"मुक्केबाजी" का संशोधनहरू बिचको अन्तर
Content deleted Content added
सा r2.7.2+) (रोबोट ले थप्दै: os:Бокс |
सा r2.7.3) (रोबॉट: tg:Бокс की जगह tg:Муштзанӣ जोड़ रहा है; अंगराग परिवर्तन |
||
पङ्क्ति १७:
| parenthood = Unknown
}}
'''मुक्केबाजी'''
{{TOC limit|limit=3}}
पङ्क्ति ३४:
[[होमर]]को [[इलियड (Iliad)]] (ca. 675 ई.पू.)मा कुनै मुक्केबाजी प्रतियोगिताको पहिलो विस्तृत विवरण प्राप्त हुन्छ (पुस्तक XXIII).<ref>[[होमर]], [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?lookup=Hom.+Il.+23.624 इलियड, 23.655-696]</ref> ''इलियड''को अनुसार, [[माइसीनियाई]] योद्धाओंले प्रतिस्पर्धाहरुमा मुक्केबाजीको पनि शामिल गरेको थियो, जसमा परास्त होने वालाहरुलाई एक विशाल आयोजनको द्धारा सम्मान गरिन्थ्यो (ca. 1200 ई.पू.), हुनत यो संभव छ कि होमरको महाकाव्य पछिको संस्कृतिको प्रतिबिंबित करते हुन् . एक अन्य कथाको अनुसार वीर शासक [[थीसियस (Theseus)]], जसको काल नऔं सताब्दी ई.पू. मानिन्छ,ले मुक्केबाजीको एक प्रकारको आविष्कार गरेको थियो, जसमा दुइ मान्छे आमने-सामने बस्एर आफ्नो मुड्कीहरु संग एक-दोस्रोमा तब सम्म प्रहेर गरे गर्थे, जब सम्म कि तिनिहरुमध्ये कुनै एकको मृत्यु न हो जाए. समय संग, मुक्केबाजहरुले उभिएर तथा पन्जा (कांटेदार) पहनकर तथा आफ्नो हातमामा कुहिनाहरुको तल आवरण लपेटएर लडन प्रारंभ गर्यो, हुनत यसको अतिरिक्त उनी पूर्णतः नग्न रहन्थे.
डेरियन विस्मयकारी छ! 688 ई.पू.मा पहिलो पल्ट मुक्केबाजीको [[औलिम्पिक]] खेलहरुमा सम्मिलित गरियो, जसलाइ ''पाइगेम (Pygme)''
=== प्राचीन रोमन मुक्केबाजी ===
[[प्राचीन रोम]] मा, मुक्केबाजीको दुइ प्रकार थिए र दुवै नै एट्रुस्कैन
अंततः मु्ष्टि-युद्ध यति अधिक लोकप्रिय हो गय कि [[शासकहरु]] सम्मले लडन प्रारंभ गर्यो र यस पद्धतिको सीजर [[नेरोनिस]]ले प्रोत्साहित गर्यो। रोमको राष्ट्रीय महाकाव्य [[एनीड (Aeneid)]] (पहिलो सताब्दी ईसा पूर्व)मा फुर्तीले डेरस (Dares) तथा महाकाय एंटेलस (Entellus)को बीच एक लडाईको विस्तार देखि वर्णन गरिएको छ।<ref>वर्जिल, एनिड, 5.421</ref>
पङ्क्ति ४८:
[[चित्र:Blow2.jpg|thumb|left|150px|एडमंड प्राइसमा एक सीधा सही तरिका देखि प्रदर्शन द साइन्स अफ सेल्फ डिफेंस: अ ट्रिटीज औन स्पैरिंग एण्ड रेसलिंग, 1867]]
[[रोमन साम्राज्य]]को पतन पछि मुक्केबाजीको प्राचीन गतिविधिहरुको रिकर्ड लुप्त भए. हुनत मुड्कीहरु संग लडे जाने वालाहरु
विभिन्न खेलहरुको रिकर्ड उपलब्ध छन्, जुन कि बारहऔं तथा सत्रहऔं सदिहरुको बीच इटलीको विभिन्न शहरहरु र राज्यहरुमा अनुरक्षित गरेर रखे गये थिए। [[प्राचीन रुस]]मा पनि एक खेल थियो, जसलाइ [[मुष्टि-युद्ध]] भन्यो जान्थ्यो. त्यस पछि अठारहऔं सताब्दीको प्रारंभमा यो खेल इङ्गल्याण्डमा [[खुली अंगु्लिहरु वाला मुक्केबाजी]], जसलाइ अक्सर '''प्राइजफाइटिंग (prizefighting)'''
प्रारंभिक मुकाबलहरुको कुनै लिखित नियम थिएनन्. उनी दिनहरु लाइई भार-विभाजन अथवा चक्र सीमाहरु हैन थिए र न त कुनै रेफरी हुन्थे. सामान्य रूप ले, यो अत्यधिक अस्त-व्यस्त थियो। उच्च भार समूहको मुक्केबाजीको विजेता [[जैक ब्रटन]] द्धारा 1743मा पहिलो पल्ट मुक्केबाजीको नियम, जसलाइ [[ब्रटनको नियम]] भनिन्छ, प्रस्तुत गरिएको ताकि रिंगमा खेलाडिहरुको संरक्षण दिए जा सके, जहाँ कहिले काँही
[[चित्र:Cribb vs Molineaux 1811.jpg|thumb|हैवीवेट चैम्पियनशिपको लागि एक पल्ट फेरि देखि टम मोलिनेक्स बनाम टम क्रीब, इङ्गल्याण्ड, 1811]]
इन नियमहरुले मुक्केबाजहरुलाई यस्तो लाभ पनि प्रदान गर्यो, जुन वर्तमान समयको मुक्केबाजहरुको नजिकै उपलब्ध छैन: उनले कुनै पनि समय 30 सेकेन्डको गिनती शुरु गर्नको लागि योद्धाको एक गोडामा बैठ जानेको अनुमति प्रदान गरे। यस प्रकार, यो नियम परेशानीमा घिर जानेको अहसास भए पछि योद्धाको उससे उबरनेको एक अवसर प्रदान गर्दथ्यो। हालांक, यसलाइ "अपौरुषेय" मानिन्थ्यो<ref>बेनामी ("एक मनाया बाक्सर"), द आर्ट एण्ड प्रैक्टिस अफ बक्सिंग, 1825</ref> र सेकण्ड्स अफ द बक्सर्स द्धारा जोडे गये अतिरिक्त नियमहरुको द्धारा यसलाइ अक्सर अस्वीकृत गर्यो जान्थ्यो.<ref>डैनियल मेंडोजा, द मडर्न आर्ट अफ बक्सिंग, 1790</ref> आधुनिक मुक्केबाजीको अंकीय प्रणालीमा उबरनेको प्रयासमा जानिजानि तल गए पछि खेलाडीको अंक गुमान पडेंगे. यसको वाहेक, किन भनें प्रतियोगिहरुको नजिकै आफ्नो हातहरुलाई बचानको लागि चमडेको भारी पन्जा तथा नाडिहरुमा लपेटे जाने वाला पट्टे हुदैनन्, अतः सिरमा वार गर्दा खेरी संयमको एक विशिष्ट मात्राको आवश्यकता थियो।
पङ्क्ति ५९:
[[1838]] मा, लन्डन पुरस्कार रिंगको नियम संहिताबद्ध गरिएको. त्यस पछि 1853मा संशोधित यो नियम निम्नलिखित कुराहरुलाई सुनिश्चित गर्छन:<ref>[http://www.cyberboxingzone.com/boxing/london-rules-1838.htm क्ले मोय्ले र आर्ली एलन (2006) ''1838 प्राइज रूल्स'' ]</ref>
