"व्यास (महाभारत)" का संशोधनहरू बिचको अन्तर
Content deleted Content added
कुनै सम्पादन सारांश छैन |
सा हिज्जे मिलाउँदै |
||
पङ्क्ति १:
{{अनुवादित हिन्दी}}
{{ज्ञान बाकस वैदिक ऋषि|
| Image
| Caption = योग मुद्रामा आसीन ऋषि वेदव्यास
| नाम = वेदव्यास
पङ्क्ति ३१:
हिन्दू धर्म शास्त्रहरूका अनुसार महर्षि व्यास त्रिकालज्ञ थिए तथा उनले दिव्य दृष्टिले देख गर्न जान लिया कि कलियुगमा धर्म क्षीण हुनेछ। धर्मका क्षीण हुनको कारण मनुष्य नास्तिक, गर्तव्यहीन र अल्पायु हो जाव्नेछ्न्। एक विशाल वेदको सांगोपांग अध्ययन तिनको सामर्थदेखि बाहिर हुनेछ। यसैलिये महर्षि व्यासले वेदको चार भागहरूमा विभाजन गरिदिए जसदेखि कि कम बुद्धि एवं कम स्मरणशक्ति राख्ने भएका पनि वेदहरूको अध्ययन गर्न सकुन्। व्यास जीले तिनको नाम राखयो - [[ऋग्वेद]], [[यजुर्वेद]], [[सामवेद]] र [[अथर्ववेद]]। वेदहरूको विभाजन गर्नका कारण नैं व्यास जी वेद व्यासका नामले विख्यात हुये। ऋग्वेद, यजुर्वेद, सामवेद र अथर्ववेदलाई क्रमशः आफ्नो शिष्य पैल, जैमिन, वैशम्पायन र सुमन्तुमुनिलाई पढाए। वेदमा निहित ज्ञानका अत्यन्त गूढ तथा शुष्क हुनको कारण वेद व्यासले पाँचौं वेदका रूपमा पुराणहरूको रचनाको जसमा वेदका ज्ञानलाई रोचक कथाहरूका रूपमा बताइएको छ। पुराणहरूलाई उनले आफ्नो शिष्य रोम हर्षणलाई पढाए। व्यास जीका शिष्हरूने आफ्नो आफ्नो बुद्धिका अनुसार ती वेदहरूको अनेक शाखाहरू र उप शाखाहरू बनाएको दीं। व्यास जीले [[महाभारत]]को रचना गरे
पौराणिक-महाकाव्य युगको महान विभूति, महाभारत, अट्ठारह पुराण, श्रीमद्भागवत, ब्रह्मसूत्र, मीमांसा जस्तै अद्वितीय साहित्य-दर्शनका प्रणेता वेदव्यासको जन्म आषाढ पूर्णिमालाई लगभग ३००० ई. पूर्वमा भएको थियो। वेदाँत दर्शन, अद्वैतवादका संस्थापक वेदव्यास ऋषि पराशरका पुत्र थिए। पत्नी आरुणीदेखि उत्पन्न यिनको पुत्र थिए महान बाल योगी शुकदेव। श्रीमद्भागवत गीता विश्वका सबैभन्दा ठूला महाकाव्य 'महाभारत'को नैं अंश छ। रामनगरका किल्लामा र व्यास नगरमा वेदव्यासको मन्दिर छ जहाँ माघमा प्रत्येक सोमवार मेला लाग्दछ।
पुराणहरू तथा महाभारतका रचयिता महर्षिको मन्दिर व्यासपुरीमा विद्यमान छ जुन काशीदेखि पाँच मीलको दूरीमा स्थित छ। महाराज काशी नरेशका रामनगर दुर्गमा पनि पश्चिम भागमा व्यासेश्वरको मूर्ति विराजमान् छ जसलाई साधारण जनता सानो वेदव्यासका नामले जान्दछ। वास्तवमा वेदव्यासको यो सबभन्दा प्राचीन मूर्ति हो। व्यासजी द्वारा काशीलाई शाप दिनेका कारण विश्वेश्वरले व्यासजीलाई काशीदेखि निष्कासित गरिदिएको थियो। तब व्यासजी लोलार्क मन्दिरका आग्नेय कोणमा गंगाजीका पूर्वी तटमा स्थित भए।
|