"गैँडा" का संशोधनहरू बिचको अन्तर
Content deleted Content added
Translating using Nepali Wikipedia Translator using 0% human translation |
Translating to Nepali |
||
पङ्क्ति १:
{{Taxobox
| name = Rhinoceros
Line २४ ⟶ २२:
Extinct genera, see text}}
'''गैंडा''' {{IPAc-en|r|aɪ|ˈ|n|ɒ|s|ər|ə|s}} लाइ, प्राय '''
साथ नै एक शाकाहारी आहार से, एक मोटी सुरक्षात्मक छाला, गैंडा परिवार को सदस्य उनको ठूलो आकार (वे वजन मा एक टन या अधिक सम्म पुगन मा सक्षम प्रजातिहरु को सबै संग, सबै भन्दा ठूलो शेष megafauna को केहि गर्दै छन्) को विशेषता हो स्तनधारिहरु मा यस आकार (400-600 ग्राम) को लागि अपेक्षाकृत सानो दिमाग, 1.5-5 एक जाली संरचना मा तैनात कोलेजन को परतों देखि बनते मोटी सेमी, बढी एक ठूलो सींग. उनको पश्चांत्र मा भोजन उबाल गर्ने क्षमता यदि आवश्यक हो त उनलाई, अधिक रेशेदार संयंत्र कुरा मा निर्वाह गर्ने अनुमति दि्छ, हुनत उनि साधारण तरिका मा, पत्तेदार सामाग्री खाउँछन्। अन्य perissodactyl को विपरीत, उनको मुख को अगाडी गैंडा कमी दांत को दुइ अफ्रीकी प्रजातिहरु, संयंत्र भोजन को पीसने को लागि आफ्नो शक्तिशाली अग्रदाढ र दाढ दांत को ठाँउ मा निर्भर छ। <ref name="EoM">{{cite book | editor=Macdonald, D. |author= Owen-Smith, Norman | year=1984 | title= The Encyclopedia of Mammals | publisher=Facts on File | location=New York | pages= 490–495|isbn= 0-87196-871-1}}</ref>
Line ३४ ⟶ ३२:
== वर्गीकरण तथा नामांकरण ==
[[File:Rhinosizes.png|thumb|वर्तमान गैंडाहरु र प्रजातिहरु को बीच तुलना.]]
''गैंडा'' शब्द ल्याटिन बाट आएको हो जुन {{lang-grc|ῥῑνόκερως}} देखि बनेको छ, जो {{lang|grc|[[wikt:ῥίς#Ancient Greek|ῥῑνο-]]}} ''(
पांच जीवित प्रजातिहरु को तीन श्रेणिहरु मा गिर जान्छन्. दुइ अफ्रीकी प्रजातिहरु, सेतो गैंडा र काला गैंडा, मिलियन 14.2 को बारे मा साल पहिले, मध्य मिओसिन मा नै आरंभ भयो Dicerotini समूह को हैं। प्रजातिहरु चाडै प्लिओसीन (लगभग 5 करोड वर्ष पूर्व) को समयमा भिन्नताहरु हैं। काले बढी सेतो
दुइ जीवित Rhinocerotini प्रजातिहरु, दस लाख को बारे मा 10 साल पहिले एक दोश्रो देखि भिन्न छ जो एकसिंगे गैंडा र यावान गैंडा, गर्दै छन्. सुमात्रा गैंडा (लगभग 20 लाख साल पहिले) मिओसिन मा उमेरीएको छ जो सबै भन्दा आदिम समूह, Dicerorhinini को एकमात्र जीवित प्रतिनिधि हो. <ref>{{cite journal|url=http://www.rhinoresourcecenter.com/pdf_files/117/1178933361.pdf|author=Rabinowitz, Alan |year=1995|title=Helping a Species Go Extinct: The''<33 six.'' Sumatran Rhino in Borneo|journal=Conservation Biology|volume=9|issue=3|pages=482–488|doi=10.1046/j.1523-1739.1995.09030482.x}}</ref> उत्तरी युरोप र एशिया को विलुप्त ऊनी गैंडा पनि यस जनजाति को एक सदस्य थियो।
एक subspecific संकर सेतो
}}</ref>
Line ७० ⟶ ६८:
=== सेतो गैंडा ===
{{main|White rhinoceros}}
दक्षिणी सेतो गैंडा ''(Ceratotherium simum simum)'' बढी उत्तरी सेतो गैंडा ''(Ceratotherium simum cottoni):'' सेतो