* मुकाबलहरु रस्सिहरु
* यदि कुनै एक खेलाडीको गिरा दिये जाए, त खेल अगाडी जारी राखनको अनुमति प्राप्त गर्नको लागि 30 सेकेन्डको भित्र आफ्नो स्वयंको शक्तिको द्धारा उठन उनको लिये अनिवार्य थियो।
* काटन, सिर देखि मारना तथा बेल्टको तल मारना नियमहरुल्लंघन घोषित गरियो।
उन्निसऔं सताब्दीको अन्तिम भाग तक, मुक्केबाजी अथवा प्राइजफाइटिंग मुख्यतः एक संदिग्ध वैधता वाला खेल थियो। इङ्गल्याण्ड तथा संयुक्त राज्य अमरीकाको अधिकांश भागमा गैर-कानूनी घोषितको जा चुकी प्राइजफाइट अक्सर जुएको अड्डोंमा आयोजित गरिन्थ्यो, जसलाइ पुलिस द्धारा बीचमा नै रोक दिए जान्थ्यो. उपद्रव तथा कुश्तीको तरकीबें जारी रहीं र प्राइजफाइटोंको समयमा दंगे हो जाना एक साधारण कुरा थियो। यसको बावजूद, यस पुरा काल मा, खुली-अंगुलिहरु
=== मार्क्वेस अफ क्वीन्सबेरीको नियम (1867) ===
1867मा [[लिली ब्रिज (Lillie Bridge)]], लन्डनमा [[कम-भार (Lightweights)]], [[मध्यम-भार (Middleweights)]] तथा [[उच्च-भार (Heavyweight)]] वाला शौकिया खेलाडिहरुको लागि आयोजित शौकिया प्रतियोगिताहरुको लागि [[जन चेंबर्स]] द्धारा [[मार्क्वेस अफ क्वीन्सबेरी नियम]] तैयार गरिएको. यो नियम [[मार्क्वेस अफ क्वीन्सबेरी]]को संरक्षणमा प्रकाशित हुए, जसको नाम सदैव नै यिनी नियमहरु संग
[[चित्र:Leonard Cushing Kinetograph 1894.ogv|thumb|200px|left| जून 1894मा आयोजित लिओनार्ड-कुशिंग मुक्केबाजी प्रतियोगिता.]][[चित्र:Leonard Cushing Kinetograph 1894.ogv|काइनेटोग्राफ द्धारा रेकर्ड गरिएको एक-एक मिनेटको छः चक्रहरुमध्ये प्रत्येक $22.50को कीमतमा प्रदर्शकहरुलाइ लागि उपलब्ध थिए।<ref>लाइब्रेरी अफ कांग्रेसको ''इन्वेंटिंग एन्टरटेनमेंट (Inventing Entertainment)''
कुल मिलाएर बाह्र चक्र हुए, र उनले यो स्पष्ट गर्यो कि लडाइयां एक 24-फुट-वर्ग या समान रिंगमा "एक न्यायसंगत खडी मुक्केबाजीको मुकाबलहरु"को रूपमा होनी चाहिये. चक्र तीन मिनेट लामो थिए, जसको बीच विश्रामको लागि एक मिनेटको अंतराल भयो गर्दथ्यो। यदी कुनै खेलाडीको तल गिरा दिइएको हो, त उसलाइ दस-सेकेन्डको समय दिए जान्थ्यो र कुश्ती प्रतिबंधित थियो।
"न्यायसंगत आकार"को दस्तानोंको प्रस्तुतिले पनि मुक्केबाजीको मुकाबलहरुको स्वरूपको बदल दिए। मुक्केबाजीको दस्तानहरुको एक औसत
दस्तानेको प्रयोग प्रतिद्वंद्वीको हमलहरुलाइ रोकनमा गरिन सक्छ। यिनीहरुका प्रयोग शुरु किये जानेको कारण, मुक्केबाजीको मुकाबलहरु ज्यादा लामो र अधिक रणनीतिपूर्ण हो गये छन्, तथा चिप्लन, झांसा दिन, प्रत्युत्तर दिन र जकडन जस्तो प्रतिरक्षात्मक चालहरुको महत्व अधिक बढ्यो छ। किन भनें अग्र-भुजाओंको प्रयोगमा कम तथा दस्तानोंमा अधिक प्रतिरक्षात्मक जोर दिए गएको थियो, अतः खुला-अंगुलि वाला मुक्केबाज द्धारा पारंपरिक रूपले अग्र-भुजाहरुको बाहिर तिर राख्दै, धडको पछि तिर झुकानहरुको मुद्रा एक ज्यादा आधुनिक मुद्रामा बदल गई, जसमा धडको अगाडी तिर झुकाइन्छ
1882मा ''[[आर वी. कुना (R v. Coney)]]''को अंग्रेज मामलाले पाया कि प्रतिभागीको [[सम्मति]]को बावजूद [[खुली-अंगुलिहरु वाली]] लडाई एक [[हमलाको समान थियो, जसमा कहिले काँही शरीरमा सचमुच चोट लग जाया गर्दथ्यो]]. यो इङ्गल्याण्डमा व्यापक रूपले प्रचलित खुली-अंगुलिहरु
क्वीन्सबेरी नियमहरुको अंतर्गत पहिले उच्च-भार विजेता [["जेंटलमैन जिम" कर्बेट]] थिए, जसले 1893मा [[न्यू र्लियान्स]]को पेलिकन एथलेटिक क्लबमा [[जन एल. सुलिवन]]को मात दी.<ref>[http://www.cyberboxingzone.com/boxing/corbett.htm ट्रेसी कालिस (2006).] [http://www.cyberboxingzone.com/boxing/corbett.htm ''जेम्स कर्बेट'' , Cyberboxingzone.com]</ref>
बीसऔं सताब्दीको प्रारंभिक कालको समयमा, मुक्केबाजहरुले वैधता प्राप्त गर्नको लागि संघर्ष गरे र [[टेक्स रेकर्ड]] जस्तै प्रायोजकों तथा जन एल. सुलिवन देखि
{{See|Professional boxing}}
== नियम ==
1867मा उनको प्रकाशनको समय देखि नै ''[[मार्क्वेस अफ क्वीन्सबेरी नियम]]''
मुक्केबाजीको मुकाबलहरुमा विशिष्ट रूपले तीन-मिनेटहरुको चक्रहरुको एक निर्धारित संख्या हुन्छ, जुन अधिकतम 12 चक्रहरु (पूर्वमा 15) सम्म हुन सक्छ। विशिष्ट रूपले प्रत्येक चक्रको बीच एक मिनेटको अंतराल हुन्छ, जसको समयमा खेलाडी उनलाई आवंटित कोनहरुमा आफ्नो प्रशिक्षक तथा कर्मचारीहरु संग सल्लाह र सहायता प्राप्त गर्छन। लडाईको नियन्त्रण एक रेफरी द्धारा गरिन्छ, जुन रिंगको भित्र खेलाडिहरुको व्यवहारको परखने तथा उनिमा नियन्त्रण राखन, सुरक्षित रूपले लडनको उनको क्षमताको नियमन गर्न, नक-डाउन गरिएको खेलाडिहरुको उठनको अवसर दिनको लागि गिनती गर्न तथा फाउलको नियमन गर्नको कार्य गर्दछ। मुक्केबाजीको मुकाबलहरुमा अंक दिन तथा संपर्क, प्रतिरक्षा, नकडाउन, तथा अन्य, अधिक व्यक्तिगत, मापनोंको आधारमा खेलाडिहरुको अंक आवंटित गर्नको लागि रिंगको नजिकै विशिष्ट रूपले अधिकतम तीन निर्णायक उपस्थित हुन्छन्। मुक्केबाजीको निर्णयनको मुक्त-शैलीको कारण, अनेक मुकाबलहरुको परिणाम विवादास्पद हुन्छन्, जसमा एक (या दुईटै) खेलाडिहरुको यो विश्वास हुन्छ कि उनलाई "लूट"
