"सिंह" का संशोधनहरू बिचको अन्तर

सा हिज्जे, typos fixed: संत → सन्त, बंद → बन्द, दुइ → दुई (21), बर्ष → वर्ष, अंक → अङ्क (2), संभावना → सम्भावना (2), प्...
सा Bot: Fixing redirects
पङ्क्ति ३२:
 
[[प्लेइस्तोसीन|प्लेइस्तोसेन]]को अंतिम समय तक, जुन लगभग १०,००० वर्ष् पहिले था, सिंह मानव पछि सबै ले/संग/भन्दा अधिक व्यापक रूप से फैला भयो बडा स्तनधारी, भूमिमा रहउन वाला जनावर थियो। उनी [[अफ्रीका]]को अधिकांश भाग मा, पश्चिमी यूरोप से भारत सम्म अधिकांश [[यूरेशिया]] मा, र [[युकोन]] से [[पेरू]] सम्म अमेरिकामा पाए जाउथे।
सिंह जंगलमा १०-१४ वर्ष सम्म रहन्छन्, जबकि उनी कैद मे २० वर्ष भन्दा पनि अधिक जीवित रह सकते हुन्। जंगल मा, नर कहिले काँही नै दस वर्ष भन्दा अधिक जीवित रह पाते छन्, किन भनें प्रतिद्वंद्विहरुको साथ झगडेमा अक्सर उसलाइ चोट पहुंचती हो। {{cite book |last=Smuts |first=G.L. |year=1982 |title=Lion|publisher=Macmillian South Africa (Publishers)(Pty.) Ltd.|location=Johannesburg |pages=231|isbn= 0-86954-122-6}}</ref> उनी साधारण तरिकामा [[सवाना]] र [[चरागाह]]मा रहन्छन्, हुनत उनी झाडी या [[वन|जंगल]]मा पनि रह सकते हुन्। अन्य बिरालोहरुको तुलनामा सिंह साधारण तरिकामा सामाजिक हुदैनन्।
सिंहहरुको एक समूह जिसे अङ्ग्रेजी मे प्राइड कह जातामा सम्बन्धी मादाएं, बच्चाहरु र सानो संख्यामा नर हुन्छन्। पोथी सिंहहरुको समूह प्रारूपिक रूप से एक साथ शिकार गर्छ, जुन अधिकांशतया ठूलो [[अनगुलेट|अनग्युलेट]]मा शिकार गर्छन्। सिंह [[शीर्षको परभक्षी|शीर्ष]]को र [[कीस्टोन प्रजातियां#परभक्षी|कीस्टोन]] शिकारी हो, हुनत उनी अवसर लागए पछि मृतजीवीको जस्तै/तरिका पनि भोजन प्राप्त गर्न सक्छन्। सिंह आमतौरमा चयनात्मक रूप से मानवको शिकार हैन गर्छन्, फेरि पनि कुनै सिंहहरुलाई नर-भक्षी बनते भए दे खा्यो हो, जुन मानव शिकारको भक्षण गरन चाहते हुन्। सिंह एक [[संवेदनशील प्रजातियां|संवेदनशील प्रजाति]] हो, यसको अफ्रीकी रेंजमा पछिल्लो दुई दशकहरुमा यसको आबादीमा संभवतः ३० से ५० प्रतिशतको अपरिवर्तनीय गिरावट देखियो। <ref name="IUCN">[7] ^ {{IUCN2006|assessors=Nowell & Bauer|year=2004|id=15951|title=Panthera leo|downloaded=11 May 2006}} डाटाबेस प्रवेशमा एस कुराको एक लंबा औचित्य सम्मिलित हो कि यो प्रजाति संवेदनशील किन हो।
 
किन यस प्रजातिको दुर्दशाको एक पनि सम्मिलित हो</ref> सिंहहरुको संख्या नामित सरंक्षित क्षेत्रहरु र राष्ट्रीय उद्यानहरुको बहार अस्थिर हो। हुनत यस गिरावटको कारण पूरी जस्तै/तरिका से समझा हैन गयो हो, आवासको क्षति र मानवको साथ संघर्ष यसको सबै ले/संग/भन्दा ठूलो कारण हुन् । सिंहहरुलाई [[रोमन युग]] से [[पिंजरा|पिंजरे]]मा राखयोजाता रहयोहै, यो एक मुख्य प्रजाति रही हो जिसे अठारहवीं शताब्दीको अन्त से पूरी दुनियामा [[चिडियाघर|चिडिया घर]]मा प्रदर्शनको लागि राखयोजाता रहयोहै। खतरेमा आ गयी [[एशियाई सिंह|एशियाई उप प्रजातिहरु]]को लागि पूरी दुनियाको चिडियाघर प्रजनन कार्यक्रमहरुमा सहयोग कर रहे हुन्। दृश्य रूप से, एक नर सिंह अति विशिष्ट हुन्छ र सरलता से आफ्नो [[अयाल]] (गलेमा बाल) द्वारा पहिचानयोजा सक्छ। सिंह, विशेष रूप से नर सिंहको अनुहार, मानव [[संस्कृति]]मा सबै ले/संग/भन्दा व्यापक ज्ञात जन्तु प्रतीकहरु हरुमा एक हो। [[उच्च पाषाण काल]]को अवधि से नै यसको वर्णन पाइन्छन्, जसमा [[लासकक्स|लसकाक्स]] र [[चौवेट गुफा|चौवेत गुफाओं]]को व नक्काशियां र चित्रकारियां सम्मिलित छन्, सबै प्राचीन र मध्य युगीन संस्कृतियहरुमा इनके प्रमाण पाइन्छन्, जहाँ यिनीहरु ऐतिहासिक रूप से पाए गए। राष्ट्रीय [[झंडा|ध्वजों]] मा, समकालीन [[फिल्मचलचित्र|फिल्मों]] र [[साहित्य]]मा [[चित्रकला]] मा, [[मूर्तिकला]] मा, र साहित्यमा यसको व्यापक वर्णन पाइन्छ।
 
== संज्ञा ==
कतिपय रोमांस भाषाहरुमा सिंहको नाम मिल्दाजुल्दा हुन्छन्, यो [[लेटिन|ल्याटिन]] शब्द ''लियो (leo)'' से व्युत्पन्न भएको हो। {{cite book | author=Simpson DP | title=Cassell's Latin Dictionary | publisher=Cassell Ltd. | year=1979 | edition=5th | location=London | pages=883 | isbn=0-304-52257-0}}</ref> यसको लागि [[प्राचीन यूनानी|प्राचीन ग्रीक]] शब्द हो ''λέων'' (''लिओन (leon)'' ).