"कर्म" का संशोधनहरू बिचको अन्तर
Content deleted Content added
अशुद्ध शव्दहरु सुधार्ने कार्य(correction work), replaced: उनि → उनी using AWB (7794) |
सा unicodifying, replaced: ्ा → ा |
||
पङ्क्ति १:
साधारण बोलचालको भाषामा '''कर्म'''को अर्थ हुन्छ 'क्रिया' । [[व्याकरण]]मा क्रिया भन्नाले निष्पाद्यमान फलको आश्रयलाई कर्म भन्छन्। "राम घर जान्छ' यस उदाहरणमा "घर" गमन क्रियाको फलको आश्रय हुने नाताले "जानु क्रिया'लाई कर्म मानिन्छ।
Line ८ ⟶ ७:
इतना नै हैन, जब क्रियाको सम्बन्ध फलभोग संग मानिन्छ तब यो पनि मानना पडेगा कि भोग-जो शुभ अशुभ कर्महरु को अनुसार सुखमय या दु:खमय हुन्छ-अवश्यंभावी हो। उससे बचा हैन जा सकता, न त उनलाई बदला जान सक्छ। फल को क्षयको एकमात्र उपाय हो उनलाई भोग लिन। यस जन्ममा प्राणी जस्तो हो उनको पूर्व जन्मों को क्रियाओंको फल मात्र हो। फल एक शक्ति हो जुन जीवन को स्थिति को नियन्त्रित गर्छ। यस शक्तिको पुंज पनि कर्म भनिन्छ र केही मान्छे यसलाई भाग्य या नियति पनि भन्छन्ं। नियतिवादमा मानिएको छ कि प्राणी नियति से नियन्त्रित अत: परवश हो। त्यो स्वयं केही हैन करता। तर पूर्वजन्मों को क्रियाको फल भोगने को वाहेक त्यो यस जन्ममा स्वतन्त्र कर्ता पनि हो, अत: पूर्व कर्महरुलाई भोगने संग नै त्यो भविष्य को लागि कर्म गर्छ। इसीमा उनको स्वातंत््रय हो। आचार को लागि स्वतन्त्रता परमावश्यक हो र प्राय: सबै भारतीय दार्शनिक यसलाई मानते छन्। क्रिया, क्रियाफल तथा क्रियाफलको समूह, जसलाई अदृष्ट पनि भन्छन्ं, भारतीय दर्शनमा कर्म शब्दबाट अभिहित हुन्छ।
पहिले
क्या शुभाशुभ परित्याग संभव छ? शरीर रहते यो संभव हैन मालूम होता। मा एक उपाय हो। मन को शोधन से यो सिद्ध हुन सक्छ। यदि मनमा कुनै फल को आकांक्षा को बिना, परेलि उठन गिरने जस्तै, सारी क्रियाएँ स्वाभाविक रूपबाट को जाएँ त उनसे शुभ अशुभ फल उत्पन्न हुनेछैनन् र जन्म मृत्यु भन्दा पनि छुटकारा मिल जाएगा। निष्काम कर्मको यही आदर्श हो। यसको विपरीत सारा कर्म-जो शुभ अशुभ हुन्छन्-सकाम कर्म हों र उनी बंधन को कारण हों।
|