"मुक्केबाजी" का संशोधनहरू बिचको अन्तर
Content deleted Content added
सा r2.7.1) (रोबोट ले थप्दै: ilo:Boksingero |
clean up, replaced: मानयो जान्थ्यो → मानिन्थ्यो, को → को (10), मा → मा (5) using AWB |
||
पङ्क्ति १:
{{Orphan|date=सेप्टेम्बर २०११}}
{{More footnotes|date=November 2009}}
Line २६ ⟶ २४:
[[चित्र:NAMA Akrotiri 2.jpg|thumb|right|मीनोयन यूथ्स बक्सिंग, अक्रोटिरी (सैनटोरिनी) फ्रेस्को. चाँडै भन्दा चाँडै प्रलेखितमा 'दस्ताने'को उपयोग.]]
[[तेस्रो सहस्राब्दी ईसा पूर्व]] मिली [[सुमेरियाई]] नक्काशीमा पहिलो लडाई चित्रित छ, जबकि [[दोस्रो सहस्राब्दी ईसा पूर्व]]को [[प्राचीन मिस्र]]को नक्काशीमा प्रारंभिक योद्धा तथा दर्शक, दुवै नै चित्रित छन्।<ref name="EncyclopaediaBritannicaEntry">[http://www.britannica.com/eb/article-29781/boxing बक्सिंगको लागि विश्वकोश ब्रिटैनिकाको प्रवेश]</ref> दुवै नै चित्रण अनावृत मुड्की वाला प्रतियोगिहरुलाइ दर्शाउँछन्।<ref name="EncyclopaediaBritannicaEntry" /> 1927 मा, [[ड. ई. ए. स्पीसर (Dr. E. A. Speiser)]], एक पुरातत्ववेत्ता,ले [[इराक]]को [[बगदाद]]मा एक [[मेसोपोटेमियाई]] शिला-खण्डको खोज गर्यो, जसमा एक '''इनामी लडाई'''
=== प्राचीन यूनानी मुक्केबाजी ===
Line ३४ ⟶ ३२:
{{Main|Ancient Greek Boxing}}
[[होमर]]को [[इलियड (Iliad)]] (ca. 675 ई.पू.)मा कुनै मुक्केबाजी प्रतियोगिताको पहिलो विस्तृत विवरण प्राप्त हुन्छ (पुस्तक XXIII).<ref>[[होमर]], [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?lookup=Hom.+Il.+23.624 इलियड, 23.655-696]</ref> ''इलियड''
डेरियन विस्मयकारी छ! 688 ई.पू.मा पहिलो पल्ट मुक्केबाजीको [[औलिम्पिक]] खेलहरुमा सम्मिलित गरियो, जसलाइ ''पाइगेम (Pygme)'' अथवा ''पिग्माशिया (Pygmachia)'' भन्यो जान्थ्यो. प्रतिभागियहरुलाइ [[पञ्चिंग बैग]], (जसे ''कोरिकोस (Korykos)'' भन्यो जान्थ्यो,मा प्रशिक्षण दिए जान्थ्यो. योद्धा आफ्नो हातमा, नाडिहरु, र कहिले काँही छाती,मा चमडेको पट्टे (जसलाइ ''हाइमेंटस (himantes)'' भन्थे, पहना गर्थे, ताकि उनको सुरक्षाको जा सके. यो पट्टे उनको औंलाहरुलाई खुला राखथे. एक किंवदंतीको अनुसार तरवार र ढाल देखि लडाईको तैयारी गर्नको लागि मुक्केबाजीको प्रयोग सबै भन्दा पहिले स्पार्टन मान्छेहरुले गरेको थियो।
Line ५० ⟶ ४८:
[[चित्र:Blow2.jpg|thumb|left|150px|एडमंड प्राइसमा एक सीधा सही तरिका देखि प्रदर्शन द साइन्स अफ सेल्फ डिफेंस: अ ट्रिटीज औन स्पैरिंग एण्ड रेसलिंग, 1867]]
[[रोमन साम्राज्य]]को पतन पछि मुक्केबाजीको प्राचीन गतिविधिहरुको रिकर्ड लुप्त भए. हुनत मुड्कीहरु संग लडे जाने वालाहरु
विभिन्न खेलहरुको रिकर्ड उपलब्ध छन्, जुन कि बारहऔं तथा सत्रहऔं
