"बुढ्यौली" का संशोधनहरू बिचको अन्तर

सा हिज्जे मिलाउँदै
सा spelling check, replaced: यहां → यहाँ , धीरे धीरे → विस्तारै विस्तारै, केहि → केही (26)
पङ्क्ति १०:
{{hindi}}
 
मनुष्यहरूमा उमेरको बृद्धि शारीरिक, मानसिक र सामाजिक परिवर्तनको एक बभयोयामी प्रक्रियाको दर्शाउँछ। समय सँग वृद्धावस्थाको केहिकेही आयोम बढ्दो र फैलछन, जबकि अन्यहरूमा गिरावट आउँछ। उदाहरणको लिए, उमेर सँग प्रतिक्रियाको समय घट सक्छ जबकि विश्वको घटनाहरूको बारेमा जानकारी र बुद्धिमत्ता बृद्धि सक्छ। अनुसन्धानले थाहा हुन्छ कि जीवनको अन्तिम दौरमा पनि शारीरिक, मानसिक र सामाजिक तरक्की र विकासको संभावनाहरू मौजूद हुन्छं. उमेरको बृद्धि सबै मानव समाजहरूको एक महत्त्वपूर्ण भाग हो जो जैविक बदलावको दर्शाउँछ, तर इससँग यो सांस्कृतिक र सामाजिक परंपराहरूको पनि दर्शाउँछ। उमेरको साधारण तरिकामा पूर्ण वर्षको अनुसार - र साना बच्चाहरूको लागि महीनाहरूमा नापइन्छ। एक व्यक्तिको जन्मदिन प्राय एक महत्वपूर्ण घटना हुन्छ। मोटे तरिकामा विश्व भरमा 1,00,000 मान्छे उमेर सम्बन्धी कारणहरूको कारण देखि मरछन.<ref name="doi10.2202/1941-6008.1011"/>
 
 
"उमेर बढने"को परिभाषा केहिकेही हद सम्म अस्पष्ट छ। "सार्वभौमिक वृद्धावस्था" (उमेर बृद्धिको उनि परिवर्तन जो सबै मान्छेमा हुन्छन्) र "संभाव्य वृद्धावस्था" (उमेर बृद्धिको उनि परिवर्तन जो केहिकेही मान्छेमा पाए जान सकिन्छ, तर उमेर बृद्धि सँग-साथ सबै मान्छेमा हैन पाए जाते जस्तै टाइप 2 मधुमेहको शुरुआत)मा भेद गरे जान सकिन्छ। एक व्यक्ति कति उमेरदराज छ, यस बारेमा कालानुक्रमिक वृद्धावस्था यकीनन उमेर बृद्धि सबै भन्दा सरल परिभाषा छ र यो "सामाजिक वृद्धावस्था" (समाजको आकांक्षाहरू कि बूढे भए पछि मान्छेको कैसा व्यवहार गर्नु पर्छ) तथा "जैविक वृद्धावस्था" (उमेर बृद्धि सँग एक जीवको भौतिक दशा) भन्दा अलग पहचानी जान सक्छ। "आसन्न वृद्धावस्था" (उमेर-आधारित प्रभाव जो अतीतको कारकहरूको कारण देखि आउछन्) र "विलंबित वृद्धावस्था" (उमेरको आधारमा अंतर जसको कारणहरूको ठेगाना व्यक्तिको जीवनको शुरुवातले लगाया जान सक्छ, जस्तै बाल्यकालमा [[पोलियोमेलाइटिस|पोलियोमाइलिटिस]] होना)मा पनि अंतर छ।<ref name="Stuart"/>
 
पङ्क्ति २२:
 