<ref name="Liddell 1980">{{cite book | author=[[Henry George Liddell|Liddell, Henry George]] and [[Robert Scott (philologist)|Robert Scott]] | year=1980 | title=[[A Greek-English Lexicon]] (Abridged Edition) | publisher=[[Oxford University Press]] | location=United Kingdom | isbn=0-19-910207-4}}</ref> [[हिब्रू भाषा|हिब्रू]] शब्द ''लावी (lavi)'' (לָבִיא) पनि सम्बंधित हुन सक्छ, {{Cite encyclopedia| title=Lion|encyclopedia=Oxford English Dictionary|editor=Simpson, J., Weiner, E. (eds)| year=1989 |edition= 2nd edition| location=Oxford |publisher=Clarendon Press|id=ISBN 0-19-861186-2}}</ref> साथै, [[प्राचीन मिस्री|प्राचीन इजिप्त]]को शब्द ''rw'' पनि सम्बंधित हुन सक्छ. {{cite web |url=http://www.yourdictionary.com/ahd/l/l0190400.html |title= yourdictionary.com |archiveurl=http://web.archive.org/web/20070826092840/http://www.yourdictionary.com/ahd/l/l0190400.html |archivedate=2007-08-26}} जस्तो कि अन्य प्राचीन लिपियहरुमा दिइएको हो, प्राचीन मिस्रीमा केवल व्यंजन लेखियो छन्. 'l' र 'r'को बीचमा कोई विभेदन हैन गर््यो है।</ref> यो धेरै प्रजातिहरु हरुमा एक हो, जिन्हें अठारवीं शताब्दीमा [[Carl Linnaeus|लिनियस]]को द्वारा आफ्नो कार्य [[कार्ल लिनिअस|सिस्टेमा नेचुरी]]मा मूल रूप से ''फेलिस लियो''को रूपमा वर्णित गर््यो.<ref name="Linn1758">{{cite book|last=Linnaeus |first=Carolus |authorlink=Carl Linnaeus |title=Systema naturae per regna tria naturae :secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. |publisher=Holmiae (Laurentii Salvii) |year=1758 |pages=41 |url=http://www.biodiversitylibrary.org/page/726936 |accessdate=2008-09-08 |language=Latin |volume=1 |edition=10th}}</ref> यसको वैज्ञानिक पदनामको वंशावली घटक, ''पेन्थेरा लियो'' , अक्सर ग्रीक शब्दहरु ''pan'' - ("सभी (all)") र ''ther'' ("जनावर (beast)")से व्युत्पन्न मानिन्छ, तर यो एक [[लोक व्युपत्ति|लोक संज्ञा]] हुन सक्छ. यद्यपि यो साहित्यिक भाषाहरुको माध्यम से अङ्ग्रेजीमा आयो, ''पेन्थेरा'' संभवतया [[पूर्वी एशिया]] उत्पत्तिको शब्द हो, जसको अर्थ हो, "पीला जनावर", या "सफेद-पीला जनावर". {{cite web | url=http://www.etymonline.com/index.php?term=panther | title="Panther" | work=Online Etymology Dictionary | publisher=Douglas Harper | accessdate=2007-07-05}}</ref>
 
== वर्गीकरण र विकास ==
[[चित्र:Panthera leo Kruger Skull.jpg|thumb|left|क्रूजर राष्ट्रीय उद्यानमा एक आधुनिक सिंहको खोपडी]] सबै ले/संग/भन्दा पुरानो सिंह जस्तो [[जीवाश्म]] [[तंजानिया]]मा [[लेटोली|लाटोली]] से प्राप्त मानिन्छ, र शायद ३५ लाख वर्ष पुरानो छ; कुनै वैज्ञानिकों ले यस पदार्थलाई ''पेन्थेरा लियो''को रूपमा पहिचानयोहै। यिनीहरु रेकर्ड पूरी जस्तै/तरिका से ठीक हैन, र भन्न सकिन्छ कि उनी ''पेन्थेरा'' से सम्बंधित क्षेत्र से सम्बंधित हुन्। [[अफ्रीका]]मा ''पेन्थेरा लियो''को सबै ले/संग/भन्दा पुरानो निश्चित रिकोर्ड लगभग २० लाख वर्ष पूर्वको हो। {{cite journal |last=Werdelin |first=Lars |coauthors=Lewis, Margaret E. |year=2005 |month=June |title=Plio-Pleistocene Carnivora of eastern Africa: species richness and turnover patterns |journal=Zoological Journal of the Linnean Society |volume=144|issue=2 |pages=121–144 |publisher=The Linnean Society of London |url=http://www.ingentaconnect.com/content/bsc/zoj/2005/00000144/00000002/art00001 |accessdate=2007-07-08 |doi=10.1111/j.1096-3642.2005.00165.x}}</ref> सिंहको निकटतम सम्बन्धी हुन् अन्य ''[[पेंथेरा|पेन्थे]]''राको प्रजातियाँ: [[बाघ]], [[तेंदुआ (मध्य अमेरिकामा मिलउन वाली चिट्टीदार ठूलो बिल्ली)|जगुआर (मध्य अमेरिकामा मिलउन वाली चित्तीदार बिल्ली)]] र [[तेंदुआ]]। आकारिकी र अनुवांशिक अध्ययन बताते हुन् कि बाघ वितरित होने वाली यिनी हाल नैको प्रजातिहरुमा सबै ले/संग/भन्दा पहिलो थियो। लगभग १९ लाख वर्ष पूर्व, जगुआर शेष समूह से अलग शाखित भयो, जसको पूर्वज [[तेंदुआ|तेंदुए]] र सिंह नै थे। यसको बाद, सिंह र तेंदुआ, एक दोस्रो से १० से १२.५ लाख वर्ष पूर्व अलग हो गए। {{cite journal |last=Yu |first=Li |coauthors=Ya-ping Zhang |month=May |year=2003 |title=Phylogenetic studies of pantherine cats (Felidae) based on multiple genes, with novel application of nuclear β-fibrinogen intron 7 to carnivores |journal=Molecular Phylogenetics and Evolution |volume=35 |issue=2 |pages=483–495 |doi=10.1016/j.ympev.2005.01.017}}</ref> ''पेन्थेरा लियो'' स्वयं [[अफ्रीका]]मा १० से ८ लाख वर्ष पूर्व विकसित भयो, यसको बाद पुरा [[होलार्कटिक|होलआर्कटिक]] क्षेत्रमा फैल गया। {{cite journal |last= Yamaguchi |first=Nobuyuki| coauthors=Alan Cooper, Lars Werdelin and David W. Macdonald|year=2004 |month=August |title= Evolution