"जलवायु परिवर्तन" का संशोधनहरू बिचको अन्तर

[[चित्र:Instrumental Temperature Record.png|thumb|280px|वैश्‍विक माध्‍य सतह कोसतहको ताप 1961-1990 को1990को सापेक्ष देखि भिन्‍न है]]

[[चित्र:Global Warming Map.jpg|thumb|280px|1995 देखि 2004 को2004को समयमा औसत धरातलीय तापमान 1940 देखि 1980 सम्म कोसम्मको औसत तापमान देखि भिन्‍न है]]

'''भूमंडलीय ऊष्मीकरण''' (ग्‍लोबल वर्मिंग) को अर्थ [[पृथ्वी|पृथ्‍वी]] को निकटस्‍थ-सतह वायु र [[महासागर]] को [[यंत्र द्वारा तापमान रेकर्ड गर्न|औसत तापमान]] ([[:en:Instrumental temperature record|average measured temperature]]) मा 20औं शताब्‍दी देखि हो रही वृद्धि र उनको अनुमानित निरंतरता छ।

पृथ्‍वीपृथ्‍वीको को सतह कोसतहको निकट विश्वविश्वको को वायु कोवायुको औसत तापमान मातापमानमा 2005 सम्म 100 वर्ष कोवर्षको समयमा 0.74 [[जमा-घटा कोघटाको संकेत|±]] ([[:en:Plus-minus sign|±]]) 0.18 °[[सेल्सियस|C]] (1.33 ± 0.32 °[[फरेन्हाइट|F]]) को वृद्धि भएको छ।<ref name="grida7"><!--Translate this template and uncomment

--></ref> जलवायु [[जलवायु परिवर्तन मापरिवर्तनमा इंटरगर्वमेंटल पैनल|परिवर्तन मापरिवर्तनमा बैठे अंतरसरकार पैनल]] ([[:en:Intergovernmental Panel on Climate Change|Intergovernmental Panel on Climate Change]])(IPCC) ले निष्कर्ष निकला छ कि "२० औं शताब्दी कोशताब्दीको मध्य देखि संसार कोसंसारको औसतन तापमान मातापमानमा जो वृद्धि भएको छ [[हाल नै मानैमा जलवायु परिवर्तन कोपरिवर्तनको रोपण|उनको मुख्य]] ([[:en:Attribution of recent climate change|due to]]) कारण [[एंथ्‍रोपोजेनिक]] ([[:en:anthropogenic|anthropogenic]]) ( मनुष्य द्वारा निर्मित ) [[ग्रीनहाउस गैस|ग्रीनहाउस ग्याँसहरुग्याँसहरू]] ([[:en:greenhouse gas|greenhouse gas]]) को अधिक मात्रा कोमात्राको कारण भयो"<ref name="grida7" /> [[ग्रीन हाउस प्रभाव|ग्रीनहाउस कोग्रीनहाउसको असर]] हैI [[ज्वालामुखी]] संग मिलेर [[सौर परिवर्तन]] ([[:en:solar variation|solar variation]]) जस्तो प्राकृतिक घटनाहरुघटनाहरू 1950 भन्दा पहिले वाला औद्योगिक समय सम्म कम गर्मी कोगर्मीको प्रभाव दिखाई दिथे तथा 1950 पछि यसको चिसो भएको अल्प प्रभाव दिखाई दिथे।<ref>

इन निष्कर्षों कोनिष्कर्षोंको पुष्टि [[जलवायु परिवर्तन मापरिवर्तनमा वैज्ञानिक परामर्श|प्रमुख औद्योगिक देशहरुदेशहरू]] ([[:en:Scientific opinion on climate change|scientific societies and academies of science]]) <ref>2001 को2001को संयुक्त बयान माबयानमा हस्ताक्षर गर्ने वैज्ञानिक अकादमियहरुमाअकादमियहरूमा [[अष्ट्रेलिया]] , [[बेल्जियम]] ([[:en:Belgium|Belgium]]), [[ब्राजील]] , [[क्यानाडा]] , [[कैरिबियाई]] ([[:en:the Caribbean|the Caribbean]]), [[चीन]] , [[फ्राँस|फ्रान्स]] , [[जर्मनी]] , [[भारत]] , [[इंडोनेशिया]] , [[आयरलैंड]] ([[:en:Ireland|Ireland]]), [[इटाली]] , [[मलेशिया]] , [[न्यूजीलैंड|न्यूजीलैंड]] , [[स्वीडेन]] , र [[संयुक्त राजशाही (ब्रिटेन)|यूके]] छन्।2005 बयान माबयानमा [[जापान]], [[रुस|रूस]] र [[संयुक्त राज्य अमेरिका|यूएस]] को पनि शामिल गर्‍यो गएको थियो। 2007 बयान माबयानमा [[मेक्सिको|मेक्सिकों]] र [[दक्षिण अफ्रीका|दक्षिणी अफ्रीका पनि यसमा जौड दिए गए थे]]।व्यावसायिक समितिहरु मासमितिहरूमा अमरीकी मौसम विज्ञान समिति, अमरीकी भूभौतिकी संघ, अमरीकी भौतिकी संस्‍थान, अमरीकी खगोलीय समिति, विज्ञानविज्ञानको को प्रगति कोप्रगतिको लागि अमरीकी संघ, लन्डन कोलन्डनको भौगोलिक समिति कोसमितिको ‍टेरीटीग्राफी आयोग, अमरीका कोअमरीकाको भौगोलिक समिति, अमरीकी रसायन समिति तथा इंजीनियर्स असस्‍टटेलियार</ref> को सबै राष्ट्रीयराष्ट्रिय वैज्ञानिक अकादमियों सहित कम से कम 30 [[जी-आठ|वैज्ञानिक समितिहरुसमितिहरू र विज्ञान अकादमियों]] ले कोलेको छ।<ref><!--Translate this template and uncomment

--></ref> जहाँ [[ग्लोबल वार्मिंग कोवार्मिंगको प्रमुख वैज्ञानिक मूल्यांकन कोमूल्यांकनको विरोध वाला वैज्ञानिकहरु कोवैज्ञानिकहरूको सूची|एक ओर केहि निजी वैज्ञानिकहरुवैज्ञानिकहरू]] ([[:en:List of scientists opposing the mainstream scientific assessment of global warming|individual scientists]]) ले आईपीसीसी कोआईपीसीसीको केहि खोजहरु कोखोजहरूको प्रति असहमति व्यक्त गरे छ,<ref>

कार्य गरेर रहे अधिकांश वैज्ञानिकहरुवैज्ञानिकहरूले ले आईपीसीसी कोआईपीसीसीको प्रमुख निष्कर्षों मानिष्कर्षोंमा सहमति जताई छ।<ref><!--Translate this template and uncomment

जस्तो कि नाम लेनामले नै साफ छ, ग्लोबल वार्मिंग धरतीधरतीको को वातावरण को तापमानवातावरणको मातापमानमा लगातार हो रही बढोतरी छ। हाम्रो धरती प्राकृतिक तरिका मा सूर्यतरिकामा कोसूर्यको किरणों देखि उष्मा ( हीट, गर्मी ) प्राप्त गर्छ। यो किरणें वायुमंडल ( एटमास्पिफयर) देखि गुजरती भए धरती कोधरतीको सतह (जमीन, बेस) देखि टगराउँछं र फेरि वहीं देखि परावर्तित ( रिफलेक्शन) भएर पुन: लौट जान्छ। धरती कोधरतीको वायुमंडल धेरै ग्याँसबाट मिलेर बना छ जसमा केहि ग्रीनहाउस ग्याँसहरुग्याँसहरू पनि शामिल छन्। यिनीहरुयिनीहरू मध्ये अधिकांश ( मोस्ट आफ देम, धेरै अधिक ) धरती कोधरतीको माथि एक प्रकार भन्दा एक प्राकृतिक आवरण ( लेयर, कवर ) बना लिन्छं। यो आवरण लौटती किरणों कोकिरणोंको एक भाग कोभागको रोक लिन्छ र यस प्रकार धरती कोधरतीको वातावरण लाई गर्म बनाए राखिन्छ। गौरतलब ( इट यस रिकाल्ड, मालूम हुनु ) छ कि मनुष्यहरुमनुष्यहरू, प्राणिहरुप्राणिहरू र बिरुवाहरु कोबिरुवाहरूको जीवित रहन कोरहनको लागि कम से कम 16 डिग्री सेल्शियस तापमान आवश्यक हुन्छ। वैज्ञानिकहरु कोवैज्ञानिकहरूको मानन छ कि ग्रीनहाउस ग्याँसहरु माग्याँसहरूमा बढोतरी भए पछि यो आवरण र पनि सघन ( अधिक मोटा होना) या मोटा होता जान्छ। यस्तो मायस्तोमा यो आवरण सूर्य कोसूर्यको अधिक किरणहरुलाईकिरणहरूलाई रोकन लाग्इन्छ र फेरि यहीं देखि शुरू हो जान्छन् ग्लोबल वार्मिंग कोवार्मिंगको दुष्प्रभाव ( साइड इफेक्ट) ।

आईपीसीसी द्वारा सारगर्भित [[जलवायु प्रतिरूप|जलवायु प्रतिमान के]] ([[:en:Climate model|Climate model]])प्रतिरूपण इंगित गर्छन कि धरातल कोधरातलको औसत ग्लोबल तापमान 21औं शताब्दी<ref name="grida7" /> को समयमा बढी अधिक बढ<!--Translate this template and uncomment

--> सक्छ।परिणामो मासक्छ।परिणामोमा यति [[उत्सर्जन परिदृश्यहरु मापरिदृश्यहरूमा विशेष रिपोर्ट|भिन्ता]] ([[:en:Special Report on Emissions Scenarios|scenarios]])का कारन छ [[ग्रीनहाउस गैस|ग्रीन्हौसे ग्याँसहरुग्याँसहरू]] ([[:en:greenhouse gas|greenhouse gas]])के उत्सर्जन कोउत्सर्जनको अलग-अलग मापदण्ड प्रयोग गरे जाँदैछन् र [[जलवायु संवेदनशीलता]] ([[:en:climate sensitivity|climate sensitivity]])के पनि अलग-अलग मात्रा बनाये गए हो हुनत अधिकतर अध्‍ययन 2100 सम्म को अवधिसम्मको माअवधिमा केद्रित छन्, फेरि पनि जति नै ग्रीनहाउस ग्याँस कोग्याँसको स्‍तर स्थिर हो जाहरुजाहरू तब पनि वार्मिंग तथा समुद्रसमुद्रको को स्‍तर मास्‍तरमा वृद्वि भएको लगातार आशा गरिन्छ।ेमहासागरों कोगरिन्छ।ेमहासागरोंको विशाल गर्मीगर्मीको को परिणाम कोपरिणामको कारण नै संतुलन सम्म पुगन मापुगनमा विलंब हुन्छ<ref name="grida7" />

सारे संसारसंसारको को तापमान मातापमानमा वृद्धि देखि [[समुद्रसमुद्रको को स्तर मास्तरमा वृद्धि|समुद्र कोसमुद्रको स्तर]] ([[:en:sea level rise|sea level to rise]])से वृद्धि, [[चरम मौसम|मौसम कोमौसमको तीव्रता]] ([[:en:extreme weather|extreme weather]])में वृद्धि र [[घन ( मौसम विज्ञान )|अवक्षेपण]] ([[:en:precipitation (meteorology)|precipitation]])की मात्रा र रचना मारचनामा महत्वपूर्ण बदलाव आउन सक्छ ग्लोबल वार्मिंग कोवार्मिंगको अन्य [[ग्लोबल वार्मिंग कोवार्मिंगको प्रभाव|प्रभावों]] ([[:en:effects of global warming|effects of global warming]])में [[कृषि उपज]] ([[:en:agricultural yield|agricultural yield]])में परिवर्तन , व्यापार मार्गहरु मामार्गहरूमा संशोधन , [[1850 पछि हिमनदहरुकोहिमनदहरूको पछि हटना|ग्लेशियर कोग्लेशियरको पछि हटना]] ([[:en:retreat of glaciers since 1850|glacier retreat]]), [[जलवायु परिवर्तन लेपरिवर्तनले विलुप्त भएको खतरा|प्रजातिये विलोपन]] ([[:en:extinction risk from climate change|extinctions]])और [[वेक्टर ( जीव विज्ञान )|बिमारिहरुमाबिमारिहरूमा वृद्धि]] ([[:en:Vector (biology)|disease vectors]])शामिल हो

शेष वैज्ञानिक [[अनिश्चितता|अनिश्चितताओं]] ([[:en:uncertainty|uncertainties]]) मा भविष्‍य कोभविष्‍यको गर्म तापमान बढी पुरा विश्व कोविश्वको अलग-अलग भागहरु माभागहरूमा गर्मी र सम्बन्धित परिवर्तनहरु कोपरिवर्तनहरूको भिन्‍नता शामिल छ।[[क्योटो प्रोटोकोलप्रोटोकोलमा मा प्राधिकारियों कोप्राधिकारियोंको सूची|ज्यादातर राष्ट्रीयराष्ट्रिय सरकारहरुसरकारहरू]] ([[:en:List of Kyoto Protocol signatories|Most national governments]])ने [[क्योटो प्रोटोकल]] ([[:en:Kyoto Protocol|Kyoto Protocol]])पर हस्ताक्षर गरेर दिए हो र उनको तस्दीक पनि गरेर दिएको छ। क्योटो प्रोटोकल कोप्रोटोकलको उद्देश्य ग्रीनहाउस ग्याँसहरुग्याँसहरू ओ कम गर्न छ ,पर सारा संसार मासंसारमा [[ग्लोबल वार्मिंग कोवार्मिंगको राजनीति|राजनितिक]] ([[:en:Politics of global warming|political]])और [[ग्लोबल वार्मिंग विवाद|लोक बहस]] ([[:en:global warming controversy|public debate]])छिडी भएको छ कोछको कुनै कदम उठाना चाहिए कोचाहिएको नही ताकि भविष्यभविष्यमा मा वार्मिंग कोवार्मिंगको [[ग्लोबल वार्मिंग कोवार्मिंगको शमन|कम गरे जा सके या उलटाया]] ([[:en:Mitigation of global warming|reduce or reverse]])जा सके या उनको असर कोअसरको [[ग्लोबल वार्मिंग कोवार्मिंगको प्रति अनुकूलनशीलता|ढाला]] ([[:en:Adaptation to global warming|adapt]])जा सके

"ग्लोबल वर्मिंग" देखि आशय हाल नैनैको को दशकहरु मादशकहरूमा भयो वार्मिंग र यसको निरंतर बने रहन कोरहनको अनुमान र यसको अप्रत्‍यक्ष रूप लेरूपले [[मानव]] मा पडने वाला प्रभाव लेप्रभावले छ।

[[संयुक्त राष्ट्र कोराष्ट्रको जलवायु परिवर्तन मा समझौतेपरिवर्तनमा कोसमझौतेको रूपरेखा|जलवायु परिवर्तन मापरिवर्तनमा संयुक्त राष्ट्र समझौते कोसमझौतेको रूपरेखा]] मा "मानव द्वारा गरियो परिवर्तनहरु कोपरिवर्तनहरूको लागि "[[जलवायु परिवर्तन]] र अन्‍य परिवर्तनो कोपरिवर्तनोको लागि "जलवायु परिवर्तनशीलता" शब्‍द कोशब्‍दको प्रयोग गरेको छ।

यो शब्द " एन्थ्‍रोपोजेनिक ग्लोबल वर्मिंग " धेरै पल्ट प्रयोग उन समय प्रयोग गरिन्छ जब मानव प्रेरित परिवर्तन मापरिवर्तनमा ध्यान केंद्रित हुन्छ।

[[चित्र:Radiative-forcings.svg|thumb|280px|right|आईपीसीसी कोआईपीसीसीको चतुर्थ [[विकिरणीय बाध्‍यता|मूल्यांकन रिर्पोट द्वारा]] ([[:en:radiative forcing|radiative forcing]])अनुमानित वर्तमान [[आईपीसीसी कोआईपीसीसीको चौथी मूल्यांकन रिपोर्ट|विकिरणशील बाध्यता कोबाध्यताको घटक]] ([[:en:IPCC Fourth Assessment Report|IPCC Fourth Assessment Report]]).]]

