"साम्यवाद" का संशोधनहरू बिचको अन्तर
Content deleted Content added
पङ्क्ति ४:
== इतिहास ==
प्रथम विश्वयुद्ध समाजवादी आंदोलनको लागि एउटा महत्वपूर्ण घटना थियो। एकापटि युद्धको शुरुवात सँगै समाजवादी आंदोलन र यसका अंतरराष्ट्रीय संगठन प्राय: छिन्न-भिन्न भए भनें अर्को पटि रूसमा रुसी क्रान्ति क्रांति (अक्टूबर-नंवबर 1917मा भयो अनि संसारमा प्रथम सफल समाजवादी राज्यको स्थापना भयो जसले गर्दा संसारको समाजवादी आंदोलनमा गहिरो असर परयो। प्रथम विश्वयुद्धभन्दा पहिला समाजवादी पार्टीहरुको यो मत थियो कि पूंजीवादी व्यवस्था नैं युद्धको निम्ति उत्तरदायी हुन्छ र विश्वयुद्ध शुरु भएको खण्डमा प्रत्येक समाजवादी पार्टीद्वारा आफ्नो पूँजीवादी सरकारको
बोल्शेविक पार्टी रूसका समाजवादी पार्टीहरु मध्येको एउटा पार्टी थियो| १९१७ को विशेष परिस्थितिमा यसलाई सफलता प्राप्त भयो। रूसी समाजवादको पृष्टभूमि अन्य यूरोपीय समाजवादको स्थितिभन्दा भिन्न थियो। रूसी साम्राज्य यूरोपको अग्रणी देशहरुभन्दा उद्योग धन्धामा पछाडिएको थियो, यसकारण त्यहाँ मजदूर वर्ग बहुसंख्यक र अधिक प्रभावशाली हुन सकेनन् | त्यहाँ लोकतंत्रात्मक शासन र व्यक्तिगत स्वाधीनताको पनि अभाव थियो। रूसी बुद्धिजीवी र मध्यमवर्ग यसको लागि इच्छुक थिए तर जारशाही
अर्को समाजवादी विचारधारा, जसमा बोल्शेविक दल पनि सम्मिलित थियो, रूसी सामाजिक लोकतंत्रावादी मजदूरदल (Russian Social Democratic Labour Party, R. S. D. L. P.)को नामले प्रसिद्ध छ। यसको प्रभाव मुख्यत: शहरका मजदूर वर्गमा थियो। रूसमा उद्योगहरु कम्ति थिए तर ती उद्योगहरु ठूला-ठूला भएको कारण अधिक संख्यामा मजदूरहरु राखिन्थ्यो| यी मजदूरहरुमा राजनैतिक चेतना र संगठन दह्रो थियो| लोकतंत्रको अभावमा मजदूरहरुलाई संघर्ष गर्न कठिन थियो, यसले गर्दा मजदूर वर्ग क्रांतिकारी प्रभावमा परे र जर्मनीको जस्तो परिस्थितिहरुको कारण त्यहाँका अधिकांश मजदूर नेता पनि मार्क्सवादी तथा जर्मनीका सामाजिक लोकतंत्रवादी दलहरुबाट प्रभावित भए| सन् १८९० तिर एक्सलरोड (Axelrod) र प्लेखानोव (Plekhanov)ले पीटर्सवर्ग (लेनिनग्राड)मा प्रथम मजदूर समूह स्थापित गरे जो पछि गएर १८९८ मा रूसी सामाजिक लोकतंत्रवादी मजदूर पार्टीका आधार बने।
|