of the mane and group-living in the lion (Panthera leo): a review|journal=Journal of Zoology |volume=263 |issue=4 |pages=329–342 |doi=10.1017/S0952836904005242 }}</ref> यो [[इटाली|इटली]]मा [[इसेर्निया|इजर्निया]]मा उप प्रजाति ''[[पेंथेरा लियो फोसिल्स|पेन्थेरा लियो फोसिलिस]]''को साथ ७ लाख वर्ष पूर्व पहिलो पल्ट यूरोपमा प्रकट भयो। यस सिंह बादको [[गुफा सिंह]] (''पेन्थेरा लियो स्पेलाए'' ) व्युत्पन्न भयो, जुन लगभग ३ लाख वर्ष पूर्व प्रकट भयो। ऊपरी [[प्लेइस्टोसेन|प्लेइस्तोसने]]को समयमा सिंह उत्तरी र दक्षिणी अमेरिकामा फैल गया, र ''पेन्थेरा लियो एट्रोक्स'' , ([[अमेरिकन सिंह|अमेरिकी सिंह]])मा विकसित भयो। {{cite book |last=Turner |first=Allen |year=1997 |title=The big cats and their fossil relatives : an illustrated guide to their evolution and natural history |location=New York |publisher=Columbia University Press |isbn=0-231-10229-1 |pages=}}</ref> लगभग १०,००० वर्ष पहिले पछिल्लो [[हिमयुग]]को समयमा उत्तरी [[यूरेशिया]] र अमेरिकामा सिंह मर गए;<ref name="BurgerJ-Molecular-phylogeny"/> यो [[प्लेइस्टोसेन मेगाफना|प्लेइस्तोसने मेगाफोना]]को [[प्लेइस्टोसेन विलोपन|विलोपन]]को द्वितीयक हुन सक्छ। {{cite web | last = Harington | first = CR | title = American Lion | work = Yukon Beringia Interpretive Centre website | publisher = Yukon Beringia Interpretive Centre | year = 1996 | url = http://www.beringia.com/02/02maina5.html | accessdate = 2007-09-22}}</ref>
 
=== उप-प्रजाति ===
पङ्क्ति ६२:
प्रागैतिहासिक कालमा सिंहको धेरै अतिरिक्त उप प्रजातियां पाई जाती थीं.
* '''पी.एल. एट्रोक्स''' जुन '''[[अमेरिकन सिंह|अमेरिकी सिंह]]''' या '''अमेरिकी गुफा सिंह'''को रूपमा जाउन जाछन, लगभग 10,000 साल पहिले सम्म प्लेइस्तोसने युगमा अमेरिकामा [[अलास्का]] देखि लिएर [[पेरू]] सम्म प्रचुर मात्रामा पाए जाउथे. कहिलेकाँही मानिन्छ कि यो रूप र गुफा सिंह अलग अलग प्रजातिहरुलाई अभिव्यक्त गर्छन्, तर हालमा गरिएको(थियो) फाइलोजिनेटिक अध्ययन बताते हुन् कि उनी वास्तव मा, सिंह (''पेन्थेरा लियो'' )को उप प्रजातियां छन्.<ref name="BurgerJ-Molecular-phylogeny"/> यो सिंहको सबै ले/संग/भन्दा ठूलो उप प्रजातिहरु हरुमा एक हो, यस्तो अनुमान लागायाइएको छ कि यसको शरीरको लम्बाई 1.6-2.5 मीटर (5-8 फुट) रही होगी.<ref name="Quaternary extinctions">{{cite book |last=Martin |first=P.S. |title=Quaternary Extinctions |year=1984 |publisher= University of Arizona Press|location= Tucson, Arizona|isbn=0-8165-1100-4 }}</ref>
* '''पी.एल. फोसिलिस''' जुन '''[[पेंथेरा लियो फोसिल्स|प्रारम्भिक मध्यम प्लेइस्तोसने यूरोपीय गुफा सिंह]]'''को रूपमा जानिन्छ, लगभग 500,000 साल पहिले विकसित भयो; यसको जीवाश्म [[जर्मनी]] र [[इटाली|इटली]] से प्राप्त भए छन्. यो आजको अफ्रीकी सिंहहरु से ठूलो आकारको था, आकारमा अमेरिकी गुफा सिंहको बराबर पहुँच गया. [51] ^ अर्नस्ट प्रोब्स्त: Deutschland in der Urzeit ओर्बिस वेर्लग, 1999. आईएसबीएन 3-572-01057-8</ref><ref name="BurgerJ-Molecular-phylogeny"/>[[चित्र:Lascaux-diverticule-félins.jpg|thumb|गुफा सिंह, फे लिउनसको कक्ष, लास्कक्सको गुफाएं]]
* '''पी.एल. स्पेला''' '''[[गुफा सिंह|यूरोपीय गुफा सिंह]]''' , यूरेशियन गुफा सिंह, या उच्च प्लेइस्तोसने यूरोपीय गुफा सिंहको नाम से जानिन्छ, 300,000मा 10,000 साल पहिले यूरेशियामा पायोजान्थ्यो.<ref name="BurgerJ-Molecular-phylogeny"/> यो प्रजाति [[पाषाण काल]]को [[गुफा चित्रकारी]] (ऐसी नै एक दायीं ओर दि खाए गयी है), [[हाथीदांत|हाथी दांत]]को नक्काशी, र मिटटीको प्रतिमाहरु से जानी गयी हो,<ref name="Packer00">{{cite journal | last=Packer | first=Craig | coauthors=Jean Clottes | title=When Lions Ruled France | journal=Natural History | volume=| issue=| pages=52–57 | month=November | year=2000 | url=http://www.lionresearch.org/current_docs/m_pdf/36.pdf | format=PDF | accessdate=2007-08-27}}</ref> यिनीहरु बताती हुन् कि यसमा उभरे भए कान, गुच्छेदार पूंछ, ओर शायद हल्की बाघको जैसी धारियां थीं, ओर कम से कम कुनै नरहरुमा एक [[रफ (असंदिग्धता)|रफ]] या आदिम प्रकारको अयाल उनिको घाँटीमा पाई जाती थी.<ref name="Koenigswald02"/> यस उदाहरणमा एक शिकारको दृश्य दिखाया जा रहयोहै। संभवतया यो उनिको समकालीन सम्बन्धिहरुको जैसी रणनैतिको प्रयोग करते भए, समूहको लागि शिकार करती मादाहरुको दर्शाता हो, र नर यस चित्रको विषय-वस्तुको हिस्सा छैनन्.
