"मुक्केबाजी" का संशोधनहरू बिचको अन्तर

'''मुक्केबाजी''' [[लडाईको एक खेल]] र एक [[मार्शल कला]] हो, जसमा दुइ मान्छे आफ्नो मुड्कीहरुको प्रयोग गरेर लड्छन्। विशिष्ट रूपले मुक्केबाजीको संचालन एक-देखि तीन-मिनेटको अंतराल, जसलाइ चक्र (Rounds) भनिन्छ,को एक श्रृंखलाको समयमा एक [[रेफ्री]] द्धारा गरिन्छ, तथा मुक्केबाज सामान्यतः एक समान [[भार]] वाला हुन्छन्। जीत्नको लागि तीन तरिका छन्; यदि विरोधीलाई पल्टाइ दिइयो तथा त्यो रेफरी द्धारा दस सेकेन्डको गिनती गरिनु भन्दा पहिले नै उठ्नमा सक्षम हुन नसके (एक [[नक-आउट]] या KO) अथवा यदि यो प्रतीत हो कि विरोधी यति अधिक [[घाइते] ] हो चुका छ कि त्यो खेल जारी रख पानमा असमर्थ छ (एक [[प्राविधीक नक-आउट]] या TKO). यदि आपसी सहमति देखि चक्रहरुको पूर्व-निर्धारित संख्या देखि पूर्व सम्म लडाई हैन रूकती छ, त विजेताको चुनाव रेफरीको निर्णय द्धारा अथवा निर्णायकोंकोनिर्णायकहरुको अंक-तालिकाओंको द्धारा गरिन्छ।

जस मुकाबलहरुमा चक्रहरुको पूर्व निर्धारित संख्या पूरी हो चुकी हो, उनको निर्धारण निर्णायकोंनिर्णायकहरु द्धारा गरिन्छ र उसलाइ "दूरी सम्म जाता भयो (go the distance)" भनिन्छ। लडाईको अन्तमा जस खेलाडीको स्कोर उच्चतर हो, उसलाइ विजेता घोषित गरिन्छ। तीन निर्णायकोंनिर्णायकहरु संग, सर्वसम्मत तथा विभाजित निर्णय तथा साथ नै मुकाबलहरु बराबरीमा समाप्त हो जाना पनि संभव छ। कुनै निर्णयमा पहुंच पान देखि पूर्व कुनै मुक्केबाज एक नकाआउटको द्धारा मुकाबलहरुको जीतन सक्छ; यस्तो मुकाबलहरुलाई "दूरीको भित्र (inside the distance)" भनिन्छ। यदि लडाईको समयमा कुनै खेलाडीको तल गिरा दिइन्छ, जसको निर्धारण यस कुरा बाट हुन्छ कि के खेलाडीले विपक्षीको मुक्केको कारण आफ्नो खुट्टाहरुको अतिरिक्त शरीरको कुनै पनि अन्य भागले कैनवासको फर्शको स्पर्श गरेको छ, न कि चिप्लए पछि, जस्तो कि रेफरीको द्धारा निर्धारित गरिन्छ, त रेफरी तब सम्म गिनती गिनना शुरु गर्दछ, जब सम्म कि खेलाडी आफ्नो खुट्टाहरुमा पुनः खडा न हो जाए र खेल अगाडी न बढन लगे. यदि रेफरी दस सम्मको गिनती पूरी गरेर ले, त तल गिरे भएका मुक्केबाजको "नक-आउट हो चुका" करार दिइन्छ (चाहे त्यो बेहोश भयो हो या न भयो हो) र दोश्रो मुक्केबाजको नकआउट (KO)को द्धारा विजेता घोषित गरेर दिइन्छ। एक "प्राविधीक नकआउट (TKO) पनि संभव छ, र यसको निर्णय रेफरी, लडाईको समयमा उपस्थित चिकित्सक, अथवा यदि खेलाडी सुरक्षित रूपले खेल जारी रख पानमा सक्षम न हो, त उनको कुना द्धारा, चोटोंको आधारमा अथवा प्रभावी रूपले स्वयंको रक्षा गरेर पानमा अक्षम पाए गए पछि लिया जान्छ। अनेक न्यायाधिकार-क्षेत्रहरु तथा अनुमोदन अभिकरणहरुमा पनि एक "तीन-नकडाउन नियम" हुन्छ, जसको अंतर्गत कुनै एक चक्रमा तीन नकडाउन भए पछि यसलाइ एक सुइहरुओ (TKO) घोषित गरेर दिइन्छ। एक सुइहरुओ (TKO)को उनि खेलाडीको रिकर्डमा एक नकआउट मानिन्छ। एक "खडे आठ"को गिनतीको नियम पनि प्रभावी हुन सक्छ। यदि रेफरीको यो महसूस हो कि कुनै खेलाडी खतरेमा छ, त यो नियम रेफरीको बीचमा दखल दिन तथा उनि खेलाडीको लागि आठ सम्मको गिनती गिननेको अधिकार दिइन्छ, भले नै कुनै नकडाउन न भयो हो. गिनती गिनने पछि रेफरी उनि खेलाडीको अवलोकन गरेर यो निर्णय लेगा कि त्यो खेल पान योग्य छ या हैन. स्कोरिंगको उद्देश्य से, खडे आठको गिनतीको एक नकडाउन मानिन्छ।