प्रारंभिक मुकाबलहरुको कुनै लिखित नियम थिएनन्. उनी दिनहरु लाइई भार-विभाजन अथवा चक्र सीमाहरु हैन थिए र न त कुनै रेफरी हुन्थे. सामान्य रूप ले, यो अत्यधिक अस्त-व्यस्त थियो। उच्च भार समूहको मुक्केबाजीको विजेता [[जैक ब्रटन]] द्धारा 1743मा पहिलो पल्ट मुक्केबाजीको नियम, जसलाइ [[ब्रटनको नियम]] भनिन्छ, प्रस्तुत गरिएको ताकि रिंगमा खेलाडिहरुको संरक्षण दिए जा सके, जहाँ कहिले काँही मृत्यु पनि हुन्थ्यो.<ref>[http://www.eastlondonhistory.com/broughton%20jack.htm जन रेनी (2006) ''ईस्ट लन्डन प्राइज रिंग रूल्स'' ] 1743</ref> यिनी नियमहरुको तहत, यदि कुनै व्यक्ति तल गिर जान्छ र 30 सेकेन्डको गिनती पछि पनि खेल जारी रख पानमा सक्षम न हो, त लडाई समाप्त हुन्थ्यो. कुनै गिरे भएका योद्धाको मारना अथवा कमरको तल प्रहेर गर्न प्रतिबंधित थियो। ब्रटनले "मफलरों", गद्देदार दस्तानहरुको एक प्रकार, जसको प्रयोग प्रशिक्षण तथा प्रदर्शनहरुलाइ लागि गरिन्थ्यो,को पनि आविष्कार गरे तथा प्रचार गर्यो। मुक्केबाजीमा पहिले शोध-पत्रको प्रकाशन अठारहऔं सताब्दीको अन्तमा [[बर्मिंघम]]को सफल मुक्केबाज 'विलियम फ्युट्रेल' द्धारा भएको थियो, जुन 9 जुलाई 1788को स्मिथहैम बटम, क्रोयडनमा एक धेरै कम आयु वाला "सज्जन" जन जैक्सन संग एक घण्टा र सत्र मिनेट सम्म चलेको मुकाबला, जसलाइ हेर्नको लागि [[प्रिंस अफ वेल्स]] पनि उपस्थित थिए, देखि पूर्व सम्म अपराजित रहे थिए।
[[चित्र:Cribb vs Molineaux 1811.jpg|thumb|हैवीवेट चैम्पियनशिपको लागि एक पल्ट फेरि देखि टम मोलिनेक्स बनाम टम क्रीब, इङ्गल्याण्ड, 1811]]
इन नियमहरुले मुक्केबाजहरुलाई यस्तो लाभ पनि प्रदान गर्यो, जुन वर्तमान समयको मुक्केबाजहरुको नजिकै उपलब्ध छैन: उनले कुनै पनि समय 30 सेकेन्डको गिनती शुरु गर्नको लागि योद्धाको एक गोडामा बैठ जानेको अनुमति प्रदान गरे। यस प्रकार, यो नियम परेशानीमा घिर जानेको अहसास भए पछि योद्धाको उससे उबरनेको एक अवसर प्रदान गर्दथ्यो। हालांक, यसलाइ "अपौरुषेय"
=== लन्डन पुरस्कार रिंगको नियम (1838) ===
Line ७६ ⟶ ७४:
दस्तानेको प्रयोग प्रतिद्वंद्वीको हमलहरुलाइ रोकनमा गरिन सक्छ। यिनीहरुका प्रयोग शुरु किये जानेको कारण, मुक्केबाजीको मुकाबलहरु ज्यादा लामो र अधिक रणनीतिपूर्ण हो गये छन्, तथा चिप्लन, झांसा दिन, प्रत्युत्तर दिन र जकडन जस्तो प्रतिरक्षात्मक चालहरुको महत्व अधिक बढ्यो छ। किनकी अग्र-भुजाओंको प्रयोगमा कम तथा दस्तानोंमा अधिक प्रतिरक्षात्मक जोर दिए गएको थियो, अतः खुला-अंगुलि वाला मुक्केबाज द्धारा पारंपरिक रूपले अग्र-भुजाहरुको बाहिर तिर राख्दै, धडको पछि तिर झुकानहरुको मुद्रा एक ज्यादा आधुनिक मुद्रामा बदल गई, जसमा धडको अगाडी तिर झुकाइन्छ र हात आफ्नो मुंहको नजिकै रखे जान्छन्।