पृथ्वी कोपृथ्वीको जलवायु [[सूर्य|बाहिरी]] [[कक्षीय बाध्यता|दबाव के]] ([[:en:orbital forcing|orbital forcing]]),<ref><!--Translate this template and uncomment

</ref> चलते परिवर्तित होती रहन्छ जसमा सूर्य कोसूर्यको चारै ओर यसको आफ्नो कक्षा माकक्षामा हुने परिवर्तनभी शामिल छन्। कक्षा माकक्षामा पड्ने वाला दबाव [[सौर चमक]] ([[:en:solar luminosity|solar luminosity]]), [[ज्वालामुखी]] उदगार,<ref>रोबोक, ऐलन तथा क्‍लाइव ओपेनहेमर, एड्स2003 ज्वालामुखी र वायुमंडल, भूभौतिकी मोनोग्राफ 139, अमरीकी भ्‍भौतिकी संघ, वाशिंगटन डीसी, 360 पीपी</ref> तथा वायुमंडलीसय [[ग्रीनहाउस गैस|ग्रीनहाउस ग्याँसहरु कोग्याँसहरूको अभिकेंद्रण]] ([[:en:greenhouse gas|greenhouse gas]])को पनि परिवर्तित गर्दछ। [[जलवायु परिवर्तन मापरिवर्तनमा वैज्ञानिक परामर्श|वैज्ञानिक साधारण सहमति]] ([[:en:scientific opinion on climate change|scientific consensus]]) होने पछि पनि [[हाल नै मानैमा जलवायु परिवर्तन कोपरिवर्तनको रोपण|हाल नै मानैमा भयो गर्मीगर्मीमा मा वृद्धि कोवृद्धिको विस्तृत कारण]] ([[:en:attribution of recent climate change|causes of the recent warming]]) अनुसन्धान कोअनुसन्धानको विषय हुन्छन्<ref>

यो हो कि मानवीय गतिविधिहरु कोगतिविधिहरूको कारण वातावरण कोवातावरणको ग्रीनहाउस ग्याँसहरु माग्याँसहरूमा वृद्धि देखि हुने अधिकांश गर्मी कोगर्मीको [[औद्योगिक क्रांति|औद्योगिक युग]] को शुरुवात पछि देखि देखिएको.हाल नै कोनैको 50 वर्षो कोवर्षोको यो श्रेय स्पष्‍ट तरिका मातरिकामा जान्छ जसको लागि आंकडा उपलब्ध छन्। साधारण सहमति कोसहमतिको विचार भन्दा अलग केहि अन्य [[संकल्पना|संकल्पनाओं]] ([[:en:hypotheses|hypotheses]]) को सुझाव अधिकांश तापमान वृद्धि कोवृद्धिको व्याख्‍या गर्न कोगर्नको लागि दिइन्छ।यस्तो नै एक परिकल्पना कोपरिकल्पनाको प्रस्ताव छ कि गर्मी अलग अलग रूपहरु मारूपहरूमा सौर गातिविधि कोगातिविधिको परिणाम हुन सक्छ।<ref name="Svensmark2007"><!--Translate this template and uncomment

बाध्‍यता कोबाध्‍यताको कुनै पनि प्रभाव तात्कालिक छैन।धरती कोछैन।धरतीको महासागरहरुकोमहासागरहरूको [[आयतन ताप क्षमता|ताप जडत्व]] ([[:en:Volumetric heat capacity|thermal inertia]]) र धेरै अप्रत्यक्ष प्रभावहरु कोप्रभावहरूको मधुरो प्रतिक्रिया कोप्रतिक्रियाको मतलब छ धरती कोधरतीको वर्तमान तापमान उसपर हालियो दबाव संग संतुलन मासंतुलनमा छैन [[जलवायु प्रतिबद्धता|जलवायु वचनबद्धता]] ([[:en:Climate commitment|Climate commitment]]) को अध्‍ययनों देखि प्रदर्शित्‍ हुन्छ कि यदि ग्रीनहाउस ग्याँसहरुग्याँसहरू लाई 2000 स्‍तर मास्‍तरमा स्थिर गर्‍यो जाए त यसले अगाडी पनि केहि सीमा तक<!--Translate this template and uncomment

=== वायुमंडल मावायुमंडलमा ग्रीनहाउस ग्याँसहरुग्याँसहरू ===

ग्रीनहाउस प्रभाव कोप्रभावको खोज 1824 मा1824मा [[जोसेफ फोरिए|जोसेफ फोरियर]] द्वारा गरिएको थियो तथा 1896 मा1896मा पहिलो पल्ट [[स्वान्ते अर्र्हेनिउस|स्वेन्‍टी आरहेनेस]] ([[:en:Svante Arrhenius|Svante Arrhenius]]) द्वारा यसको मात्रात्मक जांच गरिएको थियो। यो प्रक्रिया द्वारा जो [[अवशोषण ( विद्युत चुम्बकीय विकिरण )|अवशोषण]] ([[:en:Absorption (electromagnetic radiation)|absorption]]) र उत्सर्जन कोउत्सर्जनको [[अधोरक्त|अवरक्त विकिरण]] द्वारा वातावरण मावातावरणमा [[वायुमण्डल|गर्म गैसें]] वातावरण मावातावरणमा एउटा अझै अर्को [[ग्रह|ग्रह गर्यो]] सतह कम छ .

[[चित्र:Mauna Loa Carbon Dioxide-en.svg|thumb|280px|left|वातावरण मावातावरणमा कार्बन डाइओक्साइड माडाइओक्साइडमा हाल नै मानैमा हुने बढोतरी ( CO2 ) .मासिक CO₂ मापन यो दर्शाउछन कि यदि सारा वर्ष कोवर्षको देख्यो जाए त छोटे-छोटे मौसमी परिवर्तन देखने कोदेखनेको मिलछन ; हरेक साल यो परिवर्तन [[उत्तरी गोलार्ध]] ([[:en:Northern Hemisphere|Northern Hemisphere]]) मा वसव्त मौसममौसमको को आखिर माआखिरमा अधिक हो जान्छन् र जब उत्तरी गोलार्ध मा खेतिहरुगोलार्धमा बीजनेखेतिहरू कोबीजनेको समय हुन्छ त यो परिवर्तन कम हो जान्छन् क्यूंकि पौधे वातावरण मावातावरणमा भन्दा केहि CO₂ हटा लिन्छन्I]]

ग्रीनहाउस प्रभावप्रभावको को रूप मारूपमा अस्तित्व यस प्रकार विवादित छैन .स्वाभाविक रूप लेरूपले ग्रीन हाउस ग्याँसहरुग्याँसहरूको को नजिकैनजीकै भएको मतलब छ एक गर्मीगर्मीको कोप्रभावको प्रभाव को बारे माबारेमा 33 डिग्री सेल्सियस ( 59&nbsp;°F ) , जो पृथ्वी मापृथ्वीमा रहन योग्य<ref name="IPCC_WG1_AR4_Ch1"><!--Translate this template and uncomment

33 डिग्री सेल्सियस ( 59&nbsp;°F ) कि वृद्धि गर्दछ र यो वृद्धि ब्ल्याक बडी पूर्वानुमानोंपूर्वानुमानोंको को संधर्भ मासंधर्भमा छ न कि असल माअसलमा 33 डिग्री सेल्सियस ( 91&nbsp;°F ) छ, जो कि <!--Translate this template and uncomment

-->ज्यादा छ सतह कोसतहको औसत तापमान लगभग 14 डिग्री सेल्सियस छ ( 57&nbsp;°F )

</ref> हुँदैन। .पृथ्वी मापृथ्वीमा महत्वपूर्ण ग्रीन्हौसे ग्याँसहरुग्याँसहरू हो , [[जलवाष्‍प|जल-वाष्प]] ([[:en:water vapor|water vapor]]), जो कि 36–७० प्रतिशत सम्म greenhouse प्रभाव पैदा गर्दछ ( [[बादल बाध्य|बादल इसमे शामिल नही हैं]] ([[:en:Cloud forcing|not including clouds]])) ; [[कार्बन डाइआक्साइड|carbon dioxide]] (CO₂) जो ९-२६ प्रतिशत सम्म greenhouse प्रभाव पैदा गर्दछ; [[मीथेन|methane]] ([[:en:methane|methane]]) (CH₄) ४-९ प्रतिशत सम्म र [[ओजोन|ozone]], जो ३-७ प्रतिशत सम्म प्रभाव पैदा गर्छ I<ref><!--Translate this template and uncomment

मुद्दा यो हो कि मानवीय गतिविधिहरुगतिविधिहरू संग जब केहि ग्रीनहाउस ग्याँसहरु कोग्याँसहरूको वायुमंडलीय सांद्रता बढती छ तब ग्रीनहाउस प्रभाव कोप्रभावको शक्ति कसरि परिवर्तित हुन्छ।

औद्योगिक क्रांति पछि देखि मानवी गतिविधि मागतिविधिमा वृद्धि भएको छ जसको कारन ग्रीन हाउस ग्याँसहरुग्याँसहरू कि मात्रा मामात्रामा धेरै जियादा वृद्धि भएको छ , यसको कारन [[बाध्य विकरणशील|विकरणशील बाध्य]] ([[:en:radiative forcing|radiative forcing]]) CO से₂, [[मीथेन]] ([[:en:methane|methane]]), tropospheric [[ओजोन]], [[सीएफसी]] ([[:en:CFC|CFC]])और s [[नाइट्रस ओक्साइड|nitrous पनि धेरै बढए हैं]] ([[:en:nitrous oxide|nitrous oxide]])I[[अणु|यदि अणु]] ([[:en:Molecule|Molecule]]) कि दृष्टि लेदृष्टिले हेर्नुहोस त मीथेन ग्रीनहाउस गैस[[कार्बन डाइआक्साइड|carbon dioxide]] को तुलना मातुलनामा अधिक प्रभावी छ , तर उनको सांद्रता यति कम छ कि उनको [[विकिरणीय बाध्‍यता|विकरणशील जोर]] ([[:en:radiative forcing|radiative forcing]]) कार्बन डाइओक्‍साइड कि तुलना मातुलनामा केवल एक चौथाई छ प्राकतिक रूप लेरूपले उत्पन्न हुने केहि दोश्रो गैसे ग्रीनहाउस प्रभाव माप्रभावमा योगदान दिछ। इन्‍में भन्दा एक [[नाइट्रस ओक्साइड]] ([[:en:nitrous oxide|nitrous oxide]]) (N₂O) कृषि जस्तो मानवीय गतिविधिहरु कोगतिविधिहरूको कारण आफ्नो विकास गरदैछ!CO₂ र CH₄ को [[ग्रीनहाउस गैस#ग्रीनहाउस ग्याँसहरु कोग्याँसहरूको बढोतरी|वातावरण सांद्रता]] ([[:en:Greenhouse gas#Increase of greenhouse gases|atmospheric concentrations]]) 1700 औं सताब्दीसताब्दीको को मध्‍य मामध्‍यमा [[औद्योगिक क्रांति]] को शुरुवात पछि देखि क्रमशः 31% र 149% बढ गई छ।पछिल्लो 650,000 वर्ष कोवर्षको समयमा कुनै पनि समय देखि यिनी स्तरहरुस्तरहरू लाई एकदम अधिक मानयो जा रहेको छ । यो त्यो अवधि छ जसको लागि विश्वसनीय आंकडे [[आइस कोर|आइस कोर्]] ([[:en:ice core|ice core]])s.<ref>Neftel , ए, ई.मूर, एच.ओसगर तथा बीस्तौफ्फेर ( 1985 ) .[http://www.nature.com/nature/journal/v315/n6014/abs/315045a0.html "पछिल्लो दुइ शताब्दिहरु माशताब्दिहरूमा वायुमंडलीय कार्बन डाई आक्साइडआक्साइडमा मा बढोतरी कोबढोतरीको लागि ध्रुवीय बरफबरफको को छिद्रों कोछिद्रोंको साक्ष्य हो "]''प्रकृति'' 315:45-47 .</ref> देखि निकालियो हैं।कम प्रत्यक्ष भूवैज्ञानिक प्रमाण लेप्रमाणले यो मानिन्छ कि CO₂ को यति ज्यादा मात्रा पछिल्लो पल्ट २० करोड वर्ष पहिले भएको थियो।<ref>

[[जीवाश्म ईंधन|जीवाश्‍म ईंन्धन]] ([[:en:Fossil fuel|Fossil fuel]]) को बल्न देखि पछिल्लो 20 वर्ष मावर्षमा मानवीय गतिविधिहरुगतिविधिहरू संग CO₂ मा भयो बढोतरी माबढोतरीमा कम से कम एक तिहाई वृद्धि छ।शेष कार्य भूमिभूमिको कोउपयोगमा उपयोग मा परिवर्तन कोपरिवर्तनको कारण बाट हुन्छ विशेषगरेर [[वनों कोवनोंको कटाई|वनों कोवनोंको कटाई देखि यस्तो हुन्छ।]] ([[:en:deforestation|deforestation]])<ref>