* '''पी.एल. वेरेशचगिनी''' जुन '''पूर्वी साइबेरियाई''' - या '''[[बेरिन्गियन गुफा सिंह|बरिन्गियन गुफा सिंह]]'''को रूपमा जानिन्छ, [[साखा गणतन्त्र|याकुटिया]] ([[रुस|रूस]]), [[अलास्का]] ([[संयुक्त राज्य अमेरिका]]), ओर [[युकोन|युकोन केन्द्र शासित प्रदेश]] ([[क्यानाडा]])मा पायोजान्थ्यो. यस सिंहको मेंडीबल र [[खोपडी]]को विश्लेषण दर्शाता हो कि यो स्पष्ट रूप से- यो भिन्न खोपडी अनुपातोंको साथ यूरोपीय गुफा सिंह से बडा हो, र अमेरिकी गुफा सिंह से सानो छ.<ref name="BurgerJ-Molecular-phylogeny"/> {{cite journal |last= Baryshnikov|first=G.F. |coauthors=G. Boeskorov |month= |year=2001 |title=The Pleistocene cave lion, ''Panthera spelaea'' (Carnivora, Felidae) from Yakutia, Russia |journal=Cranium |volume=18 |issue=1 |pages=7–24 |doi=}}</ref>
 
==== संदिग्ध ====
पङ्क्ति ७४:
 
=== संकर ===
सिंहहरुलाई [[बाघ]]को साथ [[जैविक प्रजनन|प्रजनन]]को लागि जानिन्छ (अधिकांशतया [[साइबेरियाई बाघ|साइबेरियाई]] र [[बंगाल बाघ|बंगाल]] उप प्रजाति) जस ले/संग/भन्दा संकरको निर्माण हुन्छ जुन [[लाइगर]] या [[टाईगोन|टाइगोन]] कहलाते छन्. {{cite book |last=Guggisberg |first=C. A. W. |title=Wild Cats of the World |year=1975 |publisher=Taplinger Publishing |location=New York |isbn=0-8008-8324-1 }}</ref> वहाँले [[तेंदुए]]को साथ प्रजननको द्वारा [[लिओपोन]], {{cite book |author=Doi H, Reynolds B |title=The Story of Leopons |year=1967 |publisher=Putnam |location=New York |oclc=469041 <!--Too old for ISBN-->}}</ref> र [[बाघ|जगुआर]]को साथ प्रजननको द्वारा [[पेंथेरा हाइब्रिड#जेगलिओन|जेगलायन]] पनि बनाए छन्. [[मरोजी]] एक स्पोटेड सिंह या एक प्राकृतिक लिओपोन हो, जबकि [[कंगोलिज स्पोटेड लायन|कोंगोलीज स्पोटेड सिंह]] एक जटिल सिंह-जगुआर-तेंदुएको संकर हो जुन '''लिजागुलेप (lijagulep)''' भनिन्छ। यस्तो/यस्ता/यसरी संकर सामान्यतः कुनै समयमा चिडियाघरमा प्रजनन करवाए जाउथे, तर अब जातिहरु र उप प्रजातिहरुको संरक्षणमा जोर दिए जाउनको कारण यो प्रक्रिया हतोसाहित हो गयी है। [[जनबादी गणतन्त्र चीन|चीन]]मा अझै पनि चिडियाघरों र निजी पशु पक्षी संग्रहमा संकर प्रजनन करवाए जाछन. लाइगर एक नर सिंह र एक पोथी बाघको बीच संकर हो,<ref name="liger">{{cite book| last=Markel |first=Scott| coauthors= Darryl León| year= 2003 |title=Sequence Analysis in a Nutshell: a guide to common tools and databases | publisher= O'Reily |location=Sebastopol, California |isbn=0-596-00494-X}}</ref> किन भनें एक पोथी बाघ से एक वृद्धि संदमक जीन अनुपस्थित हो, एक वृद्धिको प्रेरित गराउन वाला जीन नर सिंहको द्वारा स्थानांतरित गर््यो हो, परिणामी लाइगर कुनै पनि जनकको तुलनामा अधिक लम्बे समय सम्म जीवित रहन्छन्. उनी नर र पोथी दुवै जनकोंको प्रजातिहरुको शारीरिक र व्यावहारिक गुणहरुलाइ प्राप्त गर्छन् (एक रेतीली पृष्ठभूमिमा धब्बे र धारियां). नर लाईगर नपुंसक हुन्मा पोथी लाईगर प्रायः प्रजननको योग्य हुन्छन्. नरमा एक अयाल होनेको 50 प्रतिशत संभावना हुन्छ, तर यदि उनी एकको विकसित गर्छन् त उनिको अयाल मामूली होगी: एक शुद्ध सिंहको अयालको लगभग 50 प्रतिशत. लाइगर साधारण तरिकामा 3.0 र 3.7 मीटर (10 से 12 फीट) लम्बे हुन्छन्, र उनिको वजन 360 र 450 किलोग्रामको बीच (800 से 1,000 पौंड) या अधिक हुन्छ.<ref name="liger"/> एक कम सामान्य टाइगोन सिंहनी र एक नर बाघको बीच संकर है। {{citeweb|url=http://www.britannica.com/eb/article-9001344/tigon|title= tigon - Encyclopædia Britannica Article|dateformat=dmy|accessdate=12 September 2007}}</ref>
 
== शारीरिक गुणधर्म ==
पङ्क्ति ११६:
 
== वितरण र आवास ==
अफ्रीका मा, सिंह सवाना घासको भूमिमा पाए जाछन जसमा वितरित ''[[बबूल|एकेसिया (बबूल)]]''को वृक्ष हुन्छन्, जुन छाया देते छन्; {{cite book |last=Rudnai|first= Judith A. |title=The social life of the lion |year=1973 |publisher=s.n. |location=Wallingford |isbn=0-85200-053-7 }}</ref> भारतमा उनिको आवास शुष्क सवाना वन र धेरै शुष्क पतझड झाडदार वनको मिश्रण है। {{cite web | title=The Gir - Floristic | work=Asiatic Lion Information Centre | publisher=Wildlife Conservation Trust of India | year=2006 | url=http://www.asiaticlion.org/gir-floristic.htm | accessdate=2007-09-14}}</ref> अपेक्षाकृत हाल नैको समयमा सिंह केवल केन्द्रीय [[वर्षावन]] क्षेत्र र [[सहारा]] रेगिस्तानको छोडकर [[यूरेशिया]]को दक्षिणी भागहरुमा [[ग्रीस]] देखि लिएर [[भारत]] सम्म र अधिकांश [[अफ्रीका]]मा पाए गए. [[हीरोडोट्स]]को रिपोर्टको अनुसार सिंह ग्रीसमा 480 ई.