"सिंह" का संशोधनहरू बिचको अन्तर

सा स्वचालित हिज्जे सम्पादन, replaced: । → ।, ले → ले (32), संबंधी → सम्बन्धि, हरु → हरू (12)
सा रोबोट द्वारा हिज्जे सम्पादन गर्दै, replaced: ले → ले (4)
पङ्क्ति १०३:
 
=== प्रजनन र जीवन चक्र ===
[[चित्र:Lions mating Denver Zoo.jpg|thumb|left|एक पल्ट संभोगको समयमा, एक जोडा धेरै दिनहरू सम्म प्रतिदिन 20 से 40 पल्ट मैथुन कर सक्छ.]]अधिकांश सिंहनियां चार सालको उम्रमा प्रजनन गर्छं,<ref name="Schaller29">[164] ^ स्कालर, पी. 29</ref> सिंह वर्षको कुनै विशेष समयमा [[संभोग|सम्भोग]] हैन गर्छन्, र मादाहरू [[एस्ट्रस चक्र#आवृति|बहुअंडक (पोलीएस्ट्रस)]] हुन्छं.<ref name="Schaller174">[165] ^ स्कालर, पी. 174</ref> अन्य बिरालोहरूको तरह, नर सिंहको शिश्न (लिंग)मा कांटे हुन्छन् जुन पछिको र मुडे हुन्छन्. शिश्न से वापस बाहिर आते समय यिनीहरू कांटे मादाको योनीको दीवारहरूलाइ रगडते छन्, जसको कारण अंडोत्सर्जन हुन्छ. {{cite book |last=Asdell |first=Sydney A. |title=Patterns of mammalian reproduction |year=1993|origyear= 1964 |publisher=Cornell University Press|location=Ithaca |isbn=978-0-8014-1753-5}}</ref> एक सिंहनी जब [[एस्ट्रस चक्र|उष्मि]]त हुन्छ त त्यो एक भन्दा अधिक सिंहहरूको साथ सम्भोग गरन सक्छ;<ref name="Schaller142">[168] ^ स्कालर पी. 142</ref> एक संभोग चक्रको समयमा, जुन धेरै दिनहरू सम्म चलता हो, जोडा प्रतिदिन बीस से चालीस पल्ट सम्बन्ध बनयोसक्छ र र खान छोड पनि सक्छसिंह कैदमा धेरै अच्छी जस्तै/तरिका से प्रजनन गर्छन्. औसत गर्भावधि 110 दिनहरूको आसपास हो,<ref name="Schaller174"/> पोथी एक एकांत गुफा (डेन) (जो एक झाडी, ईखको बिस्तर, एक गुफा या कोई अन्य आश्रय से युक्त क्षेत्र हुन सक्छ)मा एक से चार शावकोंको समूहको जन्म देती हो, सामान्यतया शेष प्राइड से दूर जाएर बच्चहरूलाइ जन्म देती है। जब सम्म शावक असहाय हुन्छन्, त्यो आफु आफैको शिकार बनती हो, र उनी स्थानको करीब बनी रहन्छ जहाँ शावकहरूलाइ राखाइएको छ.<ref name="Scott">[170] ^ स्कट, जोनाथन; स्कट, एंजेला. (2002), ''बिग केट डायरी: लायन '' पी. 45</ref> शावक आफु नेत्रहीन पैदा हुन्छन् -उनिको आँखें जन्मको लगभग एक सप्ताह सम्म खुलती छैनन्, उनिको वजन जन्मको समय 1.2-2.1 किलोग्राम (2.6–4.6&nbsp;lb) हुन्छ, उनी लगभग असहाय हुन्छन्, जन्मको एक दुई दिन पछि रेंगने लागछन, र लगभग तीन सप्ताह पछि चलना शुरू गर्छन् <ref name="Schaller143">[171] ^ स्कालर, पी. 143</ref> सिंहनी एक महिनामा धेरै पल्ट आफ्नो शावकहरूलाइ घाँटी से पकड कर एक एक गरएर नए डेनमाले जान्छ, यस्तो एक नै स्थानमा बने रहउन से बचनेको लागि गरिन्छ ताकि शिकारी उनिको शावकहरूलाइ नोकसान न पहुंचाए.<ref name="Scott"/> साधारण तरिकामा मां आफैलाई एकीकृत गर्दैन र उनको शावक छ से आठ सप्ताहको आयुमा प्राइडमा लौट जाछन. [173] ^ स्कट, जोनाथन, स्कट, एंजेला. पी. 