1882मा ''[[आर वी. कुना (R v. Coney)]]''
क्वीन्सबेरी नियमहरुको अंतर्गत पहिले उच्च-भार विजेता [["जेंटलमैन जिम" कर्बेट]] थिए, जसले 1893मा [[न्यू र्लियान्स]]को पेलिकन एथलेटिक क्लबमा [[जन एल. सुलिवन]]को मात दी.<ref>[http://www.cyberboxingzone.com/boxing/corbett.htm ट्रेसी कालिस (2006).] [http://www.cyberboxingzone.com/boxing/corbett.htm ''जेम्स कर्बेट'' , Cyberboxingzone.com]</ref>
Line ९१ ⟶ ८९:
जस मुकाबलहरुमा चक्रहरुको पूर्व निर्धारित संख्या पूरी हो चुकी हो, उनको निर्धारण निर्णायकहरु द्धारा गरिन्छ र उसलाइ "दूरी सम्म जाता भयो (go the distance)" भनिन्छ। लडाईको अन्तमा जस खेलाडीको स्कोर उच्चतर हो, उसलाइ विजेता घोषित गरिन्छ। तीन निर्णायकहरु संग, सर्वसम्मत तथा विभाजित निर्णय तथा साथ नै मुकाबलहरु बराबरीमा समाप्त हो जाना पनि संभव छ। कुनै निर्णयमा पहुंच पान देखि पूर्व कुनै मुक्केबाज एक नकाआउटको द्धारा मुकाबलहरुको जीतन सक्छ; यस्तो मुकाबलहरुलाई "दूरीको भित्र (inside the distance)" भनिन्छ। यदि लडाईको समयमा कुनै खेलाडीको तल गिरा दिइन्छ, जसको निर्धारण यस कुरा बाट हुन्छ कि के खेलाडीले विपक्षीको मुक्केको कारण आफ्नो खुट्टाहरुको अतिरिक्त शरीरको कुनै पनि अन्य भागले कैनवासको फर्शको स्पर्श गरेको छ, न कि चिप्लए पछि, जस्तो कि रेफरीको द्धारा निर्धारित गरिन्छ, त रेफरी तब सम्म गिनती गिनना शुरु गर्दछ, जब सम्म कि खेलाडी आफ्नो खुट्टाहरुमा पुनः खडा न हो जाए र खेल अगाडी न बढन लगे. यदि रेफरी दस सम्मको गिनती पूरी गरेर ले, त तल गिरे भएका मुक्केबाजको "नक-आउट हो चुका" करार दिइन्छ (चाहे त्यो बेहोश भयो हो या न भयो हो) र दोश्रो मुक्केबाजको नकआउट (KO)को द्धारा विजेता घोषित गरेर दिइन्छ। एक "प्राविधीक नकआउट (TKO) पनि संभव छ, र यसको निर्णय रेफरी, लडाईको समयमा उपस्थित चिकित्सक, अथवा यदि खेलाडी सुरक्षित रूपले खेल जारी रख पानमा सक्षम न हो, त उनको कुना द्धारा, चोटोंको आधारमा अथवा प्रभावी रूपले स्वयंको रक्षा गरेर पानमा अक्षम पाए गए पछि लिया जान्छ। अनेक न्यायाधिकार-क्षेत्रहरु तथा अनुमोदन अभिकरणहरुमा पनि एक "तीन-नकडाउन नियम" हुन्छ, जसको अंतर्गत कुनै एक चक्रमा तीन नकडाउन भए पछि यसलाइ एक सुइहरुओ (TKO) घोषित गरेर दिइन्छ। एक सुइहरुओ (TKO)को उनी खेलाडीको रिकर्डमा एक नकआउट मानिन्छ। एक "खडे आठ"को गिनतीको नियम पनि प्रभावी हुन सक्छ। यदि रेफरीको यो महसूस हो कि कुनै खेलाडी खतरेमा छ, त यो नियम रेफरीको बीचमा दखल दिन तथा उनी खेलाडीको लागि आठ सम्मको गिनती गिननेको अधिकार दिइन्छ, भले नै कुनै नकडाउन न भयो हो. गिनती गिनने पछि रेफरी उनी खेलाडीको अवलोकन गरेर यो निर्णय लेगा कि त्यो खेल पान योग्य छ या हैन. स्कोरिंगको उद्देश्य से, खडे आठको गिनतीको एक नकडाउन मानिन्छ।
