि लगभग सबै जीवित चीजें उमेर सँग किन कमजोर हुन्छ तथा मरछ।
पङ्क्ति ४४०:
; स्वप्रतिरक्षा सिद्धांत
: यो अवधारणा कि उमेर बृद्धि कारण स्वतः बनने वाला प्रतिरक्षी हो जो शरीरको कोशिकाहरूमा हमला गर्छन. उमेर बृद्धि सँग जुडी अनेक रोगहरू जस्तै एट्रोफिक गैस्ट्राइटिस र हशिमोटो थाइरोइडिटिस आदि शायद त्यहि प्रकारको स्वप्रतिरक्षा छ। जबकि बूढे स्तनधारिहरूमा सुनिंनु धेरै ज्यादा स्पष्ट हुन्छ,
पङ्क्ति ४८४:
* यसैले क्षतिको प्रकट हुनु कुनै व्यक्तिको जीवित रहन संभावनाको बढइन्छ, जसको द्वारा कुनै व्यक्ति कम से कम प्रजनन आयु सम्म जीवित रहन सक्छ, जो कि प्रजातिहरूको अस्तित्वको लागि अत्यधिक महत्वपूर्ण छ। यसैले यसको विकासवादी लाभको वजहों देखि प्रकृति द्वारा क्षति तंत्रको चुनाइयो थियो।
* तथापि, किनकी एक दोषपूर्ण संरचनाको रूपमा क्षति मरम्मत प्रणालीको लागि अदृश्य छ, अतः यो समय सँग बढती जान्छ र
* यसैले उमेरको बृद्धि एक तरिका देखि अस्तित्वको सह-प्रभाव छ, तर यो प्रजातिहरूको अस्तित्वको लागि महत्वपूर्ण छ। यस प्रकार क्षति एक यस्तो तंत्रको प्रदर्शित गर्छ जसको द्वारा जीवधारी मरन बजाए जीवित रहन (जब सम्म संभव हो)को लागि क्रमादेशित हुन्छन्, र यसको लागि बुढापा झेलना पडता छ।
पङ्क्ति ५०२:
; गतिविधि सिद्धांत
: अलगाव सिद्धान्तको विपरीत, यस सिद्धान्तको तात्पर्य छ कि अधिक सक्रिय पाको मान्छेको जीवन देखि संतुष्ट भएको अधिक संभावना छ। यो सोचको एक महत्त्वपूर्ण इतिहास हो कि अधिक आयु वाला वयस्कहरू लाई सक्रिय रहएर आफ्नो स्वास्थ्य बनाए राखनु पर्छ, र 1972 पछि देखि यस सोचको गतिविधि सिद्धान्तको रूपमा जानिन्छ।<ref name="Willis"/> हुनत,
पङ्क्ति ५०८:
; चयनात्मकता सिद्धांत
: गतिविधि सिद्धान्त बढी अलगाव सिद्धान्तको बीचको कडी छ, जो बताती छ कि पाकोहरूको लागि जीवनको
पङ्क्ति ५२४:
जनावरहरूमा धेरै दबाइहरू र आहारों द्वारा उमेर बृद्धिको जैविक प्रभावहरू लाई धीमा गरियो या रोकाइएको छ, मनुष्यहरूमा अझै सम्म यस्तो
ऐसा देख्यो गएको छ कि रातो अंगूरहरूमा पाइने एक रसायन रेस्वेराट्रोल खमीरको जीवन अवधिको 60%, कीडों र माखाहरू लाई 30%, र माछाको एक प्रजातिको लगभग 60% सम्म बढयो दिइन्छ। यो स्वस्थ चूहेको जीवन अवधिको हैन बढाता तर उमेरको बृद्धि सँग सम्बन्धित शुरुआती रोगहरू र दुर्बलताको धीमा गर्छ।<ref>http://www.resforum.org/index.php/e-book</ref> यो एसआरटी-1 (SRT-1) जीनको सक्षम बनाएर यस्तो गर्दछ जो कैलोरी बंधनको प्रभावको नकल गर्दछ, तथा
पङ्क्ति ५३६:
2002 मा, यूसी बर्कलेको प्रोफेसर ब्रूस एम्सको नेतृत्वमा खोजएर रही एक टीमले पाया कि बूढे चूहहरूलाई एसीटाइल-एल-कार्निटीन र अल्फा-लिपोइक अम्ल (दुईटै पदार्थ मनुष्यहरूको प्रयोगको लागि पहिले देखि नै स्वीकृत हो र हेल्थ फूड स्टोरोंमा बेचे जान्छन्)को संयोजन देखि बनी खुराक खिलाने देखि काय-कल्प गरेर दिन वाला प्रभाव उत्पन्न भए।<ref>[http://www.universityofcalifornia.edu/news/article/4001 डायेट्री सप्लीमेंट्स मेक ओल्ड रैट्स यूथफुल,मा रेजुव्नेट एजिंग ह्युमंस]</ref> एम्सले कहा, "इन दुवैको एक साथ मिलेर खुराक दिन से, यो बूढे चूहे उठए र माकारेना गर्न लगे. मस्तिष्क राम्रो लग रहेको छ , उनि ऊर्जा देखि भरे भएका हैं-त्यो सबै
2007 मा, जैविक अध्ययनहरूको लागि सल्क संस्थानको शोधकर्ताहरूले
पङ्क्ति ५८०:
यस दृष्टिकोण भन्दा
पङ्क्ति ६०४:
* जैविक अमरता
*
*
*
* जीवन विस्तार सँग सम्बन्धित विषयहरूको सूची
|