"अमृतसर" का संशोधनहरू बिचको अन्तर

अमृतसर लगभग साढे चार सौ वर्ष देखी अस्तित्वमा छ। सबभन्दा पहिले गुरू रामदासले 1577 मा 500 बीघा मा गुरूद्वाराको आधार शिला राखेका थिए। यो गुरूद्वारा एक सरोवरको बीचमा बनेको छ। यहांयहाँ बनेको तंदूर बडा लजीज हुदछ। यहांयहाँ सुन्दर कृपाण,आम पापड, आपको आचार र सिखहरुको दस गुरूहरुको आकर्षक तस्वीर पाईन्छ।

अमृतसरमा पहिले जैसा आकर्षण छैन। अमृतसरको साथ त्यसको गौरवमयी इतिहासको अलावा केहिकेही पनि छैन। अमृतसरमा स्वर्ण मन्दिरको अलावा हेर्न लायक केहिकेही छ त्यो हो अमृतसरको पुरानो सहर। यसको चारै तर्फ पर्खाल बनेको छ। यसमा बारह प्रवेशद्वार छ। यो बारहद्वार अमृतसरको कहानी बयान गर्दछ। अमृतसर दर्शनको लागी सबभन्दा राम्रो साधन साईकिल रिक्शा र ऑटो हो।

यसै प्रचालनलाई अगाडि बढ़ने र विरासतलाई सँभालने उद्देशबाट पंजाब पर्यटन विभागले [http://www.lovefazilka.org फाजिल्का] को एक गैर सरकारी संस्था ग्रेजुएट वेलफेयर एसोसिएशन फाजिल्का संग मिलेर, फाजिल्का देखी शुरू भएको इकोफ्रेंडली रिक्शाले नया रूप, "ईको- कैब" लाई अमृतसरमा पनि शुरू गरेको छ | अब अमृतसरमा रिक्शाको यात्रा गर्दा न केवल पर्यटकहरुको जानकारीको लागी ईको- कैबमा सहरको पर्यटन नक्सा हुन्छ, बरु पिउनको लागी पानीको बोतल, पढनको लागी अख़बार र सुन्नको लागी एफ्फ़एफ्फ एम्म रेडियो जस्तो सुविधाहरु पनि छ |

सिख भगवानमा विश्वास गर्दैनन। उसको लागी गुरू नै सबै कुरा हो। स्वर्ण मन्दिरमा प्रवेश गर्न भन्दा पहिले उ मन्दिरको सामने सर झुकाउद छन, फेरी खुट्टा धुए पछि सीढिहरुबाट मुख्य मन्दिरसम्म जान्छन। सीढिहरुको साथ-साथ स्वर्ण मन्दिरसंग जोडिएको सबै घटनाहरु र यसको पूरा इतिहास लेखिएको छ। स्वर्ण मन्दिर धेरै नै आकर्षक छ। यसमा रोशनीको सुन्दर व्यवस्था गरिएको छ। सिखहरुको लागी स्वर्ण मन्दिर धेरै नै महत्वपुर्ण छ। सिखहरुको अलावा पनि धेरै श्रद्धालु यहांयहाँ आउद छन। उनीहरुको स्वर्ण मन्दिर र सिख धर्ममा अटुट आस्था छ।

हरमन्दिर साहब परिसरमा दुई ठुलो र केहिकेही सानो-सानो तीर्थस्थल छ। यो सबै तीर्थस्थल जलाशयको चारै तर्फ फैलिएको छ। यस जलाशयलाई अमृतसर र अमृत तालको नामबाट जानिन्छ। पूरा स्वर्ण मन्दिर सफा पत्थरहरुबाट बनेको छ र यसको भित्ताहरुमा सुनको पत्तिहरुबाट नक्काशी गरिएको छ। हरमन्दिर साहबमा पुरै दिन गुरु बाणीको स्वर लहरियां गुञिरहन्छ। मन्दिर परिसरमा पत्थरको स्मारक टासिएको छ। यो पत्थर बहादुर सिख सैनिकहरुको श्रद्धाजंलि दिनको लागी टासिएको हो।

जलियां वाला बाग हत्याकांड यति भयंकर थियो कि त्यस बागमा स्थित कुआं शवहरुबाट पुरै भरिएको थियो। अहिले यसलाई एक सुन्दर पार्कमा परिजर्तन गरिएको छ र यसमा एक संग्राहलयको निर्माण पनि गरेको छ। यसको रेखदेख देखभाल र सुरक्षाको जिम्मेदारी जलियांवाला बाग ट्रस्टको हो। यहांयहाँ सुन्दर रुखहरु लगाईएको छ र बगैचा बनाईएको छ। यसमा दुई स्मारक पनि बनाईएको छ। जसमा एक स्मारक रुदै गरेको मूर्तिको हो र दोश्रो स्मारक अमर ज्योति हो। बागमा घुम्ने समय गर्मि महिनामा बिहान ९ बजे देखी साझ ६ बजे सम्म र जाडो महिनामा बिहान १० बजे देखी साझ ५ सम्म राखिएको छ।