समाजमा बूढे मान्छेको संख्या तथा अनुपातमा वृद्धिको वृद्ध जनसंख्या भन्छन्. वृद्ध जनसंख्याको तीन संभावित कारण हों: आप्रवास, लामो [[जीवन प्रत्याशा]] (मृत्यु दरमा कमी), बढी कम जन्म दर. वृद्धावस्था समाजमा एक महत्वपूर्ण प्रभाव डालती छ। युवा मान्छे सबै भन्दा अधिक अपराध गर्छन, उनि नयाँ प्रौद्योगिकिहरू लाई विकसित गर्न र अपनान र शिक्षाको आवश्यकताको लागि राजनीतिक र सामाजिक बदलाव गर्नको अधिक उत्सुक हुन्छन्. युवा मान्छेको बजाए पाको मान्छे समाज र सरकारले केहिकेही अलग चाहते हो बढी प्राय उनको सामाजिक मूल्य पनि अलग हुन्छन्. वृद्ध मान्छे द्वारा मत दिने संभावना अधिक हुन्छ र यसैले धेरै देशहरूमा युवाहरूको मतदान गर्ने मनाही छ। यस प्रकार, वृद्ध मान्छेको राजनीतिक प्रभाव अपेक्षाकृत अधिक छ।{{Citation needed|date=December 2010}}
 
पङ्क्ति ४८:
 
जीव विज्ञान मा, ''बूढा होना'' उमेर बृद्धि एक दशा या प्रक्रिया हो. ''जीवकोषीय बुढापा'' एक यस्तो प्रक्रिया हो जसमा पृथक कोशिकाहरू कल्चरमा बंटनेको सीमित क्षमताको प्रदर्शन गर्छं (हेफिलिक लिमिट, जसलाई 1961मा लिओनार्ड हेफिलिक द्वारा खोजाइयो था), जबकि जीवहरूको उमेर बृद्धिको ''ओर्गेनिज्मल बुढापा'' भन्छन्. पूर्ण नवीनीकरणको अवधि पछि (मनुष्यहरूमा 20 देखि 30 वर्षको आयु में), ओर्गेनिज्मल बुढापेको तनावको प्रति प्रतिक्रिया दिने क्षमतामा कमी, होम्योस्टेटिक असंतुलन र रोगहरूको बढ्दो खतरे द्वारा पहिचानन सकिन्छ। अपरिवर्तनीय श्रृंखलाको यो परिवर्तन अनिवार्य रूपले [[मृत्यु]]को रूपमा समाप्त हुन्छन्. केहिकेही शोधकर्ता (विशेष रूपले बायोगेरोंटोलजस्ट) बुढापेको एक रोग मान रहे हैं। किनकी उमेरमा प्रभाव हालन वाला जीन खोजे गयसकोको छन्, यसैले वृद्धावस्थाको पनि जोड देखि दोश्रो आनुवांशिक "प्रभावों" जस्तै संभावित "उपचार योग्य" "स्थितियां" मानयो जा रहेको छ .
 
पङ्क्ति ६०:
 
टेलोमेयरको लंबाई अमर कोशिकाहरू (जस्तै रोगाणु कोशिकाहरू र केराटिनोसाईट कोशिकाहरू मा, किन्तु छालाको अन्य कोशिकाहरूमा हैन)मा टेलोमेयर इन्जाइम द्वारा कायम रहन्छ। प्रयोगशाला मा, नश्वर कोशिका रेखाहरूको उनको टेलोमेयर जीनहरूलाई सक्रिय गरेर अमर गरिन सक्छ, जो सबै कोशिकाहरूमा पाइन्छ किन्तु केहिकेही विशेष प्रकारको कोशिकाहरूमा नै सक्रिय रहन्छ। [[कर्कट रोग|क्यान्सर]] कोशिकाहरूमा अमर हो गरेर बिना कुनै सीमाको धेरै गुना संख्या बृद्धि गुण हुनु आवश्यक छ। क्यान्सर कारकहरूको प्रति यो महत्वपूर्ण प्रक्रिया क्यान्सरको 85% मामलाहरूमा लागू हुन्छ, जसमा उत्परिवर्तन द्वारा टेलोमेयर जीनहरूको पुर्नसक्रियण हुन्छ। किनकी यो उत्परिवर्तन दुर्लभ छ, अतः टेलोमेयर "घडी"को क्यान्सरको बिरुद्ध रक्षात्मक तंत्रको रूपमा देख्न सकिन्छ।<ref name="pmid10647931">{{cite journal|author=Hanahan D, Weinberg RA|title=The hallmarks of cancer|journal=Cell|volume=100|issue=1|pages=57–70|year=2000|pmid=10647931|doi=10.1016/S0092-8674(00)81683-9}}</ref> अनुसन्धान दर्शाउँछ कि घडी प्रत्येक कोशिकाको नाभिकमा स्थित हुनु पर्छ र यस्तो सूचनाहरू मिलीं हो कि मनुष्यको गुणसूत्रहरूको 3औं जोडेको पहिले या चौथो गुणसूत्रहरूको जीनहरूमा दीर्घायु घडी स्थित हुन सक्छ।
 