सत्रहऔं सताब्दीले लिएर उन्नीसऔं सताब्दीको समयमा, मुक्केबाजीको मुकाबलहरुलाई धनको द्धारा प्रेरणा मिलती थियो किनकी मुक्केबाज [[इनामको राशि]]को लागि प्रतिस्पर्धा गरे गर्थे,प्रायोजक द्वारको नियन्त्रण गर्थे तथा दर्शक परिणामहरुमा सट्टा लगाया गर्थे. आधुनिक औलिम्पिक आंदोलनले शौकिया खेलहरुमा रुचिको दोबारा प्रचलित गरे र 1908मा शौकिया मुक्केबाजी एक औलिम्पिक खेल बन्यो. यसको वर्तमान स्वरूप मा, औलिम्पिक र अन्य शौकिया मुकाबलहरु विशिष्टतः तीन या चार चक्रहरु सम्म सीमित हुन्छन्, अंकहरुको गणना मुक्कोंको प्रभावको प्रति निरपेक्ष रहते हुए, यिनको संख्याको आधारमा गरिन्छ, र खेलाडी सिरमा रक्षात्मक कवच पहनते छन्, जसबाट चोटों, नक-डाउन र नक-आउटको संख्यामा कमी आउँछ। वर्तवान समय मा, शौकिया मुक्केबाजीमा स्कोरिंग मुक्के रिंगको बाहिर स्थित निर्णायकोंनिर्णायकहरु द्धारा व्यक्तिगत रूपले गिने जान्छन्, तर अस्ट्रेलियन इंस्टीट्यूट फर स्पोर्ट्स (Australian Institute for Sports)ले एक [[औटोमैटेड बक्सिंग स्कोरिंग सिस्टम (Automated Boxing Scoring System)]]को एक प्रतिमान प्रस्तुत गरेको छ, जुन स्कोरिंग निष्पक्षताको प्रदर्शित गर्दछ, सुरक्षाको बढाता छ र विवादास्पद रूपले खेलको दर्शकहरुलाइ लागि अधिक मनोरंजक बनाइन्छ। व्यावसायिक मुक्केबाजी अझै सम्म दुनियाको सर्वाधिक लोकप्रिय खेल बनेको छ, हुनत क्युबा तथा केहि भूतपूर्व सोभियत गणराज्यहरुमा शौकिया मुक्केबाजीको वर्चस्व छ। अधिकांश खेलाडिहरुको लागि, एक शौकिया क्यारियर, विशेष रूपले औलिम्पिक मा, व्यावसायिक मुक्केबाजीको तैयारीको लागि आफ्नो कौशलको विकसित गर्न तथा अनुभव प्राप्त गर्नमा सहायक हुन्छ।