सामान्य तरिका मा, मुक्केबाजहरुलाई बेल्ट देखि तल वार गर्न, पकडने, ठोकर मारने, काटन, थूकने अथवा कुश्ती लडन देखि प्रतिबिंधित गरिएको छ। मुक्केबाजको जांघिया उठी भए हुन्छ, ताकि प्रतिद्वंद्वीको पेट तथा जांघको बीच वाला क्षेत्रमा मारनेको अनुमति न मिल सके. उनलाई लात मारने, सिर देखि ठोकर लगान, अथवा बंधी भए मुट्ठीको जोडोंको अतिरिक्त बांहको कुनै पनि अन्य भाग (कोहनी, काँध या अग्र-बाहु तथा साथ नै खुला दस्तानों, कलाई, हातको भित्री, पछिल्लो या बगल वाला भाग सहित) देखि मारने भन्दा पनि रोकाइएको छ। पीठ मा, गरदन अथवा सिरको पछिल्लो भाग (जसे एक "रैबिट-पञ्च" भनिन्छ) अथवा
इन नियमहरुको उल्लंघनहरुलाइ रेफरी द्धारा "फाउल" करार दिए जान सक्छ, जुन कि उल्लंघनको गंभीरता तथा इरादेको आधारमा चेतावनिहरु जारी गर्न सक्छ, अंक काटन सक्छ, या कुनै नियमहरुको उल्लंघन गर्न वाला मुक्केबाजको अयोग्य घोषित गर्न सक्छ, जसबाट खेलाडी स्वतः नै मुकाबला गंवा दिइन्छ। यदि जानिजानि गरिएको फाउलको कारण यस्तो चोट लग जाए, जसबाट खेलको अगाडी जारी रख पान संभव न हो, त यस्तो स्थितिमा फाउल गर्न वाला खेलाडीको अयोग्य घोषित गरेर दिइन्छ। यदि कुनै खेलाडीको गल्तिले हल्की-सी ठोकर लगी हो, त उसलाइ उबरनेको लागि पांच मिनेट सम्मको समय दिए जान सक्छ, र यदि उनी इसपछि पनि खेल जारी रख पानमा अक्षम हुन् , त उनलाई नक-आउट घोषित गरिन सक्छ। यदि दुर्घटनावश भएका कुनै फाउलको करण यस्तो चोट लग जाए कि मुकाबलहरुको रोक दिन पडे, त यसको परिणाम "कुनै स्पर्धा हैन"को रूपमा भेटिन्छ अथवा यदि पर्याप्त चक्र (विशिष्टतः चार या अधिक, या चार चक्रहरु वाला मुकाबलहरुमा कम से कम तीन) पूर्ण हो चुके हुन् , त मुकाबलहरुको परिणामको बारेमा निर्णयको रूपमा भेटिन्छ।
Line १२४ ⟶ १२२:
=== सुरक्षात्मक उपकरण ===
शौकिया मुक्केबाजहरुको लागि सिरमा आफ्नो छोरको रंगको कवच र एक बिना बांहको शर्ट पहनना आवश्यक हुन्छ, जबकि व्यावसायिक मुक्केबाज खुला छाती र सिरमा कवचको बिना लडछन। शौकिया स्तरको महिला मुक्केबाजहरुलाई एक सानो बांहको शर्ट पहननेको अनुमति दी जान्छ, जबकि व्यावसायिक महिला मुक्केबाज एक बिना बांहको शर्ट पहनती छन्। सबै महिला मुक्केबाजहरुलाई छातीको सुरक्षा गर्न वाला कवच पहननेको अनुमति हुन्छ। एक माउथपीस सबै मुक्केबाजहरुको लागि आवश्यक हुन्छ, जसको निर्माण अनुमोदन संस्था तथा मुक्केबाजमा निर्भर हुन्छ। अनुमोदित मुकाबलहरुमा सबै मुक्केबाजहरुको लागि एक फाउल रक्षकको हुनु आवश्यक हुन्छ, जुन उनको उरु मूल र पेटको तल्लो भागको बचाइन्छ। महिला फाउल रक्षकहरुमा उरु मूल वाला स्थानमा कम पैडिंग हुन्छ, तर फेरि पनि अनुमोदित मुकाबलहरुमा उनको लिये यिनलाइ पहनना आवश्यक हुन्छ। सबै मुक्केबाज पन्जा पहनते छन्, जसको भार शौकिया मुकाबलहरुमा 8-16 औंस तथा व्यावसायिक