पू. धेरै साधारण थे; वहाँले देश से भएर जाते समय पर्शियन राजा [[पर्शियाको जेरेक्सस I|जेर्क्सेक्स]]को समान लादउन वाला ऊँटोंमा हमला गर्‍यो. [[अरस्तु|अरस्तू]] ले उसलाइ 300 ई.पू. दुर्लभ मानयोऔर 100 ई.मा समाप्त भयो माना.<ref name="Schaller5">[225] ^ स्कालर, पी. 5)</ref> [[एशियाई सिंह|एशियाई सिंहहरु]]को एक आबादी [[ककेसुस|काकासस]]मा उनिको अंतिम [[यूरोप|यूरोपीय]] चौकी सम्म दसवी शताब्दी सम्म पायी गयी. {{cite book| last=Heptner| first= V.G.| coauthors=A. A. Sludskii| year=1989| title=Mammals of the Soviet Union: Volume 1, Part 2: Carnivora (Hyaenas and Cats)|publisher=Amerind| location=New York| isbn=9004088768}}</ref> अठारहवीं शताब्दीमा आसानी से उपलब्ध अग्नि हथियारोंको उपलब्धि पछि यो प्रजाति [[मध्य युग]] सम्म [[फिलीस्तीन|फिलिस्तीन]] से र अधिकांश शेष एशिया से विलुप्त कर दी गयी.उन्नीसवीं सदीको अन्त र बीसवीं सदीको प्रारंभको बीचको समयमा उनी [[उत्तरी अफ्रीका]] र [[मध्य पूर्व]] से विलुप्त हो गए. उन्नीसवीं सदीको अन्त सम्म सिंह [[टर्की]] र अधिकांश उत्तरी भारत से गायब भएका थिए,<ref name="zoos_encyclopedia"/> {{cite web |title=Past and present distribution of the lion in North Africa and Southwest Asia. |year=2001 |publisher=Asiatic Lion Information Centre |url=http://www.asiatic-lion.org/distrib.html |accessdate=2006-06-01 }}</ref> जबकि आखिरी पल्ट 1941मा [[इरान|ईरान]]मा एक जीवित एशियाई सिंहलाई दे खा्यो ([[शिराज]], जहरोम, [[फारस प्रांत|फारस प्रान्तों]]को बीच), यद्यपि सिंहनिहरुको एक समूहको 1944मा [[खुजेस्तान प्रांत|खुजेस्तान प्रान्त]]मा [[करुण]] नदीको किनारेमा दे खा्यो.
[[इरान|ईरान]] से बादमा कोई विश्वसनीय रिपोर्ट हैन मिली.<ref name="simba"/> अब यो उप प्रजाति केवल पश्चिमोत्तर भारतको [[गिर वन राष्ट्रीय उद्यान|गिर जंगलों]]मा र उनकोको आस पास मिलती छन्.<ref name="Asiaticweb"/> [[गुजरात]] राज्यको अभयारण्यमा 1,412 किमी ² (558 वर्ग मील) क्षेत्रमा 300 सिंह रहन्छन्. जुन अधिकांश जंगल क्षेत्रलाई ढकता है। उनिको संख्या विस्तारै धीरे बढ रही है। {{cite web | author=Wildlife Conservation Trust of India | title=Asiatic Lion - Population | work=Asiatic Lion Information Centre | publisher=Wildlife Conservation Trust of India | year=2006 | url=http://www.asiaticlion.org/population-gir-forests.htm | accessdate=2007-09-15}}</ref> उनी अफ्रीकाको अधिकांश भाग मा, यूरोप देखि लिएर भारत सम्म अधिकांश यूरेशियामा र [[बेरिन्गिया|बेरिंग भूमि पुल]]मा र अमेरिकामा [[युकोन]] से पेरू सम्म पाए जाछन,<ref name="Harington69"/> यस रेंजको भाग कुनै उप प्रजातिहरुको द्वारा घेरे जाउथे जुन आज विलुप्त हो गयीं छन्.
 
== जनसंख्या र संरक्षणको स्थिति ==
पङ्क्ति १४३:
=== बैटिंग (चुगा हाल्न) र टेमिंग (पालतू बनान) ===
[[चित्र:Circus Lion Tamer.jpg|left|thumb|सिंहहरुको एक पिंजरेमा उन्नीसवीं सदीको एक सिंह पालकको नक्काशी.]]
सिंह-[[पशु-को पकडनेको लागि चुगा लगान.|बैटिंग]] एक [[खुनी खेल|खूनी खेल]] हो जसमा सिंहहरुलाई अन्य जनावरहरुको चुगा हाल्इन्छ, साधारण तरिकामा कुत्तहरुको. यसको रिकार्ड प्राचीन समयमा सत्रहवीं शताब्दी सम्म पाइन्छन्. अंततः [[भियना|वियना]]मा 1800मा र इङ्गल्याण्डमा 1825मा यसमा प्रतिबंध लगाया दिइएको. {{cite book |last=Hone |first= William |editor= Kyle Grimes|title= The Every-Day Book |origyear=1825–1826 |url=http://www.uab.edu/english/hone/etexts/edb/day-pages/207-july26.html |accessdate=2007-09-05 |year=2004 |publisher=University of Alabama at Birmingham |pages=26 |chapter=July |chapterurl=http://www.uab.edu/english/hone/etexts/edb/indices/index.html#jul}}</ref> {{cite journal |last=Blaisdell |first=Warren H. |year=1997 |month=November |title= How A Lion Fight Caused England To Stop The Breeding Of Both Ring And Pit Bulldogs|journal=American Bulldog Review |volume=3 |issue=4 |url=http://www.american-bulldog.com/how_a_lion.htm |accessdate= 2007-09-05}}</ref> सिंह टेमिंग मनोरंजनको लागि सिंहलाई पालतू बनान हो, यो एक स्थापित [[सर्कस]]को भाग हुन सक्छ या कोई व्यक्तिगत अभ्यास, जस्तै [[सिएगफ्रेड एंड रय|सीगफ्राइड र रय]]. यस शब्दको उपयोग पनि अक्सर ठूलो बिरालोहरु जस्तै [[बाघ]], [[तेंदुआ]], र [[कौगर]]को प्रदर्शन र टेमिंगको लागि नै गरिन्छ. यो प्रक्रिया फ्रान्सीसी व्यक्ति हेनरी मार्टिन र अमेरिकी आइजैक वान अम्बुर्घको द्वारा उन्नीसवीं सदीको पहिले आधे भागमा शुरूको गयी, यिनी दुवै ले धेरै यात्राको थी, उनिको प्रविधीको धेरै मान्छेहरुको द्वारा अनुसरण गर््यो.