नाम सेतो गैंडा को कुनै निर्णायक विवरण छ। "" सेतो अफ्रीकी शब्द ''WYD'' या डच शब्द ''wijd'' (या उनको अन्य संभावित वर्तनी ''whyde, weit,'' आदि) या त को एक विकृति हो कि एक लोकप्रिय सिद्धान्त व्यापक अर्थ र
सेतो
=== कालो गैंडा ===
{{main|Black rhinoceros}}
नाम ''काला गैंडा (Diceros bicornis)'' सेतो गैंडा ''(Ceratotherium simum)'' देखि यस प्रजाति भेद गर्न को लागि चुनाइयो थियो। दुइ प्रजातिहरु को रंग ले वास्तव मा अलग पहिचानयो गर्दै छन्, किनकी यो भ्रमित गरिन सक्छ। काले
एक वयस्क काला गैंडा खडा {{convert|1.50|–|1.75|m|in|abbr=on}} काँध मा उच्च र छ {{convert|3.5|-|3.9|m|ft|abbr=on}} लंबाई में. <ref name="WAZA">{{cite web | url = http://www.waza.org/virtualzoo/factsheet.php?id=118-003-003-001&view=Rhinos&main=virtualzoo | title = Black Rhinoceros | work = [[World Association of Zoos and Aquariums]] | accessdate = 2007-10-09 | author = Dollinger, Peter and Silvia Geser }}</ref> एक वयस्क ले वजन {{convert|850|to|1600|kg|lb|abbr=on}} , असाधारण गर्न को लागि {{convert|1800|kg|lb|abbr=on}} , पुरुषहरु को तुलना मा सानो भएको नाते महिलाहरु संग. खोपडी मा दुइ सींग असाधारण माथि 140 सेमी गर्न को लागि, सामान्यतया 50 सेमी लामो बडा अगाडी सींग संग केरातिन देखि बना रहे हैं। कहिले काँही, एक तिहाई साना सींग विकास हुन सक्छ। काले
20 औं सताब्दी को उत्तरार्ध को समयमा उनको संख्या गंभीर रूप ले एक अनुमान को अनुसार 70,000 भन्दा कम भएको थियो <ref name="Panda">{{cite web | url = http://panda.org/downloads/species/ecop13blackrhinofactsheet.pdf |format=PDF| title = WWF Factsheet; Black Rhinoceros Diceros Bicornis | work = [[World Wide Fund for Nature|World Wildlife Fund]] | year = 2004 | month = October | accessdate = 2007-10-09 }}</ref> 1995 मा 1960 को अन्त मा केवल 2,410 को. <ref>{{IUCN2008|assessors=IUCN SSC African Rhino Specialist Group|year=2008|id=6557|title=Diceros bicornis|downloaded=28 November 2008}}</ref>
Line ८६ ⟶ ८४:
=== एकसिंगे गैंडा ===
{{Main|Indian rhinoceros}}
एकसिंगे गैंडा ''(गैंडा unicornis)'' 20 देखि 100 सेमी लामो एक सींग हुन्छ। यसको आकार अफ्रीका मा सेतो
एकसिंगे गैंडा एक पल्ट पाकिस्तान देखि चीन को शायद [[म्यानमार|बर्मा]] र पनि केहि हिस्सों लाई लिएर धेरै क्षेत्रहरु मा बसे भए। हुनत, किनकी मानव प्रभाव को कारण, उनि अब केवल पाकिस्तान मा रातो Suhanra राष्ट्रीय उद्यान मा धेरै संरक्षित [[भारत|भारत]] को इलाकों (आसाम, [[पश्चिम बङ्गाल|पश्चिम बङ्गाल]] बढी उत्तर प्रदेश को केहि जोडे में) र [[नेपाल|नेपाल]] को वाहेक केहि जोडे मा मौजूद छं. यो [[हिमालय|हिमालय]] को तलहटी मा लामो घास को मैदानों र जंगलों सम्म नै सीमित छ। दुनिया को एकसिंगे गैंडा तों को दुइ तिहाई अब आसाम, भारत को गोलाघाट जिल्ला मा स्थित काजीरंगा राष्ट्रीय उद्यान सम्म नै सीमित हैं। <ref>{{cite news |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/south_asia/6564337.stm |work=BBC News |title=Assam rhino poaching 'spirals' |author=Bhaumik, Subir |date=17 April 2007 |accessdate=2008-08-23}}</ref>