पङ्क्ति १९६:
 
सांस्कृतिक र व्यक्तिगत दर्शनको आधार मा, वृद्धावस्थाको एक अवांछनीय घटनाको रूपमा देख्न सकिन्छ, जो सुंदरताको कम गर्छ र व्यक्तिको मृत्युको करीब लाती है; या फेरि यसलाई ज्ञानको संचय, अस्तित्वको चिह्न, बढी एक सम्मान योग्य स्थितिको रूपमा देख्न सकिन्छ। केहिकेही मामलाहरूमा संख्यात्मक उमेर महत्वपूर्ण छ (चाहे राम्रो हो या बुरी), जबकि धेरै मान्छे जीवनको पडावों (वयस्कता, स्वावलंबन, विवाह, सेवानिवृत्ति, क्यारियरको सफलता)को अधिक महत्वपूर्ण मानछन.
 
पङ्क्ति २१८:
 
कई कानूनी प्रणालिहरूमा एक विशेष आयु परिभाषित गरिएको छ जब कुनै व्यक्ति विशेषको केहिकेही गर्ने अनुमति मिलती छ या अनुमति दी जान्छ। यसमा मतदानको उमेर, रक्सी पीनेको उमेर, सहमतिको उमेर, वयस्कताको उमेर, आपराधिक दायित्वोंको उमेर, विवाहको उमेर, उम्मीदवारीको उमेर र अनिवार्य सेवानिवृतिको उमेर शामिल छ। उदाहरणको लागि फिलिम देखनेको अनुमति मोशन पिक्चर रेटिंग प्रणालीको अनुसार दी गयी उमेर सीमामा निर्भर हुन सक्छ। एक बस किराया कुनै युवा या वृद्धको लागि रियायती हुन सक्छ।
 
पङ्क्ति २३४:
 
युवा वयस्क कहीं अधिक मूल्यवान आयु वर्गले सम्बन्धित हैं। प्राय उनको नजीकै आयको साधन हुन्छ किन्तु केहिकेही जिम्मेदारियां हुन्छ जस्तै ऋण र बच्चाहरू. उनको खरीददारीको निश्चित बानीहरू हुदैन र उनि नयाँ उत्पादनहरूको प्रति अधिक उदार हुन्छन्.
 
पङ्क्ति २५४:
 
फिर पनि, यो अनुमान लागायाइएको छ कि 1970 पछि देखि 4.3 प्रतिशतको चिकित्सा खर्चमा वृद्धोंको जनसंख्या बृद्धि देखि वार्षिक वृद्धि दरमा केवल 0.2 प्रतिशत अंकहरूको बढोत्तरी भएको छ। यसको अतिरिक्त, चिकित्सामा केहिकेही सुधारहरूको कमीको चलते 1996 र 2000को बीच बुजुर्गों द्वारा घरेलू स्वास्थ्य देखभालमा गरिने खर्चहरूमा 12.5 प्रतिशतको कमी आएको छ।<ref name="Meara2004.">{{cite journal|author=Meara, Ellen|coauthors=White, Chapin; Cutler, David M.|year=2004|title=Trends in medical spending on by age, 1963-2000|journal=Health Affairs|volume=23|issue=4|pages=176–183|url=http://content.healthaffairs.org/cgi/reprint/23/4/176.pdf|accessdate=2008-04-10|doi=10.1377/hlthaff.23.4.176|pmid=15318578}}</ref> यसले यो थाहा हुन्छ कि स्वास्थ्य देखभाल लागतमा बूढे मान्छेको आबादी द्वारा पडने वाला प्रभाव अनिवार्य छैन.
 
