"सिंह" का संशोधनहरू बिचको अन्तर

सा Bot: Migrating 174 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q140 (translate me)
सा →‎सांस्कृतिक चित्रण: हिज्जे मिलाउँदै
पङ्क्ति १४६:
 
== सांस्कृतिक चित्रण ==
[[चित्र:Sarnath Lion Capital of Ashoka.jpg|thumb|upright|अशोकको सिंह राजधानी, मूल रूप से २५० ई.पु. सारनाथमा अशोक स्तम्भको रूपमा खेदको गयी, जुन भारतको राष्ट्रिय प्रतीक हो.]] [[चित्र:Mycenae lion gate detail dsc06384.jpg|thumb|left|मायेसीनेको सिंह गेट (विस्तार)-दो सिंहनियां केन्द्रीय स्तम्भको दिशा मा, सी.1300 ई.पू.]]सिंह, हजारों वर्ष से मानवताको लागि आइकन रहयोहै, यूरोप. एशिया र अफ्रीकाको संस्कृतियहरूमा प्रकट भयो है। इंसानोंमा हामी लि गरे घटनाहरूको बावजूद, सिंहको संस्कृतिमा एक सकारात्मक चित्रण गर््यो हो जुन प्रबल हो तर महान भी. एक साधारण चित्रण हो उसलाइ "जंगलको [[राजशाही|राजा]]" या "जनावरहरूको राजा" भनिन्छ; अतः सिंह शाही र राजवंशहरूको एक लोकप्रिय प्रतीक रहयोहै,<ref name="Garai73">{{cite book |last=Garai |first=Jana |title=The Book of Symbols |year=1973 |publisher=Simon & Schuster |location=New York |isbn=671-21773-9}}</ref> र साथ नै बहादुरीको प्रतीक हो; धेरै [[एसोप'स फब्लेस|कथाओं]]मा परिलक्षित गर््यो है। यिनीहरू कथाहरू [[छठी शताब्दी ई.पू.|छठी शताब्दी]] ईसा पूर्व एक [[प्राचीन ग्रीस|ग्रीक]] कथाकार [[एसोप]]को कथाये छन्. {{cite book| author=Aesop|coauthors= Gibbs L |title=Aesop's Fables |series=Oxford World's Classics |year=2002 |publisher=Oxford University Press |location=Oxford |isbn=0192840509}}</ref> सिंहहरूको प्रतिनिधित्व 32000 वर्ष पूर्वको है; दक्षिण पश्चिम [[जर्मनी]]मा [[स्वबियन अल्ब]]मा वोगाल्हार्ड गुफा से [[सिंह मानिस|सिंहको शीर्ष युक्त]] हात्ती दांतको नक्काशी 32,000 साल पुरानी हो यो [[औरिग्नचियन|औरिग्नेशियन]] संस्कृति से सम्बन्ध रखती है।<ref name="BurgerJ-Molecular-phylogeny"/> [[लास्कौक्स|लास्काक्स]]को गुफाहरूमा 15,000-वर्ष पुरानी [[पाषाण काल]]को [[गुफा चित्रकरी|गुफा चित्रकारी]]मा फेलाइनको कक्षमा दुई सिंहहरूलाई सम्बन्ध बनाते भए दि खायाइयो है। गुफा सिंहलाई [[चौवेत गुफा|चौवेतको गुफा]]मा पनि वर्णित गर््यो हो, यसको खोज 1994मा भयो; यो 32,000 साल पुरानी हो,<ref name="Packer00"/> यद्यपि यो लास्काक्सको समान या उनी ले/संग/भन्दा सानो आयुको हुन सक्छ. {{cite conference| first=Christian | last=Züchner | title=Grotte Chauvet Archaeologically Dated | date=September 1998 | location=International Rock Art Congress IRAC ´98 - Vila Real – Portugal | url=http://www.uf.uni-erlangen.de/chauvet/chauvet.html | accessdate =2007-08-27}}</ref> [[प्राचीन मिस्र]]ले सिंहनीको (क्रूर शिकारी) आफ्नो [[युद्ध देवताहरूको सूची|युद्ध देवताहरू]]को रूपमा अङ्कित गरे हो र यिनीहरूमा हुन् [[मिस्रको सबै देवताहरूको मन्दिर|इजिप्टको पेन्थेरोन]] [[बास्ट]], [[मफडेट|माफडेट]], [[मेनहिट|मेनहित]], [[पखेत]], [[सेखमेट]], [[टेफनट|टेफनत]], र [[गूढ व्यक्ति|स्फिनिक्स]];<ref name="Garai73"/> इजिप्टको पेन्थेरोनको बीच यिनी देविहरूको पुत्र पनि हुन् जस्तै [[माहेस|माहिस]], र , जस्तो कि इजिप्टको मान्छेहरूको द्वारा एक [[नूबिया|नुबियन]] देवता, [[देदुन|देडून]]को रूपमा प्रमाणित गर््यो है। {{cite web | author=Cass S | title=Maahes | work=Encyclopedia Mythica | publisher=Encyclopedia Mythica | year=1998| url=http://www.pantheon.org/articles/m/maahes.html | accessdate=2007-09-14}}</ref> {{cite web | author=Lindemans MF | title=Dedun | work=Encyclopedia Mythica | publisher=Encyclopedia Mythica | year=1997 | url=http://www.pantheon.org/articles/d/dedun.html | accessdate=2007-09-14}}</ref> धेरै प्राचीन संस्कृतियहरूमा सिंह देवताहरूको सावधानी पूर्वक जांच बताती हो कि धेरै सिंहनियां पनि छन्. सिंहनिहरूको द्वारा सहयोग से शिकारको प्रशंसाको प्रमाण धेरै प्राचीन कालमा मिलइन्छ. अधिकांश ''सिंह फाटक'' सिंहनियहरूलाइ चित्रित गर्छन्. [[नेमेन सिंह|निमेन सिंह]] प्राचीन यूनान र रोममा प्रतीकात्मक था, यो नक्षत्र र राशि चिन्ह [[लियो (ज्योतिष)|लियो]]को रूपमा वर्णित गर््यो, र पौराणिक कथाहरूमा यसको वर्णन गरिन्छ, जहाँ यसको त्वचाको उत्पत्ति हीरो [[हेराक्लेस|हिराक्लेस]] से भयो. {{cite book |last=Graves |first=R |authorlink=Robert Graves |title=Greek Myths |year=1955|publisher=Penguin |location=London |isbn=0-14-001026-2|pages=465–469 |chapter=The First Labour:The Nemean Lion}}</ref> [[चित्र:Emblem of Jerusalem.svg|thumb|left|upright|येरुशलामको प्रतीक हो पश्चिमी दीवारको अगाडी एक खडा भयो सिंह जुन जैतूनको टहनिहरूमा लटक रहयोहै।]] सिंह [[यहूदाको गोत्रा]]मा बाइबिलको प्रतीक हो र बादमा [[यहूदाको साम्राज्य|यहूदा साम्राज्य]]को प्रतीक हो. यो जाकोबको आफ्नो चौथे बेटेको दिए गए आशीर्वादमा शामिल हो, जुन [[जेनेसिसको पुस्तक|बुक अफ जिनेसिस]], " Judah is a lion's whelp; On prey, my son have you grown.में दिइएको है। He crouches, lies down like a lion, like the king of beasts—who dare rouse him?"(जिनेसिस 49:9 [338] ^ [[अमेरिकी संस्करणको नयाँ यहूदी प्रकाशन सोसायटी|जे पी एस तानाक्ष]]</ref> [[इजराइल|इसराइल]]को आधुनिक राज्य मा, सिंह [[येरुशलम|येरुशलाम]]को राजधानीको प्रतीक हो, यो शहरको [[येरुशलमको झंडा|झंडे]] र [[येरुशलमको हथियारहरूको कोट|हथियारोंको आवरण]]मा रहइन्छ. सिंह [[पुराना बेबीलोन|पुराने बेबीलोन]] र [[नव बेबिलोनियन साम्राज्य|नए बेबीलोन साम्राज्य]] दुवैको एक एक प्रमुख प्रतीक था. क्लासिक बेबीलोनको लोहेको मूर्ति मिलती हो, जुन दीवारोंमा पेंट या नक्काशीको रूपमा हो, यसलाइ अक्सर ''स्ट्रिडिंग लायन अफ बेबीलोन'' भनिन्छ. बेबीलोनमा भनियो कि बाइबिल डैनियल सिंहको गुफा से वितरित गर््यो है। [339] यस्तो/यस्ता/यसरी प्रतीकहरूलाई इराकमा सद्दाम हुसैनको शासनको द्वारा आफ्नो लायन अफ बेबीलोन टैंकको लागि अपनाया गया, यसको प्रविधीको रुसी नमूने से लियाइयो. यस्तो/यस्ता/यसरी प्रतीकहरू उनिको सिंह बाबुल टैंकको लागि राकमा , प्राविधिक एक रूसी मडल से अनुकूलित से विनियोजित था. [[हिन्दुत्व|हिंदू धर्म]]को [[पुराणिक|पौराणिक]] पाठमा [[नरसिंह]] ( "मानिस-सिंह") एक आधा सिंह, आधा मानिस [[विष्णु]]को [[अवतार]] हो, उनको भक्त उनको पूजा गर्छन्, उनले आफ्नो भक्त [[प्रहलाद]]को उनको पिता से बचाया जुन बुरा राजा [[हिरण्यकश्यप]] था; [340] [http://srimadbhagavatam.com/1/3/18/en1 भाग-पी 1.3.18] "चौदहवें अवतार मा, प्रभु नर सिंहको रूपमा प्रकट भए र नास्तिक हिरण्यकश्यपको शरीरको आफ्नो नाखूनों से दुइ भागहरूमा विभाजित गर्‍यो, जस्तै कोई बढई छडीको दुइ भागहरूमा विभाजित गर्छ.