[[चित्र:CO2 increase rate.png|thumb|right|'''वातावरण कोवातावरणको CO_{2 मा2मा वार्षिक वृद्धि}''': १९६० मा१९६०मा औसत वार्षिक वृद्धि २००० देखि २००७ को२००७को बीच भयो वृद्धि कोवृद्धिको ३७% नै थियो।<ref>ड. Pieter Tans ([[3 मई]] ([[:en:3 May|3 May]])[[२००८|2008]]) [ftp://ftp.cmdl.noaa.gov/ccg/co2/trends/co2_gr_mlo.txt " वार्षिक वृद्धि CO2 तिल अंश ( पीपीएम ) " को लागि 1959-2007][[राष्ट्रीयराष्ट्रिय समुद्रीय एवं वायुमंडलीय प्रशासन|राष्ट्रीयराष्ट्रिय समुद्रीय वायुमंडल र प्रशासन]] ([[:en:National Oceanic and Atmospheric Administration|National Oceanic and Atmospheric Administration]]) पृथ्वी प्रणाली अनुसन्धान प्रयोगशाला , ग्लोबल निगरानी विभाग ([http://www.esrl.noaa.gov/gmd/ccgg/trends/ अतिरिक्त विवरण]. )

CO2_{[[भागहरुभागहरू प्रति संकेतन|} को वर्तमान वासयुमंडलीय सांद्रता आयतन<ref>

</ref> को दृष्टि लेदृष्टिले लगभग 385 प्रति दस लाख ( ]] ([[:en:parts-per notation|ppm]])पीपीएम ) छ।

भविष्य माभविष्यमा CO₂ को स्तर ज्यादा हुने आशंका छ क्यूंकि जीवाश्म ईंन्धन र भूमिभूमिको को उपयोग माउपयोगमा धेरै परिवर्तन आ रहे हो वृद्धि क दर अनिश्चित आर्थिक , [[समाजशास्त्र|सामाजिक]] ([[:en:sociology|sociological]]), [[प्रौद्योगिकी]], र प्राकृतिक घटनाहरु माघटनाहरूमा निर्भर गर्ने छ माछमा शायद आखिरकार जीवाश्म ईंन्धन कोईंन्धनको उपलब्धता नै निर्णायक साबित हो आईपीसीसी कोआईपीसीसीको [[उत्सर्जन परिदृश्यहरु मापरिदृश्यहरूमा विशेष रिपोर्ट|उत्सर्जन परिदृश्‍यों मापरिदृश्‍योंमा विशेष रिपोर्ट]] ([[:en:Special Report on Emissions Scenarios|Special Report on Emissions Scenarios]]) भविष्य कोभविष्यको धेरै CO₂ परिदृश्‍योपरिदृश्‍योको को बारे माबारेमा बताती छ जो २१०० को२१००को आखिर सम्म ५४१ देखि लिएर ९७० पीपीएम सम्म हुन सक्छन्.<ref>

यस स्तर सम्म पुगन कोपुगनको लागि तथा 2100 पछि पनि उत्सर्जन जारी राखन कोराखनको लागि जीवाश्म ईंन्धन कोईंन्धनको पर्याप्त भंडार छन्, यदि [[कोइला]] ([[:en:coal|coal]]) , [[बालू बालुवा]] ([[:en:tar sands|tar sands]]) या [[मीथेन क्लेथ्‍रेट]] ([[:en:methane clathrate|methane clathrate]]) को व्यापक प्रयोग<ref>

जलवायु माजलवायुमा बाध्‍क घटकहरु कोघटकहरूको प्रभाव विभिन्न प्रक्रियाहरुप्रक्रियाहरू द्वारा जटिल हो जान्छन्।

सर्वाधिक स्पश्‍ट प्रत्युत्तरहरुमाप्रत्युत्तरहरूमा भन्दा एक कोएकको संबंध्‍ जल कोजलको वाष्पीकरण देखि छ।कार्बन डाई ओक्साइड जस्तो दीर्घकालीन ग्रीनहाउस प्रभाव वाला ग्याँसहरु कोग्याँसहरूको मिलन देखि पैदा हुने गर्मी वायुमंडलवायुमंडलमा मा जल कोजलको अधिक मात्रा मा वाष्‍पीकरणमात्रामा कोवाष्‍पीकरणको कारण बनता छ। क्यूंकि जल-वाष्प खुद एक ग्रीनहाउस ग्याँस हो , यसैले यसले वातावरण र पनि ज्यादा गर्म हुन्छ , र यसले र बी ज्यादा पानी वाष्प मावाष्पमा बदलइन्छ ( क [[सकारात्मक प्रत्युत्तर|सकारात्मक पुननिर्वेशन]] ([[:en:positive feedback|positive feedback]])) , र यो प्रतिक्रिया चलती रहन्छ जबतक कि पुननिर्वेशन चक्र माचक्रमा रोक न लग जाए.अकेले कार्बन डाई आक्साइड देखि हुने यसको प्रभाव धेरै विशाल हुनेछ।यद्यपि प्रत्युत्तर कोप्रत्युत्तरको यो प्रक्रिया वायु को चिस्यान कोवायुको कणहरुचिस्यानको माकणहरूमा बढोतरी गर्छ, तब पनि [[सापेक्ष आर्द्रता]] ([[:en:relative humidity|relative humidity]]) या त स्थिर रहन्छ या थोरै घट जान्छ किनकी वायु गर्म<ref name="soden1">

प्रत्युत्तर कोप्रत्युत्तरको यो प्रभाव केवल धीरे धीरे नै उल्टा हुन सक्छ किनकी कार्बन डाई आक्साइड_{[[ग्रीनहाउस गैस#वायुमंडल देखि हटाउन तथा ग्लोबल वार्मिंग कोवार्मिंगको क्षमता|} मा दीर्घकालीन वायुमंडलीय जीवनावधि]] ([[:en:Greenhouse gas#Removal from the atmosphere and global warming potential|atmospheric lifetime]]) हुन्छ।

बादलों देखि प्रभावित हुने प्रत्युत्तर एक निरंतर चलने वाला प्रक्रिया हो।नीचे देखि देखेको छ , बादल कोबादलको फिर्ता उत्सर्जन अवरक्त विकिरण कोविकिरणको सतह , बढी एक यति गर्मी प्रभाव डालती छ , माथि देखि देखेको छ , बादल र सूर्य कोसूर्यको प्रकाश उत्सर्जन अवरक्त विकिरण प्रतिबिंबित गर्न कोगर्नको लागि ठाँउ हो , र यसैले एक शीतलन प्रभाव डालती छ .शुद्ध प्रभाव के गर्म अथवा चिसो छ यो बादल कोबादलको [[बादलोंबादलोंको को प्रकार कोप्रकारको सूची|किसिम]] ([[:en:list of cloud types|type]]) र उंचाई जस्तै विवरणों माविवरणोंमा निर्भर गर्दछ। जलवायु को प्रतिमानोंजलवायुको माप्रतिमानोंमा यिनी विवरणहरुलाईविवरणहरूलाई प्रदर्शित गर्न कठिन हुन्छ किनकी जलवायु प्रतिमानों<ref name="soden1" /> को संगणक खानों माखानोंमा रिक्त स्थानहरुस्थानहरूको को बिंदुहरु को बीच कोबिंदुहरूको तुलनाबीचको मातुलनामा बादल धेरै साना हुन्छन्।

जस्तै जस्तै वायुमंडल गर्म होता जान्छ वैसे वैसे परामर्शी प्रत्युत्तर कोप्रत्युत्तरको प्रक्रिया [[चूक दर]] ([[:en:lapse rate|lapse rate]]) मा परिवर्तन लेपरिवर्तनले सम्बन्धित हुन्छ।[[क्षोभमंडल]] ([[:en:troposphere|troposphere]]) उंचाई माउंचाईमा बढोतरी होने संग-साथ वायुमंडल कोवायुमंडलको तापमान घटता जान्छ। अवरक्त विकिरण कोविकिरणको उत्सर्जन तापमान गर्‍यो चौथी शक्ति माशक्तिमा निर्भर गर्दछ , वातावरण कोवातावरणको उपरी तह भन्दा ज्यादा [[दीर्घ तरंग विकिरण|लम्बी विकिरण]] ([[:en:longwave radiation|longwave radiation]])उत्सर्जित हुन्छ र तल्लो तह देखि यो कम हुन्छ .ज्यादातर विकिरण जो उपरी वातावरण लेवातावरणले उत्सर्जित हुन्छ खला माखलामा जान्छ , जबकि तल्लो वातावरण लेवातावरणले उत्सर्जित हुने विकिरण दोबारा वतावारव द्वारा सोख ली जान्छ .इस प्रकार , ग्रीन हाउस प्रभाव वातावरण मा तापमानवातावरणमा कोतापमानको ऊंचाई संग कम भएको रफ्तार पे निर्भर गर्दछ , यदि तापमान गर्‍यो दर कम छ त ग्रीन हाउस असर ज्यादा हुनेछ र यदि तापमान गिरने कोगिरनेको दर कम छ त ग्रीन हाउस असर कम हुनेछ .सिद्धांत र मोडेल दुवै यो संकेत गर्छन कोगर्छनको वार्मिंग भन्दा अग्लोई संग तापमान कोतापमानको गिरना कम हुनेछ , जसबाट एक नकारात्मक ''lapse rate feedback'' पैदा हुनेछ र यसले ग्रीन हाउस असर कमजोर हुनेछ .ऊंचाई संग तापमान परिवर्तनपरिवर्तनको को दर कोदरको मापन सानो-सानो त्रुटिहरु कोत्रुटिहरूको प्रति धेरै सवेंदेंशील हुन्छ , यसले यो ठेगाना गर्न धेरै मुश्किल हुन्छ कि मोडेल हकीकत देखि मेल खाता हो कोहोको नही .<ref>जलवायु परिवर्तन प्रत्युत्रर माप्रत्युत्ररमा [http://www.nap.edu/catalog.php?record_id=10850 पैनल, जलवायु अनुसन्धान समिति, राष्ट्रीयराष्ट्रिय अनुसन्धान परिष्‍द 2004, जलवायु परिवर्तन प्रत्युत्तरों कोप्रत्युत्तरोंको समझ]</ref>

जब वैश्विक तापमान मातापमानमा वृद्धि हुन्छ , तब ध्रुवोंध्रुवोंको को नजिकैनजीकै बरफ छिटो दर देखि पिघलने लाग्छ।जस्तै जस्तै बरफ पिघलती छ वैसे वैसे भूमि अथवा खुला जल उनको स्‍थ्‍स्थान लेस्‍थ्‍स्थानले लिन्छ।भूमि र जल दुवै नै बरफ को तुलनाबरफको मातुलनामा कम परावर्तक हुन्छन् र यसैको लागि सौर विकिरण कोविकिरणको अधिक मात्रा मामात्रामा सोख लिन्छन्।यसले अधिक गर्मी हुन्छ जसको कारण बढी अधिक बरफ पिघलने लाग्छ तथा यो चक्र चलता रहन्छ।

[[सकारात्मक प्रतिक्रिया|सकरामातक पुननिर्वेशन]] ([[:en:Positive feedback|Positive feedback]]) जो कोजोको CO₂ र CH₄ को उत्सर्जन कोउत्सर्जनको कारन हुन्छ एक अन्य कारण हो जो वार्मिंग कोवार्मिंगको बढाइन्छ . यो ग्याँसहरुग्याँसहरू जमते भएका [[पेर्मफ्रोस्त]] ([[:en:permafrost|permafrost]])जस्तै कोजस्तैको [[लकडी|जमा भयो काठ]] ([[:en:peat|peat]]) ,[[दलदल|siberia]] ([[:en:bog|bog]])में [[साइबेरिया|दलदल]] ([[:en:Siberia|Siberia]])से पैदा हुन्छ .<ref><!--Translate this template and uncomment

--></ref> त्यहि तरिका [[मीथेन क्लेथ्‍रेट|मीथेन clathrate]] ([[:en:methane clathrate|methane clathrate]]), जो कोजोको महासागरहरुमामहासागरहरूमा पाइन्छ , देखि जो भारी मात्रा मामात्रामा CH₄ निकलती छ , वार्मिंग कोवार्मिंगको एक मुख्य कारण हुन सक्छ , जस्तो कोजस्तोको [[क्लेथ्‍रेट बन्दूक कोबन्दूकको संकल्पना|clathrate gun hypothesis]] ([[:en:clathrate gun hypothesis|clathrate gun hypothesis]]) भन्इन्छ .

जस्तै जस्तै समुद्र गर्म होता जान्छ वैसे वैसे कार्बन कोकार्बनको अलग गर्ने क्षमता घटती जान्छ।ऐसा यसैले छ क्यूंकि [[मेसोपेलाजिक क्षेत्र|mesopelagic क्षेत्र]] ([[:en:mesopelagic zone|mesopelagic zone]]) ( लगभग 200 देखि 1000 मीटर कोमीटरको गहिराई सम्म ) मा पोषकहरुकोपोषकहरूको गिरता भयो स्तर [[डायटम]] ([[:en:diatom|diatom]]) को विकास माविकासमा भादक हुन्छ र साना [[प्लवक|phytoplankton]] ([[:en:phytoplankton|phytoplankton]]) को हक माहकमा हुन्छ जो कोजोको कार्बन <ref><!--Translate this template and uncomment

पछिल्लो 30 वर्ष लेवर्षले [[चित्र:Solar-cycle-data.png|thumb|280px|right|सौर परिवर्तन]]

केहि कागजाज सुझाव दिछन कि सूर्यसूर्यको को योगदान कोयोगदानको कम आकलन गरिएको छ। [[ड्यूक विश्वविद्यालय|Duke University]] ([[:en:Duke University|Duke University]]) को दुइ शोधकर्ताओं, Bruce West र Nicola Scafetta लेScafettaले यो अनुमान लगाएको छछको को सूर्य लेसूर्यले १९००-२००० सम्म शायद ४५-५० प्रतिशत सम्म तापमान बढाने माबढानेमा योगदान दिए छ र १९८० र २००० <ref>

</ref> को बीच माबीचमा लगभग २५-३५ प्रतिशत सम्म तापमान बढाएको छ।पीटर स्कट र अन्य शोधकर्ताहरुशोधकर्ताहरू द्वारा थाहा भएको छ जलवायु मोडेल ग्रीन हाउस ग्याँसहरु कोग्याँसहरूको प्रभाव लाई जिआदा आंकते हो र सोलर फोर्सिंग कोफोर्सिंगको जिअदा महत्व नही देते , उनि यो पनि सुझाव दिछन ज्वालामुखी धूल र सुल्फाते एरोसोल्स ओ पनि कम आँका गएको छ <ref><!--Translate this template and uncomment

फिर पनि उनि मानछन कोमानछनको सोलर फोर्सिंग भएको बावजूद , जिअदातर वार्मिंग ग्रीन हाउस ग्याँसहरु कोग्याँसहरूको कारन भएको संभावना छ , खास गरेर कोगरेरको 20 औं सताब्दी कोसताब्दीको मध्य देखि लिएर .