=== जूते ===
Line १५९ ⟶ १५७:
=== शैली मिलान ===
अन्य
ब्रलर स्वर्मरों या अंतःयोद्धाओंमा हावी होनेको प्रयास गर्छन किनकी स्लगरको निकट आनको प्रयास गरे पछि, अंतः योद्धाको निरपवाद रूपले धेरै अधिक कठोरतापूर्वक आक्रमण गरेर रहे ब्रलरको बन्दूकको सामना गर्न पडेगा, अतः, जब सम्म अंतःयोद्धामा धेरै अधिक सहनशीलता न हो र ब्रलरको शक्ति धेरै कमजोर न हो, तब सम्म ब्रलरको मजबूत शक्ति नै विजयी होगी. [[जो फ्रेजियर]]को बिरुद्ध [[जर्ज फोरमैन]]को नक-आउट जीत यस प्रकारको मिलानको लाभको एक प्रसिद्ध उदाहरण छ।
Line १७२ ⟶ १७०:
चूंकि मुक्केबाजीमा शक्ति संग लगातार मुक्के मारना शामिल हुन्छ, अतः हातमाको हड्डिहरुमा होने वाला क्षति देखि बचावको लागि सावधानिहरु अपनान अनिवार्य छ। अधिकांश प्रशिक्षक मुक्केबाजहरुलाई [[हातमा/कलाईको आवरणों]] र [[मुक्केबाजीको दस्तानों]]को पहने बिना प्रशिक्षण लिन र अभ्यास गर्नको अनुमति हैन देते. हातमाको आवरणहरुको प्रयोग हातमाको हड्डिहरुको सुरक्षाको लागि गरिन्छ र दस्तानहरुको प्रयोग हातहरुलाई कुनै घातक चोट देखि बचानको लागि गरिन्छ, जसबाट मुक्केबाजहरुलाई उनको तुलनामा अधिक बल संग मुक्के मारनेको मौका मिलता, जितना कि उनी यिनीहरुका प्रयोग किये बिना मार सके होते. उन्नीसऔं सताब्दीको अन्तिम भागले नै पन्जा प्रतिस्पर्धाको लागि आवश्यक रहे छन्, हुनत मुक्केबाजीको आधुनिक पन्जा बीसवीं-सदीको प्रारंभिक दौरको खेलाडिहरु द्धारा पहने जाने वाला दस्तानों देखि धेरै अधिक भारी हुन्छन्। मुक्केबाजीको मुकाबलहरु देखि पूर्व, दुवै मुक्केबाज मुकाबलहरुमा प्रयोग किये जाने वाला दस्तानोंको भारमा आपसी सहमति बनयो लिछन, यस समझ संग कि हल्के पन्जा भारी मुक्केबाजहरुलाई अधिक क्षति पहुंचाते छन्। दस्तानहरुको ब्रांड पनि मुक्कोंको असरको प्रभावित गर्न सक्छ, अतः मुकाबलहरु देखि पूर्व अक्सर यसमा पनि सहमति बनाए जान्छ। दातों तथा मसूडहरुलाइ चोट देखि बचानको लागि र ठोढीको बचाव गर्नको लागि एक मुख-रक्षक पनि आवश्यक हुन्छ, जसबाट नक-आउटको संभावना कम हुन्छ।
मुक्केबाज दुइ बुनियादी प्रकारको पञ्चिंग बैगमा आफ्नो कौशलको अभ्यास गर्छन। प्रतिक्रियाहरु र दोहरावपूर्ण ढंग देखि मुक्के मारनेको कौशलको पैना गर्नको लागि एक सानो, आंसूको बूंदको आकारको "स्पीड बैग"को प्रयोग गरिन्छ, जबकि शक्तिशाली ढंग देखि मुक्के मारने र शरीरमा होने वाला भीषण प्रहेरहरुको अभ्यास गर्नको लागि एक ठूलो बेलनाकार "हैवी बैग"को प्रयोग गरिन्छ, जुन बालुवा, एक संश्लेषित पदार्थ अथवा जल देखि भरी भए हुन्छ। उपकरणहरुको यिनी विशिष्ट
== प्रविधी ==
Line २०४ ⟶ २०२:
File:uppercut1.jpg|आधा हुक - एक विस्तृत हूकको एक संयोजन/सीधे मुक्का
</gallery>