45</ref> हालाँकि, कहिलेकाँही प्राइडमा उनी जल्दी आ जाछन विशेष रूप से जब अन्य सिंहनिहरू लेसिंहनिहरूले पनि समान समयमा शावकहरूलाइ जन्म दिया हो. उदाहरणको लिए, एक प्राइडमा सिंहनी आफ्नो प्रजनन चक्रको अक्सर तुल्यकालन गर्छ ताकि उनी साना बच्चोको बढने र दूध पीनेमा मदद कर सके (जब शावक प्रारम्भिक अवस्था से निकलकर आफ्नो मां से अलग हो जाछन), जुन प्राइडमा कुनै पनि या सबै मादाओंको दूध पीते छन्. यसको वाहेक, जन्मको तुल्यकालनको फाइदा हो कि शावकहरूको आकार अंतमा लगभग एक नै रहइन्छ र यस प्रकार से उनिको अस्तित्वको सम्भावनाहरू लगभग बराबर हुन्छं. यदि एक सिंहनी दोस्रो सिंहनीको दुई महिना बाद बच्चहरूलाइ जन्म देती हो, [[चित्र:PregnantLioness.jpg|thumb|एक गर्भवती सिंहनी (दायें)]]उदाहरणको लिए, त साना शावक आफ्नो ठूलो भाइहरू से धेरै साना हुन्छन्, र भोजन से समय अक्सर ठूलो शावक उनीमा हावी हो जाछन- जसको परिणामस्वारूप साना शावकहरूमा भूख से मृत्यु साधारण हुन्छ. भुखमरीको वाहेक, शावक कलाई अन्य खतरहरूको पनि सामना गर्छन्, जस्तै गीदड, हाइना, तेंदुए, मार्शल ईगल र सांपोंको द्वारा शिकार. यहाँ सम्म कि भैंसि, शावकहरूलाइ उनी स्थान से घसीट करले जान्छ जहाँ सिंहनी उसलाइ रख कर रक्षा कर रही थी, र मार डालती है। यसको वाहेक, जब एक या अधिक नए नर पुराने नरको प्राइड से बेदखल कर देते छन्, विजेता अक्सर साना शावकहरूलाइ मार हाल्छन,<ref name="Packpus83">{{cite journal |author=Packer, C., Pusey, A. E. |year=1983 |month=May |title= Adaptations of female lions to infanticide by incoming males|journal= American Naturalist |volume=121 |issue=5 |pages=716–728 |url=http://www.lionresearch.org/current_docs/6.pdf |accessdate=2007-07-08 |doi= 10.1086/284097|format=PDF}}</ref> शायद किन भनें मादाहरू तब सम्म प्रजनक र ग्राही हैन बनती हुन् जब सम्म उनिको शावक परिपक्व न हो जाहरू या मर न जाएं. कुल मिलएर लगभग 80 प्रतिशत शावक दुई सालको उमेर भन्दा पहिलेनै मर जाछन. {{cite book |last=Macdonald |first=David |year=1984 |title=The Encyclopedia of Mammals|publisher=Facts on File|location=New York |pages=31|isbn= 0-87196-871-1}}</ref> जब शुरूमा शावक आफ्नो प्राइडमा आउछन् त आफ्नो मांको वाहेक कुनै पनि अन्य व्यस्क सिंहको सामना गराउनको आत्मविश्वास उनिमा हुदैन. तर, उनी जल्द नै प्राइडको जीवनमा घुल मिल जाछन, आफु नै खेलछन या वयस्कोंको साथ खेलन शुरू कर देते छन्. आफ्नो शावकों से युक्त सिंहनी दोस्रो सिंहनीको शावकोंको लागि पनि सहिष्णु हुन्छ, जबकि शावक रहित सिंहनी सहिष्णु हुन्न. शावकोंको प्रति नर सिंहको सहिष्णुता अलग अलग हुन्छ- कहिलेकाँही, एक नर धैर्यको साथ शावकको आफ्नो पूंछ या अयालको साथ खेलउनको अनुमति दे दिन्छ, जबकि अन्य गुर्रा कर शावकको दूर भगा देते छन्. [178] ^ स्कट, जोनाथन, स्कट, एंजेला, पी. 