एक अनुमान यो हो कि अलग अलग अलग रूपहरु मारूपहरूमा [[सौर परिवर्तन|सौर निर्गम]] ([[:en:solar variation|solar output]]), जोजोको को बादलों कोबादलोंको बंनने देखि , जो कोजोको [[गालाक्टिक ब्रह्मांडीय किरणे|गालाक्टिक ब्रह्मांडीय किरणों]] ([[:en:galactic cosmic ray|galactic cosmic ray]])द्वारा बनते हो , ले पनि हाल कोहालको वार्मिंग <ref><!--Translate this template and uncomment

</ref> मा हिस्सेदारी कोहिस्सेदारीको छ .यो पनि सुझाव दिइएको छ ki सूर्य मासूर्यमा जो चुम्बकीय गतिविधि हो त्यो पनि ब्रह्मांडीय किरणहरुलाईकिरणहरूलाई प्रवर्तित गर्छ जसबाट बादलों कोबादलोंको संघनन नाभिक प्रभावित हुन्छन् र जलवायु <ref><!--Translate this template and uncomment

सूर्यसूर्यको को गतिविधि कोगतिविधिको एक असर यो पनि हुनेछ कोहुनेछको यसले [[स्ट्रैटोस्फियर]] ([[:en:stratosphere|stratosphere]]) गर्म हो जायेगी , जबकी [[ग्रीनहाउस ग्याँस कोग्याँसको सिद्धांत|ग्रीन हाउस ग्याँस सिद्धान्त]] ([[:en:greenhouse gas theory|greenhouse gas theory]]) वहां <ref><!--Translate this template and uncomment

</ref> मा शीतलन कोशीतलनको भविष्यवाणी गर्दछ .यो रुझान देख्यो गएको छ 1960 पछि देखि लिएर स्ट्रैटोस्फियर <ref><!--Translate this template and uncomment

</ref> चिसो नै भएको छ .[[ओजोन रिक्तीकरण|स्त्रतोस्फेरिक ओजोन कोओजोनको कटौती]] ([[:en:Ozone depletion|Reduction of stratospheric ozone]])के कारण शीतलता पनि पैदा हुन्छ , तर ओजोन रिक्तीकरण 1970 <ref>[http://www.nas.nasa.gov/About/Education/Ozone/history.html ओजोन इतिहास<!--बी ओ टी जनित शीर्षक-->]</ref> को दशक कोदशकको अन्त सम्म नही भयो .सौर विभिन्नता र [[ज्वालामुखी|ज्वालामुखी गतिविधि]]० को०को कारण औद्योगिक युग लेयुगले लेकर १९५० सम्म गर्मी नही बढी बल्कि शीतलन नै भएको छ .<ref name="grida7" /> 2006 मा2006मा पीटर फौकल र संयुक्त राज्य अमेरिका , [[जर्मनी]], र [[स्विट्जरलैंड]] को अन्य शोधकर्ताहरुशोधकर्ताहरूले ले पाया को सूर्य कोपायाको चमकसूर्यको माचमकमा पछिल्लो १००० सालों देखि [[शुद्ध वृद्धि|कुनै]] ([[:en:net increase|net increase]])परिवर्तन नही आएको छ .[[सौर चक्र]] ([[:en:Solar cycle|Solar cycle]]) को कारण पछिल्लो ३० सालहरुमासालहरूमा केवल ०.०७ प्रतिशत कोप्रतिशतको नै वृद्धि भएको छ . ग्लोबल वार्मिंग कोवार्मिंगको लागि यो धेरै सानो तथा महत्वपूर्ण योगदान दिन वाला प्रभाव हो।<ref>

--></ref> माइक लोक्क्वूद र क्लाउस फ्रोहलीच कोफ्रोहलीचको एक अनुसन्धान ले पायाअनुसन्धानले कोपायाको १९८५ देखि लिएर अब सम्म ग्लोबल वार्मिंग र सौर विकिरण माविकिरणमा कुनै सम्बन्ध छैन , चाहे त्यो सौर उर्जा कोउर्जाको कुरा हो या [[ब्रह्मांडीय किरणें|ब्रह्मांडीय किरणों]] ([[:en:cosmic ray|cosmic ray]])की .<ref><!--Translate this template and uncomment

--></ref>[[हेनरिक वेनसमार्क|Henrik Svensmark]] ([[:en:Henrik Svensmark|Henrik Svensmark]]) र [[ऐगिल फ्रिल क्रिस्‍टेनसेन|Eigil Friis - Christensen]] ([[:en:Eigil Friis-Christensen|Eigil Friis-Christensen]]), जो कोजोको [[बादल वर्षा|बादलहरुलाईबादलहरूलाई पैदा गर्ने]] ([[:en:cloud seeding|cloud seeding]])के संस्थापक हो , ले आफ्नो यस अनुमान <ref>[http://www.spacecenter.dk/publications/scientific-report-series/Scient_No._3.pdf/view लोक्क्वूद र फ्रोह्लिच्व्ह कोफ्रोह्लिच्व्हको उत्तर- सूर्य कोसूर्यको जलवायु फोर्सिंग माफोर्सिंगमा लगातार भूमिका - Spacecenter<!--बी ओ टी जनित शीर्षक-->]</ref> को आलोचना कोआलोचनाको छ २००७ मा२००७मा एक अनुसन्धानअनुसन्धानले ले पाउयाइयो कोपाउयाइयोको पछिल्लो बीस सालहरुमा धरतीसालहरूमा माधरतीमा आने वाला ब्रह्मांडीय किरणों बढी पछिलों र तापमान <ref><!--Translate this template and uncomment

--></ref><ref>[http://arxiv.org/abs/0803.2298 यस कागज कोकागजको प्रीप्रिंट यहां] पाया जान सक्छ</ref> मा कुनै संभंध नही नही .

== तापमान मातापमानमा परिवर्तन ==

[[चित्र:2000 Year Temperature Comparison.png|thumb|280px|right|दो सहस्राब्दियों कोसहस्राब्दियोंको तापमान अलग-अलग तरीकाबाट देखे गए , प्रत्येक तरिकातरिकामा मा दशक कोदशकको पैमाना बनाइयो .२००४ को२००४को वर्षेनी गणना संदर्भ कोसन्दर्भको लागि अन्क्बध गरिएको छ]]

=== हाल माहालमा ===

[[वाद्य तापमान रेकर्ड]] ([[:en:instrumental temperature record|instrumental temperature record]]) को अनुसार पृथ्वी कोपृथ्वीको तापमान ,चाहे त्यो जमीन माजमीनमा हो या समुद्र मासमुद्रमा , १८६०-१९०० को१९००को मुकाबले बढेको छ <!--Translate this template and uncomment

-->यो तापमान मातापमानमा वृद्धि [[शहरी गर्मी द्वीप]] ([[:en:urban heat island|urban heat island]]) प्रभाव <ref>[http://www.ipcc.ch/pdf/assessment-report/ar4/wg1/ar4-wg1-chapter3.pdf कार्यकारी समूह एक , 2007 IPPC कोIPPCको खंड 3.2.2.2 , पृष्ठ 243]</ref> देखि प्रभावित नही होता १०७९ देखि , जमीन कोजमीनको तापमान समुद्र को तापमानसमुद्रको कोतापमानको मुकाबले लगभग दुगना बडा छ (0.25&nbsp;°C प्रति दशक बनिस्पत 0.13&nbsp;°क प्रति दशक )<ref>

तल्लो [[क्षोभमंडल|त्रोपोस्फेरे]] ([[:en:troposphere|troposphere]])में तापमान 0.12 र 0.22&nbsp;°C ( (0.22 र 0.4&nbsp;°F) को बीच माबीचमा प्रति दशक बडा छ , जस्तो कोजस्तोको [[उपग्रह तापमान कोतापमानको मापन|उपग्रह कोउपग्रहको आंकडा बताछन .]] ([[:en:satellite temperature measurements|satellite temperature measurements]])यो मानिन्छ कि १८५० भन्दा पहिले पछिल्लो [[पछिल्लो १००० साल कोसालको तापमान रेकर्ड|एक या दुइ हजार सालों]] ([[:en:Temperature record of the past 1000 years|one or two thousand years]])से तापमान अपेक्षाकृत स्थिर रहेको छ , केहि क्षेत्रीये उतार -चडाव जस्तै कोजस्तैको [[मध्यकालीन गर्म अवधि|मध्यकालीन गर्म समय]] ([[:en:Medieval Warm Period|Medieval Warm Period]]) या [[अल्‍पकालीन आइस एज|अल्प बर्फीला युग]] ([[:en:Little Ice Age|Little Ice Age]])<!--Translate this template and uncomment

समुद्र मासमुद्रमा तापमान जमीन कोजमीनको मुकाबले धीरे बडते हो क्यूंकि महासागरों कोमहासागरोंको अधिक heat कैपसिटी अधिक हुन्छ र उनि वाष्पीकरण देखि जिआदा गर्मी खो सकते हो <ref><!--Translate this template and uncomment

--></ref>[[उत्तरी गोलार्ध|उतरी गोलार्ध]] ([[:en:Northern Hemisphere|Northern Hemisphere]])में जमीन जिआदा छ यसैले त्यो [[दक्षिणी गोलार्ध]] ([[:en:Southern Hemisphere|Southern Hemisphere]]) को तुलना मातुलनामा चाडै गर्म हुन्छ उतरी गोलार्ध मागोलार्धमा मौसमी बरफ र समुद्री बरफ कोबरफको व्यापक इलाके हो जो कोजोको ice-albedo फीडबैक माफीडबैकमा निर्भर गर्छन उतरी गोलार्ध मागोलार्धमा दक्षिणी गोलार्ध कोगोलार्धको मुकाबले अधिक ग्रीन हाउस ग्याँसहरुग्याँसहरू उत्सर्जित गरिन्छं , तर यो गर्मीगर्मीमा मा अन्तर कोअन्तरको लागि जिम्मेदार छैन क्यूंकि प्रमुख ग्रीन हाउस ग्याँसहरुग्याँसहरू धेरै समय सम्म रहछ बढी दुइनों गोलार्धो मागोलार्धोमा राम्रो तरिका घुल-मिल जान्छं <!--Translate this template and uncomment

[[नासा|NASA]]'s [[अन्तरिक्ष अध्‍ययन कोअध्‍ययनको लागि गोडार्ड संस्थान|गोद्दर्द अन्तरिक्ष अध्ययन संस्थान]] ([[:en:Goddard Institute for Space Studies|Goddard Institute for Space Studies]]), को अनुमानहरु माअनुमानहरूमा आधारित , २००५ सबै भन्दा गर्म साल थियो , जबसे मापन कोमापनको साधन १८००१८००को को अन्त माअन्तमा उपलब्ध भएका तब देखि , १९९८ को१९९८को रेकर्ड लाई यसले एक डिग्री कोडिग्रीको केहि सौवें भाग लेभागले तोडयो <ref>

[[विश्व मौसम विज्ञान संगठन]] ([[:en:World Meteorological Organization|World Meteorological Organization]]) र [[जलवायु अनुसन्धान एकक]] ([[:en:Climatic Research Unit|Climatic Research Unit]]) द्वारा तैयार गरियो अंदाजों देखि निष्कर्ष निकालेइयो कोनिकालेइयोको २००५ , १९९८ पछि दोश्रो सबै भन्दा जिआदा गर्म साल थियो <ref>

</ref> १९९८ मा१९९८मा तापमान असामान्य रूप लेरूपले जिआदा यसैले थियो क्यूंकि उन साल अल [[अल नीनो दक्षिणी दोलन|Niño कोNiñoको दक्षिणी दोलन]] ([[:en:El Niño-Southern Oscillation|El Niño-Southern Oscillation]])घटित भएका थिए <ref name="Changnon2000"><!--Translate this template and uncomment

Anthropogenic उत्सर्जन कोउत्सर्जनको अन्य [[प्रदूषण|प्रदूषक]] -विशेषगरेर सल्फेट [[एयरोसोल|एरोसोल]] ([[:en:aerosol|aerosol]])स-ठंडा गर्ने प्रभाव हालछन क्यूंकि यो आती भयो सूर्यसूर्यको को रौशनी कोरौशनीको प्रतिबिंबित गरेर दिछन यो एक आंशिक कारण हो उन शीतलन कोशीतलनको जो बीसवी सताब्दी को मध्यसताब्दीको मामध्यमा पाउयाइयो <ref>

हुनत प्रा‍कृतिक परिवर्तनशीलता कोपरिवर्तनशीलताको कारण पनि ठंडापन हुन सक्छ।[[जेम्स हेनसन|जेम्स Hansen]] ([[:en:James Hansen|James Hansen]]) र उनको सहयोगिहरु लेसहयोगिहरूले प्रस्ताव राखएको छ कोछको जीवाश्म ईंन्धन कोईंन्धनको बल्न देखि जो पदार्थ निकलते हो -CO₂ र एरोसोल्स लेएरोसोल्सले एक दोश्रो प्रभाव कोप्रभावको खत्म गरेको छ , यसैले गर्मी जिआदातर गैर CO₂ ग्रीनहाउस ग्याँसहरु कोग्याँसहरूको कारण नै छ।<ref name="pmid10944197"><!--Translate this template and uncomment

Paleoclimatologist [[विलियम रूडिमेन|विलियम रूडीमेन]] ([[:en:William Ruddiman|William Ruddiman]]) मानव लेमानवले तर्क दिए कि दुनिया भरभरमा मा जलवायु माजलवायुमा मानवी प्रभाव लगभग 8000 साल पहिले शुरू भयो जब मान्छेहरुमान्छेहरूले ले कृषि कोकृषिको लागि वन साफ गर्न शुरू गरेर दिए र ५००० साल पहिले शुरू भयो एशिया को चावल कोएशियाको सिंचाईचावलको लेसिंचाईले पनि इसमे योगदान दिए <ref>