* '''[[जैब]]''' - एक तेज, सीधा घूंसा जुन अगाडी वाला हातले गार्डको स्थितिले मारा जान्छ। जैब संग नै शरीर र कूल्हहरुलाइ घडीको सुईको दिशामा थोडा-सा घुमाया जान्छ, जबकि मुट्ठी 90 अंशमा घूम जान्छ र प्रभावी भए पछि क्षैतिज स्थितिमा आ जान्छ। जब घूंसा आफ्नो पुरा विस्तार पुगइन्छ, त अर्को काँधको ठोढीको रक्षाको लागि माथि लाया जान सक्छ। जबडेको सुरक्षाको लागि पिछला कंधा अनुहारको नजिकै बनयो रहन्छ। लक्ष्य संग संपर्क बनयो लिन पछि, अगला हात तुरुन्त फिर्ता खींच लिया जान्छ, ताकि त्यो अनुहारको रक्षकको रूपमा आफ्नो स्थितिमा लौट सके. जैबको कुनै मुक्केबाजको शस्रागारको एक महत्वपूर्ण घूंसा मानिन्छ किनकी यो आफ्नो सुरक्षाको एक पर्याप्त मात्रा प्रदान गर्दछ र यो प्रतिद्वंद्वीको प्रतिक्रियात्मक घूंसेको लागि सबै भन्दा कम स्थान छोडइन्छ। कुनै पनि मुक्केको तुलनामा यसको पहुंच सबै भन्दा लामो हुन्छ र यसको लिये कुनै प्रतिबद्धता या अधिक भारको स्थानांतरणको आवश्यकता हुदैन. यसको अपेक्षाकृत कमजोर शक्तिको कारण, जैबको अक्सर
[[चित्र:Wladimir Klitschko (2008-12-13).jpg|thumb|right|175px|यूक्रेनी आएबीऍफ, डब्ल्यूबीओ र आएबीओ हैवीवेट च्याम्पियन व्लादिमीर क्लिट्सचको.]]
* '''[[क्रस]]''' - पछिल्लो हातले मारा जाने वाला एक शक्तिशाली, सीधा घूंसा. गार्डको स्थिति ले, पिछला हात ठोढी देखि फेंका जान्छ, जुन कि शरीरको पार करता भयो एक सीधी रेखामा लक्ष्य तिर बढइन्छ। पिछला कंधा अगाडी तिर झुकएको हुन्छ र ठोढीको बाहिर भागको हल्का-सा छूते भएका समाप्त हुन्छ। त्यहि समयमा, अर्को हातको पछि खींचकर अनुहारको अगाडी रख लिया जान्छ, ताकि ठोढीको आंतरिक भाग गरे रक्षाको जा सके. अतिरिक्त शक्तिको लागि, क्रस मारते समय धड र कूल्हे घडीको सुईको विपरीत दिशामा घूम जान्छन्। भार पनि पछिल्लो खुट्टाले अर्को खुट्टा तिर स्थानांतरित गरेर दिइन्छ, जसको परिणामस्वरूप पछिल्लो कुर्कुच्चा बाहिर तिर मुड जान्छ किनकी यो भारको स्थानांतरणको लागि आधार प्रदान गर्नको कार्य गर्छ। शरीरको घुमाने र भारको अचानक स्थानांतरित गर्न देखि नै क्रसको यसको शक्ति मिलती छ। जैबको नै तरह, अगाडी तिर आधा कदम बढाया जान सक्छ। एक पल्ट क्रसको प्रहेर गरेर दिइएको पछि, हातको तुरुन्त पछि खींच लिया जान्छ र पुनः गार्डको स्थिति बनो जान्छ। यसको प्रयोग एक जैबको प्रत्युत्तर दिनको लागि (या शरीरमा लक्ष्यित कुनै क्रसको उत्तर दिनको लागि) या कुनै हूक स्थापित गर्नको लागि प्रतिद्वंद्वीको सिरको निशाना बनाएर गरिन सक्छ। क्रसको प्रयोग कुनै जैब पछि पनि गरिन सक्छ, जसबाट यो एक पारंपरिक "एक-दो" संयोजन बनाइन्छ। क्रसको एक "स्ट्रेट" या "राइट" पनि भनिन्छ, विशेषतः यदि प्रतिद्वंद्वीको पूरी तरिका तानएको जैबको पार न गरेर रहयो हो.