46</ref> छ से सात महिना पछि दूध छुडा दिया जाइन्छ. नर सिंह 3 सालको उम्रमा परिपक्व हो जाइन्छ, र 4 सालको आयुमा कुनै अन्य प्राइड से सम्बंधित नरको चुनौती देकर उसलाइ प्रतिस्थापित गराउनको क्षमता प्राप्त कर लिइन्छ. उनी 10 र 15 सालको उम्रको बीच कमजोर हुन थाल्छ, {{cite book |last=Crandall |first=Lee S. |title=The management of wild animals in captivity |year=1964 |publisher=University of Chicago Press |location=Chicago |oclc=557916 }}</ref> यदि उनी आफ्नो प्राइडको रक्षाको समयमा गंभीर रूप से क्षतिग्रस्त हैन भए छन्. (एक पल्ट जब उसलाइ प्रतिस्पर्धी नरको द्वारा बेदखल गर्‍यो जाइन्छ नर सिंह कहिलेकाँही नै कुनै प्राइडको दुबारा प्रवन्धन कर पाते छन्) यो उनिको आफ्नो वंशको पैदा होने र परिपक्व होनेको लागि एक सानो झ्याल छोड दिन्छ. प्राइडमा आनेको समय यदि उनी विनिर्माणमा सक्षम छन्, संभावित रूप से, उनिको पास प्रतिस्थापित किये जाउन भन्दा पहिलेअधिक शावक हुन सक्छन् जुन परिपक्व हो रहे हुन् . [[चित्र:Male Lion and Cub Chitwa South Africa Luca Galuzzi 2004.JPG|thumb|left|शावकोंको भिन्नताको लिएर नर सिंहहरूको सहिष्णुता. उनी आमतौर सिंहनीको बजाय शावकोंको साथ भोजनको अधिक बांटते छन्.]]एक सिंहनी अक्सर बाहिरी नर से आफ्नो शावकोंको दृढता से रक्षा गर्छ, तर यस्तो/यस्ता/यसरी प्रयास कहिलेकाँही नै सफल हो पाते छन्. आमतौरमा त्यो उनी सबै शावकहरूलाइ मर हाल्इन्छ जुन दुई साल से कम उम्रको हुन्छन्. एक सिंहनी एक नरको तुलनामा कमजोर र हल्की हुन्छ; सफलताको सम्भावना तब बढ जान्छ जब तीन चार माहरू एक नरको सामना गर्छं.<ref name="Packpus83"/> लोकप्रिय धारणाको विपरीत, केवल नर नै खानबदोश बनउनको लागि उनिको प्राइड से बेदखल गरिदैन हुनत अधिकांश मादाहरू निश्चित रूप से आफ्नो जन्मको प्राइडको साथ बनी रहन्छं. हुनत, जब प्राइड धेरै बडा हो जाइन्छ, मादाहरूलाइ अगली पीढीमा दबाव हाल्इन्छ कि उनी आफ्नो कोई क्षेत्र ढूंढ लें. यसको वाहेक, जब एक नया नर सिंह प्राइडमा कब्जा कर लिइन्छ, साना सिंह, पोथी या नर, दुवैको निकाले जा सक्छ. [182] ^ स्कट, जोनाथन, स्कट, एंजेला. पी. 68''''</ref> एक पोथी खानबदोशको लागि जीवन धेरै कठिन हुन्छ. प्राइडको अन्य सदस्हरूको सुरक्षाको बिना , खानबदोश सिंहनी आफ्नो शावकहरूलाइ परिपक्वता सम्म हैन पहुंचा सकती है,. एक वैज्ञानिक अध्ययनको रिपोर्टको अनुसार नर र पोथी दुवै [[पशु यौन व्यवहार|सम लैंगिकता]]को व्यवहार पनि कर सकते छन्. {{cite book |last=Bagemihl |first=Bruce |year=1999 |title=Biological Exuberance: Animal Homosexuality and Natural Diversity |location=New York |publisher=St. Martin's Press |isbn=0-312-19239-8| pages=302–305}}</ref> {{cite web | last =Srivastav | first =Suvira | title =Lion, Without Lioness | work =TerraGreen: News to Save the Earth | publisher=Terragreen | date=15–31 December 2001 | url=http://www.teri.res.in/teriin/terragreen/issue3/feature.htm | accessdate =2007-09-02}}</ref> नर सिंह धेरै दिनहरू सम्म जोडी बनयोसकते हुन् र समलैंगिक क्रिया शुरू कर देते छन्, जसमा स्नेह, प्यार, लाड, आदि डरते छन्. एक अध्ययन से पता चला कि लगभग 8 प्रतिशत माउंटिंग अन्य नरोंको साथ प्रेक्षित गरिएको छ. पोथी जोडे कैदमा साधारण छन्, तर जंगलमा हैन देखे गए छन्.
