"मिश्रित खेती" का संशोधनहरू बिचको अन्तर
Content deleted Content added
Unicodifying, replaced: लाइ → लाई (7) using AWB |
|||
पङ्क्ति १२:
'''मिश्रित खेती''' (Mixed cropping) को मतलब एकै 'साथ खेत मा धेरै खेतिहरु उमारनु' हो।
आज यो आवश्यक छ कि हाम्रा किसान मिश्रित खेती गरुन। मिश्रित खेती मा मनुष्य, पशु, वृक्ष र भूमि सबै एक सूत्र मा बाँधिन्छन्। सिंचाई को सहायता बाट भूमि, मनुष्य र पशुहरु को लाभ को लागि, खेतिहरु र वृक्ष बनाउँछ र यसको बदलामा मनुष्य र पशु मल द्धारा
जहां पानी को कमी हुँदैन, ति क्षेत्रहरु मा रुख बिरुवा लगाउने योजना यस प्रकार हुन सक्छ- खेत मा मेंडहरुको सहाराले पछिल्तिर, सिसौ जस्तै अग्ला काठ को वृक्ष र बबूल, अगाडी तिर कलमी आँप, मेवा, अम्बा, कागति र सुन्तला जस्तै फलहरु को वृक्ष लगाउनु पर्छ। कृषक परिवार को लागि स्वादिष्ट साग-तरकारी को रूप मा काम आउनेवाला कटहर को पनि एक-दुइ वृक्ष उमार्न सकिन्छ। यि सबै वृक्षहरु साना खालका वृक्षहरु हुन्, यिनको छाया थोरै नै हुन्छ। यसैले खेतिलाइ यिनिहरुबाट कुनै प्रकार को हानि पुग्दैन। दुइ वृक्ष यस्ता छन् जुन प्राचीन काल देखि नै भारतीहरु को ठूलो प्रिय रहेका छन्। घर को बगैचा मा यिनी दुवै
==पशुहरु को बाडहरुमा वृक्ष लगाऔं==
भारतको पंजाब र राजस्थान मा किसानहरु ले नजिकै आफ्नो पशुहरु को लागि सामान्यत:, एकदम ठूला-ठूला बाडा हुन्छन्। यिनी बाडाहरुमा
==वृक्ष : अनेक उपयोग==
पङ्क्ति ३५:
यसले धेरै राम्रो अग्ला र ईधन को काम को काठ प्रदान गर्छ। यो वृक्ष धेरै शीघ्रता संग बढ्छ। होशियारपुर जिल्ला मा बरसातका नदी-नालाहरु को किनारमा बालुवाले खेतहरुलाइ ढकने को लागि सिसौ को वृक्ष धेरै अधिक संख्या मा लगाए गए छन्। यिनीहरुका राम्रो झाड बन्छ।
=== बकाइना ===
यो अति शीघ्र उम्रिने खालको वृक्ष हो। यसले हलो आदि कृषि औजारहरुलाइ लागि राम्रो काठ प्रदान गर्छ। यसको
====ढाक====
ढाक का वृक्ष खराब जमिन मा पनि उम्रिन सक्छन्। यिनीहरु साधारण
====बाँस====
पङ्क्ति ४७:
===देशी फलहरु को वृक्ष===
देशी आँप का राम्रा रसदार, फल दिने वाला उत्तम किसिमका लगाउन पर्छ। कलमी आँपहरुमा राम्रो महक र पतली गुठली वाला सफेदा, दसहरी, लंगडा, गुलाब जामुन र चौंसा जस्तो किसिमका रुख लगाउन सकिन्छ। जहां ७५ सेन्टिमिटर भन्दा अधिक वर्षा हुन्छ, कटहर को
===चारा को लागि वृक्ष लगाऔं===
जाडो को महीनाहरु मा जब घास रहँदैन, तब चारा प्रदान गर्ने वाला वृक्षहरु बाट पशुहरु को लागि कीमती घास मिल्न सक्छ। विशेषगरेर, कचनार र शहतूत को पातहरु को चारा मा घास को तुलना मा तेलिय पदार्थ, प्रोटीन, चूना आदि आवश्यक पोषक तत्वहरु को मात्रा अत्यधिक हुन्छ। वृक्षहरु को पातहरु को चारा मा नीम, शहतूत र बबूल को पातहरु को चारा सबै भन्दा राम्रो मानिन्छ। गांउ मा लगाइने वाला वृक्षहरु मा चारा को काम आउने वाला
बेकार रहेका भूमि र वनहरुमा बेर र शहतूत जस्तै जंगली फलहरु वाला वृक्ष अधिक भन्दा अधिक संख्या मा उमार्न सकिन्छ। बेर का अनेक किसिमहरु छन्। तिनमा धेरै प्रकार का स्वादिष्ट फल पनि मिल्छन जसलाइ ताजा पनि खान सकिन्छ र सुकाएर पनि राख्न सकिन्छ। बेल चारा को लागि पनि एक उत्तम रुख हो। यसको पातहरु बाख्राहरु र भैसिहरुलाइ ख्वाइन्छ। यो एक अति सुदृढ़ वृक्ष हो। सुकेको र तुषारपात ले यसलाइ कुनै हानि पुर्याउँदैन। ऊजाड क्षेत्रहरु को लागि, जहां वर्षा कम हुन्छ, यो एक आदर्श वृक्ष हो। भारतमा कृषि विभाग ले सामाजिक वनारोपण को एक योजना बनाएको छ। यसको अन्तर्गत प्रति हेक्टर एक हजार रुपैयाँ को केन्द्रीय सहायता दिने व्यवस्था छ। यस काम को लागि राज्य सरकारहरुले पनि सहायता गर्छं। सामाजिक वनारोपण को योजना तथा परती भूमि मा वनारोपण अथवा उपेक्षित वनहरुमा फेरि देखि वृक्षरोपण को योजना को अन्तर्गत बबूल या चारा का वृक्ष या अन्य रुख लगाउनु पर्छ। यस समय केन्द्र द्धारा प्रयोजित ९ क्षेत्रिय वन योजनाहरुमा काम चलि रहेको छ । यसको अन्तर्गत परती भूमि र जनजातीय भूमि मा वृक्षारोपण गरि रहेको छ । उपेक्षित वनहरु को स्थान मा फेरि देखि वनारोपण र संक्षिप्त पट्टी तैयार गर्न सहित सामाजिक योजनाहरु को अधीन हिमालय प्रदेश मा भूमि र जल संरक्षण को योजनाहरु चलाइएका छन्।
|