Ruddiman कोRuddimanको ऐतिहासिक रेकर्ड को व्याख्या को मिथेन कोरेकर्डको आंकडोंव्याख्याको कोमिथेनको तुलनाआंकडोंको मातुलनामा विवादित भनिएको छ <ref>

=== मानव पूर्व जलवायु कोजलवायुको भिन्‍नता ===

[[चित्र:Ice Age Temperature.png|thumb|280px|right|अंटार्कटिका माअंटार्कटिकामा दुइ स्थानहरु मास्थानहरूमा लागि गए तापमानतापमानको को आंकडों कोआंकडोंको कर्वे र सारा विश्व कोविश्वको ग्लासिअल बरफबरफको को विभिन्ताओं कोविभिन्ताओंको रेकर्ड आज कोआजको तिथि बाईं ओर कोओरको ग्राफ .पर छ।]]

पृथ्वी लेपृथ्वीले पहिले पनि धेरै पल्ट गर्मी र सर्दी महसूस कोमहसूसको छ। हाल नै कोनैको अंटार्कटिक [[अंटार्कटिका माअंटार्कटिकामा आईस कोरिंग कोकोरिंगको लागि यूरोपीय परियोजना|EPICA]] ([[:en:European Project for Ice Coring in Antarctica|EPICA]]) आइस कोर ८००००० साल कोसालको लेखा-जोखा राखिन्छ , जसमा आठ [[अंत: हिमनद|ग्लासिअल]] ([[:en:interglacial|interglacial]])चक्र [[मिलनकोविच चक्र|परिक्रमण भिन्नरूप]] ([[:en:Milankovitch cycles|orbital variations]]) संग दिए गए हो जो वर्तमान तापमानों संग तुलना गर्छन <ref>

आरंभिक [[जुरासिक|जुरास्सिक]] ([[:en:Jurassic|Jurassic]])काल (लग-भाग १८० करोड वर्ष पहिले ) मा ग्रीन हाउस ग्याँसहरु माग्याँसहरूमा वृद्धि भएको कारण औसत तापमान 5&nbsp;°C (9&nbsp;°F).तक बड गए [[मुक्त विश्वविद्यालय]] ([[:en:Open University|Open University]]) को अनुसन्धान देखि संकेत मिले होहोको को वार्मिंग कोवार्मिंगको कारण चट्टानहरु कोचट्टानहरूको [[अपक्षय]] ([[:en:weathering|weathering]])दर् ४०० प्रतिशत सम्म बढ गई यस तरिका देखि अपक्षय कार्बन कोकार्बनको [[कैल्सीटेट]] ([[:en:calcite|calcite]]) र [[डोलोमाइट]] ([[:en:dolomite|dolomite]]) मा बाँध देती छ , CO₂ को स्तर अर्को १५०००० सालहरुमासालहरूमा फिर्ता साधारण स्तर सम्म आयो <ref>

मिथेन कोमिथेनको [[क्लेथ्‍रेट यौगिक|clathrate compound]] ([[:en:clathrate compound|clathrate compound]])s (the [[क्लेथ्‍रेट बन्दूक संकल्पना|clathrate gun hypothesis]] ([[:en:clathrate gun hypothesis|clathrate gun hypothesis]])) देखि अचानक निकास उन कारणहरुकारणहरू मध्ये एक मानिन्छ जसको कारण भूतकाल माभूतकालमा वार्मिंग भयो , इसमे [[पर्मियन Triassic लुप्त भएको घटना|Permian–Triassic extinction event]] ([[:en:Permian–Triassic extinction event|Permian–Triassic extinction event]]) (लग-भाग २ करोड ५१ लाख साल पहिले ) र the [[अधिकतम थर्मल Paleocene - आदि नूतन|Paleocene–Eocene Thermal Maximum]] ([[:en:Paleocene–Eocene Thermal Maximum|Paleocene–Eocene Thermal Maximum]]) (लग-भाग 55 करोड साल पहिले ).

२००१ या उससे पहिले गरिएको [[चित्र:Global Warming Predictions.png|thumb|280px|ग्लोबल वार्मिंग कोवार्मिंगको गणना, जसमा धेरै तरिका कोतरिकाको [[जलवायु प्रतिमान|जलवायु मोडेल]] ([[:en:climate model|climate model]])[[उत्सर्जन परिदृश्यहरु मापरिदृश्यहरूमा विशेष रिपोर्ट|SRES]] ([[:en:Special Report on Emissions Scenarios|SRES]]) उत्सर्जन परिदृश्य कोपरिदृश्यको अंतर्गत , शामिल गरियो हो , यो मानछनमानछनको को उत्सर्जन कोउत्सर्जनको कम गर्न कोगर्नको लागि कार्रवाई नही कोनहीको जायेगी ]]

२१ ^वीसदी कोसदीको समयमा सतह को गर्मीसतहको कोगर्मीको [[चित्र:Global Warming Predictions Map.jpg|thumb|280px|भौगोलिक वितरण [[HadCM3]] ([[:en:HadCM3|HadCM3]]) क्‍लाइमेट मोडेल कोमोडेलको द्वारा नापाइयो जबकि सामान्‍य परिदृश्‍य मापरिदृश्‍यमा कुनै व्‍यवसाय आर्थिक विकास र ग्रीनहाउस ग्याँस उत्सर्जन कोउत्सर्जनको कारण मानयो जाता हो.इस आंकडा माआंकडामा , विश्व स्तर कोस्तरको वार्मिंग 3.0&nbsp;°C (5.4&nbsp;°F). देखि मेल खाती छ ]]

वैज्ञानिकहरुवैज्ञानिकहरूले ले जलवायु कोजलवायुको [[कम्प्यूटर प्रतिमान|कम्प्यूटर मोडेल]] ([[:en:computer models|computer models]]) सहित ग्‍लोबल वार्मिंग कोवार्मिंगको अध्‍ययन गरेको छ।ये मोडल्स द्रव गतिशीलता कोगतिशीलताको भौतिक सिद्धान्तहरुसिद्धान्तहरू , [[विकरणशील हस्तांतरण]] ([[:en:radiative transfer|radiative transfer]]) , र अन्य प्रक्रियाहरु माप्रक्रियाहरूमा आधारित हो , कटी जगाहाओं माजगाहाओंमा सरलीकरण गरिएको छ क्यूंकि कम्प्यूटर कोकम्प्यूटरको आफ्नो सीमाहरुसीमाहरू हुन्छ र जल्यायु प्रणाली धेरै नै [[जटिल प्रणाली|जटिल]] ([[:en:complex system|complexity]])है सरे आधुनिक जलवायु मोडेल आफ्नो माआफ्नोमा एक वतावार्नेय मोडेल लागि हुन्छन् र यो समुद्र कोसमुद्रको मोडेल र भूमि तथा समुद्रसमुद्रमा मा बरफ कोबरफको मोडेल संग जुदा हुन्छ केही मोडेलहरु मामोडेलहरूमा रासायनिक र जैविक प्रक्रियाहरु कोप्रक्रियाहरूको उपचार पनि शम्मिल हुन्छन् <ref><!--Translate this template and uncomment

--></ref> यो मोडेल ठेगाना लगाछन कि ग्रीनहाउस ग्याँसहरु कोग्याँसहरूको प्रभाव यदि जोडा जाए त एक गर्म जलवायु प्राप्त हुन्छ <ref><!--Translate this template and uncomment

--></ref> फेरि पनि , जब यो धारणा प्रयोग गरिन्छ त पनि [[जलवायु प्रतिबद्धता|जलवायु संवेदनशीलता]] ([[:en:climate sensitivity|climate sensitivity]]) को धेरै बडा रोल रहन्छ

ग्रीनहाउस ग्याँसहरुग्याँसहरूको कोसांद्रतामा सांद्रताभविष्यको माअनिश्चितताहरूको भविष्य को अनिश्चितताहरु को ध्‍यान माध्‍यानमा राखदै आईपीसीसी २१ वी सताब्दी कोसताब्दीको अन्त सम्म अक चेतावनी <!--Translate this template and uncomment

-->की परिकल्पना गर्छ , १९८०-१९९९ को१९९९को मुकाबले <ref name="grida7" /> मोडेल कोमोडेलको प्रयोग हाल कोहालको जलवायु परिवर्तन कोपरिवर्तनको [[हाल नै मानैमा जलवायु परिवर्तन कोपरिवर्तनको रोपण|कारणों]] ([[:en:Attribution of recent climate change|causes of recent climate change]]) को जांच गर्न कोगर्नको लागि पनि गरिएको छ , यसको लागि नापएको परिवर्तनहरु कोपरिवर्तनहरूको तुलना मोडेल कोमोडेलको द्वारा बताये गए परिवर्तनहरुपरिवर्तनहरू संग गरिन्छ

जलवायु कोजलवायुको वर्तमान मोडेल अवलोकन संग राम्रो तरिका मेल खाते होहोमा मा जलवायु कोजलवायुको सबै पहलुहरु कोपहलुहरूको नकल नही गरेर पाते<ref>

यो माडल उन वार्मिंग जो कोजोको १९१० देखि १९४५ सम्म भएको थियो कोथियोको राम्रो तरिका बुझयो नही पाते , को त्यो प्राकृतिक परिवर्तन या मानव प्रभाव कोप्रभावको कारन भयो ; फेरि पनि , उनि यो सुझाव दिछन कोदिछनको १९७५ पछि देखि हुने वार्मिंग ग्रीन [[ग्रीनहाउस गैस|हाउस ग्याँसहरुग्याँसहरू]] ([[:en:greenhouse gas|greenhouse gas]])के उत्सर्जन कोउत्सर्जनको कारन नै छ

वैश्विक जलवायु मोडेल कोमोडेलको अनुमान उन ग्रीनहाउस ग्याँस परिदृश्यबाट प्रभावित हुन्छन् जसलाई आईपीसीसी ( उत्सर्जन [[उत्सर्जन परिदृश्यहरु मापरिदृश्यहरूमा विशेष रिपोर्ट|पर विशेष रिपोर्ट]] ([[:en:Special Report on Emissions Scenarios|Special Report on Emissions Scenarios]])) ( SRES ) ले आफ्नो रिपोर्ट मारिपोर्टमा दर्शाउएको छ चाहे सामन्य न होहोमा मा मोडेल मामोडेलमा [[कार्बन चक्र]] ([[:en:carbon cycle|carbon cycle]])का अनुकरण पनि गरिन्छ , यो ज्यादातर सकारात्मक प्रतिक्रिया दर्शाउइन्छ , चाहे यो प्रतिक्रिया ( A2 SRES परिदृश्य कोपरिदृश्यको अंतर्गत , प्रतिक्रियाहरु माप्रतिक्रियाहरूमा 20 र 200 पीपीएम CO₂ को अन्तर हुन्छ ) अनिश्चित छ केहि पर्यवेक्षण अध्ययनहरुअध्ययनहरू भन्दा एक सकारात्मक प्रतिक्रिया<ref>

</ref>} देखने कोदेखनेको मिली छ।

मई २००८ मा२००८मा यो भविष्यवाणी गरिएको कोगरिएकोको " विशव कोविशवको तापमान चाहे अर्को दशक मादशकमा न ठूलो क्यूंकि उत्तरी अटलांटिक र प्रशांत उष्णकटिबंधीय क्षत्रहरुमाक्षत्रहरूमा जो जलवायु परिवर्तन हुनेछन् उनि अस्थायी तरिका मातरिकामा अन्थ्रोपोगेनिक वर्मिंग कोवर्मिंगको कम गरेर देंगे " यो भविष्यवाणी समुद्र कोसमुद्रको तापमान गर्‍यो गणना मागणनामा आधारित थियो <ref><!--Translate this template and uncomment

वर्तमान पीढीपीढीको कोमोडेलमा मोडेल मा बादलहरुलाईबादलहरूलाई दर्शाया जाना अनिश्चितता कोअनिश्चितताको एक बडा कारन छ , यद्यपि यस मायसमा कार्य गरे जा रहेको छ <ref>

हाल कोहालको एक अध्ययन द्वारा [[डेभीड डुगलस|दाऊद डगलस]] ([[:en:David Douglass|David Douglass]]), [[जन क्रिस्टी]] ([[:en:John Christy|John Christy]]), र बिन्यामीन Pearson र [[फ्रेड सिंगर|फ्रेड गायक]] ([[:en:Fred Singer|Fred Singer]]) ले पाया कोपायाको यदि हामी वास्तविक जलवायु मोडेलों संग २२ प्रमुख वैश्विक जलवायु मोडेलों कोमोडेलोंको तुलना गर्नुहोस त यो पाइन्छ कोपाइन्छको यो उष्णकटिबंधीय troposphere माtroposphereमा भएका परिवर्तनहरु मापरिवर्तनहरूमा खरे नही बैठते .लेखक यस कुरा माकुरामा गौर गर्छन कोगर्छनको उनको परिणाम हाल नै मानैमा भएका प्रकाशनहरु कोप्रकाशनहरूको परिणामो देखि मेल नही खाता <ref><!--Translate this template and uncomment

{{main|भूमंडलीय ऊष्मीकरण कोऊष्मीकरणको प्रभाव}}

[[चित्र:Glacier Mass Balance.png|left|thumb|280px|विरल रेकर्ड यो पनि दर्शाउछन कोदर्शाउछनको हिमनद शुरुआती १८००स देखि पछि हट रहे हो १९५०१९५०मा माहिमनदको हिमनद को बरफ कोबरफको मापन शुरू भयो र रिपोर्ट [[विश्व ग्लेशियर मनिटरिंग सेवा|WGMS]] ([[:en:World Glacier Monitoring Service|WGMS]]) र [[राष्ट्रीयराष्ट्रिय हिमपात र बर्फडाटा केंद्र|NSIDC को पेशNSIDCको कोपेशको गई]] ([[:en:National Snow and Ice Data Center|NSIDC]]).]]