</ref> विष्णु, नरसिंह मा, आधे मनुष्य/ आधे [[एशियाई सिंह|सिंह]]को रूप लिछन, जसमा नीचला शरीर र धड मानवको हो र सिंहको अनुहार र पंजे छन्. [341] ^ [http://srimadbhagavatam.com/7/8/19-22/en1 भाग -पी 7.8.19-22]</ref> नरसिंह सिंहको पूजा "सिंह भगवान"को रूपमा गरिन्छ. सिंह एक [[प्राचीन]] [[भारत|भारतीय]] [[वैदिक संस्कृत|वैदिक]] नाम हो जसको अर्थ "सिंह" हो ([[एशियाई सिंह]]), जुन [[प्राचीन भारत]]को लागि 2000 वर्ष भन्दा अधिक पुरानो छ. यो मूलतः सिर्फ [[राजपूत|राजपूतों]] द्वारा प्रयुक्त गर््यो जुन भारतमा एक [[हिन्दू धर्म|हिंदू]] [[क्षत्रिय]] या सैन्य [[जाति|जाती]] थी. 1699मा [[खालसा]] भाईचारेको जन्म पछि, [[सिख|सिक्खों]]ले पनि [[गुरूगुरु गोविन्द सिंह|गुरूगुरु गोबिंद सिंह]]को इच्छाको कारण नाम "सिंह"को अपनाया. लाखों हिन्दू राजपूतोंको साथ आज यो पूरी दुनियामा 20 मिलियन [[सिख|सिक्खों]]को द्वारा प्रयुक्त गरिन्छ. [342] ^ डा. मेक क्लेओद, सिख अध्ययनको प्रमुख, दक्षिण एशियाई अध्ययनको विभाग, मेक मास्टर विश्वविद्यालय, हैमिल्टन, ओंटारियो, क्यानाडा.</ref> [343] ^ खुशवंत सिंह, ''अ हिस्ट्री अफ सिख्स, खंड I''</ref> यो पुरा एशिया र यूरोपमा असंख्य [[झंडे|झंडों]] र [[हथियारोंको आवरण]]मा पाइन्छ, एशियाई सिंह [[भारतको राष्ट्रिय चिह्न|भारतको राष्ट्रिय प्रतीक]]मा पनि चिन्हित छन्. {{cite web | author=Government of India | title=Know India: State Emblem | work=National Portal of India | publisher=National Informatics Centre | year=2005 | url=http://india.gov.in/knowindia/state_emblem.php | accessdate =2007-08-27}}</ref> [[भारतीय उपमहाद्वीप]]को सुदूर दक्षिणमा एशियाई सिंह [[सिंहली लोग|सिन्हालेज]]को प्रतीक हो, {{cite web | author=Government of Sri Lanka | title=Sri Lanka National Flag | publisher=Government of Sri Lanka | date=| url=http://www.gov.lk/info/index.asp?mi=19&xp=52&xi=54&xl=3&o=0&t= | accessdate=2007-08-06}}</ref> यो [[श्रीलंका]]को जातीय बहुमत हो, यो शब्द भारतीय-आर्यन ''सिन्हाला'' से व्युत्पन्न भयो हो, जसको अर्थ हो "सिंह लोग" या "सिंहको रगत से युक्त लोग" [[श्रीलंकाको ध्वज|श्री लंकाको राष्ट्रिय ध्वज]]मा तरवार युक्त सिंह एक केन्द्रीय आकृति है। {{cite web | author=Government of Sri Lanka | title=Article 6: The National Flag | work=Official Website of the Government of Sri Lanka | publisher=Government of Sri Lanka | date=| url=http://www.priu.gov.lk/Cons/1978Constitution/Schedle_2_Amd.html | accessdate=2007-08-06}}</ref>
 