Line ९२ ⟶ ९०:
=== जाभा गैंडा ===
{{Main|Javan rhinoceros}}
यावान गैंडा ''(गैंडा sondaicus)'' दुनिया मा सबै भन्दा लुप्तप्राय ठूलो स्तनपायी मा भन्दा एक छ। <ref name="NYT Java">{{Cite news |title = Racing to Know the Rarest of Rhinos, Before It’s Too Late | author = Derr, Mark | work = [[The New York Times]] | date = July 11, 2006 | accessdate = 2007-10-11 | url = http://www.nytimes.com/2006/07/11/science/11rhin.html?_r=1 }}</ref> 2002 को अनुमान को अनुसार, को बारे मा केवल 60 जावा (इंडोनेशिया) र भियतनाम मा बने भएका हैं। यो पनि कम से कम ज्ञात
एशिया भर मा एक पल्ट ठूलो मात्रा हुनत, 1930 को दशक ले उनि लगभग आफ्नो सींग र रक्त को अपेक्षा को चिकित्सा शक्तिहरु को लागि [[भारत|भारत,]] [[म्यानमार|बर्मा,]] प्रायद्वीपीय मलेशिया, र सुमात्रा मा विलुप्त भएको लागि शिकार थिए। 2009 को रूप मा, केवल 40 उजुंग कुलोन संरक्षण, जावा, इंडोनेशिया मा रहछन. भियतनाम मा पछिल्लो
=== सुमात्रा गैंडा ===
{{Main|Sumatran rhinoceros}}
सुमात्रा गैंडा ''(Dicerorhinus sumatrensis)'' सानो मौजूदा गैंडा प्रजाति हो, साथ नै सबै भन्दा कपाल संग एक छ। यो बोर्नियो र सुमात्रा मा धेरै अधिक ऊंचाई छ मा पाया जान सक्छ। वास नोकसान र अवैध शिकार को कारण, यसको संख्या मा गिरावट आएको छ र यो सबै भन्दा अधिक धमकी दी गैंडा छ। 275 को बारे मा सुमात्रा
एक परिपक्व
==विकास==
[[File:Sa-rhino-skin.jpg|thumb|दाँत बाल काटन <ref> [66] </ रेफरी> को रूप मा एक नै समय मा विकसित गैंडाहरु को मोटी त्वगावरण]]
Rhinocerotoids चाडै युगीन द्वारा अन्य perissodactyls देखि भिन्न. ''Hyrachyus eximus'' को जीवाश्म यस अवधि को लागि उत्तरी अमेरिका को तारीख मा पाया. यस साना देखि बे - सींग पूर्वज एक टपीर या एक
'
भी "जलीय गैंडाहरु" को रूप मा जाना जाता Amynodontidae, प्रारंभिक ओलिगोसीन को अबेर युगीन से, [[उत्तर अमेरिका|उत्तरी अमेरिका]] र यूरेशिया भर मा छितरी भएको छ। amynodontids नदिहरु र पोखरीहरु मा रहन वाले, र हिप्पो को रूप मा जलीय जीवन को लागि एक नै रूपांतरों को धेरै साझा गर्ने, उनको पारिस्थितिकी र दिखने मा दरियाई घोडा जस्तै थिए।
Line ११४ ⟶ ११२:
आधुनिक गैंडाहरु मिओसिन समयमा [[एशिया|एशिया]] देखि प्रसार शुरू गरेको छ मानिन्छ। दुइ प्रजातिहरु हिमाच्छादन को सबै भन्दा हाल को अवधि बच गयो र को रूप मा 10,000 साल पहिले को रूप मा हाल नै मा [[युरोप|युरोप]] बसे हुए: ऊनी गैंडा र ''Elasmotherium.'' ऊनी गैंडा लगभग 1 लाख साल पहिले चीन मा देखियो र पहिलो पल्ट लगभग 600,000 साल पहिले युरोप मा पहुंचे. यो ऊनी विशाल संग, 200,000 साल पहिले निकल आयो, र धेरै बन गया. आखिरकार यो चाडै मनुष्बाट विलुप्त भएको लागि शिकार भएको थियो। यो पाँच मीटर लंबी, दुइ मीटर लामो थियो बढी एक पनि भारी सींग, hypsodont दांत र चलान को लागि लामो खुट्टा संग, पांच टन को नजिकै तौला: पनि मध्य प्लेइस्तोसने को माध्यम ले बच विशाल गैंडा, को रूप मा जाना Elasmotherium,.