<ref name="baratay187"/> वान अम्बुर्घ ले [[यूनाइटेड किंगडमको विक्टोरिया|संयुक्त राष्ट्रको रानी विक्टोरिया]]को अगाडी 1838मा प्रदर्शन गर्‍यो, जब उनी [[ग्रेट ब्रिटेन]] गए थे. मार्टिनले एक [[पेंटोमाइम|मूकाभिनय]] बनाया जसको शीर्षक था ''Les Lions de Mysore'' ("(मैसूरको सिंह) the lions of Mysore"), एक विचार जुन अम्बुर्घले जल्दी नै ले लिया. यिनीहरु क्रियाएँ सर्कसको शोको केन्द्रीय प्रदर्शनको रूपमा उभर कर आयीं, तर वास्तवमा बीसवीं शताब्दीको प्रारंभमा सिनेमाको साथ जन चेतनामा प्रवेश कर गयीं. पजनावरोंमा मानवको श्रेष्ठताको प्रदर्शन मा, सिंह टेमिंगले पूर्व सिनेमाको पशुहरुको लडाईको समान उद्देश्यको पूरा गर्‍यो.<ref name="baratay187">[319] ^ बाराते र हरदौउइन-फ्युजियर, पी. 187.</ref> अब संकेतक सिंहको टेमर कुर्सी संभवतया सबै ले/संग/भन्दा पहिले अमेरिकी [[क्लाईड बेट्टी|क्लैडे बेट्टी]]को द्वारा प्रयुक्तको गयी. {{cite book | first=David | last=Feldman | authorlink=David Feldman (author) | coauthors= | year=1993 | title=How Does Aspirin Find a Headache? | edition= | publisher=HarperCollins | location= | isbn= 0-06-016923-0 }}</ref>
 
== सांस्कृतिक चित्रण ==
[[चित्र:Sarnath Lion Capital of Ashoka.jpg|thumb|upright|अशोकको सिंह राजधानी, मूल रूप से २५० ई.पु. सारनाथमा अशोक स्तम्भको रूपमा खेदको गयी, जुन भारतको राष्ट्रीय प्रतीक हो.]] [[चित्र:Mycenae lion gate detail dsc06384.jpg|thumb|left|मायेसीनेको सिंह गेट (विस्तार)-दो सिंहनियां केन्द्रीय स्तम्भको दिशा मा, सी.1300 ई.पू.]]सिंह, हजारों वर्ष से मानवताको लागि आइकन रहयोहै, यूरोप. एशिया र अफ्रीकाको संस्कृतियहरुमा प्रकट भयो है। इंसानोंमा हामी लि गरे घटनाहरुको बावजूद, सिंहको संस्कृतिमा एक सकारात्मक चित्रण गर््यो हो जुन प्रबल हो तर महान भी. एक साधारण चित्रण हो उसलाइ "जंगलको [[राजशाही|राजा]]" या "जनावरहरुको राजा" भनिन्छ; अतः सिंह शाही र राजवंशहरुको एक लोकप्रिय प्रतीक रहयोहै,<ref name="Garai73">{{cite book |last=Garai |first=Jana |title=The Book of Symbols |year=1973 |publisher=Simon & Schuster |location=New York |isbn=671-21773-9}}</ref> र साथ नै बहादुरीको प्रतीक हो; धेरै [[एसोप'स फब्लेस|कथाओं]]मा परिलक्षित गर््यो है। यिनीहरु कथाहरु [[छठी शताब्दी ई.पू.|छठी शताब्दी]] ईसा पूर्व एक [[प्राचीन ग्रीस|ग्रीक]] कथाकार [[एसोप]]को कथाये छन्. {{cite book| author=Aesop|coauthors= Gibbs L |title=Aesop's Fables |series=Oxford World's Classics |year=2002 |publisher=Oxford University Press |location=Oxford |isbn=0192840509}}</ref> सिंहहरुको प्रतिनिधित्व 32000 वर्ष पूर्वको है; दक्षिण पश्चिम [[जर्मनी]]मा [[स्वबियन अल्ब]]मा वोगाल्हार्ड गुफा से [[सिंह मानिस|सिंहको शीर्ष युक्त]] हात्ती दांतको नक्काशी 32,000 साल पुरानी हो यो [[औरिग्नचियन|औरिग्नेशियन]] संस्कृति से सम्बन्ध रखती है।<ref name="BurgerJ-Molecular-phylogeny"/> [[लास्कौक्स|लास्काक्स]]को गुफाहरुमा 15,000-वर्ष पुरानी [[पाषाण काल]]को [[गुफा चित्रकरी|गुफा चित्रकारी]]मा फेलाइनको कक्षमा दुई सिंहहरुलाई सम्बन्ध बनाते भए दि खायाइयो है। गुफा सिंहलाई [[चौवेत गुफा|चौवेतको गुफा]]मा पनि वर्णित गर््यो हो, यसको खोज 1994मा भयो; यो 32,000 साल पुरानी हो,<ref name="Packer00"/> यद्यपि यो लास्काक्सको समान या उनी ले/संग/भन्दा सानो आयुको हुन सक्छ. {{cite conference| first=Christian | last=Züchner | title=Grotte Chauvet Archaeologically Dated | date=September 1998 | location=International Rock Art Congress IRAC ´98 - Vila Real – Portugal | url=http://www.uf.uni-erlangen.de/chauvet/chauvet.html | accessdate =2007-08-27}}</ref> [[प्राचीन मिस्र]] ले सिंहनीको (क्रूर शिकारी) आफ्नो [[युद्ध देवताहरुको सूची|युद्ध देवताहरु]]को रूपमा अङ्कित गरे हो र यिनीहरुमा हुन् [[मिस्रको सबै देवताहरुको मन्दिर|इजिप्टको पेन्थेरोन]] [[बास्ट]], [[मफडेट|माफडेट]], [[मेनहिट|मेनहित]], [[पखेत]], [[सेखमेट]], [[टेफनट|टेफनत]], र [[गूढ व्यक्ति|स्फिनिक्स]];<ref name="Garai73"/> इजिप्टको पेन्थेरोनको बीच यिनी देविहरुको पुत्र पनि हुन् जस्तै [[माहेस|माहिस]], र , जस्तो कि इजिप्टको मान्छेहरुको द्वारा एक [[नूबिया|नुबियन]] देवता, [[देदुन|देडून]]को रूपमा प्रमाणित गर््यो है। {{cite web | author=Cass S | title=Maahes | work=Encyclopedia Mythica | publisher=Encyclopedia Mythica | year=1998| url=http://www.pantheon.org/articles/m/maahes.html | accessdate=2007-09-14}}</ref> {{cite