 
=== स्वास्थ्य ===
पङ्क्ति १२७:
=== नर-भक्षी ===
{{main|Man-eater}}
जबकि आमतौरमा सिंहको मान्छेहरूको शिकार हैन गर्छन्, कुनै (आमतौरमा नर) मानवको शिकार गरन पसंद गर्छन्; धेरै जाउन माने मामला हुन् [[सावो मानेतर्स|सावो नर भक्षी]], जहाँ 1898मा [[केन्या]]मा [[सावो नदी]]मा एक पुलको निर्माणको समयमा नौ महिनामा [[युगांडा रेलवे|दी केन्या युगांडा रेलवे]]को निर्माण कर रहे 28 रेलवे कर्मचारी सिंहहरूको शिकार बन गए. र 1991मा [[म्फुवे]] नर भक्षी, जसले [[जाम्बिया]]मा लान्ग्वा नदी घाटीमा छ मान्छेहरूलाई मार डाला. {{cite web | coauthors=Wayne Hosek | title=Man-eaters of the Field Museum: Lion of Mfuwe | work=Field Museum of Natural History | publisher=Field Museum of Natural History | year=2007| url =http://www.fieldmuseum.org/exhibits/exhibit_sites/tsavo/mfuwe.html | accessdate =2007-09-16}}</ref>, दुवै मा, जस शिकारिहरू लेशिकारिहरूले सिंहलाई मारा, वहाँले जनावरको शिकारी व्यवहारको बारेमा पुस्तकें लिखीं. म्फुवे र सावो घटनाहरूमा समानतायें छन्: दुवै घटनाहरूमा सिंह सामान्य से ठूलो थे, उनिमा अयाल हैन थी, र यस्तो लाग्दो था कि उनी [[दंत क्षय]] से ग्रस्त छन्. दंत क्षय सहित दुर्बलता सिद्धान्त,को पक्ष सबै अनुसंधानकर्ताहरू द्वारा हैन लिया जाइन्छ; म्यूजियम संग्रहमा राखियो नर भक्षी सिंहहरूको दांत र जबडहरूको विश्लेषण बताता हो कि दंत क्षय कुनै घटनाहरूलाई स्पष्ट कर सक्छ, मानवमा सिंहको शिकारको एक अधिक संभावित कारण हो, मानव प्रभावी क्षेत्रहरूमा शिकारको कमी हो जान. {{cite journal |last=Patterson |first=Bruce D. |coauthors=Ellis J. Neiburger, Ellis J.; Kasiki, Samuel M. |year=2003 |month=February |title=Tooth Breakage and Dental Disease as Causes of Carnivore-Human Conflicts |journal=Journal of Mammalogy |volume=84 |issue=1 |pages=190–196 |id= |url=http://www.bioone.org/perlserv/?request=get-abstract&doi=10.1644%2F1545-1542(2003)084%3C0190%3ATBADDA%3E2.0.CO%3B2 |accessdate= 2007-07-06 |doi=10.1644/1545-1542(2003)084<0190:TBADDA>2.0.CO;2}}</ref> सावो र सामान्य नर भक्षिहरूको आफ्नो विश्लेषणमा कर्बिस पेटरहंस र नोस्केले मानयोकि बीमार र चोट खाये भयो जनावरको नर भक्षी होनेको सम्भावनाहरू बढ जान्छं. तर यो व्यवहार "असामान्य छैन, र न त कुपथ्य है" जहाँमा अवसर उपलब्ध हो; यदि अवसर जस्तै पशुधन र मानवको उपलब्धतता आसान हो, सिंह नियमित रूप से मानवको शिकार गराउन लगेंगे.
