"अभिजाततन्त्र" का संशोधनहरू बिचको अन्तर

शुद्धिकरण, replaced: राजनीतिक → राजनैतिक (3) using AWB (7794)
पङ्क्ति १:
{{Orphan|date=जुन २०११}}
 
'''अभिजाततन्त्र''' (अरिस्टक्रैसी) त्यो शासनतन्त्र हो जसमा राजनीतिकराजनैतिक सत्ता अभिजनका हातमा हो। यस संदर्भमा "अभिजन"को अर्थ हो कुलीन, विद्वान, सद्गुणी, उत्कृष्ट। पश्चिममा "अरिस्टक्रैसी"को अर्थ पनि लगभग यही हो। [[अफ़लातून]] (प्लेटहरु) र उनको शिष्य [[अरस्तू]]ले आफ्नो पुस्तकहरुमा अरिस्टाक्रैसीलाई बुद्धिमान, सद्गुणी व्यक्तिहरुको शासनतन्त्र मानेका छन्।
 
==परिचय==
अभिजाततन्त्रको उल्लेख प्राय: अनेक देशहरुका इतिहासमा भेटिन्छ। विद्वानहरुको मत हो कि [[भारत]]मा पनि प्राचीन कालमा केहि अभिजाततन्त्र थिए। अफ़लातूनको सुविख्यात पुस्तक "[[रिपब्लिक]]"मा वर्णित आदर्श नगरव्वयस्था सर्वज्ञ दार्शनिकहरुको अभिजाततन्त्र हो। यिनी दार्शनिकहरु को लागि अफ़लातूनले कौटुंबिक र सम्पत्ति सम्बन्धी साम्यवादको व्यवस्थाको हो।
 
राज्यदर्शनका इतिहासमा [[धनिकतन्त्र]]लाई पनि कहिले काँही अभिजाततन्त्र मानिएको छ। यसका दुइ कारण छन् । प्रथम, दुवैमा शासनसत्ता एक व्यक्ति या समस्त वयस्क नागरिकहरुका हातमा न भएर थोरै व्यक्तिहरुका हातमा हुन्छ। दोस्रो, केहि को मत हो कि धनसंचय चरत्रिवान नैं गर्न सक्त छन् र यस प्रकार त्यो सद्गुणको अभिव्यक्ति हो। अनेक आधुनिक समाजशास्त्रीहरुको मत हो कि राजतन्त्र र जनतन्त्रमा पनि वास्तवमा संप्रभुता थोरै व्यक्तिहरुका नैं हातमा हुन्छ। राजालाई शासन संचालन को लागि चतुर राजनीतिज्ञहरुको सहायतामा निर्भर रहन पर्दछ। जनतन्त्रमा पनि प्राय: सामान्य जनतालाई राजनीतिमा रुचि हुँदैन, त्यो अनुगामी हुन्छ। शासनको बागडोर जनतन्त्रमा पनि चतुर राजनीतिज्ञहरुका नैं हातमा हुन्छ्न् र उनी धनी होते छन्। वास्तविक राजनीतिकराजनैतिक प्रक्रियामा जुन संम्पन्न छन्, त्यहि चतुर छन्, त्यहि राजनीतिज्ञ छन्, प्रशासन र राजनीतिकराजनैतिक दलबंदीमा तिनैको सिक्का चल्दछ।
 
किंतु अभिजनको नियुक्ति कसरि हो? यदि जननिर्वाचन द्वारा, त त्यो एक प्रकारको जनतन्त्र हो। यदि अन्य कुनै प्रकारबाट , त अभिजन शासन संकीर्ण, स्वार्थी, दुर्विनीत र धनप्रिय हुन जान्छन् र आफ्नो क्षमतालाई परिवर्तित परिस्थितिका अनुरूप राख्न सक्तैनन्।
"https://ne.wikipedia.org/wiki/अभिजाततन्त्र" बाट अनुप्रेषित