|
==अनुवाद गरिंदै==
आदिम मनुष्य अनेक क्रियाहरुक्रियाहरू र [[परिघटना|घटनाहरुघटनाहरू]]को कारणहरुलाईकारणहरूलाई थह ।थह। त्यो अज्ञानवश समझता थियो कि यिनको पछि कुनै अदृश्य शक्ति हो। वर्षा, बिजुली, रोग, भूकम्प, वृक्षपात, विपत्ति आदि अज्ञात तथा अज्ञेय देव, भूत, प्रेत र पिशाचोंको प्रकोपको परिणाम माने जान्थे। ज्ञानको प्रकाश भए पछि पनि यस्तो विचार विलीन हैन हुए, प्रत्युत यो अंधविश्वास माने जाते लगे। आदिकालमा मनुष्यको क्रिया क्षेत्र संकुचित थियो। यसैले अंधविश्वासोंको संख्या पनि अल्प थियो। ज्यों ज्यों मनुष्यको क्रियाओंको विस्तार भयो त्यों-त्यों अंधविश्वासहरुकोअंधविश्वासहरूको जाल पनि फैलदै गयो र यिनको अनेक भेद-प्रभेद भए। अंधविश्वास सार्वदेशिक र सार्वकालिक छन्। विज्ञानको प्रकाशमा पनि यो छिपे रहछन। यिनीहरुकायिनीहरूका कहिल्यै सर्वथा उच्द्वेद हुँदैन।
अंधविश्वासहरुकोअंधविश्वासहरूको सर्वसम्मत वर्गीकरण सम्भव छैन। यिनीहरुकायिनीहरूका नामकरण पनि कठिन छ। पृथ्वी शेषनागमा स्थित छ, वर्षा, गर्जन र बिजुली इंद्रको क्रियाएँ छन्, भूकम्पको अधिष्टात्री एक देवी छ, रोगहरुकोरोगहरूको कारण प्रेत र पिशाच छन्, यस प्रकारको अंधविश्वासहरुलाईअंधविश्वासहरूलाई प्राग्वैज्ञानिक या धार्मिक अंधविश्वास भन्न सकिन्छ। अंधविश्वासहरुकोअंधविश्वासहरूको दोस्रो ठूलो वर्ग हो मन्त्र-तन्त्र। यस वर्गको पनि अनेक उपभेद छन्। मुख्य भेद हैं रोग निवारण, वशीकरण, उच्चाटन, मारण आदि। विविध उद्देश्योंको पूर्त्यर्थ मन्त्र प्रयोग प्राचीन तथा मध्य कालमा सर्वत्र प्रचलित थियो। मन्त्र द्धारा रोग निवारण अनेक मान्छेहरुकोमान्छेहरूको व्यवसाय थियो। विरोधी र उदासीन व्यक्तिको आफ्नो वशमा गर्न या दूसरोंको वशमा गराउनु मन्त्र द्धारा सम्भव मानिन्थ्यो। उच्चाटन र मारण पनि मन्त्रको विषय थिए। मन्त्रको व्यवसाय गर्न वाला दुई प्रकारको हुन्थे-मन्त्रमा विश्वास गर्न वालाहरुवालाहरू, र दूसरहरुलाईदूसरहरूलाई ठगनेको लागि मन्त्र प्रयोग गर्न वालाहरु।वालाहरू।
जादू, टोना, शकुन, मुहूर्त, मणि, ताबीज आदि अंधविश्वासको संतति छन्। यिनी सबैको अंतस्तलमा केही धार्मिक भाव छन्, तर यिनी भावहरुकोभावहरूको विश्लेषण हैन हो सकता। यिनीहरुमायिनीहरूमा तर्कशून्य विश्वास छ। मध्य युगमा यो विश्वास प्रचलित थियो कि यस्तो कुनै काम छैन जुन मन्त्र द्धारा सिद्ध न हो सकता हो। असफलताएँ अपवाद मानी जाती थीं। यसैले कृषि रक्षा, दुर्गरक्षा, रोग निवारण, संततिलाभ, शत्रु विनाश, आयु वृद्धि आदिको हेतु मन्त्र प्रयोग, जादू-टोना, मुहूर्त र मणिको पनि प्रयोग प्रचलित थियो।
मणि धातु, काष्ठ या पत्तेको बनाए जान्छ र उनीमा कुनै मन्त्र लेखएर गले या भुजामा बाँधी जान्छ। यसलाई मन्त्र से सिद्ध गरिन्छ र कहिले काँही यसको देवताको भाँति आवाहन गरिन्छ। यसको उद्देश्य छ आत्मरक्षा र अनिष्ट निवारण।
योगिनी, शाकिनी र डाकिनी सम्बन्धी विश्वास पनि मन्त्र विश्वासको नै विस्तार छ। डाकिनीको विषयमा इङ्गल्याण्ड र यूरोपमा 17औं शताब्दी सम्म कानून बनेको थिए। योगिनी भूतयोनिमा मानी जान्छ। यस्तो विश्वास छ कि यसलाई मन्त्र द्धारा वशमा गरिन सक्छ। फेरि मन्त्र पुरुष यसले अनेक दुष्कर र विचित्र कार्य करवा सक्छ। यही विश्वास प्रेतको विषयमा प्रचलित छ।
फलित ज्योतिषको आधार गणित पनि छ। यसैले यो सर्वांशतः अंधविश्वास छैन। शकुनको अंधविश्वासमा समावेश हुन सक्छ। अनेक अंधविश्वासोंअंधविश्वासोंले ले रूढ़ियहरुकोरूढ़ियहरूको पनि रूप धारण गरेर लिएको छ।
==बाहिरी कडिहरुकडिहरू==
[[श्रेणी:अन्धविश्वास]]
|