जस मुकाबलहरुमा चक्रहरुको पूर्व निर्धारित संख्या पूरी हो चुकी हो, उनको निर्धारण निर्णायकहरु द्धारा गरिन्छ र उसलाइ "दूरी सम्म जाता भयो (go the distance)" भनिन्छ। लडाईको अन्तमा जस खेलाडीको स्कोर उच्चतर हो, उसलाइ विजेता घोषित गरिन्छ। तीन निर्णायकहरु संग, सर्वसम्मत तथा विभाजित निर्णय तथा साथ नै मुकाबलहरु बराबरीमा समाप्त हो जाना पनि संभव छ। कुनै निर्णयमा पहुंच पान देखि पूर्व कुनै मुक्केबाज एक नकाआउटको द्धारा मुकाबलहरुको जीतन सक्छ; यस्तो मुकाबलहरुलाई "दूरीको भित्र (inside the distance)" भनिन्छ। यदि लडाईको समयमा कुनै खेलाडीको तल गिरा दिइन्छ, जसको निर्धारण यस कुरा बाट हुन्छ कि के खेलाडीले विपक्षीको मुक्केको कारण आफ्नो खुट्टाहरुको अतिरिक्त शरीरको कुनै पनि अन्य भागले कैनवासको फर्शको स्पर्श गरेको छ, न कि चिप्लए पछि, जस्तो कि रेफरीको द्धारा निर्धारित गरिन्छ, त रेफरी तब सम्म गिनती गिनना शुरु गर्दछ, जब सम्म कि खेलाडी आफ्नो खुट्टाहरुमा पुनः खडा न हो जाए र खेल अगाडी न बढन लगे. यदि रेफरी दस सम्मको गिनती पूरी गरेर ले, त तल गिरे भएका मुक्केबाजको "नक-आउट हो चुका" करार दिइन्छ (चाहे त्यो बेहोश भयो हो या न भयो हो) र दोस्रो मुक्केबाजको नकआउट (KO)को द्धारा विजेता घोषित गरेर दिइन्छ। एक "प्राविधीक नकआउट (TKO) पनि संभव छ, र यसको निर्णय रेफरी, लडाईको समयमा उपस्थित चिकित्सक, अथवा यदि खेलाडी सुरक्षित रूपले खेल जारी रख पानमा सक्षम न हो, त उनको
सामान्य तरिका मा, मुक्केबाजहरुलाई बेल्ट देखि तल वार गर्न, पकडने, ठोकर मारने, काटन, थूकने अथवा कुश्ती लडन देखि प्रतिबिंधित गरिएको छ। मुक्केबाजको जांघिया उठी भए हुन्छ, ताकि प्रतिद्वंद्वीको पेट तथा जांघको बीच वाला क्षेत्रमा मारनेको अनुमति न मिल सके. उनलाई लात मारने, सिर देखि ठोकर लगान, अथवा बंधी भए मुट्ठीको जोडोंको अतिरिक्त बांहको कुनै पनि अन्य भाग (कोहनी, काँध या अग्र-बाहु तथा साथ नै खुला दस्तानों, कलाई, हातको भित्री, पछिल्लो या बगल वाला भाग सहित) देखि मारने भन्दा पनि रोकाइएको छ। पीठ मा, गरदन अथवा सिरको पछिल्लो भाग (जसे एक "रैबिट-पञ्च" भनिन्छ) अथवा किडनिहरुमा प्रहेर गर्न पनि निषिद्ध छ। उनलाई मुक्का मारते समय सहारेको लागि रस्सियहरुलाइ पकडने, मुक्का मारते समय प्रतिद्वंद्वीको समातेर राखन, अथवा प्रतिद्वंद्वीको बेल्ट देखि तल झुकन (प्रतिद्वंद्वीको कमर देखि तल झुकन, भले नै दूरी कितनी पनि किन न हो)को पनि अनुमति हुदैन. यदि एक "पकड"- एक रक्षात्मक चाल, जसमा मुक्केबाज आफ्नो प्रतिद्वंद्वीको भुजाहरुको लपेट
इन नियमहरुको उल्लंघनहरुलाइ रेफरी द्धारा "फाउल" करार दिए जान सक्छ, जुन कि उल्लंघनको गंभीरता तथा इरादेको आधारमा चेतावनिहरु जारी गर्न सक्छ, अंक काटन सक्छ, या कुनै नियमहरुको उल्लंघन गर्न वाला मुक्केबाजको अयोग्य घोषित गर्न सक्छ, जसबाट खेलाडी स्वतः नै मुकाबला गंवा दिइन्छ। यदि जानिजानि गरिएको फाउलको कारण यस्तो चोट लग जाए, जसबाट खेलको अगाडी जारी रख पान संभव न हो, त यस्तो स्थितिमा फाउल गर्न वाला खेलाडीको अयोग्य घोषित गरेर दिइन्छ। यदि कुनै खेलाडीको गल्तिले हल्की-सी ठोकर लगी हो, त उसलाइ उबरनेको लागि पांच मिनेट सम्मको समय दिए जान सक्छ, र यदि उनी इसपछि पनि खेल जारी रख पानमा अक्षम हुन् , त उनलाई नक-आउट घोषित गरिन सक्छ। यदि दुर्घटनावश भएका कुनै फाउलको करण यस्तो चोट लग जाए कि मुकाबलहरुको रोक दिन पडे, त यसको परिणाम "कुनै स्पर्धा हैन"को रूपमा भेटिन्छ अथवा यदि पर्याप्त चक्र (विशिष्टतः चार या अधिक, या चार चक्रहरु वाला मुकाबलहरुमा कम से कम तीन) पूर्ण हो चुके हुन् , त मुकाबलहरुको परिणामको बारेमा निर्णयको रूपमा भेटिन्छ।
== व्यावसायिक बनाम शौकिया मुक्केबाजी ==
सत्रहऔं सताब्दीले
=== शौकिया मुक्केबाजी ===
पङ्क्ति १०२:
[[चित्र:Boxing pictogram.svg|50px|left]]शौकिया मुक्केबाजी महाविद्धालयीन स्तर मा, [[औलिम्पिक खेलहरु]] मा, [[कमनवेल्थ खेलहरु]]मा तथा शौकिया मुक्केबाजी संघठनों द्धारा स्वीकृत अनेक अन्य स्थलहरुमा देखि जान सक्छ। शौकिया मुक्केबाजीमा एक अंक स्कोरिंग प्रणाली हुन्छ, जुन शारीरिक हानिको सट्टा सफल मुक्कोंको संख्याको मापन गर्छ। औलिम्पिक तथा कमनवेल्थ खेलहरुमा होने वाला मुकाबलहरुमा तीन मिनेटको तीन चक्र हुन्छन्, र राष्ट्रीय एबीए (ABA) (एमेच्योर बक्सिंग एसोसियेशन (Ameteur Boxing Association))मा होने वाला मुकाबलहरुमा तीन मिनेटको तीन चक्र हुन्छन्, जसमा देखि प्रत्येकमा चक्रहरुको बीच एक-मिनटको एक अंतराल हुन्छ।