पङ्क्ति २६२:
 
जुलाई 2007 तक, संयुक्त राज्य अमेरिकामा एक विशिष्ट कैदीको लागि एक एजेन्सीको चिकित्सा लागत लगभग 33 डलर प्रति दिन सम्म थियो, जबकि बूढे कैदीको लागि यो लागत 100 डलर सम्म हुन सक्छ। अधिकांश राज्य दस्तावेजों द्वारा यो थाहा हुन्छ कि वार्षिक बजेटको 10 प्रतिशत भन्दा अधिक भाग बूढे मान्छेको देखभालमा खर्च गरिन्छ। अर्को 10-20 वर्षमा यसमा वृद्धि भएको संभावना छ। केहिकेही राज्यहरूले बूढे कैदियहरूलाई चाडै रिहा गर्ने कुरा कही थियो।<ref>{{cite book|title=Aging Prisoners: Crisis in American Corrections|author= Aday, Ronald H.|publisher=Praeger|year=2003|isbn=0275971236}}</ref>
 
पङ्क्ति २७८:
 
[[मानस शास्त्र|मनोवैज्ञानिकों]]लेमनोवैज्ञानिकोंले पाकोहरूमा बढती उमेरको सामना गर्नको कौशलको निरीक्षण गरेको छ। यस्तो मानिएको छ कि जीवनको अन्तमा जीवनको तनावपूर्ण घटनाहरूको सामना गर्नमा विभिन्न कारक जस्तै सामाजिक सहायता, धर्म, र अध्यात्म, जीवन सँग सक्रिय रूपले जुडना र आत्म केन्द्रण लाभकारी हैं।<ref name="pmid8694390">{{cite journal|author=Schulz R, Heckhausen J|title=A life span model of successful ageing|journal=Am Psychol|volume=51|issue=7|pages=702–14|year=1996|pmid=8694390|doi=10.1037/0003-066X.51.7.702}}</ref><ref name="pmid17440126">{{cite journal|author=Windsor TD, Anstey KJ, Butterworth P, Luszcz MA, Andrews GR|title=The role of perceived control in explaining depressive symptoms associated with driving cessation in a longitudinal study|journal=Gerontologist|volume=47|issue=2|pages=215–23|year=2007|pmid=17440126|doi=}}</ref><ref name="Gilmer">{{cite book|author=Diane F. Gilmer; Aldwin, Carolyn M.|title=Health, illness, and optimal ageing: biological and psychosocial perspectives|publisher=Sage Publications|location=Thousand Oaks|year=2003|pages=|isbn=0-7619-2259-8|oclc=|doi=}}</ref> सामाजिक समर्थन र निजी नियंत्रण संभवतः दुइ सबै भन्दा महत्वपूर्ण कारक हो जो वयस्कहरूको स्वास्थ्य, रुग्णता र मृत्यु दरको बारेमा बताछन.<ref>{{cite journal|author=Smith GC, Kohn SJ, Savage-Stevens SE, Finch JJ, Ingate R, Lim YO|title=The effects of interpersonal and personal agency on perceived control and psychological well-being in adulthood|journal=Gerontologist|volume=40|issue=4|pages=458–68|year=2000|pmid=10961035|doi=}}</ref> अन्य कारक जसको बुजुर्गोंको [[स्वास्थ्य]] र जीवनको गुणवत्ता देखि सम्बन्ध हुन सक्छ, उनमा सामाजिक रिश्ते (संभवतः मनुष्यहरू सँग-साथ जनावरबाट रिश्ता) र सेहत शामिल हैं।<ref name="Bowling">{{cite book|author=Bowling, Ann|title=Ageing well: quality of life in old age|publisher=Open University Press|location=[Milton Keynes]|year=2005|pages=|isbn=0335215092|oclc=|doi=}}</ref>
 
पङ्क्ति २९८:
 
