"देवीभागवत पुराण" का संशोधनहरू बिचको अन्तर

सा हिज्जे मिलाउँदै
सा हिज्जे मिलाउँदै
पङ्क्ति १:
{{ ज्ञानबाकस पुस्तक
| name = देवीभागवत पुराण
| title_orig =
| translator =
| image = [[File:Devibhagvat.gif|150px]]
| image_caption = देवीभागवत पुराण , [[गीताप्रेस गोरखपुर]]को आवरण पृष्ठ
| author = [[वेदव्यास]]
| illustrator =
| cover_artist =
| country = [[भारत]]
| language = [[संस्कृत]]
| series = [[पुराण]]
| subject = देवी महात्यम्
| genre = हिन्दू धार्मिक ग्रन्थ
| publisher =
| pub_date =
| english_pub_date =
| media_type =
| pages = १८,००० श्लोक
| isbn =
| oclc =
| preceded_by =
| followed_by =
}}
यो पुराण परम पवित्र वेदको प्रसिद्ध श्रुतीहरूका अर्थ बाट अनुमोदित, अखिल शास्त्रहरूका रहस्यका श्रोत तथा आगमहरूमा आफ्नो प्रसिद्ध स्थान राख्दछ। यो सर्ग, प्रतिसर्ग, वंश, वंशानुकीर्ति, मन्वन्तर आदि पाउँचहरूलक्षणहरूबाट पूर्ण छन्। पराम्बा भगवतीका पवित्र आख्यानहरूबाट युक्त छ। यस पुराणमा लगभग १८,००० श्लोक छ।
 
एक पल्ट भगवत्-अनुरागी तथा पुण्यात्मा महर्षीहरूले श्री वेदव्यासका परम शिष्य सूतजी बाट प्रार्थना गरे -हे ज्ञानसागर ! तपाईंका श्रीमुख बाट विष्णु भगवान र शंकरका दैवी चरित्र तथा अद्भुत लीलाहरू सुनेर हामी धेरै सुखी भए। ईश्वरमा आस्था बढ़ी र ज्ञान प्राप्त गरे। अब कृपा गरेर मानव जातिलाई समस्त सुखहरूको उपलब्ध गराले वालाहरू, आत्मिक शक्ति दिन वाला तथा भोग र मोक्ष प्रदान गराले वाला पवित्रतम पुराण आख्यान सुनाएर अनुगृहीत गर्नुहुँस्। ज्ञानेच्छु र विनम्र महात्माहरूको निष्कपट अभिलाषा जानेर महामुनि सूतजीले अनुग्रह स्वीकार गरे। ती्हुँंले भने-जन कल्याणको लालसा बाट तपाईंले ठूलो सुंदर इच्छा प्रकट गरयो। म तपाईं मान्छेको उबाट सुनाउँछु।यो साउँचो छ कि श्री मद् देवी भागवत् पुराण सबै शास्त्रहरूतथा धार्मिक ग्रन्थहरूमा महान् छ। यसका अगाडी बड़े-बड़े तीर्थ र व्रत नगण्य छन्। यस पुराणका सुनले बाट पाप सुकेका वनको भांति जलकर नष्ट छ जान्छन्, जसबाट मनुष्यलाई शोक, क्लेश, दु:ख आदि नभोगले पड़ते। जस प्रकार सूर्यका प्रकाशका अगाडी अंधकार छंट जान्छ, त्यसै प्रकार भागवत् पुराणका श्रवण बाट मनुष्यका सबै कष्ट, व्याधियां र संकोच समाप्त छ जान्छन्।
महात्माहरूले सूतजी बाट भागवत् पुराणका सम्बन्धमा यो जिज्ञासाहरू रखीं:
*पवित्र श्रीमद् देवी भागवत् पुराणको आविर्भाव कहिले भयो ?
*यसका पठन-पाठनको समय क्ए छ ?
पङ्क्ति ५५:
कृष्णका न फर्कनुमा तीका पिता वसुदेव पुत्र-शोकमा व्यथित छ उठे। त्यसै समय महर्षि नारद आए। समाचार जानेर नारदजीले वसुदेव बाट श्रीमद् देवी भागवत पुराणका श्रवणको उपदेश दियो। वसुदेव मां भगवतीको कृपा बाट पूर्व परिचित थिए। ती्हुँंले नारदजी बाट भने-देवर्षि, देवको सहित कारागारवास गरदै जब छ: पुत्र कंसका हाथहरूमारे गयसकाको थिए त हामी दोनहरूपति-पत्नी एकदम व्यथित र अंसतुलित छ गए थिए। तब आफ्ना कुल पुरोहित महर्षि गर्ग बाट परामर्श गरे र कष्ट बाट छुटकारा पानको उपाय पूछा। गुरूदेवले जगदम्बा मांको गाथाको पारायण गर्नेलाई भन्यो। कारागारमा हुँनेका कारण मेरा लागि यो संभव नथियो। अत: गुरूदेव बाट नैं यो कार्य संपन्न गरानेको प्रार्थना गरयो।
 
