"परमाणु बम" का संशोधनहरू बिचको अन्तर

सा r2.7.2) (रोबोट ले थप्दै: hi:परमाणु बम, mwl:Bomba atómica, yi:נוקלעארער וואפן
सा spelling check, replaced: कड़ी → कडी, removed: ॉ (5)
पङ्क्ति ६:
 
==परिचय==
परमाणु बममा विस्फुटित हुनेवाला पदार्थ [[यूरेनियम]] वा [[प्लुटोनियम]] हुन्छ। यूरेनियम वा प्लुटोनियमका परमाणु विखंडन (Fission) देखि नैं शाक्ति प्राप्त हुन्छ। यसका लागि परमाणुका केन्द्रक (nucleus)मा न्यूट्रॉनन्यूट्रन (neutron)द्वारा प्रहार गरिन्छ। यस प्रह्योरदेखि नैं धेरै ठूलो मात्रामा ऊर्जा प्राप्त हुन्छ। यस प्रक्रमलाई भौतिक विज्ञानी नाभिकीय विखंडन (nuclear fission) भन्दछन्। परमाणुका नाभिकका अभ्यंतरमा जो न्यूट्रान हुन्छन् उनैदेखि न्यूट्रान मुक्त हुन्छन्। यी न्यूट्रॉनन्यूट्रन अन्य परमाणुहरुमा प्रह्योर गर्दछन् र उनीसित फेरि विखंडन हुन्छ। यी फेरि अन्य परमाणुहरुको विखंडन गर्दछन्। यस प्रकार शृंखला क्रियाहरु आरम्भ हुन्छन्। परमाणु बमको अनियन्त्रित शृंखला क्रियाहरुका फलस्वरूप भीषण प्रचंडताका साथ परमाणुको विस्फोट हुन्छ।
 
यूरेनियमका धेरै [[समस्थानिक]] ज्ञात छन्। सामान्य यूरेनियममा 99.3 प्रतिशत यू-238 (U-238) र 0.7 प्रतिशत यू-235 (U-235) रहन्छन्। यू-238को विखंडन उतनी सरलतादेखि हुँदैन जति सरलतादेखि यू-235को विखंडन हुन्छ। यू-235मा यू-238को अपेक्षा तीन न्यूट्रान कम रहन्छन्। न्यूट्रॉनकोन्यूट्रनको यस कमीका कारण नैं यू-235को विखंडन सरलतादेखि हुन्छ।
 
अन्य विखंडनीय पदार्थ जो परमाणु बममा काम आउँछन् ती यू-233 र प्लुटोनियम-239 छन्। परमाणु विस्फोटका लागि विखंडनीय पदार्थको क्रान्तिक संहति (critical mass) आवश्यक हुन्छ। शृंखला क्रियाका चालू गर्नका लागि क्रान्तिक संहति न्यूनतम मात्रा हो। यदि विखंडनीय पदार्थको मात्रा क्रान्तिक संहतिदेखि कम छ त न्यूट्रान केवल धुर्रधुर्र गरता रह्नेछ। मात्राका बिस्तारै बढाउनुले एउटा समय यस्तो अवस्था आएगी जब कमभन्दा कम एउटा उन्मुक्त न्यूट्रॉनन्यूट्रन एउटा नयाँ परमाणुमा प्रह्योर गर्न त्यसका विखंडन गर्न द्नेछ। यस्तो स्थिति पुगनमा विखंडन क्रिया स्वत: चलने लाग्दछ। क्रान्तिक संहतिको मात्रा गोपनीय हो। जो राष्ट्र परमाणु बम बनाउँदछन् ती नैं जान्दछन् र अर्कालोई बतलाँदै छैन।
 
यदि यू-235को [[क्रान्तिक द्रव्यमान|क्रान्तिक संहति]] 20 पौण्ड छ त दस दस पौण्ड दुई जग्गा लेनाले शृंखला क्रिया चालू हुनेछैन। 20 पौण्डलाई एउटा साथ लेनाले नैं शृंखलाक्रिया चालू हुनेछ। शृंखलाक्रियामा न्यूट्रॉनकोन्यूट्रनको संख्या ठूलो शीघ्रतासित बढ़्दछ।
 
परमाणु बममा विखंडनदेखि यूरेनियम र त्यसलाई निकटवर्ती अन्य पदार्थहरुको ताप ठूलो शीघ्रतासित माथि उठ्दछ। धात्विक यूरेनियम ठूलो ऊँची दाब र तापमा तापदीप्त ग्यासमा परिणत हुन जान्छ। विस्फोटक पिण्डको ताप 10,00,00,000° से.सम्म उठ जान्छ। इतने ऊँचे तापमा यूरेनियमको थापी (tamper) हट जान्छ। तब सारा पिण्ड ठूलो प्रचंडतादेखि विस्फुटित हुन्छ। परमाणु बमका विस्फुटित भएमा आधात तरंगहरु (Shock waves) उत्पन्न हुन्छन् जो ध्वनिको गतिदेखि पनि अधिक गतिदेखि चारहरुतर्फ फैल्दछ। जब परमाणु बमलाई पृथ्वीतलका माथि विस्फुटित गरिन्छ त तरंगहरु पृथ्वीतलदेखि टकराएर माथि उठ्दछन् र नया आघात उत्पन्न गर्दछ जो माथि र तल तीव्रतादेखि फैल्दछ। बम स्फोट (Bomb blast)को केन्द्र तत्काल तप्त भएर निर्वात उत्पन्न गर्दछ। निर्वात भरनका लागि आसनजिकको ठण्डी हवाहरु दौड़्दछ। यस प्रकार परमाणु बमदेखि घरहरुमा आघात पड़नाले ती टु्ट्छन्।
पङ्क्ति ३३:
*[[नाभिकीय भट्टी]] (Nuclear reactor)
 
==बाह्य कड़ीहरुकडीहरु==
 
;सामान्य
"https://ne.wikipedia.org/wiki/परमाणु_बम" बाट अनुप्रेषित