स्वास्थ्यको स्व-मूल्यांकन, यो विश्वास कि मेरी आफ्नो सेहत शानदार, ठीक या खराब छ,को बुजुर्गोंको स्वास्थ्य र मृत्यु दर देखि जोडा गएको छ; सकारात्मक रेटिंग राम्रा स्वास्थ्य बढी कम मृत्यु दर देखि जुडी छ।<ref name="Idler2003">{{cite journal|author=Idler, E.L.|date=1 June 2003|title=Discussion: Gender Differences in Self-Rated Health, in Mortality, and in the Relationship Between the Two|journal=The Gerontologist|volume=43|issue=3|pages=372–375|url=http://gerontologist.gerontologyjournals.org/cgi/content/full/43/3/372|accessdate=2008-02-11}}</ref><ref name="Deeg2003">{{cite journal|author=Deeg, D.J.H.|coauthors=Bath, P.A.|date=1 June 2003|title=Self-Rated Health, Gender, and Mortality in Older Persons: Introduction to a Special Section|journal=The Gerontologist|volume=43|issue=3|pages=369–371|url=http://gerontologist.gerontologyjournals.org/cgi/content/full/43/3/369|accessdate=2008-02-11|pmid=12810900}}</ref> यस सहयोगको लागि धेरै कारण भनिएका हैं; उनि मान्छे जो स्वाभाविक रूपले स्वस्थ छन्, उनि आफ्नो बीमार समकक्षोंको तुलनामा आफ्नो स्वास्थ्यको राम्रो दर्जा देंगे, हुनत यस सम्बन्धको विश्लेषण अध्ययनहरूमा पनि गरिएको छ जसलें सामाजिक आर्थिक स्थिति, मनोवैज्ञानिक कार्यविधि र स्वास्थ्य स्थितिको नियंत्रित गरेको छ।<ref name="Benyamini2003">{{cite journal|doi=10.1093/geront/43.3.396|author=Benyamini, Y.|coauthors=Blumstein, T.; Lusky, A.; Modan, B.|date=1 June 2003|title=Gender Differences in the Self-Rated Health-Mortality Association: Is It Poor Self-Rated Health That Predicts Mortality or Excellent Self-Rated Health That Predicts Survival?|journal=The Gerontologist|volume=43|issue=3|pages=396–405|url=http://gerontologist.gerontologyjournals.org/cgi/content/abstract/43/3/396|accessdate=2008-02-11|pmid=12810904}}</ref> यो निष्कर्ष महिलाहरूको तुलनामा पुरुषहरूको लागि साधारण तरिकामा अधिक ठोस छ,<ref name="Deeg2003"/> यद्यपि सबै अध्ययनहरूमा लिंग पैटर्न सार्वभौमिक छैन, बढी केहिकेही परिणामहरूको अनुसार लिंग आधारित अंतर केवल केहिकेही आयु वर्गहरूमा मृत्यु दरको केहिकेही कारणहरू र स्वास्थ्यको स्व-मूल्यांकनको केहिकेही विशिष्ट उप-समूहहरूको लागि प्रकट हुन्छन्.<ref name="Benyamini2003"/>
 
पङ्क्ति ३३४:
 
''सफल वृद्धावस्था''को अवधारणाको 1950को दशकमा खोजाइयो र यो 1980को दशकमा लोकप्रिय भयो। बुढापे देखि जुडा पिछला अनुसन्धान उन सीमा सम्म पुगयो जहां सेहतको अक्षमताहरू जस्तै मधुमेह या [[ओस्टियोपोरोसिस]]को उमेरको लागि विशेष रूपले जिम्मेदार ठहराया जान सक्छ र [[जराविद्या]]माजराविद्यामा भएका अनुसन्धानले पाको मान्छेको नमूनोंको एकरूपताको बढावा दिए।<ref name="strawbridge">{{cite journal|author=Strawbridge WJ, Wallhagen MI, Cohen RD|title=Successful ageing and well-being: self-rated compared with Rowe and Kahn|journal=Gerontologist|volume=42|issue=6|pages=727–33|year=2002|pmid=12451153|doi=}}</ref><ref>{{cite journal|author=Rowe JW, Kahn RL|title=Human ageing: usual and successful|journal=Science|volume=237|issue=4811|pages=143–9|year=1987|pmid=3299702|doi=10.1126/science.3299702}}</ref>
 
