"मातृभाषा" का संशोधनहरू बिचको अन्तर
Content deleted Content added
कुनै सम्पादन सारांश छैन |
कुनै सम्पादन सारांश छैन |
||
पङ्क्ति ४:
2 फरवरी, 1835 ई.लाई [[मैकाले]]ले बहुमतका अभावमा आफ्नो विशेषाधिकारको प्रयोग गर्न आफ्नो शिक्षा नीतिको घोषणाको थियो। यसको चारतर्फ तीव्र विरोध भएको थियो। फरवरी मासमा नैं दस हजार व्यक्तिहरुले यस प्रस्तावका विरुद्ध एक ज्ञापन पनि दिए। तर भारतका तत्कालीन गर्वनर जनरल [[लार्ड विलियम बैंटिक]]ले यसलाई बलपूर्वक लागू गरिदिए। यो घोषणा भारतीय शिक्षाका इतिहासमा एक परिवर्तनकारी मोड़ थियो। यस घोषणाले न केवल अंग्रेजीलाई शिक्षाको माध्यम बनाए तर यसमा धार्मिक विघटन, सांस्कृतिक ह्मास, आर्थिक शोषण तथा साम्राज्यवादी विस्तारका तत्व पनि उपस्थित थिए। यसको उद्देश्य भारतिहरुको देशभक्तिको भावनामा चोट गर्नु तथा आफ्नो इतिहासका प्रति आत्मविस्मृति पैदा गर्नु थियो, ताकि ती अतीतका गौरवलाई भूल जाहरु। मैकालेले आफ्नो घोषणामा स्पष्ट रुपले लिखा थियो, "हमा व्यक्तिहरुको एक यस्तो वर्ग बनाउनु चाहिन्छ जो रक्त तथा रंगदेखि भारतीय हो परन्तु स्वभाव, नैतिकता एवं बुद्धिदेखि अंग्रेज छ।" यस माध्यमदेखि त्यसका भारतका ईसाईकरणको पनि उद्देश्य थियो। मैकालेका बहनाई जी.एम। ट्रेविलियनले त्यसको विचारलाई व्यक्त गर्दै लिखा, "मेरो विश्वास छ कि यदि हाम्रो शिक्षाको यो नीति सफल हुन जान्छ भनें 30 वर्षहरुका भित्र बंगालका उच्च घरानहरुमा एक पनि मूर्तिपूजक छैन रह्नेछ।" मैकालेको यस घोषणाका पछि सामाजिक मनमुटाव अनि विभेद पैदा गर्नु थियो। त्यसका उद्देश्य हिन्दू समाज-व्यवस्थालाई विखण्डित गर्नु पनि थियो।
==
गांधी जीले मैकालेको यस धूर्ततापूर्ण योजनाको आफ्नो धेरै लेखहरुमा वर्णन गरेकोछ (हेर्नुहोस् मैकालेज ड्रीम्स, यंग इंडिया, 19 मार्च 1928, पृ। 103) तथा यस घोषणालाई "शरारतपूर्ण" भने छ। यो सत्य छ कि गांधी जी स्वयं अंग्रेजीका प्रभावी ज्ञाता तथा वक्ता थिए। एक पल्ट एक अंग्रेज विद्वानले भनेका थिए कि भारतमा केवल डेढ़ व्यक्ति नैं अंग्रेजी जान्दछन्- एक गांधी जी र आधा मि। जिन्ना। अत: भाषाका सम्बंधमा गांधी जीका विचार राजनीतिक अथवा भावुक न भएर अत्यन्त संतुलित तथा गंभीर छन्।
|