 
लेखक नोट गर्छन् कि जीवाश्म विज्ञानको रिकोर्डमा पेंथारिनेज र प्रामेट्सको बीच साक्ष्यांकित सम्बन्ध है। {{cite journal |url=http://www.man-eater.info/gpage6.html |accessdate=2007-07-07 |last=Peterhans |first=Julian C. Kerbis |coauthors=Thomas Patrick Gnoske |title=The Science of Man-eating | journal = Journal of East African Natural History | volume = 90 | issue = 1&2 | year = 2001 | pages = 1–40 |doi=10.2982/0012-8317(2001)90[1:TSOMAL]2.0.CO;2
}}</ref> सिंहको नर भक्षी होनेको प्रवृतिको व्यवस्थित जांच गरिएको छ. अमेरिकी र तंजानियाको वैज्ञानिकहरूको रिपोर्टको अनुसार तंजानियाको ग्रामीण क्षेत्रहरूमा नर भक्षी व्यवहार 1990 से 2005को बीच धेरै अधिक बढ गया. कम से कम 563 ग्रामीणोंमा हमला गर््यो र त्यहि अवधिको समयमा धेरै मान्छेहरूलाई खा लियाइयो-यह संख्या पूर्वको प्रसिद्द "सावो" घटनामा मरने वाला मान्छेहरूको संख्या भन्दा अधिक थी. यिनीहरू घटनाहरू [[रुफिजी नदी|रुफिजी जिले]]मा [[सेलोउस गेम रिजर्व|सिलोस राष्ट्रीय उद्यान]]को पास र [[मोजाम्बिक|मोजम्बिकन सीमा]]को नजदीक [[लिंडी क्षेत्र|लिंडी प्रान्त]]मा भयो. बुश देशमा ग्रामीणहरूको विस्तार एक मुद्दा हो, लेखक तर्क देते हुन् कि सरंक्षण नीति खतरेको कम करे किन भनें यस मामला मा, सरंक्षण प्रत्यक्ष रूप से मानवको मृत्युमा योगदान दिन्छ. लिंडीको मामला दर्ज गरिएको(थियो) हुन् जहाँ सिंह मानवको घने गावोंको बीच हरूमा उठयोकरले जाइन्छ.<ref name="Packer05">{{cite journal |last=Packer |first=C. |coauthors=Ikanda, D.; Kissui, B.; Kushnir, H. |year=2005 |month=August |title=Conservation biology: lion attacks on humans in Tanzania |journal=[[Nature (journal)|Nature]] |volume=436 |issue=7053 |pages=927–928 |doi=10.1038/436927a| pmid=16107828}}</ref> लेखक रबर्ट आर फ्रुम्पले ''दी मेन इटर्स अफ ईडन''मा लेखयोकि मोजम्बिकन शरणार्थी नियमित रूप से रातमा [[दक्षिण अफ्रीका]]को क्रूजर राष्ट्रीय उद्यानमा से भएर गुजरते थे, उनीमा सिंहहरूको द्वारा हमला गरे जान्थ्यो र उसलाइ खा लिया जान्थ्यो; उद्यानको अधिकारिहरू लेअधिकारिहरूले मानयोकि नर-भक्षण यहाँ एक समस्या हो. फ्रुम्पको मानन था कि जब उद्यानलाई [[दक्षिण अफ्रीका रंगभेदको अंतर्गत|रंगभेद]]को कारण सील कर दिइएको र शरणार्थी रातमा उद्यानलाई पार गराउनको लागि मजबूर हो गए, उनी समयमा हजारों मान्छे मारे गए. सीमाको बंद किये जाउन भन्दा पहिलेलगभग एक शताब्दीको लिए, मोजाम्बिक दिनमा उद्यानमा से भएर गुजरते थिए र उसलाइ कम नै क्षति पहुंचती थी. {{cite book |last=Frump |first=RR |title=The Man-Eaters of Eden: Life and Death in Kruger National Park |year=2006 |publisher=The Lyons Press |location= |isbn=1-592288-92-9}}</ref> पैकरको अनुमानको अनुसार 200 भन्दा अधिक तंजानियाको मान्छे प्रति वर्ष सिंहहरू, [[मगरमच्छ|मगरमच्छों]], हात्तीहरू , हिप्पो, र [[साँप|सांप]]को द्वारा मारे जाछन, र यो संख्या दोगुनी हुन सक्छ किनकी, यिनीहरूमा से 70 मान्छे सिंहको शिकार माने जाछन. पैकर र इकंदा कुनै [[संरक्षण आंदोलन|संरक्षणवादिहरू]] हरूमा हुन् जसको मानन हो कि पश्चिमी संरक्षण प्रयासहरूलाइ यिनी मामलों पार ध्यान दिनयोचाहिए, किन भनें यो मानवको जीवनको केवल नैतिक मुद्दा नै छैन बल्कि सिंह सुरक्षा र सरंक्षणको प्रयासोंको दीर्घकालीन सफलताको लागि पनि है।