मुक्केबाजी मा, किन्हीं दुइ खेलाडिहरुको शैलियां एक समान हुदैन. मुक्केबाज आफ्नो अभ्यासको समयमा जुन केहि पनि सिकछन र उनको स्वयंको लागि जुन पनि उपयुक्त हुन्छ, उसलाइ लागू करते गए पछि उनको शैली विकसित हुन्छ। फेरि भी, यस्तो अनेक शब्दावलियहरुको प्रयोग गरिन्छ, जुन मोटे तरिकामा एक मुक्केबाजको शैली{{Citation needed|date=July 2009}}को वर्णन गर्छं। ध्यान दिनुहोस कि कुनै मुक्केबाजको वर्णन गर्नको लागि यिनीहरु मध्ये कुनै एक शब्दावली सम्म नै सीमित रहन आवश्यक हैन होताहुँदैन. कुनै खेलाडी आंतरिक लडाई र बाह्य लडाई दुवैमा पूर्ण हुन सक्छ, जसको एक राम्रो उदाहरण मैनी पक्वेओ र बर्नार्ड हपकिन्स हैं र मुक्केबाजहरुको कुनै अद्धितीय शैली पनि हुन सक्छ, जुन कुनै पनि श्रेणीमा सरलताले समाहित नको जा सकती हो, जस्तै नसीम हामिद.

अन्य शैलिहरु को विरुद्ध यिनीहरु मध्ये प्रत्येक मुक्केबाजी शैली देखि मिलन वालाहरु लाभको बारेमा एक सामान्यतः स्वीकृत नियम हो। सामान्य रूप ले, एक अंतः योद्धाको एक बाह्य-योद्धाको तुलनामा अधिक लाभ हुन्छ, एक बाह्य-योद्धा एक पंचर भन्दा अधिक फायदेमा रहन्छ र एक पंचरको एक अंतःयोद्धा भन्दा अधिक लाभ भेटिन्छ; यस प्रकार प्रत्येक शैली एक शैलीको तुलनामा मजबूत र दोश्रो शैलीको तुलनामा कमजोर होनेको कारण एक प्रकारको चक्र बनछ, र [[रक-पेपर-सिजर्स]]को खेल गरे तरिका यसमा कुनै पनि कुनै दोस्रोमा हावी हैन होताहुँदैन. स्वाभाविक रूप ले, अनेक अन्य कारक, जस्तै कुशलताको स्तर र खेलाडिहरुको प्रशिक्षण, मुकाबलहरुको परिणामको निर्धारण गर्छन, तर मुक्केबाजीको प्रशंसकों र लेखकहरुको मनमा शैलिहरु को बीच सम्बन्धको लिएर व्यापक तरिकामा स्वीकृत यो विश्वास यस भनेवतमा सम्मिलित छ कि "शैली देखि नै लडाईमा जीत मिलती छ (styles make fights)."