एशियाई सिंह [[चीनी कला]]मा एक साधारण मूल भाव है। उनी पहिले बसंतको अंतमा र पतझडको शुरुआतमा कलामा प्रयुक्त किये जाउथे (पांचवीं या छठी शताब्दी ईसा पूर्व), र हान राजवंशमा अधिक लोकप्रिय हो गए, (206 ई.पू. - ई. 220), जब शाही संरक्षक सिंहहरूलाई सुरक्षाको लागि शाही महलोंको अगाडी राखयोजान्थ्यो. किन भनें सिंह कहिलेकाँही पनि चीनमा हैन जन्मे, प्रारम्भिक वर्णन वास्तविक थिएनन्; चीनमा [[बौद्ध कला|बुद्ध कला]]को आने पछि [[तांग राजवंश|टेंग राजवंश]]मा (छठी शताब्दी ईस्वी में) सिंहहरूलाई साधारण तरिकामा बिना पंखोंको वर्णित गरे जान्थ्यो. उनिको शरीर मोटे र साना हो गए, र उनिको अयाल घुंघराली हो गयी. [351] ^ ली लिंग (मई 2002). {{cite web |url=http://www.cityu.edu.hk/ccs/Newsletter/newsletter4/Lion/Lion.htm |title= The Two-Way Process in the Age of Globalization |archiveurl=http://web.archive.org/web/20050406143133/http://www.cityu.edu.hk/ccs/Newsletter/newsletter4/Lion/Lion.htm |archivedate=2005-04-06}}"[350]",{{cite web |url=http://www.cityu.edu.hk/ccs/Newsletter/newsletter4/Lion/Lion.htm |title= The Two-Way Process in the Age of Globalization |archiveurl=http://web.archive.org/web/20050406143133/http://www.cityu.edu.hk/ccs/Newsletter/newsletter4/Lion/Lion.htm |archivedate=2005-04-06}} रोनाल्ड एगनद्वारा अनुवादित. एक्स/चेंज न्यूजलैटर फ्रम सिटी यूनिभर्सिटी अफ हंगकंग, अङ्क 4 26 सेप्टेम्बर 2007को उपलब्ध</ref> [[सिंह नृत्य]] [[चीनी संस्कृति]]को एक पारंपरिक नृत्य हो जसमा कलाकार सिंहको पोशाकमा सिंहको गतिहरूको नकल गर्छ, अक्सर सिम्बल, ड्रम र गोंगमा संगीत पनि साथमा बजाय जाइन्छ. उनी [[चीनी नव वर्ष|चीनी नववर्ष]] मा, [[मध्य पतझड महोत्सव|अगस्ट मून उत्सव]], र अन्य उत्सवहरूमा अच्छे भाग्यको लागि प्रदर्शन गर्छन्, [352] ^ [http://web.mit.edu/lion-dance/www/about/index.html एमआईटी सिंह नृत्य क्लब -को बारे मा,] 26 सितंबर 2007को उपलब्ध</ref> [[सिंगापुर]]को [[द्वीप राष्ट्र]] (''सिंगापुरा'' )को नाम मलय शब्द सिंह र पुर(city), से व्युत्पन्न भयो है। जुन [[ग्रीक भाषा|ग्रीक]]{{lang|el|''πόλις''}}, ''pólis''. {{cite web | url=http://www.bartleby.com/61/46/S0424600.html|title=Singapore| work=The American Heritage Dictionary of the English Language: Fourth Edition|year=2000|publisher=bartleby.com|accessdate=2006-04-14 }}</ref>[361] से सम्बंधित है। [[मलय भाषा]][[मलय इतिहास|मलय]] इतिहासको अनुसार, यो नाम चौदवीं सदीको [[सुमत्रा|सुमात्रा]] मलय राजकुमार, [[सँग नीला उतामा|सांग नीला उतामा]]को द्वारा दिइएको जुन द्वीपको एक गर्जन पछि यो नाम दिया जिसे मुख्यमन्त्रीको एक सिंह (एशियाई सिंह)को रूपमा चिनारी दी. {{cite web| title=Early History | url=http://www.sg/explore/history.htm | publisher=Ministry of Information, Communications and the Arts, Singapore | accessdate=2006-04-14 }}</ref> [[चित्र:Flag of Sri Lanka.svg|thumb| श्रीलंकाको ध्वज]] [[असलन|"असलन"]] या [[अर्सलन|"अर्सलन]] (ओट्टोमन ارسلان ''arslān'' र اصلان ''aṣlān'' ) "सिंह "को लागि [[टर्की भाषा|तुर्की]] र [[मंगोलियाई भाषा|मंगोलियन]] शब्द हुन् . यसलाइ धेरै [[सेल्जुक तुर्क|सेल्जुक]] र [[ओटोमन राजवंश|ओटोमन]] शासकहरूले एक शीर्षकको रूपमा अपनाया, जसमा [[अल्प अर्सलन]] र [[अली पाशा]] शामिल हुन् र एक [[टर्की भाषाहरू|तुर्की]]/[[ईरानी भाषाहरू|ईरानी]] नाम हो.
"https://ne.wikipedia.org/wiki/सिंह" बाट अनुप्रेषित