प्रतियोगी सिरमा रक्षात्मक कवच र हातमामा पन्जा पहनते छन्, जसमा औंलाहरुलाई जोडोंमा एक सेतो पट्टी हुन्छ। कुनै पनि मुक्केको लागि अंक केवल त्यतिखेर पाइन्छन्, जब मुक्केबाजले पन्जाको सेतो भागको द्धारा संपर्क गरे हो. पर्याप्त बल संग सिर अथवा धडमा स्पष्ट रूपले पर्न वाला प्रत्येक घूंसेको लागि एक अंक दिइन्छ। मुकाबलहरुको निरीक्षण एक रेफरी द्धारा गरिन्छ, ताकि यो सुनिश्चित गरे जा सके कि प्रतियोगी केवल वैध मुक्कहरुको प्रयोग गर्दै छन्। शरीरमा पहना गयो एक बेल्ट मुक्कोंको तल्लो सीमाको दर्शाता
=== व्यावसायिक मुक्केबाजी ===
पङ्क्ति १०९:
सामान्यतः व्यावसायिक मुकाबलहरुको अवधि शौकिया मुकाबलहरुको तुलनामा धेरै अधिक, विशिष्टतः दस भन्दा बाह्र चक्रहरु तक, हुन्छ, हुनत कम अनुभवी खेलाडिहरु अथवा क्लबको खेलाडिहरुको लागि चार चक्रहरुको मुकाबलहरु साधारण छन्। कहीं-कहीं, विशेषतः अस्ट्रेलिया मा, दो-<ref>[http://www.boxrec.com/show_display.php?show_id=329616 बक्सरेक बक्सिंग रेकर्ड]</ref> तथा तीन-चक्रहरु वाला व्यावसायिक मुकाबलहरु<ref>[http://www.boxrec.com/show_display.php?show_id=521719 बक्सरेक बक्सिंग रेकर्ड]</ref> पनि हुन्छन्। बीसऔं सताब्दीको शुरुआती दौर मा, मुकाबलहरुमा असीमित चक्र हुनु एक साधारण कुरा थियो, जसमा मुकाबलहरु केवल त्यतिखेर समाप्त हुन्थे, जब कुनै एक खेलाडी खेल छोड दे, जुन कि [[जैक डेंप्से (Jack Dempsey)]] जस्तै उच्च-ऊर्जायुक्त खेलाडिहरुको लागि लाभदायक थिए। 1980को दशकको शुरुवातमा मुक्केबाज [[डुक कू किम (Duk Koo Kim)]]को मृत्यु पछि चक्रहरुको संख्याको घटाकर बाह्र किये जाने देखि पूर्व, बीसऔं सताब्दीको अधिकांश कालको समयमा पंद्रह चक्रहरुको सीमा नै चैम्पियनशिप मुकाबलहरुको लागि अंतर्राष्ट्रीय तरिकामा स्वीकृत सीमा बनी रह्यो.
व्यावसायिक मुकाबलहरुमा सिरमा कवच पहननेको अनुमति हुदैन र कुनै मुकाबलहरुको रोक दिनले पूर्व मुक्केबाजहरुलाई सामान्यतः धेरै अधिक
== वस्र ==
पङ्क्ति ११६:
=== शर्ट्स ===
शौकिया मुक्केबाजी मा, प्रत्येक मुक्केबाज आफ्नो छोरको रंगमा आफ्नो अनुमोदन संस्था द्धारा अनुमोदित रंगको शर्ट्स पहनता छ। व्यावसायिक मुक्केबाजी मा, शर्ट्सको रंग र डिजाइनको चयन प्रत्येक खेलाडीमा छोड दिइन्छ र यसको नियमन गरेन जाता. शर्ट्सको अनेक प्रकार चटख रंगों संग पट्टेदार हुन्छन्। धेरै मुक्केबाज शर्ट्सको कमरबंदमा आफ्नो नाम या उपनाम लिखवा
=== टैंक टप ===
पङ्क्ति १२२:
=== सुरक्षात्मक उपकरण ===
शौकिया मुक्केबाजहरुको लागि सिरमा आफ्नो छोरको रंगको कवच र एक बिना बांहको शर्ट पहनना आवश्यक हुन्छ, जबकि व्यावसायिक मुक्केबाज खुला छाती र सिरमा कवचको बिना लडछन। शौकिया स्तरको महिला मुक्केबाजहरुलाई एक सानो बांहको शर्ट पहननेको अनुमति दी जान्छ, जबकि व्यावसायिक महिला मुक्केबाज एक बिना बांहको शर्ट पहनती छन्। सबै महिला मुक्केबाजहरुलाई छातीको सुरक्षा गर्न वाला कवच पहननेको अनुमति हुन्छ। एक माउथपीस सबै मुक्केबाजहरुको लागि आवश्यक हुन्छ, जसको निर्माण अनुमोदन संस्था तथा मुक्केबाजमा निर्भर हुन्छ। अनुमोदित मुकाबलहरुमा सबै मुक्केबाजहरुको लागि एक फाउल रक्षकको हुनु आवश्यक हुन्छ, जुन उनको उरु मूल र पेटको तल्लो भागको बचाइन्छ। महिला फाउल रक्षकहरुमा उरु मूल वाला स्थानमा कम पैडिंग हुन्छ, तर फेरि पनि अनुमोदित मुकाबलहरुमा उनको लिये यिनलाइ पहनना आवश्यक हुन्छ। सबै मुक्केबाज पन्जा पहनते छन्, जसको भार शौकिया मुकाबलहरुमा 8-16 औंस तथा व्यावसायिक मुकाबलहरुमामा 6-12 औंसको बीच हुन्छ। शौकिया मुक्केबाजहरुको लागि एक अनुमोदित पन्जाको हुनु अनिवार्य हुन्छ, जबकि व्यावसायिक मुक्केबाजहरुको लागि केवल एक न्यूनतम भारको पालन आवश्यक हुन्छ, जसको सटीक भार र यहाँ सम्म कि ब्रांडको निर्धारण मुकाबलहरु देखि पूर्व आपसी सहमतिको द्धारा गरिन सक्छ। मुकाबलहरु देखि पूर्व अनुमोदक संस्थाको प्रतिनिधिहरु तथा विपक्षी खेलाडीको छोरको मान्छेहरु द्धारा दस्तानहरुको निरीक्षण गरिन्छ। इसपछि ढीला हुन बाट बचानको लागि उनिमा टेप लागयो दिइन्छ र सामान्यतः अनुमोदन संस्थाको प्रतिनिधि उनिमा हस्ताक्षर गर्छन, ताकि यस कुराको सुनिश्चित गरे जा सके कि कुनै छेड-छाड गरेनगई छ। हस्त-आवरण (Handwraps) पहनना पनि मुक्केबाजहरुको लागि आवश्यक हुन्छ। यूएसए बक्सिंग (USA Boxing) पुन:प्रयोग किये जा सकने योग्य सूती हस्त-आवरणको अनुमति देती छ, जसमा एक हुक तथा एक पाश संवरक हुन्छ, जबकि व्यावसायिक मु्काबलहरुको लागि चिपकाये जा सकने वाला तथा एक नै पल्ट प्रयोग किये जा सकने वाला आवरण आवश्यक हुन्छन्। यिनी आवरणहरुको पनि परीक्षण गरिन्छ, जसको एक उल्लेखनीय उदाहरण [[शेन मोस्ले]] र [[एंटोनियो मार्गारिटो]]को बीच भयो मुकाबला छ, जसमा मार्गारिटोको आवरणहरुमा प्लास्टर जस्तो एक पदार्थ पायाइयो, जसको परिणामस्वरूप उनलाई "कम से कम एक वर्ष"को लागि निलंबित गरियो। आधुनिक व्यावसायिक मुक्केबाजी मा, पुरूषहरुलाइ लागि एक कमरबंद पहनना आवश्यक हुन्छ, जसलाइ उनको जांघको माथि भाग र कमरको तल्लो भागमा लपेटइन्छ। सामान्यतः यो कमरबंद काले अथवा रातो रंगको हुन्छ र रबर (कहिले काँही