web | author=Lindemans MF | title=Dedun | work=Encyclopedia Mythica | publisher=Encyclopedia Mythica | year=1997 | url=http://www.pantheon.org/articles/d/dedun.html | accessdate=2007-09-14}}</ref> धेरै प्राचीन संस्कृतियहरुमा सिंह देवताहरुको सावधानी पूर्वक जांच बताती हो कि धेरै सिंहनियां पनि छन्. सिंहनिहरुको द्वारा सहयोग से शिकारको प्रशंसाको प्रमाण धेरै प्राचीन कालमा मिलइन्छ. अधिकांश ''सिंह फाटक'' सिंहनियहरुलाइ चित्रित गर्छन्. [[नेमेन सिंह|निमेन सिंह]] प्राचीन यूनान र रोममा प्रतीकात्मक था, यो नक्षत्र र राशि चिन्ह [[लियो (ज्योतिष)|लियो]]को रूपमा वर्णित गर््यो, र पौराणिक कथाहरुमा यसको वर्णन गरिन्छ, जहाँ यसको त्वचाको उत्पत्ति हीरो [[हेराक्लेस|हिराक्लेस]] से भयो. {{cite book |last=Graves |first=R |authorlink=Robert Graves |title=Greek Myths |year=1955|publisher=Penguin |location=London |isbn=0-14-001026-2|pages=465–469 |chapter=The First Labour:The Nemean Lion}}</ref> [[चित्र:Emblem of Jerusalem.svg|thumb|left|upright|येरुशलामको प्रतीक हो पश्चिमी दीवारको अगाडी एक खडा भयो सिंह जुन जैतूनको टहनिहरुमा लटक रहयोहै।]] सिंह [[यहूदाको गोत्रा]]मा बाइबिलको प्रतीक हो र बादमा [[यहूदाको साम्राज्य|यहूदा साम्राज्य]]को प्रतीक हो. यो जाकोबको आफ्नो चौथे बेटेको दिए गए आशीर्वादमा शामिल हो, जुन [[जेनेसिसको पुस्तक|बुक अफ जिनेसिस]], " Judah is a lion's whelp; On prey, my son have you grown.में दिइएको है। He crouches, lies down like a lion, like the king of beasts—who dare rouse him?"(जिनेसिस 49:9 [338] ^ [[अमेरिकी संस्करणको नयाँ यहूदी प्रकाशन सोसायटी|जे पी एस तानाक्ष]]</ref> [[इजराइल|इसराइल]]को आधुनिक राज्य मा, सिंह [[येरुशलम|येरुशलाम]]को राजधानीको प्रतीक हो, यो शहरको [[येरुशलमको झंडा|झंडे]] र [[येरुशलमको हथियारहरुको कोट|हथियारोंको आवरण]]मा रहइन्छ. सिंह [[पुराना बेबीलोन|पुराने बेबीलोन]] र [[नव बेबिलोनियन साम्राज्य|नए बेबीलोन साम्राज्य]] दुवैको एक एक प्रमुख प्रतीक था. क्लासिक बेबीलोनको लोहेको मूर्ति मिलती हो, जुन दीवारोंमा पेंट या नक्काशीको रूपमा हो, यसलाइ अक्सर ''स्ट्रिडिंग लायन अफ बेबीलोन'' भनिन्छ. बेबीलोनमा भनियो कि बाइबिल डैनियल सिंहको गुफा से वितरित गर््यो है। [339] यस्तो/यस्ता/यसरी प्रतीकहरुलाई इराकमा सद्दाम हुसैनको शासनको द्वारा आफ्नो लायन अफ बेबीलोन टैंकको लागि अपनाया गया, यसको प्रविधीको रुसी नमूने से लियाइयो. यस्तो/यस्ता/यसरी प्रतीकहरु उनिको सिंह बाबुल टैंकको लागि राकमा , प्राविधिक एक रूसी मडल से अनुकूलित से विनियोजित था. [[हिन्दुत्व|हिंदू धर्म]]को [[पुराणिक|पौराणिक]] पाठमा [[नरसिंह]] ( "मानिस-सिंह") एक आधा सिंह, आधा मानिस [[विष्णु]]को [[अवतार]] हो, उनको भक्त उनको पूजा गर्छन्, उनले आफ्नो भक्त [[प्रहलाद]]को उनको पिता से बचाया जुन बुरा राजा [[हिरण्यकश्यप]] था; [340] [http://srimadbhagavatam.com/1/3/18/en1 भाग-पी 1.3.18] "चौदहवें अवतार मा, प्रभु नर सिंहको रूपमा प्रकट भए र नास्तिक हिरण्यकश्यपको शरीरको आफ्नो नाखूनों से दुइ भागहरुमा विभाजित गर्‍यो, जस्तै कोई बढई छडीको दुइ भागहरुमा विभाजित गर्छ.</ref> विष्णु, नरसिंह मा, आधे मनुष्य/ आधे [[एशियाई सिंह|सिंह]]को रूप लिछन, जसमा नीचला शरीर र धड मानवको हो र सिंहको अनुहार र पंजे छन्. [341] ^ [http://srimadbhagavatam.com/7/8/19-22/en1 भाग -पी 7.8.19-22]</ref> नरसिंह सिंहको पूजा "सिंह भगवान"को रूपमा गरिन्छ. सिंह एक [[प्राचीन]] [[भारत|भारतीय]] [[वैदिक संस्कृत|वैदिक]] नाम हो जसको अर्थ "सिंह" हो ([[एशियाई सिंह]]), जुन [[प्राचीन भारत]]को लागि 2000 वर्ष भन्दा अधिक पुरानो छ. यो मूलतः सिर्फ [[राजपूत|राजपूतों]] द्वारा प्रयुक्त गर््यो जुन भारतमा एक [[हिन्दू धर्म|हिंदू]] [[क्षत्रिय]] या सैन्य [[जाति|जाती]] थी. 1699मा [[खालसा]] भाईचारेको जन्म पछि, [[सिख|सिक्खों]] ले पनि [[गुरु गोविन्द सिंह|गुरु गोबिंद सिंह]]को इच्छाको कारण नाम "सिंह"को अपनाया. लाखों हिन्दू राजपूतोंको साथ आज यो पूरी दुनियामा 20 मिलियन [[सिख|सिक्खों]]को द्वारा प्रयुक्त गरिन्छ. [342] ^ डा. मेक क्लेओद, सिख अध्ययनको प्रमुख, दक्षिण एशियाई अध्ययनको विभाग, मेक मास्टर विश्वविद्यालय, हैमिल्टन, ओंटारियो, क्यानाडा.