वर्तमान गैंडा प्रजाति गर्यो, सुमात्रा
दुइ मा रहन वाला अफ्रीकी गैंडाहरु को उत्पत्ति अबेर मिओसिन को ठेगाना लगाया जान सक्छ ( {{Mya|11-5|mya}} ) प्रजाति ''Ceratotherium neumayri.'' रहन वाला प्रजातिहरु युक्त प्रजातिहरु चाडै प्लिओसीन (से भिन्न {{Mya|5-3.5|mya}} ''Diceros praecox,'' काला गैंडा को संभावना पूर्वज, जीवाश्म रेकर्ड मा प्रकट हुन्छ जब). <ref name="Geraads">{{cite journal |first=Denis |last=Geraads |year=2005 |title=Pliocene Rhinocerotidae (Mammalia) from Hadar and Dikika (Lower Awash, Ethiopia), and a revision of the origin of modern African rhinos |journal=Journal of Vertebrate Paleontology |volume=25 |issue=2 |pages=451–460 |doi=10.1671/0272-4634(2005)025[0451:PRMFHA]2.0.CO;2 |url=http://www.vertpaleo.org/publications/jvp/25-451-461.cfm |issn=0272-4634
Line २०१ ⟶ १९९:
== परभक्षी ==
[[File:Bundesarchiv Bild 135-S-15-17-39, Tibetexpedition, Mönch mit Nashornhorn.jpg|thumb|upright|गैंडा सींग संग भिक्षु. Samye, तिब्बत, 1938.]]
जंगली मा, वयस्क गैंडा मनुष्य को वाहेक अन्य कुनै वास्तविक प्राकृतिक शिकारिहरु छ। युवा गैंडाहरु यति ठूलो बिल्ली छ, गोहि हो, जंगली कुकुर, र बिज्जू को रूप मा शिकारिहरु को शिकार हुन सक्छन्.
|url=http://www.guardian.co.uk/environment/2010/jul/18/poachers-kill-last-female-rhino
|title=Poachers kill last female rhino in South African park for prized horn
Line २११ ⟶ २०९:
== सींग ==
गैंडा सींग, (एक रोपाइ कोर है), जो अन्य सींग वाला स्तनधारिहरु को उन मान्छे को विपरीत, केवल केरातिन देखि मिलेर बनता छ। गैंडा सींग परंपरागत एशियाई चिकित्सा मा प्रयोग गर्यो, र कटार को लागि गणतन्त्र यमन र ओमान मा हैंडल गर्दै छन्. Esmond ब्राडली मार्टिन गणतन्त्र गणतन्त्र यमन मा चक्कु संभालती को लागि व्यापार मा सूचना दिएको छ। <ref>{{cite web|url=http://www.gcci.org/gcci/bradley.html |title=GCC: Esmond Bradly Martin Reports From Yemen |publisher=Gcci.org |accessdate=2010-09-23}}</ref>
[[File:Rhino in the singapore zoo.JPG|thumb|सिंगापुर चिडियाघर मा
एक दोहराया गलत धारणा छ कि पाउडर को रूप मा गैंडा सींग ''कोर्नु Rhinoceri Asiatici'' (犀角, ''xījiǎo,'' "गैंडा सींग") को रूप मा पारंपरिक चीनी चिकित्सा (TCM) मा एक कामोद्दीपक को रूप मा प्रयोग गरिन्छ। वास्तव मा, यो ज्वरो र आक्षेप को लागि निर्धारित छ। <ref>दान Bensky, स्टीभन Clavey, एरिक Stoger, र एन्ड्रयू गेम्बल ''चीनी हर्बल चिकित्सा: मटेरिया मेडिका, तेश्रो संस्करण।'' Eastland प्रेस 2004 ISBN 0-939616-42-4</ref> न त साक्ष्य आधारित चिकित्सा द्वारा सिद्ध गरिएको छ। केहि टीसीएम डाक्टरहरु
| date=September 9, 2011
| title=Chinese Medicine Organization Speaks Out Against Use of Rhino Horn
Line २२८ ⟶ २२६:
}}</ref>
अवैध शिकार को रोकन को लागि, केही क्षेत्रहरु मा,
{{clear}}
Line २५९ ⟶ २५७:
==अरु पनि हेर्नुहोस==
=== संरक्षण ===
* इंटरनेशनल
* जनसंख्या अनुसार बिजोर पंजे औंलाधारीहरु को सूची
* Nicolaas जनवरी भान Strien
Line २८८ ⟶ २८६:
==बाहिरी लिङ्कहरु==
*[http://www.rhinoresourcecenter.com/species/
▲*[http://www.rhinoresourcecenter.com/species/ राइनो प्रजाति] तथा [http://www.rhinoresourcecenter.com/images/all/added/desc/1.php राइनो छविहरु] को पेज [http://www.rhinoresourcecenter.com/ राइनो संसाधन केंद्र]
*[http://www.panda.org/about_wwf/what_we_do/species/our_solutions/endangered_species/rhinoceros/index.cfm गैंडा प्रविष्टि] प्रकृति वेबसाइट को लागि वर्ल्ड वाइड फंड मा।
*[http://www.iapf.org/ इंटरनेशनल एंटी शिकार फाउंडेशन]
[[श्रेणी:गैंडाहरु]]
[[श्रेणी:शाकाहारी जनावरहरु]]
[[श्रेणी:पारंपरिक दवाइ]]
|