<ref name="Packer05"/> अप्रिल 2004मा दक्षिणी तंजानियामा खेल स्काउट्सद्वारा एक नर-भक्षी सिंहलाई मार दिइएको. यस्तो मानिन्छ कि यसले रुफ्जी डेल्टा किनारेको क्षेत्रमा कम से कम लगातार 35 मान्छेहरूलाई मार कर खा लिया था, {{cite web |title=Toothache 'made lion eat humans' |author=Daniel Dickinson |date=19 October 2004 |publisher=BBC News |url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/africa/3756180.stm |accessdate=2007-07-20 }}</ref> {{cite web |title=Terror from man-eating lions increasing in Tanzania |author=Ludger Kasumuni |date=28 August 2006 |publisher=IPPmedia.com |url=http://www.ippmedia.com/ipp/guardian/2006/08/28/73305.html |accessdate=2007-07-20 }}</ref> ड. रल्फ डी. बल्दुस, जुन GTZ वन्यजीव कार्यक्रम समन्वयक छन्,ले टिप्पणी दी कि संभवतया सिंह मानवको शिकार इसलागि कर रहयोहै कि यसको [[चर्वनक (दांत)|चर्वणक]]को तल एक बडा [[विद्रधि|फोडा]] था जुन धेरै स्थानों पार फूट गयो था. वहाँले अगाडी भन्यो कि "इस सिंहलाई धेरै ज्यादा दुखाइ हो रहयोथा, विशेष रूप से शायद चबाते समय ". {{cite journal |last=Baldus |first=R |year=2006|month=march |title=A man-eating lion ''(Panthera leo)'' from Tanzania with a toothache |journal=European Journal of Wildlife Research |volume=52 |issue= 1 |pages= 59–62|doi=10.1007/s10344-005-0008-0}}</ref> GTZ जर्मन विकास सहयोग एजेंसी हो र लगभग दुई दशक से वन्य जीव संरक्षणमा तंजानियाको सरकारको साथ काम कर रही है। अन्य मामलोंको जस्तै/तरिका यो सिंह बडा था, यसमा अयाल थिएन, र दांतको समस्या थी. नर-भक्षणको "आल-अफ्रीका" रिकोर्ड सामान्यतया सावो छैन, तर एक कम ज्ञात घटना 1930को अंतमा शुरू भएर 1940को दशक सम्म उनी समयको [[तन्गंयिका|तंगनयिका]]मा भयो (जो आज तंजानिया है). जर्ज रश्बी, खेल वार्डन र पेशेवर शिकारीले अंततः प्राइडको हत्या की, जुन तीन पीढिहरू से नर भक्षी बन्यो मानयोजा रहयोथा, र वर्तमानको [[जोम्बे|न्जोम्बे]] जिलेमा 1,500 से 2,000 मान्छेहरूलाई खा चुका था. {{cite book |author=Rushby GG |title= No More the Tusker |year= 1965 |publisher=W. H. Allen |location=London}}</ref>
 
=== कैदमा ===
पङ्क्ति १३७:
 