पङ्क्ति ३८२:
 
वर्तमान मा, उमेर बृद्धिको जैविक आधार अज्ञात छ। ज्यादातर वैज्ञानिकहरूको मानन छ कि विभिन्न प्रजातिहरूमा उमेर बृद्धि दरमा पर्याप्त परिवर्तनशीलता मौजूद छ, र यो मुख्य रूपले आनुवांशिकीमा आधारित छ। मोडेल जीवहरू र प्रयोगशाला सेटिंग्स मा, शोधकर्ता यो दिखनेमा सक्षम रहे हो कि विशिष्ट जीनहरूमा चयनित बदलावहरूको द्वारा जीवन अवधिको बढाया जान सक्छ (नेमाटोड (कृमियों)मा एकदम हद तक, फल माखाहरूमा यसले केहिकेही कम, र चूहहरूमा यसले भन्दा पनि कम). फेरि पनि, अपेक्षाकृत सरल जीवहरूमा पनि बुढापेको तंत्रको स्पष्टीकरण हुन अझै बाकी छ। किनकी एक सामान्य प्रयोगशालामा पाइने चूहेको जीवन समय लगभग 3 वर्ष हो, अतः धेरै कम प्रयोग सीधा विशिष्ट बुढापेको सिद्धान्तहरूको परीक्षण गरेर पाउछन (नीचे सूचीबद्ध गरेए अधिकांशको लागि दिए गए प्रमाण परस्पर-जुडे भएका हैं).
 
पङ्क्ति ४२८:
; [[वृद्धावस्थाको विकास|विकासपरक सिद्धान्त]]
 
: बुढापेको विकासको बारेमा पूछताछको उद्देश्य यो सम्झिन छ कि लगभग सबै जीवित चीजें उमेर सँग किन कमजोर हुन्छ तथा मरछ। केहिकेही अपवाद जस्तै रकफिश, कछुवा, तथा नेकेड मोलरैट देखि धेरै उपयोगी जानकारी मिली छ।
 
पङ्क्ति ४४०:
; स्वप्रतिरक्षा सिद्धांत
 
: यो अवधारणा कि उमेर बृद्धि कारण स्वतः बनने वाला प्रतिरक्षी हो जो शरीरको कोशिकाहरूमा हमला गर्छन. उमेर बृद्धि सँग जुडी अनेक रोगहरू जस्तै एट्रोफिक गैस्ट्राइटिस र हशिमोटो थाइरोइडिटिस आदि शायद त्यहि प्रकारको स्वप्रतिरक्षा छ। जबकि बूढे स्तनधारिहरूमा सुनिंनु धेरै ज्यादा स्पष्ट हुन्छ, यहांयहाँ सम्म कि अझै पनि एसपीएफ (SPF) कोलोनिहरूमा एससीआईडी (SCID) चूहे बूढे हो रहे हैं।
 
पङ्क्ति ४८४:
* यसैले क्षतिको प्रकट हुनु कुनै व्यक्तिको जीवित रहन संभावनाको बढइन्छ, जसको द्वारा कुनै व्यक्ति कम से कम प्रजनन आयु सम्म जीवित रहन सक्छ, जो कि प्रजातिहरूको अस्तित्वको लागि अत्यधिक महत्वपूर्ण छ। यसैले यसको विकासवादी लाभको वजहों देखि प्रकृति द्वारा क्षति तंत्रको चुनाइयो थियो।
 
* तथापि, किनकी एक दोषपूर्ण संरचनाको रूपमा क्षति मरम्मत प्रणालीको लागि अदृश्य छ, अतः यो समय सँग बढती जान्छ र धीरेविस्तारै धीरेविस्तारै संरचना (ऊतक, सेल, या अणु)मा गडबडीको कारण बनती है; यो उमेर बृद्धि वास्तविक स्रोत हो.
 
