'''पुतली''' [[कीरा वर्ग]]को सामान्य रूप ले हरेक ठाँउमा पाइने प्राणी हो। यो धेरै सुन्दर तथा आएर्षक हुन्छ।<ref>{{cite book |last=त्रिपाठी |first=नरेन्द्र नाथ |title= सरल जीवन विज्ञान, भाग-२ |year=जुलाई २००४ |publisher=शेखर प्रकाशन |location=कोलकाता |id= |page=81-82 |accessday= २३|accessmonth= जून|accessyear= २००९}}</ref> दिन मादिनमा जब यो एक [[फूल]] बाट दोस्रो फूल माफूलमा उड्छ र [[मधु|मधुपान]] गर्छ तब यसको रंग-बिरंगि पखेटा बाहिर देखिन्छन्। यसको शरीरको मुख्य तीन भाग हों सिर, वक्ष तथा उदर। यिनको दुइ जोडी पखेटा तथा तीन जोडी सन्धियुक्त खुट्टा हुन्छन् अतः यो एक कीरा हो। यसको सिर मासिरमा एक जोडी [[संयुक्त आँखे|संयुक्त आँखा]] हुन्छ तथा मुख मामुखमा घडीको स्प्रिंग जस्तै प्रोभोसिस नामक खोक्रो लामो सूँडमा जीब्रो हुन्छ जसबाट यो फूलहरुकोफूलहरूको रस (नेक्टर) चूस्छ। यो एन्टिनाको मदद बाट कुनै वस्तु एवं उनको गंधको ठेगाना पत्ता लगाउँछ।
पुतली एकलिंगी प्राणी हो अर्थात नर तथा पोथी अलग-अलग हुन्छन्। पोथी पुतली आफ्नो अण्डे पत्तीको तल्लो सतह मासतहमा दिन्छ। अण्डा भन्दा केही दिनहरुदिनहरू पछि एक सानो कीरा निस्किन्छ जसलाई क्याटरपिलर [[लार्भा]] भनिन्छ। यो बिरुवाहरुकोबिरुवाहरूको पातहरुलाईपातहरूलाई खाएर ठूलो हुन्छ र फेरि यसको चारै तिर कडा खोल बनाउँछ। अब यसलाई [[प्यूपा]] भनिन्छ। केही समय पछि प्यूपालाई तोडेर उनमा भन्दा एक सुन्दर सानो पुतली बाहिर निस्किन्छ।<ref>{{cite book |last=शर्मा |first=कैलाश नाथ |title= आधुनिक जीव विज्ञान, भाग-२ |year=जुलाई २००४ |publisher=कमला पुस्तक भवन |location=कोलकाता |id= |page=80-81 |accessday= २३|accessmonth= जून|accessyear= २००९}}</ref> पुतलीको दिमाग़ धेरै छिटो हुन्छ। देखने, सूंघने, स्वाद चखने तथा उडनेको वाहेक ठाँउको पहिचाननको यिनीहरुमायिनीहरूमा अद्भुत क्षमता हुन्छ। वयस्क भए पछि सामान्यतया यो उनी बिरुवाहरुबिरुवाहरू या रुखको तने मातनेमा फिर्ता आउँछं, जहाँ इन्होंने आफ्नो प्रारंभिक समय बिताया हुन्छ।
[[Image:TYOU&HIGANBANA.JPG|thumbnail|left|260px|पुष्प बाट रसास्वादन गर्दै पुतली]]पुतलीको जीवनकाल धेरै सानो हुन्छ। यो ठोस भोजन खाँदैन, हुनत केही पुतलीहरुपुतलीहरू फूलहरुकोफूलहरूको रस पीउँछन्। दुनियाको सबै भन्दा छिटो उडने वाला पुतली [[मोनार्च]] छ। यो एक घन्टा माघन्टामा १७ मीलको दूरी तय गर्छ। कोस्टा रीकारीकामा मा पुतलीहरुकोपुतलीहरूको १३०० भन्दा ज्यादा प्रजातिहरुप्रजातिहरू पाइन्छं। दुनियाको सबै भन्दा ठूलो पुतली जायंट बर्डविंग छ, जुन सोलमन आएलैंड्स माआएलैंड्समा पाइन्छ। यस पोथी पुतलीको पंखहरुकोपंखहरूको फैलाव १२ इंच भन्दा ज्यादा हुन्छ। <ref>{{cite web |url= http://www.bhaskar.com/2009/02/15/0902151845_butterfly.html|title=राम्रो मात्र हैन छिटो दिमाग़ पनि: पुतली
