"वनस्पति विज्ञान" का संशोधनहरू बिचको अन्तर

सा maintenance, added orphan tag
सा रोबोट प्रयोग गरि हिज्जे सच्चाउँदै, replaced: संग/बाट/द्धारा/भन्दा → से (8), छ/हो → है (3)
पङ्क्ति १०:
 
== पादप एवं प्राणी ==
सामान्य अर्थ मा जीवधारियहरुलाइ दुइ प्रमुख वर्गों - प्राणिहरु र पादपों - मा विभक्त गर्एको छ। दुवै मा अनेक समानताएँ हुन्/छन्। दुवै को शरीररचनाहरु लाइशिकाओं र ऊतकों संग/बाट/द्धारा/भन्दासे बनी हुन्/छन्। दुवै को जीवनकार्य मा ठूलो समानन्छ। उनिको जनन मा पनि सादृश्य छ/हो।है। उनिको श्वसनक्रिया पनि प्राय: एक सी छ/हो।है। पादप मा जीवन को अन्य लक्षण, जस्तै नयाँ जीवद्रव को बनाउन, नयाँ कोशिकाहरु लाइ निरंतर बनाउन र पुरानी को नष्ट होने देने को क्षमता, हुन्छन्। पादपहरुमा अन्य जीवलक्षण, जस्तै वर्धन, जनन इत्यादि को क्षमता, पनि पाए जान्छन्।
 
पादप प्राणी जीवधारियों संग/बाट/द्धारा/भन्दासे धेरै जस्तै/तरिका संग/बाट/द्धारा/भन्दासे भिन्न हुन्छन्। जस्तै पादपहरुमा [[पर्णहरित]] (chlorophyll) नामक हरीयो पदार्थ रहइन्छ, जुन प्राणी जीवधारियहरुमा हैन होता। पादपों को कोशिकाहरु को दीवारें सेलुलोज (cellulose) को बनी हुन्छं, जस्तो प्राणी जीवधारियहरुमा हैन होता। अधिकांश पादपहरुमा गमनशीलता हुदैन, जुन प्राणी जीवधारियहरुको एक विशिष्ट लक्षण हो।
 
== पादप विज्ञान को शाखाहरु ==
पङ्क्ति २५:
3. '''[[परिस्थितिकी]] (Ecology)''' - यसको अंतर्गत पादपों र उनिको वातावरण को आपसी संबंध को अध्ययन हुन्छ। यसमा बिरुवाहरु को सामाजिक जीवन, भौगोलिक विस्तार तथा अन्य मिलती जुलती चीजहरु को पनि अध्ययन गरिन्छ।
 
4. '''[[शरीर-क्रिया-विज्ञान]] (Physiology)''' - यसको अंतर्गत जीवनक्रियाओं (life processes) को बृहत् रूप संग/बाट/द्धारा/भन्दासे अध्ययन हुन्छ।
 
5. '''[[भ्रूणविज्ञान]] (Embryology) '''- यसको अंतर्गत लैंगिक जनन को विधि मा जब संग/बाट/द्धारा/भन्दासे युग्मक बनछन र गर्भाधान को पश्चात् भ्रूण को पूरा विस्तार हुन्छ तब सम्म को दशाओं को अध्ययन गरिन्छ।
 
6. '''[[विकास]] (Evolution)''' - यसको अंतर्गत पृथ्वी मा नाना प्रकार को प्राणी या पादप किस जस्तै/तरिका र कब पहिले पहल जन्मिए हुनेछन् र किन अन्य जीवों संग/बाट/द्धारा/भन्दासे उनिको उत्पत्ति को संबंध छ/होहै, यसको अध्ययन हुन्छ।
 
7. '''[[आर्थिक पादपविज्ञान]]''' - यसको अंतर्गत बिरुवाहरु को उपयोगिता को संबंध मा अध्ययन हुन्छ।
पङ्क्ति ३७:
9. '''[[वर्गीकरण]]''' या '''[[क्रमबद्ध पादपविज्ञान]]''' (Taxonomy or Systematic botany) - यसको अंतर्गत बिरुवाहरु को वर्गीकरण को अध्ययन गर्छन्। पादप संघ, वर्ग, गण, कुल इत्यादि मा विभाजित गरे जान्छन्।
 
18औं या 19औं शताब्दी संग/बाट/द्धारा/भन्दासे नै अंग्रेज या अन्य यूरोपियन वनस्पतिज्ञ भारत मा आने लगे र यहाँ को बिरुवाहरु को वर्णन गरे र उनिको नमूने आफ्नो देश लिए। डाक्टर जे. डी. हूकर ले लगभग 1860 ई. मा भारत को धेरै संग/बाट/द्धारा/भन्दासे बिरुवाहरु को वर्णन आफ्नो आठ भागहरुमा लिखी "फ्लोरा औव ब्रिटिश इंडिया" नामक पुस्तक मा गरेको छ।
 
== पादप वर्गीकरण ==