* यसैले उमेरको बृद्धि एक तरिका देखि अस्तित्वको सह-प्रभाव छ, तर यो प्रजातिहरूको अस्तित्वको लागि महत्वपूर्ण छ। यस प्रकार क्षति एक यस्तो तंत्रको प्रदर्शित गर्छ जसको द्वारा जीवधारी मरन बजाए जीवित रहन (जब सम्म संभव हो)को लागि क्रमादेशित हुन्छन्, र यसको लागि बुढापा झेलना पडता छ।
पङ्क्ति ५०२:
; गतिविधि सिद्धांत
 
: अलगाव सिद्धान्तको विपरीत, यस सिद्धान्तको तात्पर्य छ कि अधिक सक्रिय पाको मान्छेको जीवन देखि संतुष्ट भएको अधिक संभावना छ। यो सोचको एक महत्त्वपूर्ण इतिहास हो कि अधिक आयु वाला वयस्कहरू लाई सक्रिय रहएर आफ्नो स्वास्थ्य बनाए राखनु पर्छ, र 1972 पछि देखि यस सोचको गतिविधि सिद्धान्तको रूपमा जानिन्छ।<ref name="Willis"/> हुनत, केहिकेही मान्छेको लागि यो सिद्धान्त अलगाव सिद्धान्तको समान नै अनुपयुक्त हुन सक्छ किनकी उमेर बृद्धिको मनोविज्ञानको वर्तमान प्रकार यो हो कि केहिकेही मान्छेमा बुढापेमा अलगाव सिद्धान्त र गतिविधि सिद्धान्त इष्टतम हुन सक्छन् र यस्तो हुनु परिस्थितिहरू तथा सम्बन्धित व्यक्तिको व्यक्तित्व लक्षणहरूमा निर्भर गर्दछ।<ref name="Stuart"/> यस्तो आंकडे पनि उपलब्ध छ जसबाट यो प्रश्न उठइन्छ कि गतिविधि सिद्धान्तको अनुसार, के वयस्कतामा अधिक सामाजिक गतिविधि राम्रा स्वास्थ्य देखि जुडी भएको छ।<ref name="Willis"/>
 
पङ्क्ति ५०८:
; चयनात्मकता सिद्धांत
 
: गतिविधि सिद्धान्त बढी अलगाव सिद्धान्तको बीचको कडी छ, जो बताती छ कि पाकोहरूको लागि जीवनको केहिकेही पहलुहरूको लागि अधिक सक्रिय रहन बढी केहिकेही भन्दा अलग रहन लाभकारी हुन सक्छ।<ref name="Willis">{{cite book|author=Willis, Sherry L.|title=Adult development and ageing|publisher=HarperCollins College Publishers|location=New York, NY|year=1996|pages=|isbn=0673994023|oclc=|doi=}}</ref>
 
पङ्क्ति ५२४:
 
जनावरहरूमा धेरै दबाइहरू र आहारों द्वारा उमेर बृद्धिको जैविक प्रभावहरू लाई धीमा गरियो या रोकाइएको छ, मनुष्यहरूमा अझै सम्म यस्तो केहिकेही पनि प्रमाणित भएको छैन.
 
 
ऐसा देख्यो गएको छ कि रातो अंगूरहरूमा पाइने एक रसायन रेस्वेराट्रोल खमीरको जीवन अवधिको 60%, कीडों र माखाहरू लाई 30%, र माछाको एक प्रजातिको लगभग 60% सम्म बढयो दिइन्छ। यो स्वस्थ चूहेको जीवन अवधिको हैन बढाता तर उमेरको बृद्धि सँग सम्बन्धित शुरुआती रोगहरू र दुर्बलताको धीमा गर्छ।<ref>http://www.resforum.org/index.php/e-book</ref> यो एसआरटी-1 (SRT-1) जीनको सक्षम बनाएर यस्तो गर्दछ जो कैलोरी बंधनको प्रभावको नकल गर्दछ, तथा केहिकेही जनावरहरूको जीवन अवधिको बढयो दिइन्छ।
 
