"अभिजाततन्त्र" का संशोधनहरू बिचको अन्तर

'''अभिजाततन्त्र''' (अरिस्टक्रैसी) त्यो शासनतन्त्र हो जसमा राजनैतिक सत्ता अभिजनका हातमा हो। यस संदर्भमासन्दर्भमा "अभिजन"को अर्थ हो कुलीन, विद्वान, सद्गुणी, उत्कृष्ट। पश्चिममा "अरिस्टक्रैसी"को अर्थ पनि लगभग यही हो। [[अफ़लातून]] (प्लेटहरुप्लेटहरू) र उनको शिष्य [[अरस्तू]]ले आफ्नो पुस्तकहरुमापुस्तकहरूमा अरिस्टाक्रैसीलाई बुद्धिमान, सद्गुणी व्यक्तिहरुकोव्यक्तिहरूको शासनतन्त्र मानेका छन्।

अभिजाततन्त्रको उल्लेख प्राय: अनेक देशहरुकादेशहरूका इतिहासमा भेटिन्छ। विद्वानहरुकोविद्वानहरूको मत हो कि [[भारत]]मा पनि प्राचीन कालमा केही अभिजाततन्त्र थिए। अफ़लातूनको सुविख्यात पुस्तक "[[रिपब्लिक]]"मा वर्णित आदर्श नगरव्वयस्था सर्वज्ञ दार्शनिकहरुकोदार्शनिकहरूको अभिजाततन्त्र हो। यिनी दार्शनिकहरु कोदार्शनिकहरूको लागि अफ़लातूनले कौटुंबिक र सम्पत्ति सम्बन्धी साम्यवादको व्यवस्थाको हो।

राज्यदर्शनका इतिहासमा [[धनिकतन्त्र]]लाई पनि कहिले काँही अभिजाततन्त्र मानिएको छ। यसका दुइ कारण छन् ।छन्। प्रथम, दुवैमा शासनसत्ता एक व्यक्ति या समस्त वयस्क नागरिकहरुकानागरिकहरूका हातमा न भएर थोरै व्यक्तिहरुकाव्यक्तिहरूका हातमा हुन्छ। दोस्रो, केही कोकेहीको मत हो कि धनसञ्चय चरत्रिवान नैं गर्न सक्त छन् र यस प्रकार त्यो सद्गुणको अभिव्यक्ति हो। अनेक आधुनिक समाजशास्त्रीहरुकोसमाजशास्त्रीहरूको मत हो कि राजतन्त्र र जनतन्त्रमा पनि वास्तवमा संप्रभुता थोरै व्यक्तिहरुकाव्यक्तिहरूका नैं हातमा हुन्छ। राजालाई शासन सञ्चालन कोसञ्चालनको लागि चतुर राजनीतिज्ञहरुकोराजनीतिज्ञहरूको सहायतामा निर्भर रहन पर्दछ। जनतन्त्रमा पनि प्राय: सामान्य जनतालाई राजनीतिमा रुचि हुँदैन, त्यो अनुगामी हुन्छ। शासनको बागडोर जनतन्त्रमा पनि चतुर राजनीतिज्ञहरुकाराजनीतिज्ञहरूका नैं हातमा हुन्छ्न् र उनी धनी होते छन्। वास्तविक राजनैतिक प्रक्रियामा जुन संम्पन्न छन्, त्यहि चतुर छन्, त्यहि राजनीतिज्ञ छन्, प्रशासन र राजनैतिक दलबंदीमा तिनैको सिक्का चल्दछ।

आज जनतन्त्र र अभिजाततन्त्रको प्रमुख समस्या यही हो कि कुनै प्रकार राज्यमा धनका वृद्धिशील प्रभावको निराकरण हो र जनसाधारण बुद्धिमान बाट वा परायण व्यक्तिहरुलाईव्यक्तिहरूलाई आफ्नो शासक निर्वाचित गर्ने।