यो मस्जिद गांधी गेटको नजदीक हॉलहल बाजारमाबजारमा स्थित छ। नमाजको समय यहांयहाँ धेरै भीड़ हुदछ।हुन्छ। यस समय यसको पूरा प्रागंण नमाजिहरुबाट भरिएको छ। उचित रेखदेखको कारण भारी भीडको बावजूद यसको सुन्दरतामा कुनै कमी आएको छ। यो मस्जिद इस्लामी भवन निर्माण कलाको जिउदो जाग्दो तस्वीर पेश गर्दछ मुख्य रूपबाट यसको भित्ताहरुमा लेखिएको आयतहरु। यो कुरा ध्यान देनेदिन योग्य छ कि जलियांवाला बाग सभाको मुख्य वक्ता डॉडा सैफउद्दीन किचलू र डॉडा सत्यपाल यसै मस्जिदबाट नै सभालाई संबोधित गरिरहेका थिए।

बाघा सिमानामा हरेक साझ भारतको सीमा सुरक्षा बल र पाकिस्तान रेंजर्सको सैनिक टुकडि भेला हुन्छन। विशेष मौकाहरुमा मुख्य रूपबाट १४ अगस्त को दिन जब पाकिस्तानको स्वतन्त्रता दिवस समाप्त हुदछ र भारतको स्वतन्त्रता दिवसको बिहान हुदछ त्यस साझ त्यहा शान्तिको लागी रात्रि जागरण गरिन्छ। त्यस रात त्यहा मानिसहरुलाई एक-दोश्रोसंग मिल्ने अनुमति पनि दिईन्छ। यसको अलावा त्यहा पुरै बर्ष काडे तार, सुरक्षाकर्मी र मुख्य द्वारको अलावा केहिकेही देखिदैन।

दरबार साहिबको दर्शन गरे पछि धेरै जसो श्रद्धालु भीजे भठुर, रसीली जलेबी र अन्य व्यंजनहरुको आनंद लिनको लागी भरावनको ढाबेमा जान्छन। यहांको स्पेशल थाली पनि धेरै प्रसिद्ध छ। यसको अलावा लारेंस रोडको टिक्की, आलू-पूरी र आलू परांठे धेरै प्रसिद्ध छ। अमृतसरको अमृतसरी कुल्चे धेरै प्रसिद्ध छ। अमृतसरी कुल्चों को लागी सबभन्दा राम्रो ठाउ जगह मकबूल रोड को ढा़बे हो। यहांयहाँ केवल दुई बजे सम्मको कुल्चे पाईन्छ। पपडी़ चाट र टिक्कीको लागी बृजवासीको पसल प्रसिद्ध छ। यो पसल कूपर रोडमा अस्थित छ। लारेंस रोडमा बी.बी.डी.ए.वी. गर्ल्‍स कॉलेजकोकलेजको छेउ सहरको सबभन्दा राम्रो आम पापड़ पाईन्छ। शाकाहारी खानाको साथ-साथ अमृतसर आफ्नो मांसाहारी व्यंजनहरुको लागी पनि प्रसिद्ध छ। मासंहारी व्यंजनहरुमा अमृतसरी मछी धेरै प्रसिद्ध छ। यस व्यंजनलाई चालीस बर्ष पहिले चिमन लालले तैयार गरेका थिए। अब यो व्यंजन अमृतसरको मांसाहारी व्यंजनको परिचय हो। लारेंस रोडमा सूरजीत चिकन हाऊस आफ्नो भुटेको चिकनको लागी र कटरा शेर सिंह अपनी अमृतसरी मछी को लागी पुरै अमृतसरमा प्रसिद्ध छ।

अमृतसरको बाजार धेरै राम्रो छ। यहांयहाँ हरेक प्रकारको देशी र विदेशी कपडे़ पाईन्छ। यो बाजार धेरै जसो लाजपत नगर जस्तो छ। अमृतसरको पुरानो सहरको हॉलहल बाजारको छेउ-छाउको क्षेत्र मुख्यत: कोतवाली क्षेत्रको छेउमा परंपरागत बाजार छ। यि बाजारहरुको अलावा यहाँ अनेक कटरे पनि छ। यहाँ आभूषणहरु देखी लिएर भान्छा सम्मको सबै सामान पाईन्छ। यो आफ्नो अचार र पापडहरुको लागी धेरै प्रसिद्ध छ। पंजाबी पहिरन पनि पूरे विश्वमा धेरै प्रसिद्ध छ। खासकर केटिहरुमा पंजाबी सूटको प्रति धेरै आकर्षण रहन्छ। सूटको अलावा यहाँ पगडी़, सलवार-कमीज, रूमाल र पंजाबी जुताको धेरै मांग छ।

आफ्नो कारबाट पनि ग्रैंड ट्रंक रोडद्वारा सजिलोसंग अमृतसर पुग्न सकिन्छ। बीचमा विश्राम गर्नको लागी बाटोमा सागर रत्ना, लक्की ढाबा र हवेली राम्रो रेष्टुरा हो। यहाँ रोकिदै रोकिदै केहिकेही बेर आराम गर्न सकिन्छ र खाने आनन्द पनि लिन सकिन्छ। यसको अलावा दिल्लीको कश्मीरी गेट बस अड़ाबाट पनि अमृतसरको लाग्दछ।