=== जूते ===
पङ्क्ति १४२:
=== ब्रलर/स्लगर ===
एक ब्रलर एक यस्तो खेलाडी हुन्छ, जसमा योग्यताको र रिंगमा खुट्टाहरुको गतिविधिको कमी हुन्छ, तर जुन यसको पूर्ति मुक्के मारनेमा आफ्नो प्रवीणताको द्धारा गर्दछ। अनेक ब्रलर गतिशीलताको कम राखनको प्रयास गर्छन, कम गतिशील रहनको प्राथमिकता दिछन, अधिक स्थिर धरातल चाहते हैं र आफ्नो खुट्टाहरुलाई छिटो गतिले चलान वाला खेलाडिहरुको प्रतिस्पर्धाएर पानमा उनलाई कठिनाई महसूस हुन्छ। उनिमा संयोजन मुक्केबाजीको उपेक्षित गर्न र यसको सट्टा एक हातले लगातार मुक्के-मारने तथा कम गति वाला र अधिक शक्तिशाली मुक्के (जस्तै हूक र अपर-कट) मारनेको प्रवृत्ति पनि हुन सक्छ। उनको मंद गति र पूर्वानुमेय पैटर्न (स्वाभाविक पहल संग एकल मुक्के)को कारण अक्सर उनलाई प्रतिकारक मुक्कहरुको पनि सामना गर्न पर्छ, अतः सफल ब्रलरहरुलाइ लागि यो अनिवार्य छ कि उनी
उल्लेखनीय ब्रलरहरुमा डेविड ट्युआ, रिकी हैटन, स्टैनले केशेल,<ref>जेम्स रबर्ट्स र एलेक्जेंडर स्कट, ''द बक्सिंग रजस्टर'' , 1999, पृष्ठ 114, 115</ref> मैक्स बेयर,<ref>जेम्स रबर्ट्स र एलेक्जेंडर स्कट, ''द बक्सिंग रजस्टर'' , 1999, पृष्ठ 50</ref> जैक लैमोटा, [[रबर्टो ड्युरान]], [[रकी ग्रेजियानो]],<ref>जेम्स रबर्ट्स र एलेक्जेंडर स्कट, ''द बक्सिंग रजस्टर'' , 1999, पृष्ठ 293</ref> [[सनी लिस्टन]]<ref>जेम्स रबर्ट्स र एलेक्जेंडर स्कट, ''द बक्सिंग रजस्टर'' , 1999, "डौघ ग्रांट",2008 पृष्ठ 330</ref> र [[जर्ज फोरमैन]], [[जुआन उरांगो]] शामिल छन्।
=== स्वर्मर/अंतःयोद्धा ===
अंतःयोद्धा/स्वर्मर (जसे कहिले काँही
उल्लेखनीय अंतःयोद्धाहरुमा [[माइक टाइसन]], [[हैरी ग्रेब]],<ref>जेम्स रबर्ट्स र एलेक्जेंडर स्कट, ''द बक्सिंग रजस्टर'' , 1999, पृष्ठ 98, 99</ref> [[जैक डेम्प्सी]],<ref>जेम्स रबर्ट्स र एलेक्जेंडर स्कट, ''द बक्सिंग रजस्टर'' , 1999, पृष्ठ 75</ref> [[रकी मार्सियानो]],<ref>जेम्स रबर्ट्स र एलेक्जेंडर स्कट, ''द बक्सिंग रजस्टर'' , 1999, पृष्ठ 339, 340</ref> [[जो फ्रेजियर]], [[जेक लामोटा]] र [[जुलियो सीजर शावेज]] शामिल छन्।
पङ्क्ति १५७:
=== शैली मिलान ===
अन्य शैलिहरुको विरुद्ध यिनीहरु मध्ये प्रत्येक मुक्केबाजी शैली देखि मिलन वाला लाभको बारेमा एक सामान्यतः स्वीकृत नियम हो। सामान्य रूप ले, एक अंतः योद्धाको एक बाह्य-योद्धाको तुलनामा अधिक लाभ हुन्छ, एक बाह्य-योद्धा एक पञ्चर भन्दा अधिक फायदेमा रहन्छ र एक पञ्चरको एक अंतःयोद्धा भन्दा अधिक लाभ भेटिन्छ; यस प्रकार प्रत्येक शैली एक शैलीको तुलनामा मजबूत र दोस्रो शैलीको तुलनामा कमजोर होनेको कारण एक प्रकारको चक्र बनछ, र [[रक-पेपर-सिजर्स]]को खेल गरे तरिका यसमा कुनै पनि कुनै दोस्रोमा हावी हुँदैन. स्वाभाविक रूप ले, अनेक अन्य कारक, जस्तै कुशलताको स्तर र खेलाडिहरुको प्रशिक्षण, मुकाबलहरुको परिणामको निर्धारण गर्छन, तर मुक्केबाजीको प्रशंसकों र लेखकहरुको मनमा शैलिहरुको बीच सम्बन्धको
ब्रलर स्वर्मरों या अंतःयोद्धाओंमा हावी होनेको प्रयास गर्छन किन भनें स्लगरको निकट आनको प्रयास गरे पछि, अंतः योद्धाको निरपवाद रूपले धेरै अधिक कठोरतापूर्वक आक्रमण गरेर रहे ब्रलरको बन्दूकको सामना गर्न पडेगा, अतः, जब सम्म अंतःयोद्धामा धेरै अधिक सहनशीलता न हो र ब्रलरको शक्ति धेरै कमजोर न हो, तब सम्म ब्रलरको मजबूत शक्ति नै विजयी होगी. [[जो फ्रेजियर]]को बिरुद्ध [[जर्ज फोरमैन]]को नक-आउट जीत यस प्रकारको मिलानको लाभको एक प्रसिद्ध उदाहरण छ।
पङ्क्ति १६५:
मुक्केबाज या बाह्य-योद्धा एक ब्रलर, जसको मधुरो गति (दुईटै हात र दुवै खुट्टा) तथा कमजोर प्रविधी उसलाइ छिटो बाह्य-योद्धाको आक्रमणको एक सरल लक्ष्य बनाती छ,को विपरीत सर्वाधिक सफल रहछन। बाह्य-योद्धाको मुख्य चिन्ता सजग बने रहन हुन्छ किन भनें ब्रलरको आफ्नो खेल पूरा गर्नको लागि केवल एक राम्रो मुक्का मारनेको आवश्यकता हुन्छ। यदि बाह्य-योद्धा उनी शक्तिशाली मुक्कों देखि बच सके, त त्यो अक्सर आफ्नो तीव्र मुक्कोंको द्धारा ब्रलरको थकाकर उसलाइ हरान सक्छ। यदि त्यो पर्याप्त रूपले सफल हो, त पछिको चक्रहरुमा अतिरिक्त दबाव हालएर त्यो एक नक-आउट हासिल गर्नको प्रयास पनि गर्न सक्छ। मुहम्मद अली जस्तै अधिकांश पारंपरिक मुक्केबाजहरुले स्लगरोंको विरूद्ध नै आफ्नो सर्वश्रेष्ठ सफलताहरुको आनंद लिएको थियो।
[[मेल्ड्रिक टेलर]], मुक्केबाज या बाह्य-योद्धा,को बिरुद्ध [[जुलियो सीजर शावेज]], एक स्वर्मर या अंतःयोद्धा,को बीच ऐतिहासिक मुकाबला शैली मिलानको एक उदाहरण छ ([[शावेज बनाम टेलर]] हेर्नुहोस). शावेजको जबरदस्त मुक्केबाजी क्षमता र टेलरको अंधाधुंध गतिको एक संकेतको रूपमा यस मुकाबलहरुको "थण्डर मीट्स लाइटनिंग"को संज्ञा दी गई थियो। शावेज मुक्केबाजीको "मैक्सिकन" शैलीको प्रतीक थिए। उनी लगातार पीछा गरि रहथे र दोस्रो खेलाडीको सीमामा अगाडी बढ्दो रहथे, भले नै उनलाई निकट दूरीमा आनको कारण कितनी नै