यद्यपि विशेष मौसम घटनाहरु कोघटनाहरूको ग्लोबल वार्मिंग संग जोडना मुश्किल छ , फेरि पनि विश्वविश्वको को तापमान मातापमानमा वृद्धि देखि व्यापक [[ग्लोबल वार्मिंग कोवार्मिंगको प्रभाव|परिवर्तन]] ([[:en:effects of global warming|changes]])सहित [[हिमनद संहति संतुलन|बर्फ पछि हटना]] ([[:en:Glacier mass balance|glacial retreat]]), [[ध्रुवीय संकुचन|आर्कटिक shrinkage]] ([[:en:Arctic shrinkage|Arctic shrinkage]]), र दुनिया भर माभरमा [[समुद्र कोसमुद्रको स्तर वृद्धि]] ([[:en:sea level rise|sea level rise]]) हुन सक्छ .[[घन ( मौसम विज्ञान )|अवक्षेपण]] ([[:en:precipitation (meteorology)|precipitation]])की मात्र मामात्रमा परिवर्तन [[बाढी]] र [[सुकेको|सूखे]] ([[:en:drought|drought]])को जनम दिन सक्छ . चरम मौसममौसमको को घटनाहरु कोघटनाहरूको आवृत्ति एवं त्रीवता मात्रीवतामा पनि [[चरम मौसम|परिवर्तन हो सकते]] ([[:en:extreme weather|extreme weather]]) छ।अन्य प्रभावहरु माप्रभावहरूमा कृषि पैदावार मापैदावारमा कमी , वाहेक व्यापार कोव्यापारको नयाँ मार्गहरुमार्गहरू <ref><!--Translate this template and uncomment

--></ref> को जुडना , सानो गर्मिहरुगर्मिहरू , [[धारा प्रवाह|streamflow]] ([[:en:streamflow|streamflow]]) , प्रजातिहरु कोप्रजातिहरूको [[जलवायु परिवर्तन लेपरिवर्तनले विलुप्त भएको खतरा|खतम]] ([[:en:extinction risk from climate change|extinctions]])होना र [[वेक्टर ( जीव विज्ञान )|रोगहरु कोरोगहरूको वेक्टर]] ([[:en:Vector (biology)|disease vectors]])में वृद्धि शामिल हो

[[प्राकृतिक वातावरण]] ([[:en:natural environment|natural environment]]) र [[सभ्यता|मानव जीवन]] ([[:en:civilization|human life]]) मा केहि असर केहि हद सम्म ग्लोबल वार्मिंग कोवार्मिंगको कारण देखि माने जाँदैछन् IPCC कोIPCCको एक रिपोर्ट कोरिपोर्टको अनुसार [[1850 पछि हिमनदहरुकोहिमनदहरूको पछि हटना|glacier कोglacierको पछि हटना]] ([[:en:Retreat of glaciers since 1850|glacier retreat]]), [[आइस शेल्फ#आइस शेल्फ विघटन|ice shelf कोshelfको खतम होना]] ([[:en:Ice shelf#Ice shelf disruption|ice shelf disruption]]) जस्तो कोजस्तोको [[लार्सन आइस शेल्फ|Larsen Ice Shelf]] ([[:en:Larsen Ice Shelf|Larsen Ice Shelf]]), मा भयो [[समुद्र कोसमुद्रको स्तर वृद्धि|समुद्र को स्टारसमुद्रको कोस्टारको बडना]] ([[:en:sea level rise|sea level rise]]), वर्षा मावर्षामा परिवर्तन , र [[ग्लोबल वार्मिंग कोवार्मिंगको प्रभाव#अधिक चरम मौसम|बहुत नै खराब मौसम]] ([[:en:Effects of global warming#More extreme weather|extreme weather events]]), ग्लोबल वार्मिंग <ref name="tar_wg2">

समग्र पैटर्न, तीव्रता , र आवृत्ति कोआवृत्तिको लागि परिवर्तन संभावित हो , यो भन्न मुश्किल छ कोछको यो सबै ग्लोबल वार्मिंग कोवार्मिंगको कारण हो .अन्य प्रभावहरु माप्रभावहरूमा शामिल हो केही क्षेत्रहरुक्षेत्रहरूमा मा पानी कोपानीको कमी , केहि मा अवक्षेपणकेहिमा कोअवक्षेपणको बडना , पर्वत snowpack माsnowpackमा परिवर्तन र गरम मौसम कोमौसमको कारण र स्वास्थ्य कोस्वास्थ्यको प्रतिकूल प्रभाव <ref><!--Translate this template and uncomment

बढती भयो मृत्युहरुमृत्युहरू , displacements , र आर्थिक नोकसान , जो कोजोको [[चरम मौसम|अतिवादी मौसम]] ([[:en:extreme weather|extreme weather]])के कारण संभावित हो , [[जनसंख्या वृद्धि|बढती भयो जनसँख्या]] ([[:en:Population growth|growing population]])के कारण र पनि बदतर हुन सक्छन् . हुनत शीतोष्ण क्षेत्र माक्षेत्रमा यसको केहि फैदे पनि हुन सक्छन् जस्तै कोजस्तैको ठंड <ref name="WGII SPM AR4">

</ref> को कारण भन्दा कम मृत्युहरुमृत्युहरू हुनु .

[[आईपीसीसी कोआईपीसीसीको तेश्रो मूल्यांकन रिपोर्ट|आईपीसीसी तेश्रो मूल्यांकन रिपोर्ट]] ([[:en:IPCC Third Assessment Report|IPCC Third Assessment Report]]) को लागि द्वितीय कार्यकारी समूह द्वारा .<ref name="tar_wg2" /> बनाईएको रिपोर्ट मारिपोर्टमा संभावित प्रभाव कोप्रभावको समझ र यिनीहरुकायिनीहरूका सारांश पाया जान सक्छ .नयाँ [[आईपीसीसी कोआईपीसीसीको चौथी मूल्यांकन रिपोर्ट|IPCC Fourth Assessment Report]] ([[:en:IPCC Fourth Assessment Report|IPCC Fourth Assessment Report]]) को अनुसार , यस्तो प्रमाण भेटिन्छ कोभेटिन्छको [[अन्ध महासागर|उतरी प्रशांत महासागर]] मा १९७० देखि [[उष्णकटिबंधीय चक्रवात|tropical cyclone]] ([[:en:tropical cyclone|tropical cyclone]]) को तेज गतिविधि पाउईएको छ [[अटलांटिक मल्‍टीडेकेडल दोलन|Atlantic Multidecadal Oscillation]] ([[:en:Atlantic Multidecadal Oscillation|Atlantic Multidecadal Oscillation]])), को संध्र्ब मासंध्र्बमा , तर लामो दूरीदूरीको को प्रभावहरु कोप्रभावहरूको ठेगाना लाग्न , खास गरेर कोगरेरको [[उपग्रह]] गणनाओं भन्दा पहिले , धेरै मुश्किल छ सारांश यो पनि स्पष्ट गर्दैन कोगर्दैनको उष्णकटिबंधीय चक्रवातों कोचक्रवातोंको दुनिया भर माभरमा वार्षिक संख्या मासंख्यामा कुनै सम्बन्ध हो या नही <ref name="grida7" />

केहि र संभावित असर हो समुद्र कोसमुद्रको <!--Translate this template and uncomment

--></ref> को बीच बढन , खेती माखेतीमा [[जलवायु परिवर्तनऔर कृषि|असर]] ([[:en:Climate change and agriculture|repercussions to agriculture]]), [[थर्मोहेलाइन परिसंचरण कोपरिसंचरणको बंद होना|thermohaline सिर्कुलेशन कोसिर्कुलेशनको धीमा होना]] ([[:en:Shutdown of thermohaline circulation|possible slowing of the thermohaline circulation]]), [[ओजोन परत]] ([[:en:ozone layer|ozone layer]])में कमी चक्रवातों र <ref><!--Translate this template and uncomment

--></ref> खराब मौसम [[चरम मौसम मामौसममा :ग्लोबल वार्मिंग कोवार्मिंगको प्रभाव|की]] ([[:en:Effects of global warming#More extreme weather|hurricanes and extreme weather events]])तीव्रता मातीव्रतामा इजाफा ( मा यो अबेर पछि आएँगे ) , [[महासागर अम्लीकरण|महासागर pH]] ([[:en:Ocean acidification|lowering]])का [[पीएच|नीचा होना]] ([[:en:pH|pH]])और [[मलेरिया]] र dengue ज्वरो [[डेंगू|जैसी बिमारियहरुकोबिमारियहरूको फैलन]] . एक अध्ययनअध्ययनको को भविष्यवाणी कोभविष्यवाणीको अनुसार २०५० सम्म १८% देखि ३५% पशु र बिरुवाहरु कोबिरुवाहरूको प्रजातिहरुप्रजातिहरू [[जलवायु परिवर्तन लेपरिवर्तनले विलुप्त भएको खतरा|विलुप्त]] ([[:en:extinction risk from climate change|extinct]])हो जाएँगी , यो कुरा ११०३ पशु र बिरुवाहरु कोबिरुवाहरूको एक नमूने मानमूनेमा आधारित छ <ref><!--Translate this template and uncomment

--></ref> तर , केहि नै यंत्रवत अध्ययनहरु लेअध्ययनहरूले जलवायु परिवर्तन <ref><!--Translate this template and uncomment

--></ref> को कारण जीवहरुजीवहरू विलुप्त भएको अनुमान लगाएको छ , बढी एक शुद्ध त यो दर्शाउइन्छ कोदर्शाउइन्छको विलुप्त भएको अनुमान अनिश्चित हो .<ref><!--Translate this template and uncomment

ग्लोबल वार्मिंग कसे भौगोलिक क्षमता तथा उनको प्रचंडता माप्रचंडतामा वृद्धि भएको आशा हो।

[[उष्णकटिबंधीय रोग|उष्णकटिबंधीय रोगहरुरोगहरू]] ([[:en:tropical disease|tropical disease]])<ref>[http://www.cbsnews.com/stories/2002/06/20/tech/main512920.shtml ग्लोगल वार्मिंग देखि रोग फैल सकते छन्, जस्तै जस्तै तापमान बढता] छ वैसे वैसे अध्ययन : रोगजनकहरु कोरोगजनकहरूको नयाँ क्षेत्रहरु माक्षेत्रहरूमा हमला हुन सक्छ।सीबीबी समाचार</ref> संपूर्ण [[युरोप]], [[उत्तरी अमरीका]] तथा [[एशिया महाद्वीप|उत्तरी एशिया]] <ref>[http://world.merinews.com/catFull.jsp;jsessionid=EAA582BA3E049534BABAA98C515DEF1F?articleID=137538 ग्लोबल वार्मिंग देखि मलेरिया] पोषित हुन्छ।</ref> मा जलवायु परिवर्तन कीडो देखि पैदा हुने [[औपसर्गिक रोग|रोगों]] मा बढोतरी गर्न सक्छ जस्तै [[मलेरिया|मलेरिया{]]

केहि अर्थशास्त्रियों लेअर्थशास्त्रियोंले अनुमान गर्ने कोशिश गरे छ कोछको दुनिया भर कोभरको जलवायु परिवर्तन लेपरिवर्तनले कुल कितनी आर्थिक क्षति हुनेछ अझै सम्म यस तरिका कोतरिकाको अनुमान लाईई निर्णायक निष्कर्ष नही निकल पाए हो , 100 अनुमानहरु कोअनुमानहरूको एक सर्वेक्षण मासर्वेक्षणमा यो पाउयाइयो कोपाउयाइयोको आंकडा [[अमरीकी डलर]]प्रति टन कार्बन -10 ( टीसी ) ( अमेरिकी डलर प्रति टन कार्बन डाइओक्साइड -3 ) लेकर [[अमरीकी डलर]]350/tC ( 95 अमेरिकी डलर प्रति टन कार्बन डाइओक्साइड ) सम्म हो , यिनको औसत 43 अमेरिकी डलर प्रति टन कार्बन ( 12 अमेरिकी डलर प्रति टन कार्बन डाइओक्साइड ) .<ref name="WGII SPM AR4" /> निकलती छ .

[[कठोर समीक्षा|Stern Review]] ([[:en:Stern Review|Stern Review]]) संभावित आर्थिक प्रभाव माप्रभावमा एक व्यापक रूप लेरूपले प्रचारित रिपोर्ट छ ; यो सुझाव देती छ कोछको दुनिया भर माभरमा अत्यधिक कठोर मौसम कम हुन सक्छ , [[सकल घरेलू उत्पाद|कुल domestic product]] एक प्रतिशत सम्म बड सक्छ र बुरी देखि बुरी हालत माहालतमा [[प्रति व्यक्ति]] ([[:en:per capita|per capita]]) खपत 20 प्रतिशत गिर सकती छ .<ref><!--Translate this template and uncomment

--></ref> यस रिपोर्ट कोरिपोर्टको पद्धति , र निष्कर्ष कोनिष्कर्षको धेरै अर्थशास्त्रियों द्वारा आलोचना कोआलोचनाको छ ,मुख्यतः इसमे जो धारणाए हो उनको जस्तै कोजस्तैको [[छुट|छूट]] ([[:en:discounting|discounting]]) र यसको स्थितिहरु कोस्थितिहरूको विकल्प,<ref>Tol र Yohe ( 2006 ) " स्टर्न को एक समीक्षा " ''विश्व अर्थशास्त्र'' '''7'''( 4 ) : 233-50 .''विश्व अर्थशास्त्र माअर्थशास्त्रमा अन्य आलोचनाहरु कोआलोचनाहरूको पनि अवलोकन गर्नुहोस।''''''''</ref> जबकि अन्य लेअन्यले आर्थिक जोखिमजोखिमको को गणना कोगणनाको समर्थन गरेको छ, चाहे उनि उनको संखयों देखि सहमत छैन <ref><!--Translate this template and uncomment

प्रारंभिक अध्ययन दर्शाउछन कोदर्शाउछनको ग्लोबल वार्मिंग कोवार्मिंगको कम गर्ने लागत र लाभ मोटे तरिका मातरिकामा एक दोश्रो देखि तुलना कोतुलनाको योग्य हो <ref><!--Translate this template and uncomment

[[संयुक्त राष्ट्र पर्यावरण कार्यक्रम]] ([[:en:United Nations Environment Programme|United Nations Environment Programme]]) ( यूएनईपी ) को अनुसार , आर्थिक क्षेत्रहरुक्षेत्रहरू जसलाई कठिनाइहरु कोकठिनाइहरूको सामना गर्ने संभावना छं , उनमे शामिल हो [[बैंक]]s , [[जलवायु परिवर्तन र कृषि|कृषि]] ([[:en:Climate change and agriculture|agriculture]]), परिवहन र अन्य .<ref><!--Translate this template and uncomment

</ref> विकासशील देश जोजोको को कृषि माकृषिमा निर्भर गर्छन ग्लोबल वार्मिंग द्वारा खास तरिका देखि प्रभावित हुनेछन् .<ref><!--Translate this template and uncomment