पङ्क्ति ५३६:
 
2002 मा, यूसी बर्कलेको प्रोफेसर ब्रूस एम्सको नेतृत्वमा खोजएर रही एक टीमले पाया कि बूढे चूहहरूलाई एसीटाइल-एल-कार्निटीन र अल्फा-लिपोइक अम्ल (दुईटै पदार्थ मनुष्यहरूको प्रयोगको लागि पहिले देखि नै स्वीकृत हो र हेल्थ फूड स्टोरोंमा बेचे जान्छन्)को संयोजन देखि बनी खुराक खिलाने देखि काय-कल्प गरेर दिन वाला प्रभाव उत्पन्न भए।<ref>[http://www.universityofcalifornia.edu/news/article/4001 डायेट्री सप्लीमेंट्स मेक ओल्ड रैट्स यूथफुल,मा रेजुव्नेट एजिंग ह्युमंस]</ref> एम्सले कहा, "इन दुवैको एक साथ मिलेर खुराक दिन से, यो बूढे चूहे उठए र माकारेना गर्न लगे. मस्तिष्क राम्रो लग रहेको छ , उनि ऊर्जा देखि भरे भएका हैं-त्यो सबै केहिकेही जो हामीले देख्यो, युवा जनावरहरू जस्तै थियो।" यूसी बर्कलेले संयोजन सँग यिनी दुवै खुराकोंको प्रयोगको पेटेंट गरयो लिया छ र बजारमा यसको विपणन गर्नको लागि जुवेनोन नामक कम्पनी स्थापित गरिएको छ।
 
 
2007 मा, जैविक अध्ययनहरूको लागि सल्क संस्थानको शोधकर्ताहरूले [[नेमैटोडा|नेमाटोड]] कृमियहरूमा एक महत्वपूर्ण जीनको पहिचान गरे जो अधिक समय सम्म जीवित रहनको लागि कम कैलोरी खाने सँग सम्बन्धित छ। प्रोफेसर एन्ड्रयू डिल्लीन र सहकर्मियोंले दिखाया कि पीएचए-4 (pha-4) नामक जीन कैलोरी बंधनको प्रतिक्रियाको रूपमा लामो उमेरको प्रतिक्रियाको नियंत्रित गर्दछ।<ref>http://www.salk.edu/faculty/dillin.html</ref> त्यहि साल स्टैनफोर्ड यूनिभर्सिटी स्कूल ओफ मेडिसिनको डा. हवर्ड चांग एनएफ-काप्पा-बी (NF-kappa-B) जीनको क्रियाको रोकएर दुइ वर्षको आयुको चूहेको छालाको काया कल्प एक नवजात बच्चाहरू जस्तै गर्नमा कामयाब भए।<ref>[http://sexualhealth.e-healthsource.com/index.php?p=news1&amp;id=610381 जस ट्विक रिवर्सेस एजिंग यिनी माउस स्किन सेल्स]</ref>
 
पङ्क्ति ५८०:
 
यस दृष्टिकोण भन्दा केहिकेही संस्कृतिहरूमा उमेर नापने ढंग ऐतिहासिक ढंग भन्दा अलग छ। तिब्बतको केहिकेही हिस्सों मा, उमेरको गर्भाधानको दिनले गनइन्छ अर्थात पैदा भए पछि कुनै 9 महिनाको हुन्छ।<ref>{{cite book|url=http://books.google.com/?id=DF-N_lXjlL8C&pg=PA31&lpg=PA31&dq=japanese+%221+year+old%22+birth|title=The World Economy|first=Angus|last=Maddison|accessdate=2008-06-28|pages=31|isbn=9264022619|year=2006|publisher=OECD|location=Paris}}</ref>
 
पङ्क्ति ६०४:
* जैविक अमरता
 
* [[मृत्यु]]
 
* [[जराविद्या|जेरोंटोलजी]]
 
* [[जीवन प्रत्याशा]]
 
* जीवन विस्तार सँग सम्बन्धित विषयहरूको सूची
"https://ne.wikipedia.org/wiki/बुढ्यौली" बाट अनुप्रेषित