* '''[[हूक]]''' - अर्को हातले प्रतिद्वंद्वीको सिरको पार्श्व भागमा मारा गयो एक अर्ध-वृत्ताकार घूंसा. गार्डको स्थिति ले, एक क्षैतिज मुट्ठी संग कोहनी पछि तिर ल्याए जान्छ (
* '''अपरकट''' - पछिल्लो हातले मारा गयो एक उर्ध्व, माथि तिर उठएको घूंसा. गार्डको स्थिति ले, धड थोडा-सा दाहिने ओर सरक जान्छ, पिछला हात प्रतिद्वंद्वीको छातीको सीधको तल पर्दछ र गोडा केही मुडे भएका हुन्छन्। यस स्थिति ले, पिछला हात माथि तिर एक उभरते भएका चापमा प्रतिद्वंद्वीको ठोढी या धड तिर फेंका जान्छ। त्यहि समयमा, गोडा जोड देखि माथि तिर धकेले जान्छन् र धड तथा कूल्हे घडीको सुईको विपरीत दिशामा घूमछन र क्रसको शारीरिक गतिविधिको नकल गर्दै पछिल्लो कुर्कुच्चा बाहिर तिर निकल जान्छ। अपरकटको रणनैतिक उपयोगिता प्रतिद्वंद्वीको शरीरको "उठाने"को यसको क्षमता, जसबाट अर्को हमलहरुलाइ लागि उनको संतुलन बिगड जान्छ,मा निर्भर हुन्छ। दाहिने अपरकट पछि एक बायाँहूकको प्रयोग एक घातक संयोजन हुन्छ, जसमा अपरकट प्रतिद्वंद्वीको ठोढीको एक आघात योग्य स्थितिमा उठयो दिइन्छ, र इसपछि हूक प्रतिद्वंद्वीको नक-आउट गर्छ।
Line २५९ ⟶ २५७:
* [[फिली शेल]], '''हिटमैन''' या '''क्रैब''' - अगली अग्र-भुजा शरीरको सामने, अक्सर नाइटो र छातीको बीच, रखी जान्छ र अगाडी वाला हात खेलाडीको शरीरको दोश्रो ओर हुन्छ। पिछला हात अनुहारको पार्श्व भागमा हुन्छ। अगला कंधा अनुहारको पार्श्वमा धेरै निकट ल्याइन्छ। यस शैलीको प्रयोग उनी खेलाडिहरु द्धारा गरिन्छ, जुन मुक्कहरुको प्रत्युत्तर दिन पसंद करते हुन् . यस रक्षकको क्रियान्वित गर्नको लागि खेलाडी धेरै अधिक चुस्त र अनुभवी हुनु अनिवार्य हुन्छ। मुक्कहरुको प्रत्युत्तर दिनको लागि यो शैली यति अधिक प्रभावी यसैले छ किनकी यो खेलाडिहरुको घूमएर र आफ्नो शरीरको माथि भागको झुकाएर मुक्कों देखि बचनेको मौका देती छ र प्रहेर खेलाडीले टाढा देखि गुजर जान्छन्। जब प्रहेर गुजर जाए, त खेलाडीको पिछला हात आफ्नो-स्थिति-से-हट-चुके प्रतिद्वंद्वीको मारनेको लागि सर्वाधिक उपयुक्त स्थितिमा हुन्छ। यस शैलीमा शोल्डर लीन (Shoulder lean) विधिको प्रयोग गरिन्छ। जब प्रतिद्वंद्वीको मुक्का खेलाडी तिर आ रहयो हो, त शोल्डर लीनको क्रियान्वित गर्नको लागि त्यो मुक्केबाज घूमछ र वार देखि बचनेको लागि