सेराग्लिओसले सम्पत्ति र शक्तिको महनताको अभिव्यक्ति की. विशेष रूप से जनावर जस्तै ठूलो बिल्लीयां र [[हात्ती]] शक्तिको प्रतीक हुन् , र पालतू जनावरोंको बिरुद्धलडाईमा उनिको प्रयोग गरे जायेगा. विस्तार गरए पछि, पिंजरे र सेराग्लिओस, प्रकृतिमा मानवताको प्रभावितको प्रदर्शित गर्छन्. नतीजतन, 1682मा एक गाईले यस्तो प्राकृतिक "यहोवा"को हराया, र दर्शकहरूलाइ हैरान गर्‍यो, र एक गैंडेको अगाडी एक हाथीको उडानले जीर्स बनाए. यस जस्तै/तरिकाको झगडे विस्तारै विस्तारै सत्रहवीं शताब्दीमा कम हो गए, किन भनें पिंजरहरूको प्रसार अधिक भयो र उनिको विनियोग बढ गया. पालतू जनावरको रूपमा ठूलो बिरालोहरूलाई राखउनको परम्परा उन्नीसवीं सदीमा खत्म हो गयी, जस समयमा यो अत्यन्त विलक्षण हो गयी थी. [298] ^ बाराते र हरदौउइन-फ्युजियर, पीपी. 24-28.</ref> [[चित्र:Durer lions (sketch).jpg|thumb|upright|अल्ब्रेक्ट ड्युरार, सिंहको संक्षिप्त वर्णन. 1520को आस पास]] लन्दनको टवरमा सिंहहरूको उपस्थिति अंतरायिक थी, यिनीहरूका स्टोक फेरि से गर््यो जब एक मोनार्क या उनको कोंसोर्ट, जस्तै [[इंग्ल्याण्डको हेनरी VI|हेनरी VI]]को पत्नी [[अन्जोऊको मार्गरेट|मार्गेरेट अफ अन्जोऊ]],को जनावर दिए गए. रिकार्ड बताते हुन् कि उसलाइ सत्रहवीं शताब्दीमा बुरी स्थितियहरूमा राखयोजान्थ्यो, यिनीहरू उनी समयमा [[फ्लोरेंस]]मा खुली स्थितिहरूको अधिक विपरीत था.<ref name="Blunt16">[299] ^ ब्लंट, पी. 16</ref> पिंजरा अठारवीं शताब्दी सम्म सार्वजनिक रूप से खुला था; यसमा आनेको लागि साढे तीन पेनी चुकानी होती थी या सिंहलाई खिलानेको लागि एक बिल्ली या एक कुत्ता दिनयोहोता था.<ref name="Blunt17">[300] ^ ब्लंट, पी. 17</ref> एक प्रतिरोधी पिंजरेले पनि प्रारम्भिक उन्नीसवीं शताब्दी सम्म [[एक्सेटर विनिमय|एकसेटर विनिमय]]मा सिंहहरूको प्रदर्शन गर्‍यो. [301] ^ डी कोर्सी, पी. 8-9</ref> टावर पिंजरहरूलाइ [[यूनाइटेड किंगडमको विलियम IV|विलियम चतुर्थ]] द्वारा बंद कर दिइएको,<ref name="Blunt17"/> र जनावरहरूलाइ [[लन्दन चिडियाघर|लंदन चिडियाघर]]मा स्थानांतरित कर दिइएको जसले 27 अप्रिल 1828को सार्वजानिक रूप से आफ्नो दरवाजे खोल दिए.<ref name="Blunt32">[303] ^ ब्लंट, पी. 32</ref>
{{quote box|align=left|quote=Animal species disappear when they cannot peacefully orbit the center of gravity that is man.|source=Pierre-Amédée Pichot, 1891 Son of anglophile Amédée Pichot (Baratay & Hardouin-Fugier, p. 114.)</ref>|width=240px}} जंगली जनावरहरूको व्यापार उन्नीसवीं शताब्दीको औपनिवेशिक व्यापारमा सुधारको साथ निखरा.सिंहलाई काफी साधारण र सस्ता मानयोजान्थ्यो. हालाँकि बाघको तुलनामा यिनीहरूका वास्तु विनिमय अधिक होता था, यिनीहरू कम मंहगे र ठूलो थे, या जिराफ र हिप्पोपोटेमस जस्तै जनावरहरूको परिवहन अधिक कठिन था, र [[विशालकाय पांडा|पांडा]]को तुलनामा कम कठिन था. [305] ^ बाराते र हरदौउइन-फ्युजियर, पी. 122</ref> अन्य जनावरोंको जस्तै/तरिका सिंहलाई एक प्राकृतिक असीमित व्यापक वस्तुको रूपमा देख्यो जान्थ्यो, जसको पकडने र स्थानान्तरणमा निर्दयता से शोषण होता था र यसको धेरै नोकसान होता था. [306] ^ बाराते र हरदौउइन-फ्युजियर, पीपी. 114, 117.