वसुदेवले भने-मेरी प्रार्थना स्वीकार गरका गुरूदेवले विंध्याचल पर्वतमा गएर ब्राह्मणहरूसहित देवीको आराधना-अर्चना गरयो। विधि-विधानपूर्वक देवी भागवतको नवाह्र यज्ञ गरे। अनुष्ठान पूर्ण हुँनेमा गुरूदेवले मलाई यसको सूचना देदै भने-देवीले प्रसन्न हुँकर यो आकाशवाणी गरेकाछन्-मेरी प्रेरणा बाट स्वयं विष्णु पृथ्वीका कष्ट निवारण हेतु वसुदेव देवकीका घर अवतार लिंगे। वसुदेवलाई चाहिए कि उनी बालकलाई गोकुल ग्रामका नंद-यशोदाका घर पुगा दिनुहोस् र त्यसै समय उत्पन्न यशोदाको बालिकालाई ल्याएर आठऔं संतानका रूपमा कंसलाई सौंप दहरू। कंस यथावत् बालिकालाई धरतीमा पटक देगा। त्यो बालिका कंसका हात बाट तत्काल छूटकर दिव्य शरीर धारण गर, मेरा नैं अंश रूप बाट लोक कल्याणको लागि विद्यांचल पर्वतमा वास गरेगी।गर्ग मुनि द्वारा यस अनुष्ठान फललाई सुन गरेर मले प्रसन्नता व्यक्त गरदै अगाड़ि घटी घटनाहरू मुनिका कथनानुसार पूरी कीं र कृष्णको रक्षा गरयो। यो विवरण सुनाएर वसुदेव नारदजी बाट भन्न लगे-मुनिवर ! सौभाग्य बाट तपाईंको आगमन मेरा लागि शुभ छ। अत: तपाईं नैं मलाई देवी भागवत पुराणको कथा सुनाएर उपकृत गरहरू।
 
वसुदेवका भन्नमा नारदले अनुग्रह गरदै नवाह्र परायण गरे। वसुदेवले नवहरू दिन कथा समाप्तिमा नारदजीको पूजा-अर्चनाको भगवती मांको माए बाट श्रीकृष्ण जब गुफामा प्रविष्ट भएका त ती्हुँंले एक बालिकालाई मणि बाट खेलते देखा। जैबाट नैं कृष्णले बालिका बाट मणि ली, त बालिका रुँ उठी। बालिकाका रुँनेको आवाजलाई सुनेर जामवंत वहाँ आ पुगा तथा कृष्ण बाट युद्ध गर्ले लागयो। दोनहरूमा सत्ताईस दिनसम्म युद्ध चल्दै दै। देवीको कृपा बाट जामवंत लगातार कमोजर पड़ता गए तथा श्रीकृष्ण शक्ति-संपन्न हुँते गए। अंतमा ती्हुँंले जामवंतलाई पराजित गरेर दियो।