== उपकरण ==
चूंकि मुक्केबाजीमा शक्ति संग लगातार मुक्के मारना शामिल हुन्छ, अतः हातमाको हड्डिहरुमा होने वाला क्षति देखि बचावको लागि सावधानिहरु अपनान अनिवार्य छ। अधिकांश प्रशिक्षक मुक्केबाजहरुलाई [[हातमा/कलाईको आवरणों]] र [[मुक्केबाजीको दस्तानों]]को पहने बिना प्रशिक्षण
मुक्केबाज दुइ बुनियादी प्रकारको पञ्चिंग बैगमा आफ्नो कौशलको अभ्यास गर्छन। प्रतिक्रियाहरु र दोहरावपूर्ण ढंग देखि मुक्के मारनेको कौशलको पैना गर्नको लागि एक सानो, आंसूको बूंदको आकारको "स्पीड बैग"को प्रयोग गरिन्छ, जबकि शक्तिशाली ढंग देखि मुक्के मारने र शरीरमा होने वाला भीषण प्रहेरहरुको अभ्यास गर्नको लागि एक ठूलो बेलनाकार "हैवी बैग"को प्रयोग गरिन्छ, जुन बालुवा, एक संश्लेषित पदार्थ अथवा जल देखि भरी भए हुन्छ। उपकरणहरुको यिनी विशिष्ट सामग्रिहरुको अतिरिक्त, मुक्केबाज आफ्नो शक्ति, गति र धैर्यको बढानेको लागि अधिक सामान्य प्रशिक्षण उपकरणहरुको प्रयोग पनि गर्छन। सामान्य प्रशिक्षण उपकरणहरुमा फ्री वेट्स, रोविंग मिसिन, [[जंप रोप]] र मेडिसिन बल्स शामिल छन्।
पङ्क्ति १८२:
</gallery>
एक पूर्णतः खडी मुद्रा मा, मुक्केबाज खुट्टाहरुलाई आफ्नो दुवै कंधोंको बराबरको दूरीमा राखएर खडा हुन्छ र पिछला खुट्टा अर्को खुट्टाले आधा-कदम पछि र खाउछ। दाहिने हातले लडनवाला या रुढिवादी मुक्केबाज आफ्नो
बायाँहात वाला या साउथप (Southpaw) खेलाडी रुढिवादी मुद्राको प्रतिबिंब मुद्राको प्रयोग गर्छन, जसबाट रुढिवादी खेलाडिहरुको अगाडी समस्य उत्पन्न हुन सक्छ, जुन विपरीत दिशा देखि हमला, हूक अथवा क्रस झेलनेको अभ्यस्त हुदैनन्. यसको विपरीत यो साउथप मुद्रा, सीधा दाहिने हातको बिरुद्ध कमजोर साबित हुन्छ।
पङ्क्ति १८८:
उत्तरी अमरीकी खेलाडी एक अधिक संतुलित मुद्राको पसंद गर्छन, जसमा उनी लगभग वर्गाकार रूपले प्रतिद्वंद्वीको अगाडी उभिएर उनको मुकाबला गर्छन, जबकि अनेक यूरोपीय खेलाडिहरुको मुद्रा यस प्रकारको हुन्छ कि उनको धड बगलमा अधिक मुडा भयो हुन्छ। हातमाको स्थितिमा पनि अंतर हुन सक्छ किन भनें केही खेलाडी दुवै हातहरुलाई अनुहारको अगाडी उठाएर राखन पसंद गर्छन, जसबाट शरीरमा होने वाला प्रहेरहरुको खतरा बढ्छ।
कहिले काँही
=== घूंसे ===
मुक्केबाजीमा घूंसे मूलतः चार प्रकारको हुन्छन्: जैब, सीधा दाहिना/बायां हात, हूक र अपरकट. यदि कुनै मुक्केबाज दाहिने हातले खेलइन्छ (रुढिवादी), त उनको बांया हात अगला हात र दाहिना हात पिछला हात हुन्छ। एक
<gallery>
File:jab7.jpg|चुभाना
पङ्क्ति २०२:
File:uppercut1.jpg|आधा हुक - एक विस्तृत हूकको एक संयोजन/सीधे मुक्का
</gallery>
* '''[[जैब]]''' - एक तेज, सीधा घूंसा जुन अगाडी वाला हातले गार्डको स्थितिले मारा जान्छ। जैब संग नै शरीर र कूल्हहरुलाइ घडीको सुईको दिशामा थोडा-सा घुमाया जान्छ, जबकि मुट्ठी 90 अंशमा घूम जान्छ र प्रभावी भए पछि क्षैतिज स्थितिमा आ जान्छ। जब घूंसा आफ्नो पुरा विस्तार पुगइन्छ, त अर्को काँधको ठोढीको रक्षाको लागि माथि लाया जान सक्छ। जबडेको सुरक्षाको लागि पिछला कंधा अनुहारको नजिकै बनयो रहन्छ। लक्ष्य संग संपर्क बनयो
[[चित्र:Wladimir Klitschko (2008-12-13).jpg|thumb|right|175px|यूक्रेनी आएबीऍफ, डब्ल्यूबीओ र आएबीओ हैवीवेट च्याम्पियन व्लादिमीर क्लिट्सचको.]]
* '''[[क्रस]]''' - पछिल्लो हातले मारा जाने वाला एक शक्तिशाली, सीधा घूंसा. गार्डको स्थिति ले, पिछला हात ठोढी देखि फेंका जान्छ, जुन कि शरीरको पार करता भयो एक सीधी रेखामा लक्ष्य तिर बढइन्छ। पिछला कंधा अगाडी तिर झुकएको हुन्छ र ठोढीको बाहिर भागको हल्का-सा छूते भएका समाप्त हुन्छ। त्यहि समयमा, अर्को हातको पछि खींचकर अनुहारको अगाडी रख लिया जान्छ, ताकि ठोढीको आंतरिक भाग गरे रक्षाको जा सके. अतिरिक्त शक्तिको लागि, क्रस मारते समय धड र कूल्हे घडीको सुईको विपरीत दिशामा घूम जान्छन्। भार पनि पछिल्लो खुट्टाले अर्को खुट्टा तिर स्थानांतरित गरेर दिइन्छ, जसको परिणामस्वरूप पछिल्लो कुर्कुच्चा बाहिर तिर मुड जान्छ किन भनें यो भारको स्थानांतरणको लागि आधार प्रदान गर्नको कार्य गर्छ। शरीरको घुमाने र भारको अचानक स्थानांतरित गर्न देखि नै क्रसको यसको शक्ति मिलती छ। जैबको नै तरह, अगाडी तिर आधा कदम बढाया जान सक्छ। एक पल्ट क्रसको प्रहेर गरेर दिइएको पछि, हातको तुरुन्त पछि खींच लिया जान्छ र पुनः गार्डको स्थिति बनो जान्छ। यसको प्रयोग एक जैबको प्रत्युत्तर दिनको लागि (या शरीरमा लक्ष्यित कुनै क्रसको उत्तर दिनको लागि) या कुनै हूक स्थापित गर्नको लागि प्रतिद्वंद्वीको सिरको निशाना बनाएर गरिन सक्छ। क्रसको प्रयोग कुनै जैब पछि पनि गरिन सक्छ, जसबाट यो एक पारंपरिक "एक-दो" संयोजन बनाइन्छ। क्रसको एक "स्ट्रेट" या "राइट" पनि भनिन्छ, विशेषतः यदि प्रतिद्वंद्वीको पूरी तरिका तानएको जैबको पार न गरेर रहयो हो.