शरीरको झुकयो लिइन्छ तथा जब उनको प्रतिद्वंद्वी आफ्नो हात फिर्ताले रहयो हो, तब त्यो पछि तिर घूमइन्छ। आफ्नो असुरक्षित प्रतिद्वंद्वी तिर घूमते समय खेलाडी आफ्नो पछिल्लो हातले एक मुक्का मारेगा. यस शैलीको कमजोरी यो हो कि जब खेलाडी स्थिर हो र घूम न रहयो हो, त उनिमा आक्रमण गरिन सक्छ, अतः यस शैलीको प्रयोग गर्नको लागि यो अनिवार्य छ कि खेलाडी चुस्त र राम्रो स्थितिमा हो. यस शैलीको मात दिनको लागि खेलाडी आफ्नो प्रतिद्वंद्वीको काँधमा जैब गर्न पसंद गर्छन, जसबाट काँध र भुजामा दुखाइ होने लागइन्छ र उनको भुजा स्थिर हुन्छ।
सामान्यतः मुक्केबाज उच्च, तीव्र संयोजनहरुको प्रयोग गर्न र उसपछि तुरुन्त आफ्नो स्थिति बदल लिनको प्रयास गर्छन, ताकि प्रतिद्वंद्वी तिर देखि होने वाला कुनै पनि संभावित प्रतिक्रियाले बचा जा सके. रणनैतिक रूप ले, सामान्यतः यस चक्रको केंद्रमा रहन वांछित हुन्छ किनकी यस्तो भए पछि मुक्केबाज आफ्नो प्रतिद्वंद्वीको उनको चारै ओर स्थित वृत्तमा गए पछि बाध्य करको गतिविधिलाई उलट पानमा सक्षम हुन्छ। यदि मुक्केबाज केंद्रमा हो, त उसलाइ पछि तिर धकेल गरेर रिंगको चारै ओर देखि घेर गरेर राखनवाली
=== कम प्रचलित रणनीतिहरु ===
* '''"रोप-अ-डोप" रणनीति''' : जर्ज फोरमैनको बिरुद्ध 1974को आफ्नो "[[रंबल यिनी द जंगल]]" मुकाबलहरुमा मुहम्मद अली द्धारा प्रयुक्त, [[रोप-अ-डोप]] विधिमा
* '''[[बोलो-पञ्च]]''' : औलिम्पिक मुक्केबाजीमा कहिले काँही दिखाई दिन वाला बोलो (bolo) भुजाओं देखि मारा जाने वाला एक मुक्का छ, जुन शरीरको भारको स्थानांतरणको सट्टा एक [[वृत्ताकार चाप]]को सानो गरेर आफ्नो शक्ति प्राप्त गर्दछ; मुक्केको वास्तविक शक्तिको सट्टा यो विचित्र कोणको विस्मयको द्धारा अधिक प्रभाव हालनको प्रयास गर्दछ। कुनै प्राविधीक कौशलको सट्टा यो एक तिकडम अधिक छ; यस मुक्केको प्रशिक्षण हैन दिए जाता किनकी मुक्केबाजीमा प्राविधीक रूपले यो अली शफलको नै स्तरमा छ। यसको बावजूद, केही पेशेवर मुक्केबाजहरुले धेरै प्रभावी ढंग देखि बोलो-पञ्चको प्रयोग गरेको छ, जसमा पूर्व [[वेल्टरवेट]] विजेता [[शुगर रे लियोनार्ड]] र [[किड गैविलन]] शामिल छन्। मिडलवेट विजेता [[सेफेरिनो गार्शिया]]को बोलो-पञ्चको आविष्कारक मानिन्छ।
Line ३९७ ⟶ ३९५:
{{Link GA|es}}
[[af:Boks]]
[[an:Boxeyo]]
| |||