"लामपुछ्रे तारा" का संशोधनहरू बिचको अन्तर

सा r2.7.2) (रोबोट ले थप्दै: gn:Mbyjausuveve
सा r2.7.3) (रोबोट ले थप्दै: lez:Комета; अंगराग परिवर्तन
पङ्क्ति १:
{{Orphan|date=अगस्त २०१२}}
 
[[Fileचित्र:Comet-Hale-Bopp-29-03-1997 hires adj.jpg|thumb| हेल-बप लामपुछ्रे तारा २९ मार्च १९९७मा पेजिन , क्रोएशियामा देखिएको]]
'''लामपुछ्रे तारा''' [[सौरमण्डल|सौरमण्डलीय]] निकाय हो जो [[दुङ्गा]], [[धुलो]], [[हिउँ]] र [[ग्यास]]का बनेका भए साना-साना खण्ड हुन्छन्। यो [[ग्रह]]का समान [[सूर्य]]को परिक्रमा गर्दछन्। साना पथ भएका लामपुछ्रे तारा सूर्यको परिक्रमा एक अण्डाकार पथमा लगभग ६देखि २०० वर्षमा पूर्ण गर्दछन् । केही लामपुछ्रे ताराको पथ परबलयाकार हुन्छ र त्यो मात्र एक पल्ट नैं देखिन्छन्। लामा पथ भएका लामपुछ्रे तारा एक परिक्रमा गर्नमा हजारौं वर्ष लगाउँछन्।
 
पङ्क्ति १७:
जब धूमकेतु सूर्यका नजदीक आउँछ, सौर-विकिरणका प्रभावदेखि नाभिको ग्यासको वास्पीकरण हुन जान्छ। यसबाट कोमाको आकार बढ़कर करोडों मीलसम्म हुन जान्छ । कोमादेखि निस्कने ग्यास र धुलो अरवहरू मील लामो पुच्छरको आकार ग्रहण गर्न लिन्छ । सौर-हवाका कारण यो पुच्छर सूर्यदेखि उल्टी दिशामा हुन्छ । जस्तै-जस्तै धूमकेतु सूर्यका नजदीक आउँछ, पुच्छरको आकार बढतिन्छ ।
 
=== नाभि ===
[[Fileचित्र:PIA02127.jpg|thumb|टेम्पल १ लामपुछ्रे ताराको नाभि जसको व्यास लगभग ६ किलोमीटर छ]]
 
: लामपुछ्रे ताराको नाभिको विस्तार १०० मीटरदेखि लिएर ४० किलोमीटर भन्दा अधिक सम्म मानिन्छ | यो चट्टान , धुलो , हिउँ र जमीं भएको ग्यासहरू जस्तो कि कार्बन मोनोअक्साइड , कार्बन डाईअक्साइड , मीथेन र अमोनियादेखि बनेका हुन्छन् | द्रव्यमान धेरै कम हुनको कारण लामपुछ्रे ताराको नाभि आफ्नो गुरूत्वका अन्तर्गत गोलाकार रूप धारण गर्न पाउँदैन र यसै कारण त्यसका आकार अनियमित हुन्छ |
पङ्क्ति २९:
{| class="wikitable"
|-
! लामपुछ्रे तारा का<br />नाम !! विस्तार<br />कि.मी। !!घनत्व<br />ग्राम/से.मी.<sup>३</sup> !! द्रव्यमान<br />कि.ग्रा.
|-
| हेली लामपुछ्रे तारा || १५×८×८ || ०.६ ||३×१०<sup>१४</sup>
पङ्क्ति ४०:
|}
 
=== कोमा ===
[[Fileचित्र:17pHolmes 071104 eder vga.jpg|thumb|सन् २००७मा होम्स लामपुछ्रे तारा ( १७ P / होम्स ) नीली आयन पुच्छर देखिाता भयो]]
: बाह्य सौरमण्डलमा लामपुछ्रे तारा जमा भयो र धेरै साना आकारको हुन्छ यस कारण पृथ्वीदेखि यसको थाहा लगाउनु धेरै कठिन वा लगभग असम्भव छ | तर जस्तै नैं यो भित्री सौरमण्डलमा प्रवेश गर्दछ सौर विकिरणका कारण लामपुछ्रे ताराको अस्थिर पदार्थ भाप बनेकार धुलोलाई साथ लिएर धाराका रूपमा नाभिदेखि बाहिर निस्कन्छ | धेरै ठूलो मात्रामा निकालने धुलो र ग्यासको यो धारा लामपुछ्रे ताराका चारतर्फ अत्यन्त कमजोर वातावरण बनाउँछ जसलाई कोमा भनिन्छ |
 
== कक्षीय लक्षण ==
धूमकेतुलाई त्यसको भ्रमणकक्षाका आधारमा वर्गीकृत गरिएको छ | सानो भ्रमणकक्षा भएका धूमकेतुहरूको कक्षा २०० वर्षभन्दा सानो हुन्छ जबकि लामो भ्रमणकक्षा भएका धूमकेतुहरूको कक्षा धेरै लामो हुनको बावजूद सूर्यका गुरूत्वाकर्षणका भित्र हुन्छ | एकल भ्रमण लामपुछ्रे ताराहरूको कक्षा परवलयाकार वा अतिवालायाकार हुनाले यस्ता लामपुछ्रे तारा एक पल्ट सूर्यको चक्कर लगाएर सधैंका लागि सौरमण्डल का बाहिर जाँदै छ | सानो कक्षा भएका एंके लामपुछ्रे ताराको कक्षा सूर्य र गुरूका बीच स्थित छ | यस्तो मानिन्छ कि सानो कक्षा भएका लामपुछ्रे ताराहरूको उत्पत्ति क्युइपर बेल्टमा जबकि लामो भ्रमणकक्षा भएका लामपुछ्रे ताराहरूको उत्पत्ति ऊर्ट बादलमा हुन्छ | यस्तो मान्यताछ कि जब सूर्य आकाशगंगाको परिक्रमा गर्दै कुनै ताराहरूका नजीकदेखि गुजर्दछ वा जब सूर्यको संभावित साथी तारा नेमेसिस वा प्लिनेट एक्स त्यसको नजदीक आउँछ तब लामपुछ्रे तारा धेरै लामो भ्रमणकक्षा धारण गर्दछन् |
 