* '''[[हूक]]''' - अर्को हातले प्रतिद्वंद्वीको सिरको पार्श्व भागमा मारा गयो एक अर्ध-वृत्ताकार घूंसा. गार्डको स्थिति ले, एक क्षैतिज मुट्ठी संग कोहनी पछि तिर ल्याए जान्छ (अंगुलिहरुको जोडहरुलाइ बाहिर तिर राख्दै) र मुडी भए हुन्छ। ठोढीको सुरक्षित राखनको लागि पिछला हात दृढतापूर्वक जबडेको अगाडी र खाउछ। धड र कूल्हे घडीको सुईको दिशामा घुमाए जान्छन्, र शरीरको अगाडी तिर घडीको सुईको दिशामा एक चाप बनाते भएका र लक्ष्य देखि संपर्क गर्दै मुट्ठीको धकेल्याउछ। त्यहि समयमा, अगला खुट्टा घडीको सुईको दिशामा घूमछ र बायीं कुर्कुच्चा बाहिर तिर मुड जान्छ। संपर्क भए पछि, हूकको वृत्ताकार पथ अकस्मात समाप्त हुन्छ र आफ्नो स्थितिको रक्षा गर्नको लागि अगला हात जोड देखि पछि तिर खींच लिया जान्छ। एक हूक शरीरको तल्लो भागमा पनि केंद्रित हुन सक्छ र यस प्रविधीको कहिले काँही
* '''अपरकट''' - पछिल्लो हातले मारा गयो एक उर्ध्व, माथि तिर उठएको घूंसा. गार्डको स्थिति ले, धड थोडा-सा दाहिने ओर सरक जान्छ, पिछला हात प्रतिद्वंद्वीको छातीको सीधको तल पर्दछ र गोडा केही मुडे भएका हुन्छन्। यस स्थिति ले, पिछला हात माथि तिर एक उभरते भएका चापमा प्रतिद्वंद्वीको ठोढी या धड तिर फेंका जान्छ। त्यहि समयमा, गोडा जोड देखि माथि तिर धकेले जान्छन् र धड तथा कूल्हे घडीको सुईको विपरीत दिशामा घूमछन र क्रसको शारीरिक गतिविधिको नकल गर्दै पछिल्लो कुर्कुच्चा बाहिर तिर निकल जान्छ। अपरकटको रणनैतिक उपयोगिता प्रतिद्वंद्वीको शरीरको "उठाने"को यसको क्षमता, जसबाट अर्को हमलहरुलाइ लागि उनको संतुलन बिगड जान्छ,मा निर्भर हुन्छ। दाहिने अपरकट पछि एक
मुक्कोंको यो विभिन्न प्रकार अनेक संयोजनों या "कम्बो"को निर्माण गर्नको लागि तीव्र अनुक्रममा प्रयोग किये जान सकिन्छं। जैब र क्रसको संयोजन सबै भन्दा साधारण छ, जसलाइ "वन-टू कम्बो"को नाम दिइएको छ। यो सामान्यतः एक प्रभावी संयोजन हुन्छ किन भनें जैबको कारण प्रतिद्वंद्वी क्रसको देख हैन पाता, जसबाट यसको प्रयोग अधिक सफाई र बल संग गरेर पान सरल हुन्छ।
मुर्गे जस्तो पीठ वाला स्थितिले शुरु होने वाला एक बडा, झूलता भयो वृत्ताकार घूंसा, जसमा हात हूकको तुलनामा अधिक लामो दूरी सम्म विस्तारित हुन्छ र यसको पछि खेलाडीको सारी शक्ति लगी हुन्छ, कहिले काँही
दुर्लभ अवसरोंमा प्रयोग हुन वाला एक अन्य अपरम्परागत घूंसा "[[बोलो पञ्च (bolo punch)]]" छ, जसमा प्रतिद्वंद्वी आफ्नो एक हातको एक चौडे चापमा धेरै पल्ट झुलाता छ, सामान्यतः ध्यान बंटानेको लागि, र इसपछि त्यसै हातले या दोस्रो हातले घूंसा मारता छ।
पङ्क्ति २२७:
File:retrait2.jpg|दूर खींचना
</gallery>
* '''फिसलना (Slip)''' - [[फिसलने]] देखि शरीर थोडा घूमछ, जसबाट आन वाला घूंसा कुनै हानि पहुंचाए बिना सिरको बगल देखि निकल जान्छ। जब प्रतिद्वंद्वीको घूंसा
* '''घूमना या झुकन (Sway or fade)''' - कुनै घूंसेको पूर्वानुमान गर्न र यसले बचने या यसको प्रभावको पर्याप्त मात्रामा कम गर्नको लागि शरीरको माथि भाग या सिरको पछि तिरले जाना. यसलाइ "रोलिंग विथ द पञ्च" या "राइडिंग द पञ्च" पनि भनिन्छ।
* '''डक'''
* '''बब एण्ड वीव (Bob and Weave)''' - [[बबिंग]]मा सिरको आन वाला मुक्केको पार्श्वमा तथा उससे तल तिर हटाइन्छ। जब प्रतिद्वंद्वीको मुक्का
* '''पैरी/ब्लक (Parry/block)''' - [[पैरी गर्न]] या [[ब्लक गर्न]]को लागि मुक्केबाजको काँध, हातमा या भुजाको प्रयोग आन वाला आक्रमणहरु देखि बचावको लागि रक्षात्मक उपकरणहरुको रूपमा गरिन्छ। एक ब्लकमा सामान्यतः मुक्केको सामना गर्न पर्छ, जबकि खुट्टाीमा यसको दिशा बदलनेको प्रयास गरिन्छ। एक "पंजा" या "चांटा" एक ब्लक छ, जुन आन वाला घूंसेको रोकन वाला खेलाडीको पन्जाको उनी भागमा उद्देश्यपूर्ण रूपले झेलता छ।
पङ्क्ति २३९:
* '''ढंकना (The Cover-up)''' - [[ढंकना]] कुनै अरक्षित अनुहार या शरीरको एक आक्रमणले बचानको अन्तिम अवसर (एक मुक्केको द्धारा घुमानेको अतिरिक्त) हुन्छ। सामान्य शब्दहरु मा, सिर र ठोढीको बचानको लागि हात माथि रखे जान्छन् र शरीरमा होने वाला हमलाको रोकनको लागि अग्र-भुजाहरु धडको अगाडी हुन्छं। शरीरको बचाव गर्दा खेरी, मुक्केबाज कूल्हहरुलाइ घुमाता छ र आन वाला मुक्कहरुलाइ रक्षक भन्दा टाढा "निकल जाने" दिइन्छ। सिरको बचानको लागि, मुक्केबाज दुवै मुड्कीहरुलाई अनुहारको अगाडी राखिन्छ र अग्र-भुजाहरु समानांतर तथा बाहिरको दिशामा हुन्छं। यस प्रकारको रक्षक तल देखि होने वाला आक्रमणहरुको बिरुद्ध कमजोर हुन्छ।
