"व्युत्पत्तिशास्त्र" का संशोधनहरू बिचको अन्तर

भाषाका शब्दहरुकाशब्दहरूका इतिहासका अध्ययनलाई '''व्युत्पत्तिशास्त्र''' (etymology) भन्दछन्। यसमा विचार गरिन्छ कि कुनै शब्द ती भाषामा कहिले र कसरि प्रविष्ट भयो; कुन स्रोतबाट अथवा भनेँबाट आया; उनको स्वरूप र अर्थ समय सहित कुन तरिका परिवर्तित भएको छ। व्युत्पत्तिशास्त्रमा शब्दका इतिहासका माध्यम भन्दा कुनै पनि राष्ट्र, प्रान्त एवं समाजको भाषिक, सांस्कृतिक, ऐतिहासिक एवं सामाजिक पृष्ठभूमि अभिव्यक्त हुन्छ।

''''व्युत्पत्ति''''को अर्थ छ ‘विशेष उत्पत्ति’ ।उत्पत्ति’। कुनै शब्दका क्रमिक इतिहासको अध्ययन गर्न, व्युत्पत्तिशास्त्रको विषय छ ।छ। यसमा शब्दका स्वरूप र उनको अर्थका आधारको अध्ययन गरिन्छ ।गरिन्छ। [[अङ्ग्रेजी भाषा|अङ्ग्रेजी]]मा व्युत्पत्तिशास्त्रलाई 'Etymology' भन्दछन्। यो शब्द यूनानी भाषाका यथार्थ अर्थमा प्रयुक्त Etum तथा लेखा-जोखाका अर्थमा प्रयुक्त Logosका योगबाट ब्ने छ , जसको आशय शब्दका इतिहासको वास्तविक अर्थ सम्पुष्ट गर्न छ |

[[भारतवर्ष]]मा व्युत्पत्तिशास्त्रको उद्भव धेरै प्राचीन छ। जब [[वेद]] मन्त्रहरुकामन्त्रहरूका अर्थहरुलाईअर्थहरूलाई समझ्नु सुगम नरहयो तब भारतीय मनीषीहरुमनीषीहरू द्वारा वेदहरुकावेदहरूका क्लिष्ट शब्दहरुकाशब्दहरूका संग्रह रूपमा [[निघण्टु]] ग्रन्थ लेखिए तथा निघण्टु ग्रन्थहरुकाग्रन्थहरूका शब्दहरुकोशब्दहरूको व्याख्या र शब्द व्युत्पत्तिका ज्ञान कोज्ञानको लागि निरूक्त ग्रन्थहरुकोग्रन्थहरूको रचना भए। वेदहरुकावेदहरूका अध्ययन कोअध्ययनको लागि [[वेदांग|वेदागहरुवेदागहरू]]का छ: शास्त्रहरुमाशास्त्रहरूमा [[निरूक्त]] शास्त्र पनि सम्मिलित छन् ।छन्। निरूक्त शास्त्र संख्यामा 12 बताइन्छ, किन भनें यस समय आचार्य [[यास्क]] प्रणीत एक मात्र निरूक्त उपलब्ध छ।

शब्दहरुकोशब्दहरूको उत्पत्तिको दुनियाउँमा सबै भन्दा पहिले गहन विश्लेषण गर्नको श्रेय भारतका संस्कृत वैयाकरणहरुलाईवैयाकरणहरूलाई जान्छ। जसले निरुक्त नामबाट सबै भन्दा पहिले वैदिक शब्दहरुकोशब्दहरूको निर्वचन तथा व्याख्या गरयो। संस्कृतका चार वैयाकरण सबै भन्दा प्रसिद्ध छन्:

संस्कृतका शब्दहरुकोशब्दहरूको व्युत्पत्तिमा उपर्युक्त वैयाकरणहरुकावैयाकरणहरूका कार्यहरुकोकार्यहरूको सन्दर्भ लिइन्छ। संस्कृतका यस अग्रग कार्यको सन्दर्भ लिएर अगाड़ि चलेर पश्चिमी विद्वानहरुलेविद्वानहरूले पनि व्युत्पत्तिशास्त्रको विकास गरे।

[[kogv:어원학Bun-ocklaght]]

[[iohu:EtimologioEtimológia]]

[[hult:EtimológiaEtimologija]]

[[shstq:EtimologijaEtymologie]]