मौसम वैज्ञानिकहरु कोवैज्ञानिकहरूको बीच जो एक तरिका कोतरिकाको [[जलवायु परिवर्तन मापरिवर्तनमा वैज्ञानिक परामर्श|व्यापक समझौता]] ([[:en:Scientific opinion on climate change|broad agreement]]) छ कोछको वैश्विक तापमान मातापमानमा वृद्धि हुनेछ , ले केहि [[राष्ट्र]]s , [[राज्य]] ([[:en:state|state]])s , [[निगम]] ([[:en:corporation|corporation]])s र व्यक्तिहरुव्यक्तिहरू लाई गतिविधि गरे पछि मजबूर गरेको छ कोछको ग्लोबल वार्मिंग कोवार्मिंगको कम गरे जाए या उसलाई समायोजित गरे जाए .बहुत देखि पर्यावरण समूह ग्लोबल वार्मिंग कोवार्मिंगको विरूद्ध [[जलवायु परिवर्तन मापरिवर्तनमा व्यक्तिगत र राजनीतिक कार्रवाई|व्यक्तिगत कार्यहरुकार्यहरू]] ([[:en:Individual and political action on climate change|individual action]]) को प्रोत्साहित गर्छन तर यस्तो प्राय: उपभोक्ता एवं क्षेत्रीय संगठनहरुसंगठनहरू द्वारा संपन्न हुन्छ। केहि लेकेहिले सुझाव दिए छ कोछको दुनिया भर माभरमा जीवाश्म ईंन्धन को उत्पादनईंन्धनको माउत्पादनमा एक [[कोटा]] ([[:en:quota|quota]]) हुनु पर्छ क्यूंकि उनि मानछन कोमानछनको यसको सीधा सम्बन्ध CO₂ को उत्सर्जन<ref><!--Translate this template and uncomment

जलवायु परिवर्तन मापरिवर्तनमा [[जलवायु परिवर्तन|कारोबारी कारर्वाई]] ([[:en:business action on climate change|business action on climate change]])भी भएको छ जस्तै कोजस्तैको ऊर्जा दक्षता कोदक्षताको ठूलोन र [[वैकल्पिक ईंन्धन]] ([[:en:alternative fuels|alternative fuels]]) को प्रयोग गर्न .हाल नै मानैमा विकसित गरिएको अवधारणा यो हो कि ग्रीनहाउस ग्याँस [[उत्सर्जन व्यापार]] ([[:en:emissions trading|emissions trading]]) को जाए , इसमे कम्पनीहरुकम्पनीहरू सरकार संग मिल कोमिलको उत्सर्जन लाई kaab

ग्लोबल वार्मिंग कोवार्मिंगको काबू गर्न कोगर्नको लागि विश्व कोविश्वको प्राथमिक अन्तर्राष्ट्रीयअन्तर्राष्ट्रिय समझौता छ [[क्योटो प्रोटोकल]] ([[:en:Kyoto Protocol|Kyoto Protocol]]), एक संशोधन [[संयुक्त राष्ट्र कोराष्ट्रको जलवायु परिवर्तनपरिवर्तनमा मा समझौते कोसमझौतेको रूपरेखा|UNFCCC]] ([[:en:United Nations Framework Convention on Climate Change|UNFCCC]]) को , जो 1997 मा1997मा अगाडी आयो .इस प्रोटोकोल कोप्रोटोकोलको अंतर्गत अब 160 भन्दा अधिक देश र विश्व स्तर मास्तरमा वैश्विक ग्रीनहाउस ग्याँस उत्सर्जन ५५ प्रतिशत भाग छ।<ref><!--Translate this template and uncomment

</ref> केवल [[संयुक्त राज्य अमेरिका]] र [[काजाक्स्तान|कजाकस्तान]] ले यस सन्धि कोसन्धिको पुष्टि गरेनहै , जबकि अमरीका ग्रीन हाउस ग्याँसहरुग्याँसहरू लाई [[संयुक्त राज्य अमेरिका द्वारा ग्रीनहाउस ग्याँस उत्सर्जन|पैदा गर्न वाला]] ([[:en:greenhouse gas emissions by the United States|largest emitter]])सबै भन्दा बडा देश हो .यो सन्धि 2012 मा2012मा समाप्त हो रही छ , र अन्तर्राष्ट्रीयअन्तर्राष्ट्रिय वार्ता [[मई 2007]] ([[:en:May 2007|May 2007]]) मा शुरू हो रही हो , उन सन्धि मासन्धिमा जो मौजूदा सन्धि कोसन्धिको ठाँउ लेगी .<ref>[http://www.boston.com/news/science/articles/2007/05/14/climate_talks_face_international_hurdles/ जलवायु वार्ता र अन्तर्राष्ट्रीय बाधाहरुअन्तर्राष्ट्रिय कोबाधाहरूको सामना ], आर्थर द्वारा Max , एसोसिएटेड प्रेस , 5/14/07 .</ref>

अमेरिका अर्थव्यवस्था कोअर्थव्यवस्थाको भारी नुक्सान र ८० प्रतिशत दुनिया जस्तै कोजस्तैको [[चीन]] र [[भारत]] को सन्धि मासन्धिमा देखि छोडयो जाना [[अमरीकी राष्‍ट्रपति|अमेरिकी राष्ट्रपति]] ([[:en:U.S. President|U.S. President]])[[जार्ज डउबल्यूबुश|जर्ज डब्ल्यू कोडब्ल्यूको बुश]] ([[:en:George W. Bush|George W. Bush]]) को क्योटो प्रोटोकल कोप्रोटोकलको लागि भन्न छ भन्न छ कि यो अनुचित छ र अप्रभावी छ <ref><!--Translate this template and uncomment

--></ref> बुश लेबुशले ऊर्जा प्रौद्योगिकी कोप्रौद्योगिकीको प्रोत्साहित दिए छ ,<ref>[http://www.whitehouse.gov/stateoftheunion/2008/index.html संघ राज्य कोराज्यको संबोधन],2008-01-28 को28को प्राप्त गरियो ." संयुक्त राज्य अमेरिका हाम्रो ऊर्जा सुरक्षा र वैश्विक जलवायु परिवर्तन कोपरिवर्तनको मजबूत बनाउन कोबनाउनको लागि वचनबद्ध छ .और यिनी लक्ष्यहरुलक्ष्यहरू लाई पूरा गर्ने सबै भन्दा राम्रो तरीका छ कोछको अमरीका साफ र उरला कोउरलाको कम प्रयोग गर्ने प्रौद्योगिकी विकसित करे .</ref> र संयुक्त राज्य अमेरिका कोअमेरिकाको भित्र विभिन्न राज्य र नगर सरकारहरु लेसरकारहरूले क्योटो प्रोटोकोल कोप्रोटोकोलको लागू गर्न कोगर्नको प्रयास शुरू गरेर दिए हो ;इस कोइसको एक उदाहरण हो [[क्षेत्रीय ग्रीनहाउस ग्याँस पहल]] ([[:en:Regional Greenhouse Gas Initiative|Regional Greenhouse Gas Initiative]]).<ref><!--Translate this template and uncomment

--></ref>[[अमेरिका जलवायु परिवर्तन विज्ञान कार्यक्रम|अमेरिका विज्ञान जलवायु परिवर्तन कार्यक्रम]] ([[:en:U.S. Climate Change Science Program|U.S. Climate Change Science Program]]) एक संयुक्त कार्यक्रम हो जसमा 20 भन्दा अधिक अमरीकी संघीय एजेंसियों कोएजेंसियोंको भागेदारी छ

चीन र भारत , हुनत यसको प्रावधानों देखि अछूते हो , ले क्योटो प्रोटोकोल कोप्रोटोकोलको [[विकासशील देश|विकासशील देशहरुदेशहरू]] ([[:en:developing countries|developing countries]]) को रूप मारूपमा यसको तस्दीकतस्दीकको को हैहाल कोहैहालको केहि अध्ययन <ref><!--Translate this template and uncomment

--></ref> को अनुसार चीन लेचीनले ग्रीन हाउस ग्याँसहरुग्याँसहरूको कोउत्सर्जनमा उत्सर्जन मा अमरीका कोअमरीकाको पनि मात दे दिएको छ .चीनी प्रीमियर [[वेन जियाबाओ]] ([[:en:Wen Jiabao|Wen Jiabao]]) ले आफ्नो देश लेदेशले भन्यो छ कोछको त्यो [[प्रदूषण]] र ग्लोबल वार्मिंग छ .<ref><!--Translate this template and uncomment

--></ref> देखि निपटने कोनिपटनेको लागि आफ्नो प्रयास दुगने गरेर दे .

आईपीसीसी कोआईपीसीसीको कार्य समूह III ग्लोबल वार्मिंग कोवार्मिंगको लागत र लाभ कोलाभको विभिन्न दृष्टिकोणोंदृष्टिकोणोंको को बारे माबारेमा रिपोर्ट बनाउन कोबनाउनको लागि 2007 को2007को [[आईपीसीसी कोआईपीसीसीको चौथी मूल्यांकन रिपोर्ट|आईपीसीसी चौथा मूल्यांकन रिपोर्ट]] ([[:en:IPCC Fourth Assessment Report|IPCC Fourth Assessment Report]]) मा यो निष्कर्ष नीकाला गयो कोगयोको कुनै एक प्रौद्योगिकी या सेक्टर ग्लोबल वार्मिंग कोवार्मिंगको खत्म गर्न कोगर्नको लागि पुरा तरिकाले जिम्मेदार छैन .वे पाउछनपाउछनको को प्रौद्योगिकी कोप्रौद्योगिकीको विभिन्न क्षेत्रहरुक्षेत्रहरू , जस्तै [[ऊर्जा आपूर्ति]] ([[:en:energy supply|energy supply]]), [[परिवहन]] ([[:en:transport|transport]])ation , [[उद्योग]] ([[:en:industry|industry]]), र [[कृषि]], मा केहि प्रमुख प्रथाहरु कोप्रथाहरूको लागू हुनु पर्छ .अनुमान छ कि 2030 सम्म [[कार्बन डाइओक्साइड कोडाइओक्साइडको समकक्ष|कार्बन डाइओक्साइड समकक्ष]] ([[:en:carbon dioxide equivalent|carbon dioxide equivalent]]) को स्थिरीकरण, 445 र 710 ppm कोppmको बीच , [[सकल घरेलू उत्पादन]].<ref><!--Translate this template and uncomment

कार्य समूह III कोIIIको अनुसार २ डिग्री सेल्सियस सम्म यदि बढ्दो तापमान कोतापमानको रोकन छ त विकसित देशहरु कोदेशहरूको एक समूह कोसमूहको आफ्नो उत्सर्जन कोउत्सर्जनको कम गर्न हुनेछ, र २०२० सम्म उत्सर्जन १९९०१९९०को को उत्सर्जन लेउत्सर्जनले कम हुनु पर्छ (सबै भन्दा अधिक माने जाने वाला क्षेत्रहरुक्षेत्रहरूमा मा 1990 को1990को स्‍तरों देखि 10 देखि 40 प्रतिशत सम्म कम) र २०५० सम्म उससे पनि कम (1990 को1990को स्‍तरों देखि 40 देखि 90 प्रतिशत सम्म कम), चाहे विकासशील देश धेरै कटौती क्यूँ न गर्नुहोस।<ref><!--Translate this template and uncomment

2000 मा2000मा [[चित्र:GHG per capita 2000.svg|thumb|280px|प्रति व्यक्ति ग्रीनहाउस ग्याँस उत्सर्जन , जसमा [[भूमि कोभूमिको उपयोग , भूमिभूमिको को उपयोग माउपयोगमा परिवर्तन र वन भूमि कोभूमिको उपयोग|भूमि कोभूमिको उपयोग]] ([[:en:Land use, land-use change and forestry|land-use change]])]] परिवर्तन शामिल छ।

२००० मा२०००मा [[चित्र:GHG by country 2000.svg|thumb|280px|प्रति देश ग्रीनहाउस ग्याँस उत्सर्जन जसमा भूमि कोभूमिको उपयोग]] परिवर्तन हो .

वैज्ञानिक निष्कर्षनिष्कर्षको को प्रचार कोप्रचारको कारन दुनिया मादुनियामा राजनीतिक र आर्थिक बहस चिद गई छ .<ref><!--Translate this template and uncomment

--></ref> गरीब क्षेत्रहरुक्षेत्रहरू , खासकर [[अफ्रीका|अफ्रीका]], तर ठूलो जोखिम दिखाई दिइन्छ जबकि उनको उत्सर्जन विकसित देशहरु को तुलनादेशहरूको मातुलनामा एकदम कम रहे हो .<ref>

इससंग नै , [[विकासशील देश]] ([[:en:developing country|developing country]]) को [[क्योटो प्रोटोकल]] ([[:en:Kyoto Protocol|Kyoto Protocol]]) को प्रावधानों देखि छूट [[संयुक्त राज्य अमेरिका]] र [[अष्ट्रेलिया]], द्वारा नकारी गई छ र यसलाई अमेरिका कोअमेरिकाको अनुसमर्थन<ref>

[[पश्चिमी दुनिया]] ([[:en:Western world|Western world]]) मा संयुक्त राज्य अमेरिकाअमेरिकाको को तुलना मातुलनामा छ .<ref>

</ref> को तुलना मातुलनामा [[युरोप]] मा यो विचारविचारको कोमानवको मानव को जलवायु माजलवायुमा धेरै प्रभाव पडता छ जिआदा बलवान छ .