* '''[[जकडना (The Clinch)]]''' - जकडन [[कुश्ती]]को एक अपरिष्कृत रूप हो र यसको प्रयोग तब गरिन्छ, जब दुवै खेलाडिहरुको बीचको दूरी कम हो र सीधा मुक्के न मारे जा सकते हुन् . यस स्थिति मा, मुक्केबाज प्रतिद्वंद्वीको हातहरुलाई [[पकडने]] या "बांधने"को प्रयास गर्दछ, जसबाट त्यो हूक या [[अपरकट]] मार पानमा अक्षम हुन्छ। जकडनको लागि, मुक्केबाज दुवै हातहरुलाई प्रतिद्वंद्वीको कंधोंको बाहिर देखि लपेटते भएका उनलाई अग्र-भुजाओंको तल देखि भित्र तिर ल्याएर प्रतिद्वंद्वीको भुजाहरुको त्यसैको शरीरको सहायता देखि जकड
==== रक्षक ====
पङ्क्ति २५१:
</gallery>
* '''[[पीक-अ-बू (Peek-a-boo)]]''' -कहिले काँही
* '''बंधे भएका हात (Cross-armed)''' - अग्र-भुजाहरुको अनुहारको अगाडी क्षैतिज रूपले एक दोस्रोको शीर्षमा र खाउछ र एक हातको पन्जा दोस्रो हातको कोहनीको शीर्षमा राखयो हुन्छ। जब पिछला हात ऊर्ध्व रूपले उठइन्छ, त यस शैलीमा धेरै अंतर आछ। यो शैली सिरमा होने वाला क्षतिको कम गर्नमा सर्वाधिक प्रभावी छ। यस स्थितिमा खेलाडीको केवल सिरको शीर्षमा मारे गये जैबको नै खतरा हुन्छ। शरीर खुला रहन्छ, तर यस शैलीको प्रयोग गर्न वाला अधिकांश मुक्केबाज आफ्नो शरीरको रक्षा गर्नको लागि थोडा मुड र झुक जान्छन्, तर यदि उनी सीधा खडे रहें र आफ्नो स्थिति न बदलें, त शरीरमा हमला हुन सक्छ। यस स्थितिमा रहते भएका मुक्कहरुको प्रत्युत्तर दे पान धेरै कठिन हुन्छ, तर यो सिरमा होने वाला क्षतिको संभावनाको सचमुच पूरी तरिका समाप्त गरेर देती छ।
* [[फिली शेल]], '''हिटमैन'''
सामान्यतः मुक्केबाज उच्च, तीव्र संयोजनहरुको प्रयोग गर्न र उसपछि तुरुन्त आफ्नो स्थिति बदल
=== कम प्रचलित रणनीतिहरु ===
* '''"रोप-अ-डोप" रणनीति''' : जर्ज फोरमैनको बिरुद्ध 1974को आफ्नो "[[रंबल यिनी द जंगल]]" मुकाबलहरुमा मुहम्मद अली द्धारा प्रयुक्त, [[रोप-अ-डोप]] विधिमा रस्सिहरुमा पछि तिर लेट जाना र स्वयंको रक्षात्मक रूपले यथासंभव बचाते भएका प्रतिद्वंद्वीको धेरै सारा मुक्के मारनेको प्रयास गर्न दिन शामिल हुन्छ। पछिको झुक जानेको मुद्रा, जसको सहायता देखि आफ्नो बचाव गरेर रहयो मुक्केबाज उतना असंतुलित हुँदैन, जितना कि त्यो सामान्य तरिकामा पछि गए पछि हुनेछ, बचाव गरेर रहे मुक्केबाजको सिर र प्रतिद्वंद्वीको बीचको दूरीको पनि अधिकतम गरेर देती छ, जसबाट यस कुराको संभावना बढ जान्छ कि मुक्के आफ्नो अझैष्ट लक्ष्य देखि चूक जाएंगे. पर्नवाला प्रहेरहरुलाइ हावामा राखएर प्रतिरक्षक आफ्नो प्रतिद्वंद्वीको आफ्नो ऊर्जा खर्च गर्नको प्रलोभन दिइन्छ, जबकि स्वयंको ऊर्जाको बचाएर राखिन्छ। यदि यो रणनीति सफल हो जाए, त आक्रमण गर्न वाला प्रतिद्वंद्वी अंततः थक जाएगा र रक्षात्मक दोष निर्मित गरेर लेगा, जसको लाभ मुक्केबाज उठयो सक्छ। आधुनिक मुक्केबाजी मा, रोप-अ-डोप विधिको सामान्यतः हतोत्साहित गरिन्छ किन भनें अधिकांश मुक्केबाज यसको झांसेमा हैन आते र एक लंबे, अनुत्तरित हमलाको झेल पानको शारीरिक क्षमता धेरै कम मुक्केबाजहरुमा हुन्छ। हुनत, हाल नै मा, [[सेवन-डिविजनको विश्व विजेता]] [[मैनी पक्वेओ]]ले नोभेम्बर 2009मा वेल्टरवेट विजेता [[मिग्वेल कटो]]को शक्तिको अनुमान गर्नको लागि कुशलतापूर्वक यस रणनैतिको प्रयोग गरेको थियो। पक्वेओले रोप-अ-डोप चालको समापन एक नकडाउनको द्धारा गर्यो।
* '''[[बोलो-पञ्च]]'''
<gallery>
File:contre_bolo1.jpg|बोलो पञ्च
पङ्क्ति २६८:
</gallery>
* '''[[ओवरहैण्ड राइट (Overhand right)]]'''
* '''[[चेक हूक]]'''
फ्लाएड मेवेदर जूनियरले रिकी हैटनको बिरुद्ध एक चेक हूकको प्रयोग गरेको थियो, जसको परिणामस्वरूप पहिले छटनको सिर
== कोना ==
मुक्केबाजी मा, प्रत्येक खेलाडीको रिंगमा एक कोना दिइन्छ, जहाँ त्यो चक्रहरुको बीच विश्राम गर्दछ र जहाँ प्रशिक्षक खडे रहछन। विशिष्ट रूप ले,
यसको अतिरिक्त, यदि
== चिकित्सीय चिंताएं ==
पङ्क्ति २८५:
1997 मा, मुक्केबाजीमा होने वाला चोटहरुलाइ रोकनको लागि अनुसंधान तथा शिक्षाको माध्यमले चिकित्सीय प्रोटोकल निर्मित गर्नको लागि अमेरिकन एसोसियेशन अफ प्रोफेशनल रिंगसाइड फिजिशियन्स (American Association of Professional Ringside Physicians)को स्थापनाको गई.<ref>[http://www.aaprp.org अमेरिकन एसोसिएशन अफ प्रोफेशनल रिंगसाइड फिजिशियंस]</ref><ref>हौजर, थमस. [http://www.secondsout.com/usa/colhauser.cfm?ccs=208&cs=15463 "मेडिकल इशुस एण्ड द एएपीआरपी"] SecondsOut.com, 25 नोभेम्बर 2007को पुनःप्राप्त</ref>
[[नर्वे]], [[आइसलैण्ड]], [[क्यूबा]], [[इरान]] र [[उत्तरी कोरिया]]मा व्यावसायिक मुक्केबजी प्रतिबंधित छ। अझै हाल{{when}} सम्म यो [[स्वीडेन]]मा प्रतिबंधित थियो, जब प्रतिबंध त हटा
== मुक्केबाजीको हल अफ फेम ==
पङ्क्ति ३५५:
== संदर्भ ==
* ''एक्सीडेंट्स टेक लाइव्स अफ यंग ऐल्यूम्नी''
'''18''' (1), 47.
* [http://www.thepugilists.com बीटिंग द हेक औट्टा दियर इंस्ट्रुमेंट्स]
पङ्क्ति ४८०:
[[ta:குத்துச்சண்டை]]
[[te:ముష్టి యుద్ధం]]
[[tg:
[[th:มวยสากล]]
[[tl:Suntukan]]
|