</ref> [343] ^ खुशवंत सिंह, ''अ हिस्ट्री अफ सिख्स, खंड I''</ref> यो पुरा एशिया र यूरोपमा असंख्य [[झंडे|झंडों]] र [[हथियारोंको आवरण]]मा पाइन्छ, एशियाई सिंह [[भारतको राष्ट्रीय चिह्न|भारतको राष्ट्रीय प्रतीक]]मा पनि चिन्हित छन्. {{cite web | author=Government of India | title=Know India: State Emblem | work=National Portal of India | publisher=National Informatics Centre | year=2005 | url=http://india.gov.in/knowindia/state_emblem.php | accessdate =2007-08-27}}</ref> [[भारतीय उपमहाद्वीप]]को सुदूर दक्षिणमा एशियाई सिंह [[सिंहली लोग|सिन्हालेज]]को प्रतीक हो, {{cite web | author=Government of Sri Lanka | title=Sri Lanka National Flag | publisher=Government of Sri Lanka | date=| url=http://www.gov.lk/info/index.asp?mi=19&xp=52&xi=54&xl=3&o=0&t= | accessdate=2007-08-06}}</ref> यो [[श्रीलंका]]को जातीय बहुमत हो, यो शब्द भारतीय-आर्यन ''सिन्हाला'' से व्युत्पन्न भयो हो, जसको अर्थ हो "सिंह लोग" या "सिंहको रगत से युक्त लोग" [[श्रीलंकाको ध्वज|श्री लंकाको राष्ट्रीय ध्वज]]मा तरवार युक्त सिंह एक केन्द्रीय आकृति है। {{cite web | author=Government of Sri Lanka | title=Article 6: The National Flag | work=Official Website of the Government of Sri Lanka | publisher=Government of Sri Lanka | date=| url=http://www.priu.gov.lk/Cons/1978Constitution/Schedle_2_Amd.html | accessdate=2007-08-06}}</ref>
 
एशियाई सिंह [[चीनी कला]]मा एक साधारण मूल भाव है। उनी पहिले बसंतको अंतमा र पतझडको शुरुआतमा कलामा प्रयुक्त किये जाउथे (पांचवीं या छठी शताब्दी ईसा पूर्व), र हान राजवंशमा अधिक लोकप्रिय हो गए, (206 ई.पू. - ई. 220), जब शाही संरक्षक सिंहहरुलाई सुरक्षाको लागि शाही महलोंको अगाडी राखयोजान्थ्यो. किन भनें सिंह कहिलेकाँही पनि चीनमा हैन जन्मे, प्रारम्भिक वर्णन वास्तविक थिएनन्; चीनमा [[बौद्ध कला|बुद्ध कला]]को आने पछि [[तांग राजवंश|टेंग राजवंश]]मा (छठी शताब्दी ईस्वी में) सिंहहरुलाई साधारण तरिकामा बिना पंखोंको वर्णित गरे जान्थ्यो. उनिको शरीर मोटे र साना हो गए, र उनिको अयाल घुंघराली हो गयी. [351] ^ ली लिंग (मई 2002). {{cite web |url=http://www.cityu.edu.hk/ccs/Newsletter/newsletter4/Lion/Lion.htm |title= The Two-Way Process in the Age of Globalization |archiveurl=http://web.archive.org/web/20050406143133/http://www.cityu.edu.hk/ccs/Newsletter/newsletter4/Lion/Lion.htm |archivedate=2005-04-06}}"[350]",{{cite web |url=http://www.cityu.edu.hk/ccs/Newsletter/newsletter4/Lion/Lion.htm |title= The Two-Way Process in the Age of Globalization |archiveurl=http://web.archive.org/web/20050406143133/http://www.cityu.edu.hk/ccs/Newsletter/newsletter4/Lion/Lion.htm |archivedate=2005-04-06}} रोनाल्ड एगनद्वारा अनुवादित. एक्स/चेंज न्यूजलैटर फ्रम सिटी यूनिभर्सिटी अफ हंगकंग, अङ्क 4 26 सितम्बर 2007को उपलब्ध</ref> [[सिंह नृत्य]] [[चीनी संस्कृति]]को एक पारंपरिक नृत्य हो जसमा कलाकार सिंहको पोशाकमा सिंहको गतिहरुको नकल गर्छ, अक्सर सिम्बल, ड्रम र गोंगमा संगीत पनि साथमा बजाय जाइन्छ. उनी [[चीनी नव वर्ष|चीनी नववर्ष]] मा, [[मध्य पतझड महोत्सव|अगस्त मून उत्सव]], र अन्य उत्सवहरुमा अच्छे भाग्यको लागि प्रदर्शन गर्छन्, [352] ^ [http://web.mit.edu/lion-dance/www/about/index.html एमआईटी सिंह नृत्य क्लब -को बारे मा,] 26 सितंबर 2007को उपलब्ध</ref> [[सिंगापुर]]को [[द्वीप राष्ट्र]] (''सिंगापुरा'' )को नाम मलय शब्द सिंह र पुर(city), से व्युत्पन्न भयो है। जुन [[ग्रीक भाषा|ग्रीक]]{{lang|el|''πόλις''}}, ''pólis''. {{cite web | url=http://www.bartleby.com/61/46/S0424600.html|title=Singapore| work=The American Heritage Dictionary of the English Language: Fourth Edition|year=2000|publisher=bartleby.com|accessdate=2006-04-14 }}</ref>[361] से सम्बंधित है। [[मलय भाषा]][[मलय इतिहास|मलय]] इतिहासको अनुसार, यो नाम चौदवीं सदीको [[सुमत्रा|सुमात्रा]] मलय राजकुमार, [[संग नीला उतामा|सांग नीला उतामा]]को द्वारा दिइएको जुन द्वीपको एक गर्जन पछि यो नाम दिया जिसे मुख्यमन्त्रीको एक सिंह (एशियाई सिंह)को रूपमा चिनारी दी. {{cite web| title=Early History | url=http://www.sg/explore/history.htm | publisher=Ministry of Information, Communications and the Arts, Singapore | accessdate=2006-04-14 }}</ref> [[चित्र:Flag of Sri Lanka.svg|thumb| श्रीलंकाको ध्वज]] [[असलन|"असलन"]] या [[अर्सलन|"अर्सलन]] (ओट्टोमन ارسلان ''arslān'' र اصلان ''aṣlān'' ) "सिंह "को लागि [[टर्की भाषा|तुर्की]] र [[मंगोलियाई भाषा|मंगोलियन]] शब्द हुन् . यसलाइ धेरै [[सेल्जुक तुर्क|सेल्जुक]] र [[ओटोमन राजवंश|ओटोमन]] शासकहरु ले एक शीर्षकको रूपमा अपनाया, जसमा [[अल्प अर्सलन]] र [[अली पाशा]] शामिल हुन् र एक [[टर्की भाषाहरु|तुर्की]]/[[ईरानी भाषाहरु|ईरानी]] नाम हो.
"https://ne.wikipedia.org/wiki/सिंह" बाट अनुप्रेषित