जलवायु परिवर्तन कोपरिवर्तनको मुद्दा एक नया विवाद लेविवादले आएको छ कोछको [[ग्रीन हाउस गैस|ग्रीनहाउस ग्याँस]] ([[:en:greenhouse gas|greenhouse gas]]) को [[औद्योगिक प्रणाली|औद्योगिक]] ([[:en:industrial process|industrial]])[[वायु प्रदुषण|उत्सर्जन]] ([[:en:Air pollution|emissions]]) ओ कम गर्न फाइदेमंद छ या उन माउनमा हुने [[ग्लोबल वार्मिंग कोवार्मिंगको अर्थ- शास्त्र माशास्त्रमा मतलब|खर्च]] ([[:en:Economics of global warming|costs]])जिअदा नुकसानदेह छ धेरै देशहरु मादेशहरूमा चर्चा गरिएको छ कोछको [[वैकल्पिक ऊर्जा|वैकल्पिक ऊर्जा स्रोतहरुस्रोतहरू]] ([[:en:Alternative energy|alternative energy sources]]) को अपनान माअपनानमा कति खर्च आएगा र उनको कति लाभ हुनेछ <ref><!--Translate this template and uncomment

--></ref>.प्रतियोगी [[प्रतियोगी Enterprise संस्थान|Enterprise संस्थान]] ([[:en:Competitive Enterprise Institute|Competitive Enterprise Institute]]) र [[ExxonMobil]] ([[:en:ExxonMobil|ExxonMobil]]) जस्तो कम्पनिहरु लेकम्पनिहरूले यो भन्यो छ कोछको हामिलाई जलवायु कोजलवायुको जिअदा बुरी हालत कोहालतको कल्पना गरेर कोगरेरको यस्तो कदम नही उठाने हो जो धेरै जिअदा खर्चीले हों.<ref><!--Translate this template and uncomment

</ref> त्यहि तरिका , पर्यावरण कोपर्यावरणको विभिन्न सार्वजनिक लबी र धेरै मान्छे लेमान्छेले अभियान शुरू गरे हो जो [[ग्लोबल वार्मिंग कोवार्मिंगको प्रभाव|जलवायु परिवर्तन कोपरिवर्तनको जोखिम]] ([[:en:Effects of global warming|risks of climate change]]) मा जोर हालछन र कडे नियंत्रण गर्ने वकालत गर्छन .जीवाश्म ईंन्धन कोईंन्धनको केहि कम्पनीहरु लेकम्पनीहरूले आफ्नो प्रयासहरुप्रयासहरू लाई हाल कोहालको वर्ष <ref><!--Translate this template and uncomment

--></ref> को लागि नीतिहरुनीतिहरूको को वकालत कोवकालतको छ .

विवाद कोविवादको एउटा अझै अर्को मुद्दा छ कोछको [[नव औद्योगिक देश|उभरती भयो अर्थव्यवस्थाहरुअर्थव्यवस्थाहरू]] ([[:en:Newly industrialized country|emerging economies]]) जस्तै [[भारत]] र [[चीन]] देखि कैसी आषा कोआषाको जानी चाहिए कोचाहिएको वेह आफ्नो उत्सर्जन कोउत्सर्जनको कति कम गर्नुहोस .हालहालको को रिपोर्ट कोरिपोर्टको अनुसार , चीन कोचीनको [[कार्बन डाइओक्साइड कोडाइओक्साइडको उत्सर्जन द्वारा देशहरु कोदेशहरूको सूची|सकल राष्ट्रीयराष्ट्रिय <sub> CO 2 < / उप > उत्सर्जन]] ([[:en:List of countries by carbon dioxide emissions|gross national CO₂ emissions]]) अमरीका देखि जिअदा हुन सक्छन् , तर चीन लेचीनले भन्यो छ कोछको [[प्रति व्यक्ति कार्बन डाइओक्साइड कोडाइओक्साइडको उत्सर्जन द्वारा देशहरु कोदेशहरूको सूची|प्रति व्यक्ति उत्सर्जन]] ([[:en:List of countries by carbon dioxide emissions per capita|per capita emissions]]) अमरीका <ref><!--Translate this template and uncomment

--></ref> भन्दा पाँच गुना कम छ यसैले उन माउनमा यो बंदिश नही हुनु पर्छ <ref>[http://www.newsvine.com/_news/2007/12/07/1147788-china-says-west-should-deal-with-warming चीन र अमेरिकाअमेरिकाको को जलवायु माजलवायुमा नेतृत्व गर्न चाहिए], माइकल कासे , एसोसिएटेड प्रेस , via newsvine.com 12/7/07 .</ref> भारत लेभारतले पनि त्यहि कुरा कोकुराको दोहराया छ जसलाई क्‍योटो प्रतिबंधों देखि छूट प्राप्त छ र जो औद्योगिक उत्सर्जन कोउत्सर्जनको सबै भन्दा बडा स्रोत हो.<ref>[http://www.oregonlive.com/science/oregonian/index.ssf?/base/science/1184718333231440.xml&coll=7 भारत कोभारतको हिमनद गंभीर वर्मिंग कोवर्मिंगको संदेशसन्देश दिछन ] , Somni सेनगुप्ता , 7/17/07 , न्यूयर्क टाइम्स कोटाइम्सको द्वारा oregonlive.com .</ref> However, the U.S. contends that if they must bear the cost of reducing emissions, then China should do the same.<ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/6610653.stm चीनी लेचीनीले गरे जलवायु मसुदा कोमसुदाको खंडन ], बीबीसी , 5/1/07 ; [http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2007/06/05/AR2007060502546_2.html?hpid=topnews अमेरिका कोअमेरिकाको लागि युद्ध मायुद्धमा कार्बन कैप्स , आँखाहरुआँखाहरू र प्रयास चीन माचीनमा फोकस], स्टीवन Mufson , वाशिंगटन पोस्ट , 6/6/07 .</ref>

ग्लोबल वार्मिंगवार्मिंगको को सम्बन्ध मासम्बन्धमा प्राय धेरै तरिका कोतरिकाको मुद्दा उठाए जान्छन्.यिनीहरुयिनीहरू मध्ये एक [[महासागर अम्लीकरण|महासागरीय अम्लीकरण छ।]] ([[:en:ocean acidification|ocean acidification]])वातावरण मावातावरणमा बढती CO₂ CO को मात्राCOको लेमात्राले CO ₂ को मात्रा महासागरहरुमामहासागरहरूमा पनि बड जान्छ .<ref>

CO₂ समुद्र मासमुद्रमा पानी संग प्रतिक्रिया गर्दछ र [[कार्बोनिक अम्लअम्ल|कार्बोनिक एसिड]] ([[:en:carbonic acid|carbonic acid]]), बनाता छ जसबाट अम्लीकरण माअम्लीकरणमा वृद्धि हुन्छ महासागर को सतहमहासागरको कोसतहको [[पीएच]] ([[:en:pH|pH]]) अनुमान हो कोहोको २००४ सम्म ८.१४ नै रह्यो छ जब कोजबको औद्योगिक युग को शुरुवातयुगको माशुरुवातमा यो ८.२५ थियो <ref>

यसको र पनि ज्यादा घटने कोघटनेको आसार छन्, २१०० सम्म यो ०.१४ देखि ०.५ सम्म कम हुन सक्छ क्‍योंकि महासागर बढी ज्यादा CO₂.<ref name="grida7" /><ref>

चूंकि जीवधारी हो र पारितंत्रों लेपारितंत्रोंले आफैलाई कम pH माpHमा ढाला छ , यसले उनको [[विलुप्त होना|विलुप्त होने]] ([[:en:extinction|extinction]]) को खतरा बढ्यो छ , CO₂ को बढन [[भोजन श्रृंखला#भोजन जाल|खाद्य जालियाँ]] ([[:en:food chain#Food web|food webs]]) र मनाव समाज , जोजोको को समुद्र मासमुद्रमा निर्भर गर्दछ , को खतरे माखतरेमा दाल सक्छ .<ref>

धरतीधरतीमा माप्रकाशको प्रकाश को आने लेआनेले , जसलाई [[किरणन|irradiance]] ([[:en:irradiance|irradiance]]) भन्छन् हो सकता हिया कोहियाको २० उनि दशक मादशकमा [[ग्लोबल डिमिंग|ग्लोबल वार्मिंग]] ([[:en:Global dimming|Global dimming]])को कम गरे हो , क्यूंकि तब कम प्रकाश धरती माधरतीमा आएको थियो 1960 देखि 1990 सम्म मानव निर्मित एरोसोल्स लेएरोसोल्सले यस असर कोअसरको र पनि बढाया वैज्ञानिकहरु लेवैज्ञानिकहरूले भन्यो छ कि ६६-९० प्रतिशत विश्‍वास संग भन्यो छ कोछको मानव निर्मित एरोसोल्स, ज्वालामुखी गतिविधि सहित ग्लोबल वार्मिंग कोवार्मिंगको केहि कम गर्छन र ग्रीनहाउस ग्याँसहरुग्याँसहरू वार्मिंग कोवार्मिंगको अझै सम्म जति देख्यो गएको छ उससे बढी अधिक बढाएँगी यदि यो कम गर्ने कारक न हो.<ref name="grida7" />

[[ओजोन रिक्तीकरण]] ([[:en:Ozone depletion|Ozone depletion]]) जसमा पृथ्वी कोपृथ्वीको [[stratosphere|स्ट्रैटोस्फियर]] ([[:en:stratosphere|stratosphere]]) मा [[ओजोन]] को कमी हुन्छ , ले ग्लोबल वार्मिंग कोवार्मिंगको बढावा दिए छ यद्यपि यिनी [[ओजोन रिक्तीकरण#ओजोन रिक्तीकरण र ग्लोबल वार्मिंग|क्षेत्रहरु कोक्षेत्रहरूको सम्बन्ध]] ([[:en:Ozone depletion#Ozone depletion and global warming|areas of linkage]]) हो , तर दुवैदुवैको को बीच कोबीचको सम्बन्ध लाई मजबूत हैन भन्यो जा सकता .

* [[जलवायु परिवर्तन कोपरिवर्तनको शब्दकोष]] ([[:en:Glossary of climate change|Glossary of climate change]])

<!--माथि दी गई शब्दावली माशब्दावलीमा नयाँ लिंक्‍स जोडें, यदि उनि पहिले देखि नै वहां छैनन्.-->

-->''( अनलाइन संस्करणसंस्करणमा मा पंजीकरण कोपंजीकरणको आवश्यकता हुन्छ )''

-->''( अनलाइन संस्करणसंस्करणमा मा पंजीकरण कोपंजीकरणको आवश्यकता हुन्छ )''

* [http://www.ipcc.ch जलवायु परिवर्तन मापरिवर्तनमा इंटरगर्वमेंटल पैनल] र [http://www.planetark.com/dailynewsstory.cfm/newsid/44456/story.htm संयुक्त राष्ट्र कोराष्ट्रको जलवायु पैनल को रिपोर्टपैनलको कोरिपोर्टको प्रमुख खोज्नुहोस ]

* {[http://www.nature.com/climate/index.html प्रकृति जलवायु परिवर्तन कोपरिवर्तनको सूचना दिन्छ]

* [http://www.metoffice.gov.uk/research/hadleycentre/index.html ब्रिटेन कोब्रिटेनको मौसम कार्यालय हैडली केन्द्र कोकेन्द्रको साइट]

* [http://www.ncdc.noaa.gov/oa/climate/globalwarming.html#INTRO ग्लोबल वार्मिंगवार्मिंगको को NOAA कोNOAAको FAQ]

* [http://www.aip.org/history/climate डिस्कवरी ओफ ग्लोबल वार्मिंग], ग्लोबल वार्मिंगवार्मिंगको को इतिहास कोइतिहासको ,एक व्यापक भूमिका , [[Spencer R.Weart|स्पेन्सर आर द्वारा लिखितWeart]] ([[:en:Spencer R. Weart|Spencer R. Weart]])

* [http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/6460635.stm जलवायु जोखिमजोखिममा मा सतर्कता कोसतर्कताको आग्रह ]

* [http://www.virtualcentre.org/en/library/key_pub/longshad/A0701E00.htm पशुधन मापशुधनमा ग्लोबल वार्मिंग कोवार्मिंगको प्रभाव ( संयुक्त राष्ट्र कोराष्ट्रको रिपोर्ट )]

* [http://climate.jpl.nasa.gov/ वैश्विक जलवायु परिवर्तन : नासानासाको को आँखाहरुआँखाहरू पृथ्वी पर] -- जलवायु—जलवायु परिवर्तन overviews , प्रमुख संकेतक , मल्टीमीडिया बढी मौजूदा समाचार .

* [http://edgcm.columbia.edu/ EdGCM ( शैक्षिक वैश्विक जलवायु मोडेलिंग ) परियोजना] -- एक—एक स्वतंत्र अनुसन्धान जो विद्यार्थीहरुविद्यार्थीहरू र वज्ञानिकहरुकोवज्ञानिकहरूको लागि एक यस्तो इंटरफेस छ जो उनको डेस्कटप कम्प्यूटर माकम्प्यूटरमा ग्लोबल वार्मिंग कोवार्मिंगको अनुकरण गर्न सक्छ

* [http://discover.itsc.uah.edu/ DISCOVER] १९७९ देखि उपग्रह आधारित महासागर र जलवायु कोजलवायुको आंकडा [[नासा|NASA]] देखि प्राप्त

* [http://www.pewclimate.org/ दुनिया भर माभरमा जलवायु परिवर्तन मापरिवर्तनमा नजर राखन कोराखनको लागि The Pew केन्द्र मशहूर छ ]

* [[वारेन वाशिंगटन]] ([[:en:Warren Washington|Warren Washington]]) को बातचीत कोबातचीतको एक [http://osulibrary.oregonstate.edu/specialcollections/events/2007paulingconference/video-s3-4-washington.html वीडियो] जसको शीर्षक छ "ग्लोबल वार्मिंग कोवार्मिंगको विकास : विचारै देखि वैज्ञानिक तथ्य सम्म "

* [http://demonstrations.wolfram.com/BestEffortGlobalWarmingTrajectories/ ग्लोबल वार्मिंग ट्रजेक्तोरिएस कोट्रजेक्तोरिएसको लागि सर्वश्रेष्ठ प्रयास ] Harvey Lam द्वारा, ( प्रिंसटन विश्वविद्यालय ), [[Wolfram Demonstrations परियोजना|The Wolfram Demonstrations परियोजना]] ([[:en:The Wolfram Demonstrations Project|The Wolfram Demonstrations Project]]).

* [http://www.istl.org/01-fall/internet.html विज्ञान र प्रौद्योगिकी सूत्र इंटरनेट पर] -इंटरनेट संसाधनहरु कोसंसाधनहरूको एक व्यापक सूची

* [http://www.ucsusa.org/global_warming/ चिंतित वैज्ञानिकहरुवैज्ञानिकहरूको को संघ कोसंघको ग्लोबल वार्मिंग सम्बन्धित पृष्ठ]

* [http://www.abc.net.au/catalyst/stories/s1647466.htm हेर्नुहोस र पढें ' Tipping प्वाइंट '], एक ओस्ट्रेलियाई विज्ञान दस्तावेज , दुर्लभ, साधारण र खतरे माखतरेमा परोस वन्य जीवन माजीवनमा ग्लोबल वार्मिंग को प्रभावहरु कोवार्मिंगको बारेप्रभावहरूको माबारेमा .

* [http://www.un.org/climatechange संयुक्त राष्ट्र कोराष्ट्रको जलवायु परिवर्तन मा सिसटम कोपरिवर्तनमा कामसिसटमको कोकामको लागि एक Gateway ]