</ref> व्यापक रूप से प्रजनित एक साहसी शिकारीको चित्र जुन दर्शाता हो कि सिंहलाई पकडना सदीको बडा हिस्सा था. [307] ^ बाराते र हरदौउइन-फ्युजियर, पी. 113</ref> खोजकर्ताहरू र शिकारीओं लेशिकारीओंले जनावरोंको एक लोकप्रिय [[मनिचेइस्म|मेनिकन]] विभाजनको "अच्छे" र "बुरे"मा vibhajit गर्‍यो, जस ले/संग/भन्दा उनिको सहसहरूको मूल्य बढ गया, यसले उसलाइ साहसी आकृतियां बनयोदिया. यसको परिणाम ठूलो बिल्लियां थीं, यिनीमा हमेशा नर भक्षी होनेको संदेह था, "यह प्रकृतिको भय र यसलाइ पार गराउनको संतुष्टि दुवैको प्रतिनिधित्व करता था". [308] ^ बाराते र हरदौउइन-फ्युजियर, पीपी. 173, 180-183.</ref>
 
[[चित्र:Lion - melbourne zoo.jpg|thumb|मेलबोर्न चिडियाघरमा सिंह कुनै पेडको तल ऊँचे घास क्षेत्रको आनंद लेते भए.]]सिंहहरूलाई 1870 सम्म लन्दनको चिडियाघरमा तंग र मलिन परिस्थितियहरूमा राखयोजान्थ्यो, जब सम्म कोठा जस्तै पिंजरे से युक्त एक बडा सिंह घर हैन बनायाइयो,<ref name="Blunt208">[309] ^ ब्लंट, पी. 208</ref> बीसवी सदीको प्रारंभमा र परिवर्तन भए, जब [[कार्ल हेगनबेक|कार्ल हेगेनबेक]]ले प्राकृतिक आवास से धेरै अधिक मिलता जुलता आवास बनाया, जुन कोंक्रीटको चट्टानों से युक्त था, अधिक खुला स्थान था, जसमा सलाखोंको बजाय एक खाए थी. बीसवीं सदीको प्रारंभमा धेरै से मान्छेहरूको बीच वहाँले [[मेलबोर्न चिडियाघर]] र सिडनीको [[तारोंगा चिडियाघर]] दुवैको लागि सिंहको बाडहरूलाइ डिजाइन गर्‍यो, यद्यपि उनिको डिजाइन लोकप्रिय थे, पुरानी सलाखें र पिंजरे धेरै चिडियाघरहरूमा 1960 सम्म बने रहे,<ref name="dc69">[310] ^ डी कोरसी, पी. 69</ref> बीसवीं सताब्दी पछिको दशकहरूमा ठूलो अधिक प्राकृतिक आवास बनाए गए र गहरे डेनको बजाय [[जाल|तारोंको जाल]]को या [[लेमिनेट गरे भयो कांच|लेमिनेट गरिएको(थियो) कांच]]को प्रयोग गरे जाउन लगा, जस ले/संग/भन्दा दर्शक अधिक पास आ सकते थे, कुनै आकर्षण दर्शकों से ऊंचाईमा राखियो, जस्तै कि [[ओकलाहोमा सिटी चिडियाघर र बटनिकल गार्डन|केट फरेस्ट / लायन ओवरलुक अफ ओक्लाहोमा सिटी जुलोजिकल पार्क]].<ref name="zoos_encyclopedia"/> अब सिंहहरूलाई अधिक ठूलो प्राकृतिक आवासमा राखइन्छ; आधुनिक बताये गए दिशानिर्देश जंगलको परिस्थितिहरूको अधिक करीब हुन्छन्, सिंहको आवश्यकताहरूको ध्यानमा रखते भए बनाए गए छन्, यो अलग क्षेत्रहरूमा डेनको आवश्यकतामा प्रकाश हाल्इन्छ, ढलान वाली भूमि जुन घाम र छाया दुवैको लागि उपयुक्त हो जहाँ सिंह बैठ सक्छ र उपयुक्त भूमि कवर र जल निकास प्रणाली, र घूमनेको लागि पर्याप्त स्थान है।<ref name="WAZA"/> यस्तो/यस्ता/यसरी उदाहरण पनि रहे हुन् जहाँ एक सिंहलाई कुनै व्यक्तिको द्वारा निजी रूप से राखाइयो हो, जस्तै सिंहनी [[एलसा, सिंहनी|एल्सा]], जिसे [[जर्ज एडमसन]] र पत्नी [[जोय एडमसन]] द्वारा उठायाइयो था र उनिको उनको साथ एक प्रबल सम्बन्ध बन्यो था, विशेष रूप से उनिको पत्नी का. बादमा सिंहनीको प्रसिद्धि मिली, उनको जीवन पुस्तकों र फिल्मोंको एक श्रृंखलामा दर्ज गर््यो.
"https://ne.wikipedia.org/wiki/सिंह" बाट अनुप्रेषित