हुनत अंतः योद्धा भारी स्लगरोंको बिरुद्ध संघर्ष गर्छन, तर विशिष्ट रूपले उनलाई बाह्य-योद्धाओं अथवा मुक्केबाजहरुको बिरुद्ध अधिक सफलताको आनंद भेटिन्छ। बाह्य-योद्धा एक मधुरो लडाई पसंद गर्छन, जसमा उनको र प्रतिद्वंद्वीको बीच केहि अंतर हो. अंतःयोद्धा यस अंतरको पाटने र उग्र आक्रमणहरुलाई उजागर गर्नको प्रयास गर्छन। भित्री भाग मा, बाह्य-योद्धा आफ्नो लडनको प्रभावकारिताको धेरै सारा भाग खो दिइन्छ किनकी त्यो कठोर मुक्के मार पानमा सक्षम हैन होताहुँदैन. सामान्यतः यस स्थितिमा अंतःयोद्धा सफल रहन्छ किनकी आफ्नो प्रतिद्वंद्वीमा लाभको तीव्रता र राम्रो दक्षताको कारण उसलाइ हरीयो पान कठिन हुन्छ। उदाहरणार्थ, स्लगर जर्ज फोरमैन द्धारा सरलताले पराजित गरियो स्वर्मर जुन फ्रेजियर मुक्केबाज [[मुहम्मद अली]] संग भएका आफ्नो तीन मुकाबलहरुमा उनको लिये अनेक अन्य समस्याहरु खडी गरेर पानमा सक्षम रहयो थियो। सन्यास पछि [[जो लुईस]]ले यो स्वीकार गरे कि उनलाई घिर जाने देखि नफरत थियो र मुक्त/अपराजित विजेता [[रकी मार्सियानो]] जस्तै स्वर्मर लुइसको सर्वश्रेष्ठ दौरमा पनि उनको लिये शैलीको समस्या उत्पन्न गरेर पानमा सक्षम भएका होते.

* '''"रोप-अ-डोप" रणनीति''' : जर्ज फोरमैनको बिरुद्ध 1974को आफ्नो "[[रंबल यिनी द जंगल]]" मुकाबलहरुमा मुहम्मद अली द्धारा प्रयुक्त, [[रोप-अ-डोप]] विधिमा रस्सिहरु मा पछि तिर लेट जाना र स्वयंको रक्षात्मक रूपले यथासंभव बचाते भएका प्रतिद्वंद्वीको धेरै सारा मुक्के मारनेको प्रयास गर्न दिन शामिल हुन्छ। पछिको झुक जानेको मुद्रा, जसको सहायता देखि आफ्नो बचाव गरेर रहयो मुक्केबाज उतना असंतुलित हैन होताहुँदैन, जितना कि त्यो सामान्य तरिकामा पछि गए पछि हुनेछ, बचाव गरेर रहे मुक्केबाजको सिर र प्रतिद्वंद्वीको बीचको दूरीको पनि अधिकतम गरेर देती छ, जसबाट यस कुराको संभावना बढ जान्छ कि मुक्के आफ्नो अझैष्ट लक्ष्य देखि चूक जाएंगे. पर्नवालाहरु प्रहेरहरुलाइ हावामा राखएर प्रतिरक्षक आफ्नो प्रतिद्वंद्वीको आफ्नो ऊर्जा खर्च गर्नको प्रलोभन दिइन्छ, जबकि स्वयंको ऊर्जाको बचाएर राखिन्छ। यदि यो रणनीति सफल हो जाए, त आक्रमण गर्न वाला प्रतिद्वंद्वी अंततः थक जाएगा र रक्षात्मक दोष निर्मित गरेर लेगा, जसको लाभ मुक्केबाज उठयो सक्छ। आधुनिक मुक्केबाजी मा, रोप-अ-डोप विधिको सामान्यतः हतोत्साहित गरिन्छ किनकी अधिकांश मुक्केबाज यसको झांसेमा हैन आते र एक लंबे, अनुत्तरित हमलाको झेल पानको शारीरिक क्षमता धेरै कम मुक्केबाजहरुमा हुन्छ। हुनत, हाल नै मा, [[सेवन-डिविजनको विश्व विजेता]] [[मैनी पक्वेओ]]ले नोभेम्बर 2009मा वेल्टरवेट विजेता [[मिग्वेल कटो]]को शक्तिको अनुमान गर्नको लागि कुशलतापूर्वक यस रणनैतिको प्रयोग गरेको थियो। पक्वेओले रोप-अ-डोप चालको समापन एक नकडाउनको द्धारा गर्‍यो।