"सर्पगन्धा" का संशोधनहरू बिचको अन्तर
Content deleted Content added
सा r2.7.1) (रोबोट ले थप्दै: si:ඒකාවේරිය |
सा स्वचालित हिज्जे सम्पादन, replaced: को → को (4), मा → मा (2), खरिद → खरीद (2), जमिन → जमीन, रुप → रूप (7), हरु → हरू ... |
||
पङ्क्ति १:
{{Orphan|date=मार्च २०१२}}
{{Wikify|date=जुन २०११}}
Line १० ⟶ १२:
वानस्पतिक परिवार : Apocynaceae
[[Image:Rauwolfia serpentina(Flower).jpg|thumb|
[[File:Rauvolfia serpentina 003.JPG|thumb|left|upright|
[[Image:Rauwolfia serpentina at talkatora gardens delhi.jpg|thumb|left|]]
==परिचयः==
सर्पगन्धा (रावल्फिया) एक वहुवर्षे सदावहार विरुवा
सर्पगन्धा करवीर परिवारको विरुवा
अत्याधिक संकलनले गर्दा यो विरुवा लोप हुने स्थितिमा पुगेकोले प्राकृतिक अवस्थाबाट संकलन गरि व्यापार गर्न प्रतिबन्धित गरिएको छ र यसलाई संकटापन्न विरुवाको सुचीमा समेत राखिएको
==फैलावटः==
प्राकृतिक अवस्थामा यो विरुवा पतझर ओसिलो जंगलमा
==उपयोगिताः==
रावलफियाको जरा शताब्दी पहिले देखि नै आयुर्वेदिक औषधीमा प्रयोग हुँर्दै आईरहेको छ भने आधुनिक औषधीमा पनि यसको प्रयोग केही दशक अघि देखि भैरहेको
सर्पगन्धाको जरा उच्च रक्तचापका लागि अति नै उपयोगी
सर्पगन्धाको जरामा रहेका रिपर्पिन, सर्पेन्टाईन र एजमालिन आदि नामका मुख्य वनस्पति जन्य
नेपालमा आयुर्वेदिक औषधि निर्माता
==खेती प्रविधिः==
नेपालमा जनसंख्या वृद्धिको कारणले वन जंगल माथि अत्याधिक चाप हुनुका साथै वन विनाश समेत हुँदै जाँदा हाल यो जडिबुटी प्राकृतिक अवस्थामा दुर्लभ भैरहेको छ भने बाँकी रहेको जंगलबाट अव्यवस्थित संकलन हुनाले लोप हुने स्थितिमा समेत पुगी सकेको
यसको खेतीको लागि नरम तथा ओसिलो हावापानी भएको क्षेत्र उपयुक्त
==माटोः==
सर्पगन्धा (रावलफिया) खेतीको लागि वलौटे माटो अथवा चिम्ट्याइलो माटो उपयुक्त हुँदैन र दोमट माटो (Sandy Loam) उपयुक्त
विरुवा उत्पादनः
सर्पगन्धाको विरुवा उत्पादन मुख्यतया बीउबाट गरिन्छ भने जरा कटिङ्ग र हाँगा कटिङ्गबाट पनि विरुवा उत्पादन गर्न
==नर्सरी==
बेर्ना नर्सरी ब्याडमा
==बीऊबाट विरुवा तयार गर्ने==
बीऊलाई वेविस्टनीनको १% झोलमा डुबाएर आधा घण्टा पछि निकालेर छहारीमा सुकाउनु
==कटिङ्गबाट विरुवा तयार गर्ने ==
कटिङ्गबाट विरुवा तयार गर्नको लागि पुराना विरुवाको डाँठ उचित
==विरुवा सार्ने==
नर्सरी व्याडमा
असार महिनामा विरुवा रोपेमा राम्रोसँग सर्छ र सिँचाइको पनि आवश्यकता
गोडमेल
विशेष गरि रोपेको पहिलो वर्ष वर्षा याममा अनावश्यक झारपात गोडी दिनु
==सिँचाई==
सुख्खा मौसममा (फागुनमादेखि जेष्ठ) सम्म सिँचाईको आवश्यकता
रोग तथा किरा फट्याङ्ग्राको प्रकोपः
सर्पगन्धाको
अन्य रोगमा पात खुम्चिएर पछि नै झर्ने
==बाली संकलन ==
सर्पगन्धाको बाली संकलन भनेको जरा खनेर निकाल्नु
==उत्पादन==
औषधीमा काम लाग्ने भाग यसको जरा
१८ महिनामा बाली संकलन गरेमा एउटा बोटबाट १०० ग्रामदेखि ४ के. जी सम्म ताजा जरा उत्पादन
==एग्रो फरेष्ट्रीः==
सर्पगन्धाले आंशिक
[[श्रेणी:जडिबुटि]]
Line ९० ⟶ ९२:
[[id:Pule pandak]]
[[it:Rauwolfia serpentina]]
[[ja:インドジャボク]]▼
[[kn:ಸರ್ಪಗಂಧ]]
[[ml:സർപ്പഗന്ധി]]
▲[[ja:インドジャボク]]
[[ru:Раувольфия змеиная]]
[[sa:सर्पगन्धः]]
|