पङ्क्ति ५१:
परिक्रमा कक्षामा पड़ने भएका प्रभावका कारण कहिले कहिले पहिलादेखि खोजे गए धूमकेतु खो जान्छन् | कहिले कहिले यस्तो हुन्छ कि खोजे गए नयाँ धूमकेतुका गहन अध्ययनका पछि यो गुमशुदा धूमकेतुहरूका रूपमा पहचाने जान्छन् | 11P/ टेम्पल - स्विफ्ट - लीनियर धूमकेतु यसको उदाहरण छ | सन् १८६९मा त्यसलाई सबैभन्दा पहिला देखिएको , १९०८का पछि बृहस्पतिका प्रभावका कारण त्यसको कक्षा बदल गई र त्यो अन्तरिक्षमा कहीं ओझल भयो | सन् २००१मा लीनियर नामका वैज्ञानिकले त्यसको फेरि खोज गरेकाथिए |
 
== नामकरण ==
वैज्ञानिक पद्धतिका विकासका पहिला लामपुछ्रे ताराहरूका नाम धेरै तरिकाहरूदेखि रखे जान्थे | २० उनी शताव्दीका पहिला लामपुछ्रे ताराहरूका नाम वर्षका आधारमा रखे जान्थे , जस्तो कि '''' १५८०को महान लामपुछ्रे तारा''' ' , ' '''सितम्बर १८८२को महान लामपुछ्रे तारा''' ' | एडमंड हेली नामका वैज्ञानिकले सिद्ध गरे कि १५३१ , १६०७ र १५८२मा देखिएको लामपुछ्रे तारा एउटै थियो र १९५७मा फेरि देखिने भविष्यवाणी गरे वास्तवमा १९५९मा यो लामपुछ्रे तारा आसमानमा फेरि देखिा तब त्यसका नाम''' हेली लामपुछ्रे तारा''' राखिएको | यसै प्रकार आवर्ती लामपुछ्रे ताराहरू ( '''एंके लामपुछ्रे तारा''' र '''बेयला लामपुछ्रे तारा''' )का नाम त्यसको भ्रमण कक्षाको गणना गर्नेका नाममा राखिएको | त्यसको पछिदेखि आवर्ती लामपुछ्रे ताराहरू का नाम त्यसको खोज गर्नेका नाममा रखा जाता रह्यो छ परन्तु केवल एक पल्ट देखिने भएका लामपुछ्रे ताराहरू का नाम आज पनि जस वर्ष देखा दिन्छन् त्यसै वर्षका नाममा राखिन्छ |
 
पङ्क्ति ७०:
हाम्रो सौरमण्डलमा पाँच पिण्ड छ जो लामपुछ्रे तारा र क्षुद्रग्रह दुइटैमा सूचीबद्ध छ : २०६० चिरोन (९५ P/चिरोन ), ४०१५ विल्सन –हर्रिंगटोन (१०७ P/विल्सन –हर्रिंगटोन), ७९६८ एल्स्ट–पिजार्रो (१३३ P/एल्स्ट –पिजार्रो ), ६०५५८ एचेक्लुस (१७४ P/एचेक्लुस ), र ११८४०१ लिनेअर (१७६ P/लिनेअर )|
 
== इतिहास ==
पौराणिक मान्यताका अनुसार धूमकेतुको आगमन अपशकुन लाने वाला मानिन्थ्यो | केही मानिसोले यसलाई गिर्दै ताराहरूको संज्ञा दिएको थियो | अरस्तूले आफ्नो प्रथम पुस्तक मिट्रियोलोजीमा धूमकेतुको चर्चाको थियो | पहिलाका धेरै बुद्धिजीविहरूले यसलाई सौरमण्डल का ग्रहहरूका रूपमा मान्यता दिएको थियो | परन्तु अरस्तूले यस धारणालाई अस्वीकार गरे किनभनें ग्रह आकाशमा एक निश्चित नक्षत्रमा देखिन्छन् जबकि धूमकेतु आसमानमा कहीं पनि देखे जा सक्छौं | अरस्तूका अनुसार धूमकेतुहरूको जन्म पृथ्वीका बाह्य वातावरणमा भएको थियो | धूमकेतुहरूको प्रकार उल्का , एरोरा , बोरोलियास र आकाशगंगाका लागि पनि अरस्तूको यही मान्यता थियो | अरस्तूका यस मतदेखि धेरै तत्कालीन बुद्धिजीवीहरूले असहमति जताई थियो | सेनेकाले नेचरल क्वेश्चनमा यस मतमा असहमति व्यक्तको छ | तिनको अनुसार धूमकेतुहरूमा बाह्य वातावरण वा पवनको कुनै असर हुँदैन | तबका मानवलाई अन्तरिक्ष का बारेमा धेरै कम ज्ञान थियो |
 
पङ्क्ति १५३:
[[la:Cometes]]
[[lb:Koméit]]
[[lez:Комета]]
[[li:Komeet]]
[[lt:Kometa]]